Antirevolutionair
Orgaan
voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsehe Eilanden
IN HOC SIGNO VINCES
Gsmeenteraad van Herkinpn
waarborgt
ZATERDAG 12 JANUARI 1935
49E JAARGANG N°. 4127
Deze Courant verschijnt eiken WütlNSDAU en 'Z A 1 K I) A G.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post t 0.90 bjj
vooruitbetaling. BUITENBAND bij vooruitbetaling 8.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
Uitgave N.V. DRUKKERIJ EN U1K.EVEKIJ v.h. VV. BOEKHOVEN
ZONEN, SOMMEI.SDIJK Tel. Interc. No. 202 Postbus No. 2.
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere
Administratie, franco toe te zenden aan de Uitgevers.
Advertentïen 20 cent, Reclames 40 cent, Boekaankondiging 10 cent per
regel. Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen t 1.per plaatsing.
Groole letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 8 uur.
GEVOLGEN
Op de meeste plaatsen is men nood
gedwongen over moeten gaan tot het in
werking stellen van de steunregeling, vroa-
ger toen het aantal werkloozcn niet zoo
groot was, gat men zooveel mogelijk werk
.verschaffing.
Maar bij het ontzettend groot aantal
werkloozen, hetwelk zich nog steeds uit
breidt, is dat, enkele uitzonderingen nu
daargelaten, onbetaalbaar.
Men moet niet alleen rekening houden
met wat wij liet liefst hebben, maar ook
bovenal met het financieel mogelijke.
Nu is door het voortduren der crisis het
aantal werkloozcn ontzettend groot gewor
den, ook de groei der werkloosheid heelt
dingen in de hand gewerkt, welke anders
nooit hun toepassing gevonden zouden
hebben.
Op velerlei en op vaak uitnemende wijze
wordt er gezorgd voor de werkloozen, wij
kunnen gerust zeggen dat in 't algemeen
gedaan wordt wat mogelijk is om het leed
te verzachten.
Maar nu schijnt hij velen de gedachto
post te vatten, dat de hulp der overheid
primair moet zijn, van meet af hebben wij
tegen dat verderfelijk beginsel positie ge
nomen.
Zeker wij erkennen ten volle, dat de
overheid een taak heeft, zelfs een zeer be
langrijke, maar haar hulp moet steeds van
lijdelijken aard zijn, en zich terugtrekken
zoo spoedig ais slechts mogelijk is.
Zooveel mogelijk moeten de natuurlijke
organen voor hulpverschaffing intact gela
ten worden, hulp van familie, kerk, parti
culieren en Burgerlijk Armbestuur dient
in zijn volle waarde erkend en toegepast te
Worden.
Nu treft men het telkens aan, dat als
iemand iets behoeft, hij maar dadelijk, met
voorbijgaan van de natuurlijke organen,
bij de overheid aanklopt Dat kwaad is
reeds zoo ver voortgewoekerd, dat zelfs
trouwe belijdende leden der kerk, vaak
hun kerk voorbijgaan en voor hulp naast
de steun aankloppen bij de overheid.
Men gevoelt als lid der kerk, de hoog
heilige band der broederschap schijnbaar
niet meer. Maar dat moet weer anders wor
den, als een arme broeder om hulp aan
komt kloppen, mag daar niets vernederends
in schuilen, men is als kerk immers ver
plicht de arme broeder om Christus' wille
te helpen.
Dc kerk zal haar leden dat beginsel weer
voor moeten gaan houden. Wel is het ge
makkelijk, dat steunen op do overheid,
maar het is tevens zeer verderfelijk.
Wij zullen weer terug moeten en de be
ginselen gaan verbreiden, want zooais het
nu dikwerf gaat, loopt het uit op de hul
diging van het staats-socialisme.
De overheidssteun is alleen voor valide
arbeiders on niet voor de vervulling van
allerlei nooden en behoeften.
antwoordelijkheidsgevoel is bij velen aan
merkelijk afgesleten.
Dat moet weer anders worden, wij moe
ten ons los maken uit die roode greep en
ons beginsel weer meer en beter dan te vu
ren uit dragen.
