Kerk en School
Van Rotterdamsclie ion» uit
dan Snaansctai liid
MAAS- EN SCHELDEBODE
ZATERDAG 5 JANUARI 193S
OUDE GEBOUWEN TE
SOMMELSDIJK
GEMEENTERAAD
VAN 00LTGENSPLAAT
GEMEENTERAAD VAN
GOEDEREEDE
85
84
79
6(1
29
13
n Stad
Kerke-
u. De.
6 u.
egiude-
u. Ds
ei-kerk
av. Ds
lhuijs;
(bev.
6 uur
splaat
e u.
ra
v. Ds
r.«
ifsma.
n
ndeis
I A
A
De Ned. Herv. Kerk
Nadat de Kamer der Rederijkers ruim
honderd jaren had bestaan, schijnt ze ook
hier, evenals elders in ons vaderland, in
verval te zijn genaakt, om plaats te maken
voor een nieuwe Vereen, van Schuttere, die
ziah ten doel stelde, zich in het schieten te
oefenen.
Zo was verdeeld in vier kwartieren: de
Noblesse, de Prince-guarde; de Vreedzame
en de Eendracht. Het bestuur bestond uit
een kolonel, een kapitein, een luiten*uit, een
deken, vier hoofdlieden, oen vaandrig en
een secretaris, waarbij naderhand nog twee
sergeanten gevoegd worden. Tot de plichten
der schutters behoorde, dat ze do maand-
schutterijen bijwoonden en ze tegenwoordig
moesten zijn bij de begrafenis van de ge
storven medeleden; en ook rustte de ver
plichting op hen, om zich in hun onderling
verkeer bescheiden te gedragen, en zioh op
hun bijeenkomsten te onthouden van vloe
ken en loszinnige gesprekken op een be
paalde boete, waarvan de Regenten het
dubbele verbeurden, by elk overtreding.
„Uit het Actenboek en de jaarlijkschs re
keningen dezer schutterij", zoo lezen we in
liet boek v. d. Waal, „blijkt, dat de eeretc
•.soheute" is gedaan in „den doel van de
busch'', voor en niet last van den heer Bal
juw, Koraelis van Dalem, door Komelis
Claesse Tliin. Ook blijkt, dat ze toen 50 ,.ge-
ineene" loden lelde, behalve de vier hoofd
lieden.
Uit de handelingen der Schutterij op den
28stcn Maart 1633, valt op te maken, dat de
leden oen proces hadden niet den Koning
en Deken van de Rederijkeiskainer, over het
bezit van den doel met eigendommen, en
dat men toen tot oen minnelijke schikking
is gekomen. De leden van de Rederijkerska
mer zouden afstand doen van 't gebouw en
wait ei' bij behoorde, met overlegging van
acten on brieven, die onder hun berusting
waren, terwijl de Heer van Sommelsdiijk
deze Schutterij, in plaats van het vroegere
Sebastiaansgild, tiad geconfirmeerd met
voorsclnrijving en bevestiging van nieuwe
artikelen en privilegiën. Wanneer de broe
ders van Sebastiaan deze schikking aanna
men, beloofden de hoofdlieden en de deken
van do sohutterij, een half vat goed bier.
vrij van import, te leveren, opdat do broe
ders van Sint Sebastiaan met de noodigc
vrooiijkhoid afscheid zouden kunnen nemen.
Dit voorstel werd aangenomen en zoo kwam
van liet gebouw met aangrenzend bleekveld
de „schutte*,-ij van de busch" in liet bezit
en don hof, die vroeger het eigendom van
het Sint Sebasliaansgild was. Uit de reke
ning van den 16don Juli 1633 kan men op
maken, dat liet gefbojiw heistelling noodig
had. Voor elk van de 56 leden word ter be
strijding van de onkosten ƒ6 bijgedragen.
De magistraat van Sominielsdiijk stelde jaar
lijks een pond kruit voor elke musket, be
schikbaar, terwijl men eveneens gebruik
mooht malven van dorpsvaiuwtel cm trommel.
Tevens word bepaald, dat de oudste hoofd
man altijd voor het vaandel zou loopen,
en de jongste aohter, dat deed imen om geen
jalouzie te verwekken. Ziet u, de menschcn
waren vroeger tocli precies eender als nul
Tooli schijnt het echter, dat deze vergun
ning tot gebruik van liet vaandel, niettegen
staande bovengenoemde bepaling, de onte
vredenheid van sommigen heeft gewekt, die
zich zelfs in baldadigheden, uitte. Tengevolge
van deze onaangenaamheden verzochten dc
deken en d'e hoofdlieden het Burgerlijk be
stuur, om met een eigen vaandel vereerd te
mogen worden. Dit verzoek werd hun toe
gestaan in het laatst van Maart 1666 en op
6 April doaropvolgende werd in een verga
dering van deken, en hoofdlieden bepaald
dat de kleur van het vaandel zou zijn
hlauw met vergulde slei'ren, met ecu vvitt
baan ovenhoeks. waardoor de lus bij de
streng en met het opschrift: Getrou tot der
dioot; en onderaan liet wapen van Som-
melsdijk.
