Antirevolutionah
Orgaan
voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsehe Eilanden
IN HOC SIGNO VINCES
Flakkeesche Boerenbond
WOENSDAG 1 AUGUSTUS 1934
49E JAARGANG N°. 4081
VERKEERSVERBETERING
Voornaamste Nieuws*
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 0.90 bij
vooruitbetaling. BUITENLAND bij vooruitbetaling f 8.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
Uitgave N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ v.h. W. BOEKHOVEN
ZONEN, SOMMELSDIJK Tel. Interc. No. 202 Postbus No. 2.
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere
Administratie, franco toe te zenden aan de Uitgevers.
Advertentiën 20 cent, Reclames 40 cent, Boekaankondiging 10 cent per
regel. Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 1.per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 8 uur.
De verbinding Ooltgensplaat—Noord-Bra
bant staat nu wel in het centrum der be
langstelling.
Door de vorming van een Stichting gaat
het mogelijk nu den goeden kant uit en
wordt de zaak beter geregeld. Want zooals
de toestand zich nu ontwikkeld heeft, kan
niet langer verantwoord worden, men had
beter gedaan, door zich van begin af aan te
houden aan de uitwerking van het rapport
der verkeerscommissie, want dan zou er
van stonde af aan een andere gedragslijn
gevolgd zijn.
Nu is men met Kraak begonnen, men
heeft hem tenminste niet belet het veer in
exploitatie te brengen en werkelijk er wordt
aardig gebruik van gemaakt, voor velen
Voorziet het in een dringende behoefte.
Doch daarbij moet men niet vergeten, dat
er bij velen een neiging bestaat, om nu van
dat nieuwe veer eens gebruik te maken, om
dat voor hen Brabant een onbekend en zeer
moeilijk te bereiken gebied was.
Zelfs schoolkinderen maken nu een dag
reisje naar Antwerpen, wat niet erg paeda-
gogisch uitgedacht is in deze dagen.
Schakelen wij echter al deze bijkomstige
zaken uit, dan gelooven wij toch dat het veer
naar Brabant mits goed aangepakt, wel le
vensvatbaarheid zal blijken te bezitten.
Noodig is echter dan, dat er een grootere
boot komt en de aanlegplaatsen in orde zijn.
Want zooals het nu gaat, is ten eenenmale
onvoldoende. Als het straks winter is, of do
gure najaarsstormen hun scepter zwaaien,
yreezen wij voor deze veerdienst het ergste,
de boot schijnt maar amper sterk genoeg
te zijn, om tegen den zeer sterken stroom,
welke in de Volkerak gaat, op te tornen.
Die bezwaren zijn echter alle te overwin
nen. Wij hopen dat de heeren daarin op een
voortreffelijke wijze slagen zullen, want wij
achten de veerdienst een groot belang voor
ons Eiland.
Maar wat niet te overwinnen is, is de
schade welke er door deze actie aan het
rapport Rijckevorstel en de Provinciale Ver
keerscommissie toegebracht wordt.
Wij bedoelen dit: Toen in 1932 in de Ge
meenteraden het plan Rijckevorstel aan do
orde werd gesteld, waarbij ons een sterke
uitbreiding van den dienst Middelharnis-
Hellevoetsluis en een verbinding Ooltgens-
plaat-Dintelsas-Numansdorp in uitzicht werd
gesteld hebben alle gemeentebesturen de
van hen gevraagde subsidie toegezegd, maar
de totstandkoming van de verbinding Oolt-
gensplaat-Dintelsas-Numansdorp onlosmake
lijk verbonden aan de verbetering van de
Veerdienst Middelharnis Hellevoetsluis.
Zij bedoelden daarmee, dat niet alleen de
bestaande veerdiensCMiddelharnis-Hellevoet
sluis verbeterd en uitgebreid zou worden,
maar er ook tegelijk komen moest de vaste
Verbinding met Brabant.
Nu gaat men echter juist de tegenoverge
stelde kant uit, in 1932 dacht of vreesde
men dat er alleen een verbetering van het
veer Middelharnis-Helevoetsluis tot stand
zou komen, vandaar de saamkoppeling van
die twee veren in de Raadsbesluiten. Nu
brengt men een verbinding met Brabant tot
stand en laat onze hoofdverbinding aan zijn
lot over.
Juist de primaire verbinding van ons
Eiland verwaarloost men daardoor. De
hoofdverbinding voor het geheele Eiland is
Middelharnis-Hellevoetsluis, want het hart
van Holland ligt ten noorden van ons, het
groote verkeer zal zich daarheen altijd blij
ven richten. Wij zijn immers toch Nederlan
ders en geen Belgen.