Het demoraliseerende van dit standpunt
laat zich nu reeds gevoelen. Er dienen we
gen gezocht, om geleidelijk weer op gezon
der basis te komen cn ons los te maken
uit de knellende greep van de roodo be
ginselen.
Er zijn twee zeer onderscheiden terreinen
van staat en maatschappij, door God iodor
met een eigen taak en roeping bedeeld. In
al ons werk dat wij nu op touw zetten om
den nood te lenigen, moet het onze ernstige
roeping zijn, dat scherpe onderscheid steeds
zoo zuiver mogelijk te bewaren, opdat door
ons werk, ook een opvoedend element in
ons volksleven uitgedragen worde.
Steun aan Peulvruchten
Daar gebleken is. dat niet alle telers
en handelaars op de hoogte zijn met de
steunregeling voor peulvruchten, maakt
de Landbouw-Crisis-Organisatie voor
Zuid-Holland aan haar telers en aan de
inkoopers van peulvruchten in Zuid-
Holland bekend, dat zij volledige inlich
tingen omtrent deze steunregeling kunnen
ontvangen bij haar onderstaande kring
secretarissen, bij wie ook de standaard
monsters verkrijgbaar zijn:
H. van Heest, Middelharnis; C. G.
Kleykamp, Varkensslop 67, Brielle en A.
W. Viskil, Klaaswaal,
DE OORZAAK
De oorzaak van die meening rust op een
dwaling, welke verder voortgevreten is dan
velen wel denken. Daartegen zal beslist
positie gekozen moeten worden.
Jarenlang heeft de S.D.A.P. ons volk
Voorgehouden dat het de taak is der over
heid om al haar burgers een verzekerd be
staan te geven, om alien te helpen. Zij doe
zelt de grenzen tusschen Staat en Maat
schappij uit, zij ziet alleen een groote staat-
maatsehappij welke alvermogend is.
Daarom leert zij, dat de staat al haar
burgera in den strijd om het bestaan bij
heeft te staan. De staat is verantwoordelijk
voor de ontwikkeling en welvaart der gan-
sche burgerij.
Het diep verderfelijke en onjuiste stand
punt van dit socialistische standpunt voeit
men dadelijk.
Maar hebben wij vooral in deze dager
daar wel voldoende positie tegen gekozen 1
Wij betwijfelen dat wel eens, men strijdt
wel tegen de socialisten, men moet van de
beginselen niets hebben, maar men is dik
werf begeerig iets te ontvangen, want be
geerte heeft de massa aangeraakt-
Door die jiarenlange roode propaganda en
door den nood welke er heerscht, zijn wij,
laten we het maar eerlijk bekennen, een
keel eincl uit de koers geslagen, het ver
De nood der Urker visschers
TIrker visschers, die hun motoren niet tot
het toegelaten maximum van 20 P.K. kon
den ombouwen, werden tot op heden uilge
sloten van alle steun, niettegenstaande de
Minister van Financiën op desbetreffende
vragen ten antwoord heeft gegeven, dat zou
overwogen worden of het mogelijk is den
betreffenden visschers ©enigermate tege
moet te komen krachtens de Zuiderzee-
steunwet.
Thans vraagt het Tweede Kamerlid Van
Dis aan den Minister van Econ. Zaken naar
de reden, waarom de visschers van steun
krachtens genoemde wet uitgesloten wor
den en verzoekt hem Ie bevorderen, zoo
noodig in overleg met zijn ambtgenoot van
Financiën, dat aan de betreffende visschers
alsnog een zoodanige steun wordt verleend,
dat zij hun bedrijf kunnen gaande houden
en met hun gezinnen niet aan algeheele
verarming worden prijsgegeven.
Het schaaktournooi te Hastings
De laatste ronde
De negende, tevens laatste ronde van het
tournooi te Hastings, heeft in de hoofdgroep
niet minder dan drie verrassingen gebracht.