Tot vaandrig zou gekozen worden een on
getrouwde jongeman, en uit zes voorgestel
de jongelui word 20 April tot eersten vaan
drik verkozen Nikolaas Miohielse Spanbet
Het vaandel met de liverij zon aan hem
en zijn opvolgers geleverd worden buiten
hun kosten. Het vaandel zou hij moeten be
waren tot zijn dood, of totdat hij trouwde
(eigenaardige combinatie); in deze gevallen
moest het vaandel en de liverij aan den
'teken worden overhandigd, waarop dan een
under jong vrijgezel moest gekozen worden
12 Mei trok de schutterij op voor de wo
ning van den Baljuw, die het nieuwe vaan
del pan de gekozen vaandrig overroiktc, met
den wenscli dat Hij het trouw zou bewaren.
Terwijl oen algeimeene losbranding dei' mus
kotten liet zegel drukte op deze plechtigheid.
Deze verseniging heeft zeer lang stand
gehouden en was in de tweede helft van
de 18e eeuw nog zoo bloeiende, dat man jïn
een vergadering op 22 Jan. 1768 besloot, fle
oude vergaderkamer, liet doelhuis en tlo
schutsmuren, door den tijd in verval ge
raakt, door een nieuw gebouw te daan ver
vangen. Men open-de een insclirij ving j>n-
der de leden. Bij wijze van tontine (d. i. do
naam van een kapitaal, dat door verschillen
de p9rsonen bijeengebraolrt en waarvan men
de rente Iaat oploopcn, onder bepaling, dat
liet fonds op zeker tijdistip onder de alsdan
nog levenden zal worden verdeeld). Do bc
etuurdere verbonden zioh tot aanzienlijke
jaarlijikselie bijdragen, en zoo bracht men
een som bijeen van ruim 4800, waarvan
liet tegenwoordige gebomv gesticht werd.
In het jaar 1803 werden voor de laatste maal
de deken en dc hoofdlieden verkozen, ver
mits in het volgende jaar de schutterijen in
de Bataafsohe Republiek werden opgeheven.
De Vei'eenlging bleef eöhter bestaan, en hoe
wel do bussen en geweren niet meer ge
bruikt werdien on het -,wit" niet meer door
boord, de opvolgers der vroegere Rederij
kers hielden nog hun geregelde samenkom
sten, gewijd aaii gezellig verkeer, en jaar
lijks werden nog de armen op Flora- of
Koppermaandag verblijd door een uitdoe-
ling van brood, gebakken van de zak tar
we, welke dc molenaar, volgens liet 42ste
Artikel van het „Instrument der Rederij-
keus", aan do vereeniging verschuldigd is.
Laten we nu overgaan tot, het nader be
zien van do Ned. Herv. Kerk te Sommels-
dijk en u iet,s van zijn roemruchte geschie
denis vertellen, want deze toren heeft oen
grootsch verleden. Het eerste, wat ons op
valt, is het opschrift aan de voorzijde van
het portaal: „O, Heere, mijn God, dat Uwe
oogen open zijn, Nacht en Dag over dit Iluis,
over deze plaats" (1 Kon. 8 29). Aan de
linkerzijde lezen we datAnna Elizabeth van
Bosheider den eersten steen van dit portaal
gelegd heeft op 20 Juni 1794. We treden
binnen, 't Binnenste maakt een zeer aange
name indruk. Rechts, omhoog liet keurige
front van liet orgel, links aan de Noord- en
Zuidkant banken, en in 't midden lange
rijen stoelen; in liet kruis aan weerszijden
van den preekstoel weer banken, waarvan
de achterste te ver naar achter zijn ge
plaatst, dan daf men nog het ruim der kerk
geheel in oogcusehoiiw kan nomen. Als u
even de moeite neemt om naar boven te
kijken, ziet u twee beschreven borden, Op
deze borden staan dc lotgevallen van do
kerk beschreven, de rampen, die haar heb
ben getroffen, de uitreddingen, welke haar
ten deel zijn gevallen. Of is dit niet. een
zware ramp, waarvan liet bovenste bord ge
waagt? En is de dankbaarheid, die uit het
volgende vers spreekt, niet op z'n plaals na
zulke een ramp?
Hier, waar voor een twintig jaren,
De vlam verwoed ton hemel steeg,
Waar toen voor luide jammerklachten,
Dc stem van plicht en orde zweeg,
Hier is uit de assche en puin verrezen-
Een, tempel, waar weer als voor dezen,
De heilige godsdienst wordt verricht,
Terwijl thans ook door offergaven
Der Eod'lcn onder ons en braven,
Een prachtig orgel is gesticht1'.
Op liet andere bord lozen we; In de maand
Mei vim den jare 1499 is deze kerk voor hot
eeret volbouwd, toegelegd, en in den jare
1632, nadat dezelve met den toren, als toen
op het kruis der kerk staande, afgebrand,
wederom begonnen herbouwd fc worden, en
met eeivcn nieuwen toren tegen den West
gevel gebouwd voleindigd Ao 1635. Den
23steD Sept. 1799. Volgen de nomen van do
„kertkmecstoren", van de toenmalige domi
nee Montljn, onder uien dc kerk is afge
brand en weder opgebouwd. Deze borden
bevallen bijna het heele verleden der kerk
tot 1821. Zo spreken van rampspoedige ja
ren, maar ook van gelukkige dagen; van
verwoesting, maar ook van hendel.
Dc Werkloosheid
Gaat nog altijd omhoog
Van 19 t.m. 24 November was het werk
loosheidspercentage 28.9, van 3 tot 8 Per.
30.6. In dezelfde week van 1933 was het
35.2, maar toen was het zoo hoog door dc
vorst. Op 8 Dec. waren er 383.283 werk-
loozen. Niettegenstaande de vorst was vorig
Jaar het aantal werkzoekenden rond 5000
lager.