Het is nooit de bedoeling van de gemeen
tebesturen geweest het eene veer boven het
andere voor te trekken. Men wilde het eene
Veer uitbreiden maar tegelijk het andere in
exploitatie brengen.
Daarom vinden wij trotsch alle gejuich,
toch wel reden om eens te wijzen op het
gevaar van de tegenwoordige opzet van de
Stichting.
Zeker ook wij juichen een goede verbin
ding met Brabant toe. Maar laten we nu
toch niet overdrijven, laat ons nuchter blij
Ven.
Want door het losmaken van die twee
Veren uit hun onderling verband, bevoor
deelt men de een ten koste van de ander,
Dat wilden juist in 1932 de gemeentebestu
ren voorkomen. Nu gaat men echter toch
die weg op.
De belangen staan zelfs niet gelijk, Rot-
De Boerenstand en zijn strijd
om het Bestaan
Belangrijke onderwerpen
Vrijdagmiddag kwam de Flakkeeschc Boe
renbond in algemeene vergadering bijeen
onder voorzitterschap van den heer G. C. v.
Schouwen,, van Oude Tonge.
De Voorzitter hield een openingsrede,
waarover wij het volgende melden:
Rede van den Voorzitter
De voorzitter riep de talrijke aanwezigen een
welkom toe en wijdde enkele woorden aan de
nagedachtenis van Z.K.H. Prins Hendrik.
Getrouw aan de sinds jaren ingestelde gewoon
te om op de Algemeene Vergadering een terug
blik te werpen op den afgelegden vereenigingsweg,
moet spr. helaas constateeren dat de crisis nog
steeds onveranderd voortduurt en steeds met meer
zorg de toekomst moet worden tegemoet gezien.
Tal van maatregelen werden en worden nog ge
troffen om de verliezen zoo mogelijk tot kleinere
proporties terug te brengen, maar zoolang die ver
liezen blijven bestaan of slechts juist de even
wichtstoestand wordt bereikt, kan het niet anders
of de inzinking door voortdurende verarming ont
staan, schrijdt voort en maakt de rij van slacht
offers van den toestand steeds langer.
Wanneer voorbereidingen voor te nemen maat
regelen aanhangig gemaakt worden is het gebie
dende eisch, dat de landbouw zelve in die aange
legenheden gekend wordt en is het alleen de orga
nisatie die van voorlichting en advies kan dienen.
Spr. doet dan ook een ernstig beroep op
allen, om- eens van wil en eens van zin achter de
organisatie te staan opdat zoo uw stem krachtig
weeitklinke terplaatse waar uwe belangen behan
deld worden en beslissingen ten opzichte van voor
gestelde maatregelen genomen worden. Ook onze
streek-organisatie kan in dat opzicht werkzaam
'zijn, vooral bij de voorlichting over die teelten die
izoo specifiek Flakkeesch zijn en zoo geëigend aan
onzen bodem. Door de Rotterdamsche uienexpor-
iteurs werd tot ons het verzoek gericht om in
samenwerking met een commissie uit Zeeland een
'bespreking te houden over een beter afzetsysteem
'van het uienproduct, dat voor ons eiland van zulk
een buitengewone beteekenis is. De slechte resul
taten door exporteurs met den ongeorganiseerden
handel behaald, dreven hen naar de telers om in
onderling overleg die maatregelen te beramen,
welke zouden kunnen leiden tot verbetering van
den toestand. Na meerdere besprekingen werden
de door ons opgestelde punten door hen overge
nomen met uitzondering van het gewichtige punt
- de aankoop ter plaatse.
Zulks is oorzaak geweest dat uiteindelijk geen
direct resultaat bereikt is. wat niet wegneemt dat
ieder gewenscht oogenblik de onderhandelingen
weer kunnen worden opgevat en getracht kan wor
den alsnog tot volledige overeenstemming te
komen.
De wijziging van bet uitvoercontrolebureau in
dien zin. dat aan den landbouw de volledige zeg
gingschap wordt gegeven waarop wettelijke aan
spraak kan worden gemaakt, is nog steeds niet tot
stand gekomen.