De grootste was wel, dat Euvve, mot zwart
spelend, er niet in slaagde Norman te ver
slaan, Dit was des te meer jammer, aange
zien Mitchell, de brave oude Mitchell, op
wien wij in onze beschouwing van Zaterdag
avond onze laatste verwachting hadden ge
vestigd, deed wat eigenlijk niemand serieus
geloofde en Sir Thomas versloeg. Door te
winnen zou Euwe dus als alleen-overwinnaar
uit het tournooi te voorschijn zijn gekomen.
De partij werd echter remise, en daar Flohr
tegen Mi liner Barry geen fout maakte en
won, zijn uiteindelijk Euwe, Thomas en
Flohr, ieder met 6% punt, tezamen op de
eerste plaats beland.
De derde verrassing was, dat Lilienthal
tegen Miss Menchik slechts remise kon ma
ken, waardoor hij de 5de en 6de plaats moest
deelen met Botwinnik, die tegen Capablan-
ca remise maakte.
Bedrij f skindertoeslag
Het voorontwerp tot wettelijke regeling
van een verplichten Bedrijfskmdertoeslag,
dat de minister van Sociale Zaken in No
vember van het vorige jaar bij den Raad
van Arbeid aanhangig heeft gemaakt zal
door een commissie uit dien Raad worden
onderzocht.
De instelling dezer commissie is nog deze
week te wachten, naai' „Het Volk" verwacht.
Het voorzitterschap zal worden waargeno
men door mr C. P. M. Romme.
De ramp van de „Uiver"
Naar wij vernemen, wordt bij de regec-
ring dé instelling van een officieele com
missie tot onderzoek naar de oorzaak van
de ramp van de Uiver in zeer ernstige
overweging genomen. Zijn wij goed inge
licht, dan is de instelling van een zoo
danige commissie zeer waarschijnlijk.
Dinsdagmorgen kwam de Raad dezer ge
meente bijeen onder voorzitterschap van
burgemeester Visscher.
Tegenwoordig zijn alle leden.
De vergadering wordt op de gebruikelijke
wijze geopend.
Enkele goedkeuringen van Gcd. Staten
zijn ingekomen.
Ingekomen is een schrijven van J. v. Eek
te Nieuwe Tonge om reductie van de pacht
van het Burg. Armbestuur. Adressant vraagt
10.vermindering.
Wethouder Van Eek: Ik wou, dat die
man maar afstand teckende.
Na bespreking wordt besloten de huur zoo
te houden.
Ingekomen is proces-verbaal van kas cn
boeken van den gemeente-ontvanger. In
kas was 1079,57. Eveneens van liet Burg
Armbestuur. In kas was 571,34.
Ingekomen is een verzoek van Ged. Staten
om dn ambtenaar van de Burg. Stand het
volgende salaris tcgeven: 1.— per huwelijk
cn voor de rest 40.
Wethouder Van Eek zegt, dat Munters,
die gulden ook moet hebben. Hij is de eer
ste ambtenaar.
De Voorzitter: Die heeft oen vast
salaris.
Ilct verzoek van Ged. Staten wordt inge
willigd.
Ingekomen is een verzoek van do land
arbeiders om verstrekking van vleesch cn
een Kerstgave.
Wethouder Van Eek zegt, dat de ge
meentekas al berooid genoeg is. We zitten
hier niet voor één categorie maar voor alle
burgers. Ilct spijt spr., dat er geen wethou-
dersvergadcring gehouden is. Van de agenda
wist spr. niet af. Dat bevalt ook spr's col
lega, wethouder Van Kempen, niet.
De Voorzitter zegt, dat er alleen maur
ingekomen stukken zijn. Die liggen altijd ter
inzage.
De heer De Geus vraagt, dat wanneer
overal een Kerstgave gegeven wordt, waar
om dan in Herkingen niet? Spr. zegt, dat
men aan zes gulden ook geen vuile maag
zal krijgen. Spr. stelt voor een Kerstgave van
35 pet. te geven.
Wethouder Van Eek: De gemeente kan
het niet betalen, ik wil niet zeggen, dat hot
niet noodig is.
De Voorzitter is het met den heer De
Geus eens. Waarom kan het in Herkingen
niet?