De berichten der K 18
De K 18 zal volgens reisplan op 18 Jan
a.s. van Dakar naar Pernambuco vertrek
ken.
Naar men van bevoegde zijde meedeelt,
is het niet onwaarschijnlijk, dat naar mate
de tocht vordert, geen rechtstreeksche com
municatie met de K 18 te krijgen is. Dit
mag geen aaneiding zijn tot ongerustheid!
EEN GEMEENTERAAD MET
GERIDDERDEN.
In verhand met de benoeming van den heer
A. Dominicus tot Ridder in de Orde van
Oranje Nassau, hebben in den raad van
Wemeldinge, die uit 7 leden bestaat, thans
4 leden zitting (w.o. de beide wethouders)
die geridderd zijn.
Deze 7 raadsleden tellen in totaal 457
jaren.
De raadsvergaderingen staan altijd op
hoog peil. Alle voorstellen worden op zake
lijke wijze behandeld.
Voor zijn bekwamen jeugdigen voorzitter,
burgemeester P. J. Kcijzer (a.r.), die nog
geen 30 jaren telt, maar niettemin als een
bekwaam raadsvoorzitter bekend slaat, en
die heel goed met zijn Raad kan opschie
ten, ondanks liet feit, dat niet minder dan
6 politieke partijen vertegenwoordigd zijn,
lijkt bet ons een grootc eer voorzitter der
vergaderingen van zoo'n degelijken raad to
zijn.
Voorzitter Burgemeester Donkersloot. Ai-
wezig, de heer L. llokke.
De VOORZITTER opent de vergadering
met gebed, waarna de raadsleden zich van
hun zetel verheffen om een kort woord ter
nagedachtenis aan het verscheiden van don
Wethouder Waling aan te ifooren. De Voor
zitter zegt zich gedrongen te gevoelen thans
een enkel woord te wijden aan den over
leden Wethouder. Spr. brengt dank en
hulde voor hetgeen dc overledene voor dc
gemeente heeft gedaan. 19 jaar hebben de
kiezers hem liet vertrouwen geschonken
hem als afgevaardigde in den Raad te be
noemen. Daarvan is do ontslapene 3 jaar
Wethouder geweest. Eenvoudig doch recht-,
schapen heeft hij de belangen der gemeen
schap gediend en wat door hem gedaan is
zal in dankbare herinnering voortleven.
Ten tweede male lich ik in 1931 droeve
klanken moeten doen hooien door het ont
vallen van onze medeleden, doch naast
deze droefheid is er ook weer reden voor
blijdschap. Vandaag viert onze nestor wet
houder Jakobs zijn 7Gsten verjaardag. Moge
God hem. sparen en krachten geven m>g
lang in ons kringetje to blijven, moge hij
gespaard blijven voor zijn familie, do ge
meente en onzen Raad.
Daarna worden de notulen gelezen en
onveranderd vastgesteld.
Ingekomen stukken:
Procesverbaal va'.i kasopname hij den ge
meenteontvanger waaruit bleek dat in kas
was overeenkomstig hoeken en bescheiden
een bedrag van f 4243.53.
Van de gemeente Dordrecht de begrooting
van den Keuringsdienst van Waren voor
liet jaai 1935.
Van do lndustrieclo Mij. Mabeg cc.
rekening voor vernieuwing van het buizen
net.
Van den heer C. P. I-Iokkc bericht dat
Hij zijn uenoemmg tot Boekhouder van het
Armbestuur aanneemt.
Al deze stukken worden voor kennis
geving rangenomen.
Van ue Stichting Drinkwaterleiding Goe
roe e.i O.erflukkec dc begrooting voor 193"
Deze wordt zonder hoofdelijke stemming
goedgekc-urd.
Een verzoek van de Postduivenvorceui-
ging „De Reisduif' om het Gymnastiek
lokaal der O.L. School te mogen gebruiken
voor Jiet houden van een Tentoonstelling.
Dit stuk is niet in B. en W. behandeld
doch de voorzitter meent uit een oogpunt
van hygiène dit verzoek to moeten af
wijzen.
Do lieer BRINKMAN wil het maar toe
slaan omdat de verontreiniging wel niet
zoo 'n vaart zal loopen.
liet voorstel van den voorzitter wordt
aangenomen met de slem van Van
Nieuwaal en Brinkman tegen.
Een verzoek van C. Kamp utn verlaging
van schoolgeld wordt afgewezen, aange-ien
het verzoek te laat is ingekomen.
Daarna worden door dc hoeren Vermaas
en Van Nieuwaal de geloofsbrieven onder
zocht van den heer C. Ivorteweg l.zn
welke in orde worden bevonden.
B. en W. stelden voor liet reglement van
orde te wijzigen omdat in do laatste ver
gadering een velschil van mecning uit
slaan was over een te houden stemming.
Deze onduidelijkheid wordt nu serieuze t
omschreven en alzoo vastgesteld.
Venolgcns stolden B. en W. voor een
Kerstgave te verstrekken ingevolge de
Ministrieele beschikking.
De kosten voor do gemeente zullen plm.
f '2-46.liedragen.
De lieer VAN NIEUW 'ENIIITYZE meende
dut die regeling toch nog eiiKcle onbillijk
heden inhoudt.
Do VOORZITTER gaf zulks toe doch
daaraan is nu eenmaal niets te verande
ren, er kan voor de organisaties een vin
gerwijzing in zitten zich tot den Minister
tc wenden om deze leemten gewijzigd te
krijgen.
Daarna wordt besloten deze Kerstgavs
eind deze weck te verstrekken.