Ten opzichte van de spoedige uitbetaling van de
ingehouden bedragen van den minimumprijs der
aardappelenoogst 1933 werden verzoeken verricht,
met de wetenschap dat de gelden zoo uiterst slecht
in de bedrijven kunnen gemist worden. Ondanks
de toezegging, dat binnen enkele dagen met de
uitbetaling zou worden begonnen, zijn sindsdien
weer weken verloopen zonder dat nog tot uitkee-
ring is overgegaan. De officieele molens malen nu
eenmaal langzaam. De nieuwe aardappelregeling
gaf ons aanleiding om op het gevaar van het
loslaten van eenigen' minimumprijs te wijzen, wat
ons inziens ten gevolge kan hebben, dat door
groot aanbod tengevolge van geldschaarschte, de
prijs belangrijk kan inzinken met het gevolg dat
het buitenland voor lagen prijs belangrijke quan-
tums opneemt en daardoor een mogelijk tekort aan
"consumptie-aardappelen zou kunnen ontstaan met
daaraan verbonden hooge prijzen voor den con
sument.
Met den wensch, dat de Flakkeesche landbouw,
Izich aanpassende aan de veranderde omstandig
heden, met taaie volharding en energieken wil zal
'streven, om de plaats in de Maatsihappij die wij
'innemen te behouden, verklaart spr. de 63e Algem.
Vergadering voor geopend.
terdam is voor ons de groote centra van
handel en verkeer, verbetering van die ver
binding is urgenter voor ons geheele Eiland
als een veerdienst naar Brabant.
Wij meenden goed te doen op deze dingen
even te wijzen, want wij meencn dat door de
opzet van de Stichting onze vaste verbin
ding met Rotterdam steeds meer in het ge
drang zal komen.
Ons streven moet er op gericht zijn ons
geheele Eiland vooruit te brengen, daarom
mag het een niet los worden gemaakt van
het ander. Gebeurt dat toch, dan is het onze
plicht te wijzen op de gevaren die ons be
dreigen.
Wij gelooven dat in deze omstandigheden
nu er toch verbrokkeling van krachten is
ontstaan, de Gemeentebesturen van Midden-
en West-Flakkee alle mogelijke aandrang
uit moeten oefenen om de toegezegde verbe
tering van het veer Middelharnis-Hellevoet
sluis te verkrijgen.
Opdat, zij het dan langs een omweg, beide
veren gelijk behartigd worden,
Vervolgens las de secretaris, de heer A.
W. K e ij z c r, van Herkingen, de notulen
van de vorige vergadering.
De Voorzitter deelt bij de behandeling
van de ingekomen stukken mede, dat de
heer Louwes hem meegedeeld heeft, dat in
Groningen de ingehouden aardappelgeldeft
reeds uitbetaald worden. Het zuidelijk ge
deelte van liet land zal dus ook aan de
beurt komen.
Spr. deelt vervolgens mede, dat het be
stuur advies 'heeft gevraagd bij den plantcn-
ziektenkundigendienst omtrent de stuif-
brand en zijn bestrijding. De waterbehande
ling was wel goed, maar moet met de
meeste nauwkeurigheid toegepast worden.
Ir Koopmans heeft ons gezegd, dat men het
beste de warmwaterbehandoling toe kon
passen, wanneer men in de nabijheid een
kaars- of boterfabriek heeft staan. In de
Wilhelminapolder hebben wij er reeds en
kele voorbeelden van kunnen zien. Mis
schien zou het via Herkingen gedistribueerd
kunnen worden. Ir Koopmans gaf ons hot
advies deugdelijk zaad uit tc strooien. Ook
het Ncd. I.andbouwcomité heeft de zaak nog
in stu'diie, in ieder geval moet men een ab
soluut ontsmet perceel hebben. De kosten
ervan zijn echter niet zoo gering, maar mis
schien zouden wij het op het eiland op twee
plaatsen kunnen probeeren. Het oordeel van
ir Koopmans was. dat naar dc Julianatarwe
te weinig is omgekeken.
Op voorstel van den Voorzitter worden
in de commissie tot het nazien van de reke
ning en de begrootinig benoemd do heeren
Butii en Koert.
De Secretaris leest het jaarverclag vocv,
hetwelk als volgt luidt:
1
Verslag van den toestand der
Vereeniging over het boekjaar
1 Juni 1933 tot 31 Mei 1934 (37e
boekjaar).
Het jaar dat wij met 31 Mei afsloten on
derscheidt zich in bijna niets van vorige ja
ren, omdat door de crisis-omstandigheden
telkens allerlei zaken om attentie vragen.
Het ledental bleeg op ongeveer gelijke
hoogte, dat der afdcelingcn verminderde met
één, uit hoofde de Landbouwverceniging
Oude Tonge c.o. werd opgeheven.