Do heer De Geus: Ik vind het treurig
van wethouder Van F-ck om zoo'n houding
aan te nemen tegenover den werkman.
Wethouder Van Eek: Ik schud het alle
maal van me af. Ik heb een breedo rug. Ik
neem geen houdingaan togen den arbeider.
Maar we moeten als gemeente ook rond
koincn.
De Voorzitter zegt, dat in de begron
ting door Ged. Staten het subsidie-percen
tage op 53 pet, is gesteld. Dat wordt ook op
de Kerstgave gegeven.
De heer R i e d ij k vraagt, wanneer dat
het geval is, waarom moeten we 't/dan in
Herkingen niet doen?
Het voorstel van den heer De Geus om 35
pet. te geven wordt met de stemmen van de
hoeren Van Eek. Van Kempen, v d Linden
en v. d. Volde tegen, verworpen. Voor zijn
de heeren de Rietdijk Kieviet en Do Geus
De Wethouder vraagt bij de stemming of
het niet schriftelijk'kon.
De Voorzitter: Nee, er wordt monde
ling over zaken gestemd.
Wethouder Van Kempen: Ik ben tegen.
De heer v. d. Li n d e n zegt, dat hij niet
stemmen wil. Hij wil niet bevloe.kt wezen.
De heer R i e d ij k Daar trek ik me niets
van aan. Als ze huiten staan hebben ze
een groote mond, ais zo bij de burgemeester
komen dan durven ze niet.
De heer v. d. Linden zegt, dat hij er
voor is, maar in dit geval tegen zal stemmen.
Een verzoek van de landarbeidersbond om
de kolentoeslag te verhoogen wordt op voor
stel van den lieer De Geus ingewilligd. De
kolentoeslag wordt op 75 ets. gebracht.
Van Ged. Staten is goedgekeurd terug ont
vangen de gemeentebogrooting 1935.
Dan is aan de orde het benoemen van een
helpster aan de bewaarschool.
Er zijn dertien candidaten: N. M. Riedijk,
L. Hogeweri'. A J Dooi-nheim, Loesje Huizer
Corn. Kieviet, A. v. Eek, Com. Overbeek, A.
Witvliet, R. v. d. Wende, S. Kieviet, IL Wis
se, G Huizer en B v Zielst.
Bij eerste stemming ontvangt A. M. Rie
dijk drie stemmen, S. iKoviet één stem, G.
Huizer twee stemmen en B. v Zielst één
stem. Bij de herstemming krijgt. N. M. Rie
dijk drie stemmen, S. Kieviet twee stemmen
en G. Huizer twee stemmen. Bij de derde
stemming tusschen deze personen krijgt N.
M. Riedijk twee, S. Kieviet één en G. Huizer
twee stemmen. Bij de stemming tusschen
mej. Riedijk en Huizer wordt gekozen mej.
Huizer.
I-Iet reglement van de bewaarschool wordt
vastgesteld.
Wethouder Van Kempen zegt, dat hij
in de instructie wil plaatsen, dat bij huwe
lijk de betrekking vervalt.
Dan is aan de orde de schoolgeldverorde-
ning. De verordening wordt goedgekeurd.
Bij de rondvraag vraagt weth. Van Eek
wanneer de bewaarschool geopend wordt.
Dat moet de raad nog besluiten en moet op
de agenda geplaatst worden.
Dc Voorzitter: Dat kan u niet op de
agenda plaatsenden het behoeft geen offi
cieel raadsbesluit te zijn. De school gaat ge
woon open.
Op voorstel van wethouder Van Eek wordt
tenslotte besloten de politieverordening aan
te vullen met de bepaling, dat voortaan op
elke laatste Vrijdag van de, maand do stoe
pen en straat geschuurd moeten worden één
meter buiten de gevel.
Daarna volgt sluiling.