De VOORZITTER zegt, op verzoek van
den hoer Brinkman, nog nagegaan le
hebben hoeveel het de gemeente zou kos
ten wanneer een toeslag gegeven zou v/oi
den op de kasuitkeeringen. Pit zou een
bedrag vorderen van plm. f 1080.en aan
gezien de post steunultkeering slechts een
overschot laat van f 339.kunnen B. eti
W. daartoe geen voorstel doen. Het kan
niet, hoezeer het college ook doordrongen
is van de onbillijkheid in de tcgenwoor
digo steunregeling.
De lieer BRINKMAN: De Minister breekt
op deze wijze de organisatie af.
De VOORZITTER is dit mei den lieer
Brinkman eens, doch had wel liet vertrou
wen, nu de organisaties den Minister wil
len en zullen overtuigen va'.i die onbillijk
heden, dat in 1935 daarin wel verandering
gebracht zal woeden.
Nog wordt besloten oen kolenbon te ver
strekken aan dc werklooze hoofden van
gezi&ncn.
De gcmcentcbegrooting dienst 1935 weid
met af-, en overschrijvingen gewijzigd.
B. en W. stellen voor verschillende geld-
leeningon, rentende 5 pet. te convertceren
in IVi pet. leening. Hiertoe wordt beslolen.
De lieer VAN ES vraagt of de gasfabriek
■niet economischor kon werken als de gas-
prijs eens verlaagd werd, nu de petroleum
een zoo geweldige concurrentie aanbindt.
Do VOORZITTER zegt dat zul lts niet kan;
dit kost teveel. Bovendien is o.a. in IJirks-
land bewezen dat verlaging van den gas-
prijs gee'.i verhooging van afname geeft,
waardoor de prijsverlaging gecompenseerd
zou moeten worden. De gasproductie is hier
goed en tegen een lagcren kostprijs dan
verschillende andere fabrieken, doch de
strop is dat de rente en aflossmgslast door
liet annuitcitenstelsel te zwaar is voor dezen
tijd. Wij hebben gedacht in combineor-ng
van de lichtbedrijven verbetering te kunnen
krijgen, doch in de onlangs gehouden ver
gadering van het groot comité voor de
combineering van de lichtbedrijven te Den
Haag, is door Prof. Yisscher beweerd, dat in
dezen tijd de uiterste voorzichtigheid bc
tracht moet worden bij het combineeren.
In de rondvraag vraagt de heer Brink
man een aanvulling van de politieverorde
ning, waarbij het verboden zal zijn hot
berijden van paarden in do gemeente, aan
gezien dit spel de laatste weken veel ge
vaar op de straat oplevert.
Do VOORZITTER zal zien wat er aan te
doen is, doch geeft toe dat do jongelui die
do paarden tegenwoordig wat luchten
roekeloos handelen.
Daarna volgt sluiting.
dingsassuradeuren. De schrijver besluit zijn
artikelen met een schema voor de stichting
van een classificatie-bureau voor de Binnen
vaart en wijst er tenslotte op, dat het van
het grootste belang is voor onze nationale
binnenvaart-outillage, dat aan boord van de
Rijn- en binnenvloot voldoend geschoolde
krachten als schipper en kapitein respectieve
lijk motordrijver of machinist van eigen na
tionaliteit aanwezig kunnen zijn.
Maandagmorgen kwam dc raad dezer ge
meente bijeen, onder voorzitterschap van
burgemeester Charbon.
Aanwezig zijn alle leden.
De notulen worden gelezen en goedge
keurd.
Ingekomen is verslag over kas en boeken
vaji den gem.on tv anger. In kas was f 3174,02
Goedgekeurd zijn enkele raadsbesluiten
door Gedep. Staten.
Ingokomen is een verzoek van Gedep. Sta
ten om vrijstelling te verieenen voor 't vak
licn. oefening aan de cpenb. school. Iliertoe
wordt besloten tot 1937.
Op verzoek var. Gedep. Staten wordt liet
amiit.-reglement aangevuld met een bepa
ling t.a. van liet lidmaatschap van de Bijz.
Vrijw. Landstorm.
Op verzoek van Gedep. Staten wordt het
salaris van de wethouders vastgesteld op
dezelfde hoogte als tol dusver het geval was.
Ook de presentiegelden van de raadsleden
worden op hetzelfde bedrag gehandhaafd
Op voorstel van B. en \V. en op verzoek
van den Minister van Onderwijs, wordt be
sloten de verklaring nf te loggen, dat bc
landbouw huishoudondèrwijs in deze ge
meente gehandhaafd behoort le worden]
Ingekomen is het bekende adres van de
Flakk. Besturenbond.
B. en W. stellen voor dit adres voor ken
nisgeving aan te nemen. Aldus wordt bo
sloten.
Ingekomen is een schrijven van dc com
missie tot ondoriingc hulpvcrlecning bil
brand.
B. en W. stelleij voor too to treden tot (iio
gemeenschappelijke regeling.
Ingekomen is de hegrooling van dc stich
ting drinkwaterleiding 1935. Deze wordt
goedgekeurd.
Hel jaarverslag van de Emgo 1934 wordt
goedgekeurd.
Do verordening op dn heffing van be
smettelijke ziekten wordi goedgekeurd.
Dan komt aan dc orde dc behandeling
van dc geni.-bgirrootinjr 1935.
Do lieer Lokker zegt, dat do begroeting
dbor de commissie in orde is bevonden.