Inzake de tarieven der ambachtslieden ont
vingen wij van H.H. Wagenmakers- en Sme
denpatroons mededeelingen van vertrouwe-
lijken aard, waardoor wij geen verdere po
gingen tot tariefsverlaging meencn te mo
gen aanwenden.
Over liet algemeen vermeerderen de werk
zaamheden van jaar tot jaar, terwijl menigo
maatregel in 't algemeen belang niet vooi
publicatie vatbaar is
Er werden gehouden een Algemeene, een
Hoofdbestuurs- en acht Bestuursvergaderin
gen, voorts conferentie met de besturen en
de bedrijfsvoerders der Varkcnscentrale, met
het Comité uit de Uientcicrs hier cn in
Zeeland.
De Directie van de Directe Belastingen ver
zochten wij aanmaningen voor achterstallige
belastingen te Willen combineeren ter ver
mijding van extra onkosten.
Aansluiting bij het Koi>. Ned. Lan.dbouw-
Comité werd door ons niet wenscheiijk ge
acht omdat onze organisatie in een Af dee
ling zou worden ondergebracht waar bijna
geen invloed kon worden uitgeoefend, voorts
voerden wij herhaaldelijk correspondentie
met liet „Comité steun aan de Suikerbieten
teelt" te Bergen op Zoom, hetwelk regelma
tig en uitvoerig de gewenschte inlichtingen
verstrekte, waarvoor wij het zeer erkentelijk
zijn.
Do Directie van liet Centraal Bureau uit
liet Ned. Landbouw-Comité stelden wij op
hun verzoek in de gelegenheid hun werk
wijze uiteen te zetten op een Algemeene
Vergadering.
Inzake bevoegdheid om paarden per rij
wiel over de publieke wegen te vervoeren
werd door een onzer leden een proces uitge
lokt waarvan de verdediging werd opgedra
gen aan den rechtsgeleerde welke voor een
speciaal tarief zic'r te onzer beschikking
heeft gesteld. Nog andee leden maakten
van deze gelegenheid gebruik voor diverse
geschillen.
Aan verschillende Ministeries en Crisis-
bureaux richtten wij verzoeken o.a. om spoe
dige uitbetaling van desteun voor het Aard
appelgewas 1932, om iteun voor cichorei-
teelt, betreffende doorvorst aangetaste uien,
den Zomertijd verzoclten wij korter, te doen
duren, of liever nog af te schaffen.
Klachten over dei vrijen invoer van
Maanzaad deed ons advies inwinnen bij
deskundigen on de lotterdamsche Grnan-
beurs waaruit ons bliek, dat dit buitenland-
sche zaad niet behotrt te worden geweerd,
noch den invoer beletimerd om verschillende
redenen, doch voora niet om het te kunnen
gebruiken voor mci$ing met het binnen-
landsch product.
Door het Comité wor de Tentoonstelling
„Flabela" werd ons sen plaats aangeboden
in het bestuur hetvplk wij in 't algemeen
belang hebben aanv.ard.
Op onze vorige Zomervergadering mochten
w.ij ons Landbouwchoollioofd, den heer
Smit s, een voordrcht liooren uitspreken
over „Den gouden stndaard" waarin duide
lijk uitkwam dat he verlaten daarvan een
korten tijd misschiemoordecl zou opleveren
doch op den duur fuieste gevolgen zou heb
ben vooral voor den landbouw, cn voor liet
platteland in het algemeen.
Het is een behoefte die Afdeelingen en Be
sturen dank te betuigen welke ons regelma
tig hun grieven en bezwaren tegen wat
zij meenen dat anders behoorde, en ook kon'
zijn, mededeelen en ons verzoeken om in dio
richting werkzaam te zijn. Wij verzoeken
al de Besturen in die richting de wacht te
willen betrekken en ons van hun mce-
ningen kennis te geven.
Ten bewijze dat de tijdsomstandigheden
nog alles behalve gunstig zijn, moge dienen,
dat uit de ons verstrekte gegevens bleek, dat
door onze leden in 1932 is aangekocht
7.208.925 Kg. kunstmest, ter waarde van
289.436.02; in 1933: 5.601.825 Kg. kunstmest
ter waarde van 209.845.67. Het aantal le
den bedroeg in 1932, 751; in 1933, 732. Per
lid werd in 1932 aangekocht voor 524.cn
in 1933 voor 384.