Dc Chr School te Ouddorp
HERDENKTNG VAN HET
50-JARIG BESTAAN
Rede van Ds, J. Lekkerkerker
In een ovorvollc kerk trad des avonds te
half zeven als spreker op Ds. J. Lokker-
kerker van Oluobroek. De voorzang J=r
gemeente was Ps. 68 10 en 14. Gelezen
werd I's. 110 124; daarna volgde net
gebed, la een inleidend woord werd hel een
verheugend feit genoemd, dat de School
met den Bijbel Ie Ouduorp 50 jaar bestaat
Niet zoovelen onder ons weten 't, wat hel
zeggen wilde, een halve eeuw terug een
Chr. School te stichten. Er waren er toen
uog wei onder dc onderwijzers aan do
oponb. school, aan wie men. als Christen
zijn kinderen kon toevertrouwen, dech
meest was tiet motto boven de Openbare
School: „Bijbel verboden", zooals er boven
elke herberg staat: „Verlof- vergunning."
Hier cn daar werd over God >nz gesproken
maar hot ging op een manier, die leek op
.smokkelhandel. Wie met oen Chr. School be
gon, ondervond niet zelden: nijd, baat, vijand
schap, zooals monigen Chr. onderwijzer, cn
ook den spreker in zijn ceislo gemeente
overk wam.
Een Christen-Staatsman als Groen van
Prinstorer en anderen met hem, werden
terug geschoven en de liberaal Thorbjcue
moest verheerlijkt worden.
Spr. wensehte te handelen over: De 'ank
der Kerk, met als uitgangspunt I's. 78 4
tot 8. I. Gods gave in de openbaring van
Zijn waarheid; II. De taak dc, gemeente,
III De bede, die daarbij oprijst.
God hooft zich In het bijmaner geoeen-
baard uan Zijn volk Israël, door Wet en
Profeten; vervolgens aan de wereld en du
volkeren, door Zijn Zoon en de Apostelen.
Het is do taak der gemeente, der kerk- dit
olies door te gc\on, ook op school, wat
voorzeker met veel gebrek gepaard gaat.
Zeg niet. dat kinderen liet niet, begrijpen
Win zal zeggen, wat de kindoren uit Gods
Woord loeren verstaan? Daarom nemen vo
onze kinderen mede naar de kerk en zen Ion
'e. naar de Chr. School. E'.i wat verlangen
de doopvragen? Ouders, neemt het ter
harte, als gij met uw kinderen voor den
doop staat. En lutcr, wat geeft uw kir.da-
ren houvast, als zij op later leeftijd op een
dwaalspoor komen? Niet do vermaning© i
der ouders, die menigmaal verkeerd ge
bruikt worden. Niet ,»e vriennen. Dit som»
alleen, onder Gods zegen, wat in do kin
derjaren op school uit Gods Woord werd
beluisterd. Daarom: Christenouders begco
reu voor hun kinderen ook op do school
Chr. Onderwijs. Ilierin ligt Gods genade
gave, dat Hij ons bekend mankt Zijn wil
en met den weg der verlossing in Christus
Jezus, ook voor kinderen. Dien Jezus heb
ben we allen noodig, als Profeet- Priester
cn Koning. Dus verlangen wij op onze
shoot liet gebruik van den geheelen Bijbil.
in zijn klare volheid, in zijn volle zuiver
heid. Geen critiek over onzen Bijbel; want
wie daaraan begint, houdt niet anders over
dan een leege omslag.
Groot is dc taak voor allen, die in en
voor de Chr. School arbeiden: onderwijzers
met onderwijzeressen, ouders en bestuursle
den. Een goede samenwerking, onderling,
is hierbij een eerste vcreischte. Het bestuur
moet toezien, dat alles op de school ordelijk
gaat. Dat zijn ze verplicht; dat is l.uvt
taak., 't Personeel heeft to bedenken, dat
do ouders hun kinderen aan de meesters
en juffrouwen overgeven, aan hen t o e-
vertrouwen. Bij alle vaalten van on
derwijs leve het besef, gehonaen te zijn aan
God en Zijn Woord, 't Zou torli wat zijn,
als kinderen, door God aan ons toever
trouwd, ons later zouden verwijten: Er is
met me over alles gesproken maar gezwe
gen is over" het ééne noodige in leven
en in sterven. Naar welke school, ouders,
zendt gij uw kinderen?