De opcenten op de personeele belasting
zijn op 150 opcenten gebracht.
Do lieer II o n a tt d vraagt hij de rond-
vraag of de toestand op het kerkhof niel
verbeterd kan worden Men zou klompen
aan móeten bobben oni naar een begrafenis
1c gaan, aldus spr.
Weth. Lodder zegt, dal de volgende
week de paden verbeterd zullen worden.
Daarna volgt sluiting.
Bruggenbouw over groote rivieren
Belangrijke verkeerstoename
liet verslag betreffende Verkeerswaarne-
mingen in 1932 bevat zeer belangrijke gege
vens omtrent de groote toename van het
verkeer op wegen, waar bruggen zijn ge
bouwd, inplaats van de vroegere veren.
Uit deze cijfers blijkt, dat de toename van
het motor-wegvei'keer op de wegen zonder
bruggen 60 a 70 pet. bedraagt. Op de brug
gen te Grave en Keizersveer was daaren
tegen een verkeerstoename van 127 en 187
pCt. waar te nemen, d.w.z. een verkeerstoe
name, welke twee a driemaal zoo groot is
als die op de wegen, waarin do bruggen
ontbreken.
Het spreekt wel vanzelf, dat de door den
bouw dezer tolvrije bruggen geschapen ver-
keersmogelijkheden een gunstigen invloed
hebben gehad op liet bedrijfsleven der be
trokken streken. Anderzijds spreekt het even
zeer vanzelf, dat tolheffing een groot gedeelte
dezer voordooien wederom zou te niet doen.
VERZOEK VAN REGEERINGS-
COMMISSARISSEN
Het college van Regeeringscommissavissen
\oor de uitvoering van de Landbouw-Crisiswet
1533 zou het zeer op prijs stellen, indien
schrijvers, c.q., uitgevers van in brochure
vorm of als overdruk verschenen artikelen
rtdevoeringen, verslagen, etc. de landbouw-
trisismaatregelen en do daarmede samenhan
gende handelspolitiek betreffende, één, zoo
mogelijk meerdere exemplaren daarvan zou
den willen doen toekomen aan de afd.Docu
mentatie van het Landbouw Crisisbureau,
Lange Voorhout 3, 's Gravenhage.
Hiermede zou worden bereikt, dat de be
voegde instanties voortdurend op de hoogte
blijven van eventueele wenschen en bezwaren,
waaraan zij dan de noodige aandacht kunnen
besteden.
De moeilijkheden in dc Binnen
scheepvaart
Saneering van de Nederlandsche binnenvloot
door classilicatie?
In het weekblad De Binnenvaart, het offi
cieel orgaan van het Onderwijsfonds voor de
Scheepvaart, liceft de lieer C. A. M. C. van
Kasteel, secretaris van de Vereeniging van
Hoeders hij dc Binnenvaart te Rotterdam in
oen drietal artikelen de vraag behandeld of
classificatie de mogelijkheid biedt om de Ne-
derlandsch binnenvloot te sanecren en haar
kern paraat te behouden.
Volgons don schrijver behooren steun en
saneering samen te gaan. Deze is alleen mo
gelijk door een classificatie van de Neder
landsche binnenvloot. Blijvende verbetering
is alleen te verwachten van een classificatie,
die om de vier of vijf jaren herhaald wordt.
Classificatie zal verhinderen dat exploitan
ten van goed onderhouden en goed uitgerus
te schepen schade lijden door gelijkstelling
op dc vrachtenmarkt met niet goed ondei-
houden en niet goed uitgeruste schepen.
Classificatie acht de schrijver in het be
lang van de veiligheid der opvarenden, de
veiligheid dor vaart, iii het belang van den
eigenaar, van de ladingbelanghebbenden,
van dc hypotheekgevers en van casco- en la-
OVER DE
„MAAS"-NYMPHEN.
TOONBANK
NED. HERV. KERK
Be roep*eu: Te Nieuwerkerk a. d. IJssel, T.
v. d. Hec te Polsbroek. Tc Donkerbroek
Haulc (toez.). F. A. Scholte, cand. te Hijlanrd
Aangenomen: Naar Muntendam,
Henzei, em.-pred. te Apeldoorn. Naar de
Prot. Kerken in Ned. Indië, W. C. de Jong,
cand. te 's-Gravenhage. Naar 's-Heerenberg
(toez.), P. A. Stapert, cand. te Sneek.
(toez). P. A. Stapert, cand. te Sneek. Naar
Oud-Pelka (toez.), P. J, van Leeuwen te Otcr-
dum-tHeveskes.
Bedankt: Voor Oosterlittens, P. A. Sta
pert, cand. te Sneek.
GEREF. KERKEN.
Drietal; Te Drogeham, J. G. Adema te
Opeinde (Gr.), F. de Boer te Achlum on J.
A. Gravestein te Oosterzee.
Beroepen: Tc Aalst, IToenze-Driel,
Rossum en Well, G. F. Snel, cand. te Hauler-
wyk.
Bedankt: Voor Rotterdam (miss. Dienaar des
Woords onder de Joden). E. 1. F. Nawijn te
Apeldoorn. Voor Hazcrswoude, R. Bakker te
St. Pancras.
CHR. GEREF. KERK
Beroepen: Tc Assen. L. Floor te II'rum.
Bedankt: Voor Nieuwpoort en Werken
dam, W. F. Laman te Middelharnis. Voor
Meerkerk, D. Driessen te Amsterdam-Oost.
Voor Barendrecht, J. Tamminga te Harderwijk.