Onze financiën zijn dermate geregeld dat
de contributie ongewijzigd kan blijven, en
op zóó laag peil kan worden gehouden dat
het voor niemand finantieel bezwaar kan
opleveren om tot deze streekorganisatic toe
to treden, welke in don loop van haar be
slaan meerdere malen belangrijke diensten
aan onze Flakkeesche landbouwers, en dies
aan onze streek, heeft kunnen bewijzen.
De rekening sloot met een batig saldo van
387.04 over liet jaar 19331934.
De beer Wirnaer vraagt tot welke
overeenkomst het bestuur met do ambachts
lieden is gekomen.
De heer v. Schouwen antwoordt, dat
de ambachtslieden direct bereid waren de
tarieven te verlagen, wanneer zij de gelden
binnen konden krijgen. Momenteel wilden
-zij dttfii' mot too ovev gaan.
De 'beer J. Slis: Die betaalt, wordt dus
de dupe van hen, die niet betalen!
De lieer v. Schouwen: Dat is altijd al
zoo geweest.
Besloten wordt vervolgens dc volgende
algemeene vergadering liet volgend jaar in
Goedereeolc te houden.
Bij de rondvraag deelt de Voorzitter naar
aanleiding van een vraag in een der afdee
lingen gerezen, dat liet voorgekomen is, ten
gevolge van de buitengewoon slechte aard-
appelcampagnie, dat een perceel land aan
een handelaar is verhuurd. Dat geeft eonige
moeilijkheid. Door wisseling of uitbreiding
van liet bedrijf kan belangrijke stagnatie
ontstaan. Nu alle crisisbesluiten gecentrali
secrd zullen worden in akkerbouwbesluiten,
zal getracht worden verbetering te krijgen.
Het komt voor, dat iemand maar voor de
helft mag uittrekken, terwijl hij meer land
heeft gehad. We zullen dergelijke gevallen
onderzooken.
De heer Warn a er: Wilt u dit voorbeeld
algemeen stellen?
De Voorzitter: Ik heb het in het al
gemeen bedoeld. Er wordt geen rekening
gehouden met lien, die oorspronkelijk liet
land hadden, maar ten gevolge van de
slechte aardappelcampagne land kwijt zijn
geraakt
De heer Warn a er: Wordt er gerekend
per persoon of per bedrijf.
De Voorzitter: Per porsooni.
Do lieer v. N i e u we nh u i z e n uit Dirks
land, zou bet teeltrecht willen veranderen,
zooals dootj den voorzitter is aangegeven.
Zooals liet nu gegeven wordt is 't verkeerd.
Wanneer een boer een andere stee betrekt
dan neemt hij liet teeltrecht mee, terwijl de
andere boer, die in zijn plaats komt, niets
heeft
De heer D e L i n t, van Oude Tonge, heeft
er bezwaar tegen, dat do boeren een vervoer
bewijs moeten halen bij den lieer v .Heest
van de veiling in Middelharnis. Waarom
kan in elke gemeente niet iemand aange
steld worden, die de vervoerbeivijzen uit
reikt. Spr. heeft een hekel aan de veiling.
Wij willen onze eigen baas zijn, aldus de
van Lint.
Do Voorzitter wijst erop, dat do boe
ren zich bij de doorgevoerde centralisatie
a,an zullen moeten passen. Wij zijn steun
trekkers, aldus spr., en als zoodanig heb
ben we te stempelen. Hot is nu eenmaal
noodig, wil alles goed geïnventariseerd wor
den. Daaraan moeten we meewerken.
De heer de Lint: We willen best mee
werken, maar waarom moet ik dan naar
MicMel'harnis en kan dat niet in Oude
Tonge?
De heer v. II eest deelt mede. dat op alle
plaatsen vergaderingen zijn gehouden voor
de aangeslotenen bij de Ned. Groenten-cen
trale, op welke vergadering ze allen een
rooivergunning hebben kunnen krijgen. De
heeren zijn echter niet geweest en daarom
moeten zij een rooivergunning in Middel
harnis komen halen. Het is dus hun eigen
schuld. Dan wat het vervoeren betreft: de
betrokkenen behoeven slechts een briefje te
zenden en het vervoerbeivijs wordt hun toe
gezonden.
De heer d e Lint: Ik kan wel zien, dai
de heer v. Heest een ambtenaar en geen
boer is, want we kunnen d'aarop toch geen
vier dagen wachten?
De Voorzitter: Dat gebeurt ook niet.