Eeri ieder leze eens met aandacht wat er
in de verzen 4 tot 8 van Ps. 78 staat, en
dan gaan wij verder: Wie daarvan door
drongen is, zal zien zijn gebrek, zijn tekort
en zijn fouten. En toch eischt liet rerht
Gods na te komen, wat er in den tekst
staat. Maar 't is ook genade, dat God het
eischt. Daarom met alles naar den genade-
troon! Allen: gemeente, ouders, onderwij
zers der School met de'.i Bijbel, het bestuur
ervan. Aan den voet van de genadet/oou
met de nood der kerk en die der school.
Wat is het gelukkig, dat de Heere z°lf
Zijn werk voortzet! Telkens worden de rijen,
dun'ner dergenen, die voor en bij hot Chr.
Onderwijs hebben gearbeid. Dan ontvalt
ons deze, dan neemt God gene weg. Daar
om moet er altijd een geslacht zijn, dat de
laak der ouderen overneemt; anders kunnen
do ledige plaatsen niet worden bezet. Groot
voorrecht daaraan te moge'a medewerken:
Ncd. Her\. Kerk te Sommelsdijk
Do laatste maal hebben we dc geschiede
nis vim Sommelsdijk en ineci in 't bijzon
der die van de N'od. Ilerv. Kerk moeten af
breken. Gaan vve nu haar geschiedenis van
haar oprichting af, eens na!
De kerk is gebouwd, om te voldoen aan
de bepaling, die in een reeds vernielde arte
is genoemd, dat n.l. do bedijkers '.er <'ore
Gods cn de Maagd Maria een kerk bouwen
zouden. Natuurlijk werd hier de Rooniscli-
Kutholiekc godsdienst beleden, want in
1499 werd Luthers stem tegen Rome nog
niet gehoord. Ruim een eeuw daarna zon
pas zijn bazuin hier weerklinken.
Deze R.K. kerk van Sommelsdijk was,
volgens het Register dei Utreclitsi'lie kerk,
ingelijfd in liet kapittel an Zobl org, en
werd bediend door een pastoor en een ka
pel aan. Het hoog altaar was gewijd aan de
II. Maagd Maria. Behalve dit, waren ei
nog andere altaren, als dat van Si. Geer-
truid, van fit. Barbara, van St. Joris e. a.
Daarenboven was or can vicary aan 't al
taar van Geertruida. Toen deze was open
gevallen door den dood van Evvoud Basti-
aanszooir, Is de heer Theodorus C.anee, een
priester uit het bisdom Kamerijk, den 20
September van het jaar 1571 benoemd. Nog
was er een vicary aan het altaar van Si.
Goris. Op den 5den Fe.br. 1573 is do eei-ste
vicary met die van tiet altaar van St. Goris,
die dooi' Theodorus Ganee bekleed werd,
voor zijn leven vcreenigd geweest
In deze kerk waren nog van-schillende an
dere stichtingen ten behoeve van den pas
toor, den' kapelaan en deil koster. Ook vv.t-
ren er eenige broederschappen ingesteld,
n.l. die Ier core van den II. Jacobus cn An-
fonius. De een ter cere van do II. Geer
truida, do ander ter e.erc van de II. Bar
bara en Anna, do patronessen der bedij
kers. Een enkel woord over de „stichtin
gen" en de. „broederschappen". In liet hoek
van v. (i. Waal vindon we liet volgende
hierover. Er bestonden er in deze kerk on
geveer 40; lief waren jneest gestirhte her-
inneringsdagon, waarvoor sommigen 8 ge
meten lands, anderen 5 of 2 of 1 hadden
geschonken, met last, dat jaarlijks aan de
arm cn moesten uitgedeeld worden van
sommigen 3, van anderen 2 maten tarwe
brood. Ook moesten er dan waskaarsen
branden, die, vaak na liet eindigen der m.-
niet geheel vergaan, dan voor de eonc
helft aan (Ie kerk kwamen en voor de rest
.-iifin den pastoor. Voor de uitdeeling aan de
armen ontvingen de pastoor en de koster,
nok dikwijls do kapelaan en de andere
priesters, G grootcn. De priester, welke de
mis las, kreeg daarvoor 10, 12 of li schel
lingen. Nu wat de broederschappen betreft.