EV. LUTH. KERK
Aangenomen: Naar Amsterdam,
Boerlijst), W. J. Kooiman te Deventer.
Baas Roos heeft een electro-motor
Die hij met E.M.G.O.-krachtstroom,
[drijft
En die, naar hartelustmag draaien
Mits hij maar uit den spertijd blijft
Want dan zou hij ons laten scheem'rerf,
Bij 'n lamp van honderdvijftig Watt
Vandaar dat hij dus m z'n leiding
Daarvoor een sperklok heeft gehad
Zoo'n sperklok is een instrumentje
Heel zuiver en zeer accuraat
Dat, is 't gestelde uur gekomen
Geen stroompje meer passeeren laat,
Zoo'n ding is soms verbazend lastig:
Wanneer je 't gansch'lijk niet verwacht
Dan volt hij uit en wordt de motor
Heel onverwacht tot staan gebracht
Baas Roos had onlangs een karweitje.
Het liep gesmeerd, het schoot goed op
Nog een klein uur en yt was ten einde.
Maar daar stond plots de motor stop.
Die lamme sperklok was de oorzaak
Dat er ontijdig moest gestaakt
En 't werkje, dat toch zoo goed vlotte
Nu niet kon worden afgemaakt.
Hij vond het jammer dat hij nog niet
Wat krachtstroom ter beschikking had
Met weinig was hij al geholpen
Al had hij maar drie kilo-watt.
Hij dacht hardopdat hoorde Janus
Zijn brave plichtsgetrouwe knecht
Die t steeds op welzijn van de zaak en
Dat van zijn baas had toegelegd
Vol ijver ging hij naar het schuurtje
Daar stond een wagen met één wiel
Hij zou eens zien o> dit malheurt je
Toch niet te repareeren viel.
Hij startte naar 't kantoor der E.M.G.O
Hij belde aan en kreeg gehoor
En hield de vriendelijke juffrouw
Zoo'n hcele grootc turf zak voor:.
Juffrouwde sperklok heeft
[verhinderd
Dat 't werk kon worden afgemaakt
„M'n baas vond 't jammer dat juist
[nu ul
Het vlotte werken moest gestaakt
Daarom kom ik maar even vragen
Geef asjeblief drie kilo-watt
Zet dan maar op den meter dat hij
Een extra-voorschot heeft gehadT'
(Nadruk verboden.) HAKATE.
(vac.
GEN DIRECTEUR VAN WOLFHEZEN
Tot geneesheer-directeur van het Christelijk
Krankzinnigen Gesticht Wolfhezen te Wolfheze is
5enoemd Dr. W. J. Mulder, geneesheer aan het
Chr. Krankzinnigengesticht Bloemendaal te Loos
duinen.
Prof. KARL BARTH NAAR NEDERLAND?
Een comité heeft zich gevormd, bestaande uit
de hecren: prof. dr. A. M. Brouwer, dr. G. W.
Oberman, dr. M. C. Slotemaker de Bruine, G.
Lans, J. A. Dankbaar, prof. dr. A. Noordtzij,
prof. dr. F. M. Th. Böhl, dr. J. C. S. Locher en
dr.' R. B Evenhuis. Dit comité heeft zich afge
vraagd of het niet op den weg der Nederlandsche
Christenheid ligt, in deze omstandigheden een
dringend beroep op prof. Barth te doen, in de
eerstvolgende jaren zijn werkkring in ons land te
zoeken. Door de theologische faculteit der Utrecht-
sche studenten is een adres gericht aan de synode
der Ned Herv. Kerk om stappen te overwegen
die ertoe kunnen leiden prof. Barth aan dc Utrecht-
sche Universiteit te verbinden. Dc financieelc basis
van een dergelijke regeling zou stellig voor een
groot deel op particuliere bijdragen komen tc
rusten. Teneinde een voorloopige zekerheid te
verkrijgen omtrent den steun die dit plan in ons
land vindt is er een comité van actie gevormd
om tot een eventueele stichting te geraken die aan
prof. Barth een werkkring hier tc lande zou moe
ten aanbieden. Men stelt zich voor, dat prof. Bart 1
zou worden verzocht systematische colleges te ge
ven voor theologische studenten en voor predi
kanten in verschillende universiteiten en wellicht
ook cursussen voor cict-^heologen.
Ieder die het belang van deze zaak erkent,
wordt verzocht, om aan dr. M. C. Slotemaker dc
Bruine, Julianalaan 8, Utrecht, vóór 6 Jan. 1935
zijn sympathie met dit streven te betuigen en te
vermelden met welk bedrag hij jaarlijks 5 of
10 of meer) gedurende drie jaren zich wil ver
binden de uitvoering mogelijk te maken.
EEN ZELDZAME VONDST IN HONGARIJE
Dr. Musnal, een Hcngaarsch theoloog in Zeven
burgen, heeft tusschen den opengesprongen perka
menten band van een Hongaarschen ouden schrij
ver St. Geleji den soldaat: ..De verborgenheid
der verlossing", verschenen te Varad in 1649
belangrijke resten van een tot nog toe onbekenden
Protestantschen catechismus gevonden. De titel
luidt: „Het fundament der Chr. leer in korte hoofd
som". Deze catechismus, die de praedestinatie loo
chent, de drieëenheid bestrijdt en het perfectionisme
leert, is niet Gereformeerd, doch zeer waarschijn
lijk van Unitarische herkomst.
Vermoedelijk is het dezelfde catechismus, die op.
den landdag van Dés in 1638 aan bisschop St.
Geleji den soldaat, Geref_ bisschop van Zeven
burgen, ter fine van advies ter hand werd gesteld.
Bisschop Geleji keurde hem wegens zijn vele gebre
ken af en de vorst van Zevenburgen verbood dc
verspreiding. Daardoor daalde de waarde van het
boekske tot dit van scheurpapier en het is wel een
eigenaardige humor der geschiedenis, dat dc druk
ker het werkje toen schijnt te hebben benut tot ver
steviging van den band van een hoofdwerk van
denzelfden bisschop Geleji, die het boekske op den
index had geplaatst. Dr. Musnaj roept nu de ge
leerden op tot onderzoek van meerdere exempla
ren van Geleji's Verborgenheid, opdat de ontbre
kende resten van den catechismus voor den dag
komen en deze verborgenheid van Geleji's Ver
borgenheid geheel kan worden opgeklaard.
(ii
Ja; dat waa waar ook, daaraan had vrouw
Sybrands in 't geheel niet gedacht. Neen,
nu was de kwestie dadelijk beslist, nu
dacht ze er niet meer aan naar het Hang
te gaan. Als haar jongen thuis kwam, dien
zij in twee jaar niet had gezien, da'.i wilde
zij niet in den kelder van Jan Dominicus
zitten. Dat was al te dwaas.
En thuis komen zou Hendrik nu zeker.
Het beviel Huib weinig; hij was zoo
graag naar Jan Dominicus gegaan, daar
zouden ze veilig ziju, de oude man had liet
zelf gezegd. Als God zijn huis bewaarde,
zou geen Spanjaard in den kelder de daar
.verborgen menschen vinden.
Maar ja, om Hendrik kon bet niet.
Was Hendrik er maar, dacht Huib. Die
zou het zeker wel goed vinden, die zou het
Nader en moeder wel aanraden.
Doch waar was Hendrik?
Zeker was hij nu mee aan 't vechten bij
de Oostpoort, om leven en vrijheid van
Rotterdam.
Kon ik Hendrik maar gaan roepen, peins
de Huib. Ik kon dan meteen eens wat van
't vechten zien. Ik ben toch de broer van
een watergeus, ik durf best. Maar al durf
de Huib best, hij durfde vader toch niet
vragen, of hij naar het Oostplein gaan
mocht.
Dat zou .vader zeker niet toestaan.
Ach, Hendrik kon immers nog wel den
geheelen dag wegblijven. Hij kon wel sneu
velen ook en dan kwam hij nooit meer.
Neen, Hendrik moest weten, dat er bij Do
minicus plaats was om te schuilen. O kon
mocht hij liet maar aan zijn broer gaan
zeggen, hij durfde besl.
Vader stond op en sloot do dour.
Toen liep hij naar de bedstede ia den
hoek van het vertrek. Onder liet slroo
haalde hij een klein dik boek te voorschijn,
een Bijibel. 't Was een Liesveldsche Bijbel,
hij had veel geld gekost, en vader bewaar
de hem zorgvuldig. Ook nu weer zocht hij
een hoofdstuk, dat hij wilde voorlezen.
„Luistert, kinderen", zoide Sybrands en
toen las hij aan zijn huisgezin den twintig
sten Psalm voor.
„Dat is een mooi woord", zcido moeder,
toen vader ophield mot lezen.
„De Heere verhoore u in den dag dor
benauwdheid."
„Ach ja", zuchtte zij, „mocht dc Heere
ons nabij zijn on ook onzen Hendrik bo
waren. Wie weet is hij op het oogenblik
in gevaar van zijn leven, of ligt liij ge
wond op het Oostplein, tusschen stervende
vijanden.
Iluib rilde er toch van, toen moeder dat
zeide.
Ja, dat kon een Watergeus allemaal over
komen. Dat moest hij over hebben voor do
zaak van de vrijheid.
Maar dan mocht je wel verbazend dap
per zijn.
Nu, Hendrik was dapper, daaraan twij
felde Huib niet.
Laten we met elkander bidden", zeide
vader nu.
i „Hé ja", dacht Huib, „dat is goed. We
moeten den Heere vragen of Hij ons be
schermen wil, opdat de Spanjaarden ons
niet deren."
Eerbiedig vouwde Huib zijn handen.
En vader bad tot den Heere.
O, het waren eenvoudige woorden, want
Sybrands was slechts een eenvoudig man
maar die woorden kwamen uit een hart
dat den Heere keilde en vreesde.
Uit den grooten nood bad deze eenvou
dige bierbrouwersknecht tot zijn God. Hij
bad om bewaring voor zijn gezin, bovenal
om bewaring van zijn zoon, die nu wellicht
meestreed om de zaak der vrijheid; bij
bad ook om het behoud der stad; hij bad
voor den Prins van Oranje.
O, Huib luisterde heel goed en bad met
vader mee.
Hij hoopte hartelijk, dat de Ileero dit
gebed zou verhooren.
„Amen", zei vader.
Ilè, nu was het net of de grootste bang
heid hij Huib weg was. Vader had nu alles
aan den Heere verteld, nu zou het ook
goed afloopon, dacht hij.
Als Hendrik er nu maar was.
„Zou Huib nog wat brood en een paar
bokkingen kunnen halen, vader?" vroeg
vrouw Sybrands.
„Als bij het vlug doet wel, waar moet
hij zijn?"
„Hier vlak bij in den Houttuin, ik heli
te weinig in huis en hot kon toch gebeu
ren, dat we straks onze woning niet meer
uit kunnen."