Deze waren en zijn uog een macht voor Ie
Roomscho kerk. I>e oudsten, die waarschijn
lijk van Engelsche oorsprong zijn, treffen
wij aan in de dagen van Bonifacius. Daar
zijn het gebodsv creenigingen, verbintenis
sen, gesloten met het oog op sterfgevallen,
waarborgmaatschappijen met onderlinge
bijstand, welker leden voor hun gestorven
medeleden allerlei goede werken verrich
ten, zooals het opzenden van gebeden, het
doen houden van zielemissen enz. om hun
geliefde dooden uit het vagevuur te ver
lossen. Naderhand, d. i. in do He en 15e
eeuw verstond men onder „broederschap
pen" van geestelijken en lecken, van man
tien oil vrouwen, die zich verbonden tol
vereering van een bijzondere heilige, naar
wien de broederschap zicli dan ook noem
de. In de Middeleeuwen hadden zij haar
zetel in een klooster. Minstens ééns in 'le
maand, soms ook wel wekelijks, verzamel
den zich de leden in de kloosterkerk hij
het altaar van hun heilige om hem te ver
eeren. Wanneer een lid der vereeniging
stierf, werden er zielemissen gelezen et:
zijn naam opgeteckend in het. doodenboek,
opdat men zich bij liet jaarfeest, den jaar-
lijkschen gedenkdag, zijne?' herinneren zou
De „broeders" volgden bij de begrafenis en
tiet feit, dat de kosten niej zelden door de
gcheele vereeniging getlragcii werden,
maakte, dat ze vete leden telden. Met groo
te pracht en statie werden de talrijke fees
ten van de broederschap in buitengewone
godsdienstoefeningen gevierd. Bij zulke ge
legenheden was ruime aflaat té krijgen
voor levenden cn dooden en men zag dan
ook rijk en arm aanzitten bij hei vroolijk
(eestgelag, dat niet zelden in een slemp
partij eindigde.
Tol omstreeks 1450 was het aantal broe
derschappen niet zoo groot, docli na dien
tijd nam liet jaar op jaar toe. En dit was
geen wonder. De heiligen-vereering had
(oen juist haar hoogtepunt bereikt. De
nood der tijden, de desorganisatie va:i
Staat en Maatschappij, do vele pestziekten
en plagen, die wezenlijk kenmerk zijn van
liet vijftigjarig tijdvak dat aan de Refor
matie voorafgaat, droegen hiertoe liet hun
ne bij. Ook onder den invloed van de Pau
sen eu hun inquisiteurs breidde zich lier
geloof aan heksen cn toovcnaars al verder
en verder uit cn liet gevolg van een en
Alleen de naam
op een koker
zenuw-tabletten
dat men U geen waardelooze
of schadelijke namaak verkoopt.
maar bovenal een voorrecht, als we zelf nis
een levende steen ingevlochten mogen zijr
in liet bouwwerk van Gods gunstbewijzen.
Gij allen- die Chr. onderwijs voor uw
kinderen begeert, bidt voor uw school.
De tweede voorzang der gemeente was
Ps. 25 2 en 3; de tusschonzang Ps, 7S 2
en 3; en de slotzang Ps. 72 11.
ander was, dat men aan de oude heiligen
i'n beschermgoden niet genoeg meer had,
I n gelijk het in die dagen een alom ver
breide gewoonte was geworden de verrich
ting der heiligen te specialiseeren, d. w. t.
den één uilsluitend deze, den ander weer
een andere functie te doen uitoefenen, zou
kreeg men nu, ook als hulp tegen de nieu
we nooden des tijds, een nieuwe menigte
van heiligen, die al heel spoedig zekere po
pulariteit verwierven, nadat ter eere van
hen die broederschappen werden opgericht,
waarbij monniken, wereldlijke geestelijken
cn liooge kerkvorsten groote ijver aan den
dag legden. Zoodanige broederschappen
waren ook de Sommclsdijksche, ter eerq
van de genoemde heiligen.