„Ja, dat is wel mogelijk, maar laat do
jongen bet dan vlug doen. Huib, zoo gauw
mogelijk als 't kan hoor."
„Neen, het kon best nog", zei vader weer
„alles is hier in de buurt nog Tustig en als
Huib voort maakt kan hij met eon kwar
tier weer terug zijn".
Nu was moedor lieclemaal gerust gesteld,
liet was toch maar goed, dat zo nog wat
liet halen. Men kon nooit eens weten en
dan, Hendrik kon immers ook thuis komen.
Dan moest er tocli eten genoeg in huis zijn.
O, heel haar moederlijk hart verlangde
naar haar oudsten jongen; zij wilde hem
grtag bestol ijk ontvangen en daarom
moest Huib er nog gauw op uit om lekker
brood en mooie bokkingen te gaan koopen.
In een oogenblik was Huib gereed.
Moeder beduidde hem, wat hij koopen
moest en waar hij moest zijn, en toen liet
ze hem do deur uit, na hem nog eer.» op
liet hart gedrukt te hebben, dat hij toch
vooral vlug moest voortmaken.
Huib knikte, maar door z'n hoofd flitste
opeens een gedachte, die alle andere ge
dachten en beloften verdreef en in plaats
van den Houttuin in te gaan rende hij zoo
hard liij kon liet Groenendaal laugs.
HOOFDSTUK VI
Huib is een vermetele jongen
De afspraak was nu gemaakt.
Bossu had aan Zwarte Jan op zijn krijas-
manswoord beloofd, niet meer dan vijftig
soldaten tegelijk de stad in te zullen zen
den en hen allen met gedoofrte lonten de
Hoogstraat langs te zulten laten marchee-
ren.
Bossu draafde terug naar zijn troepen,
sprak enkele woorden met den kapitein,
die dien morgen al bij de Oostpoort was
geweest en weldra zag men dien kapitein
niet vijftig man naderen.
De brug tusschen de Voorpoort en
Binnenpoort daalde, de grendels werden
weggeschoven en de poort geopend.
De sollat mi knepen tusschen vinger on
duim do lont uit en marcheerden de poort
binnen.
De kapitein bleef voor dc poort wachten
koek omhoog naar den wal en ontdekte
daar den hopman, die met strakken blik
den intocht der troepen aanschouwde.
„Nu", riep hij, „wij \oldoen stipt aan uw
wil, ziet gij wel, brave wachter?"
,,'t Is niet meer dan afspraak!" gaf de
snud 'barsch ten antwoord.
Hij wilde nog meer zeggen, doch opeens
werd zijn aandacht afgeleid.
Wat was dat?
Er schalden plotseling klaroenen, helder
en klaar, en toen de smid op keek, zag hij
Bossu als een stormwind aan hot. hoofd van
zijn troepen do stadspoort naderen.
Hij begreep onmiddellijk, dat er verraad
in liet spel was. Bossu behoefde immers
niet zoo '11 haast to maken. Eerst moesten
deze vijftig soldaten de Schiedamsche
poort weer uit zijn, vóór er een nieuw
vijftigtal de Oostpoort zou binnengelaten
worden.
„Dominicus! Nicols!" schreeuwde Zwart
Jan van den stadsmuur, „verraad! Sluit
de poorten!"
De burgers hadden het hevel van den
hojunan gehoord en haastten zich aan dat
bevel te voldoen.
Zij trachtten de deuren in allerijl te
sluiten, doch de Spanjaarden beletten liet
hun en de kapitein riep zijn mannen in het
Spaansch toe: „Haast u, soldaten! Doet
naar welgevallen!"
Maar nu sprong Zwarte Jan van- den
stadsmuur.
Hij zag hoe Bossu de poort was genaderd
en gereed stond, die binnen te lijden.
Snel wierp de smid den hellebaard weg,
greep zijn geweldigen voorhamer in de
rechterhand en plaatste zich onverschrok
ken in de poort vlak voor Bossu's paard.
„Terug! terug." bulderde de smid, „uw
woord is een leugen! Terug. Mannen, hier,
sluit do poort! Is dat uw krijgsmanswoord?.
Vijftig mail en geen enkelen meer!"
Bossu antwoordde niet doch trok aan do
teugels, waarop zijn paard steigerde, en nog
net bijtijds sprong de smid terzijde, voor
dat hij een trap van het paard kreeg.
Doch het zwaard van den graaf trof hem
op den ijzeren helmhoed en Zwarte-Jan
voelde hoe de lioed hem diep oji het hoofd
werd gedrukt.
Als uitgevaste wolven, die ecu prooi
zien, zoo ronden de Spanjaarden nu van
alle zijden op de poort aan en drongen
achter hun bevelhebber op.
Doch nog altijd stond de smid daar in
de smalle poort, bijgestaan door een aan
tal trouwe burgerwachten.
Helaas, zij vermochten niet den Spaan-
schen vloedgolf te keeren, die met onstui
mige kracht aanrolde om Rotterdam te
verzwelgen.
„Terug!" bulderde de smid opnieuw
Den degen in de vuist sprong Bossu nu
op Zwarte Jan toe. Reeds lagen enkele
dood Spanjaarden voor de voeten van den
smid, getroffen door zijn geweldigen moker
of gedood door het scherpe zwaard, dat hij
ui de linkervuist gekneld hield.
Nu daalden de slagen van Bossu's degen
neer op den dapperen smid, doch hij wist
die te keeren.
(Wordt vervolgd).