In 1490 was Adriaan Kornelisz. pastoor.
Hij was regent van de Parochiekerk. Zijn
opvolger was in 1520 Corvinus Hendriksz.?
die voor zichzelvrn en voor zijn dochter,
Magdalena een altijddurend jaargetij sticht
te. Het moest gehouden worden op Sinf
Leonardusdug. De pastoor zou dan omvan
gen 4 stuivers, de kapelaan eu de koster
elk twee en iedere priester één, behalve
nog twee ponden was. Was dc mis geëin
digd dan kregen de kerk en de pastoor het;
overschot; de armen zouden één pak brood
ontvangen. Corvinus Hendriksz. overleed iu
de maand October van het jaar 1525. De
laatste pastoor in 1570 was Theodorus Ganee,
een priester uit liet bisdom Kamerijk. Reeds
voor dezen tijd zien we ook te Sommelsdijlc
het licht der Hervormingsdagen, ook reeds
bestrijden.
Wat Ds. Haack, in 1777, leeraar dezer ge
meente hiervan schrijft, zullen vve de vol
gende keer zien.
Dc bouw van de tweede
Statendam
Een opdracht aan Wilton-Fijenoord
om een ontwerp te maken
Naar wij vernemen heeft de Holland-
Amerikalijn aan Wilton-Fijenoord te Schie
dam opdracht gegeven een ontwerp te ma
ken voor den bouw van een nieuw groot
passagiersschip. -
De laatste weken heeft men over den
bouw van een tweeden Statendam niets
meer gehoord, doch do plannen zijn niet
van de baan.
De opdracht aan Wilton-Fijenoord draagt
uit den aard der zaak nog een zeer voor-
loopig karakter. Bij het Schiedamsche be
drijf is men thans druk bezig alles in teeke-
ning te brengen om oen zoo juist mogelijke
calculatie van de bouwkosten etc. mogelijk
te maken. Het is nog niet bekend of de
order in Nederland met regeeringssubsidie
dan wel in het buitonland-zal worden on
dergebracht. In ieder geval is het kort dag,
wil de tweede Statendam nog vóór het zo
merseizoen 1936 in de vaart komen.
Plaatsing bij Werkverschaffing
De Minister van Sociale Zaken heeft den
inspecteurs voor de werkverschaffing op
gedragen, aan belanghebbende gemeente
besturen in hun ressort een, brief te doen
toekomen, waaraan hier liét volgende is
ontleend:
Tot nog toe kunnen hoofden van gezin
nen en kostwinners eerst voor plaatsing b.j
de werkverschaffing in aanmerking komen
zoodra zij den leeftijd van 23, c.q. 18 jaren
hebben bereikt. Voor liet verkrijgen van
steun geldt deze leeftijdsgrens niet. Ten
einde nu in dit opzicht overeenstemming
aan te brengen zal, te beginnen met 1 Fe
bruari a.s. een bepaalde leeftijdsgrens voor
plaatsing in de werkverschaffing komen Ic
vervallen. Gehandhaafd blijft echter de be
paling, dat zij, die na 1 April 1934 tijdens
hun werkloosheid zijn gehuwd,-niet als ge
huwden worden geplaatst, dan nadat zij
na hun huwelijk ten minste drie maan
den in het vrije bedrijf hebben gewerkt.
Diegenen, die gaan huwen, terwijl zij als
kostganger waren geplaatst, kunnen mits
dien ook na hun huwelijk voor plaatsing
als kostganger in aanmerking blijven ko
men, zoolang zij nog geen drie maanden
in liet vrije bedrijf hebben gewerkt. Het
ligt voor de hand, dat slechts zij als kost
winner mogen worden beschouwd, van wie
werkelijk vaststaat, dat zij in het levens
onderhoud van het gezin, waartoe zij be
lmoren, kunnen voorzien.
De regeling van de plaatsing van kost
gangers hij de werkverschaffing blijft on
veranderd van toepassing.