De heer J. Slis, van Middelharnis,vraagt
of de controle of meer dan 1/3 tarwe is uit
gezaaid. niet veel vroeger gehouden kan
worden. Spr. weet een geval van iemand,
die in het najaar uit is gaan.zaaien cn toen
nog niet alles heeft uitgezaaid, later in het
jaar zijn land is kwijtgeraakt. De politie
heeft toen een proces-verbaal opgemaakt,
omdat meer dan 1/3 tarwe was uitgezaaid.
Ia werkelijkheid was dat niet het ge-val.
Po Voorzitter: Do persoon, die dat
land lieeft kwijt geraakt, heeft dat van te
voren toc'h al geweten?
De heer Slis: Neen, dat is pas in liet
voorjaar gebeurd.
De Voorzitter: Dan is dat een uitzon
deringsgeval.
Do lieer Slis: Ja, dat was tengevolge van
een sterfgeval.
De V o o r z i 11 er: Dan had meti toch wel
een modus kunnen vinden? Een vonnis zal
dan wel niet geveld worden.
De heer Slis: Dat is wel zoo, maar men
loopt tocli het risico van ecu uitspraak in
rechten.
De Voorzitter: We zullen eens een
onderzoek instellen.
De heer van Nieuwenhuizen, uit
Dirkslain.il, vraagt of de synthetische stik
stof niet goedkooper in de handel kan wor
den gebracht dan voor fó per kilo, aange
zien de kosten per 100 kilo maar f 2 zijn.
Wat is daar de oorzaak van.
Do Voorzitter antwoordt, dat hierna
een onderzoek zal worden ingesteld, vermoe
delijk is de trustvorming hiervan de oor
zaak.
Vervolgens kreeg de heer Louwes ge
legenheid tot liet houden van zijn aange
kondigde rede.
REDE VAN DEN HEER LOUWES
over
ONZE BOERENSTAND IN ZIJN
HUIDIGEN BESTAANSSTRIJD
De Nederland sche boeren- en tuicidersbond doet
thans een geheel nieuwe ervaring op: hij is Kind
van Staat geworden. Zeker ook vroeger, b.v.
reeds pl.m. 1600 bemoeide af en toe de Hooge
Overheid zich met hem. om door uitvoerverboden
van landbouwproducten de levensmiddeienvoorzie-
ning van het eigen land te beveiligen. In 1715
werd b.v. in de provincie Groningen het slachten
van koekalveren en ooilammeren verboden; itlen
had toen blijkbaar de omgekeerde zorgen van nu.
Ook dc jaren 1914191S brachten een tot dien
ongekende Overheidsbemoei.ng met den landbouw.
Maar dat alles ging om de producten, niet om het
bedrijf; nu gaat het wel degelijk om het bedrijf en
gedeeltelijk ook om den boerenstand zelf. En nu
iedere koe en varken, ieder bunder tarwe of kool
staat geregistreerd in de semi-officieelc crisisorga
nisatie-archieven, nu komen deze drie vragen ons
hier heden bezig houden.
1. Welke factoren bewerkten deze verbijsterend
groote en snelle Overheidsbemoeiing met onze
bodemcultuur?
2. Wat zal dc toekomst ons brengen?
3. Wat staat ons als Nederlandsche boeren en
-tuinders hierbij te doen?
Een vojled-.g antwoord te geven op de eerste
vraag ;s onmogelijk. Spr. wil er eenige lijn in
brengen, aan de hand van de volgende drie ge
dachten;
a. de verstoring van het normale handelsverkeer;
b. de eischen van arbeidsgelegenheid en lands
verdediging;
c. de onvervangbare Waarde van een flinken
boerenstand voor de volkskracht.
a. Bij de vraag: welke oorzaken verstoorden en
verstoren nog het normale handelsverkeer, zijn een
geweldig groot aantal factoren in het spel. Groote
wereldoogsten, uitgebreide productie, hooge tol
muren. etc., etc. Ik wil hier speciaal op één punt
wijizen, dat m.i. te veel wordt verwaarloosd en
wel dit: de tolmuren aan de grens waren geen begin
van de belemmering van het vrije handelsverkeer,
maar veelal een gevolg van de belemmeringen, die
binnen de landsgrenzen in het economisch verkeer
waren ontstaan. De tolmuren aan de grens zijn
mede een gevolg van de tolmuren rond tal van
beschermende bevolkingsgroepen en -bedrijven.
Welke zijn dat? B.v. de gansche arbeidersklasse,
voor zoover zij langs den weg harer vak-organi-
Verkeersverbetering. (Hoofdartikel).
Vergadering van de Flakkeesche Boerenbond.
Gemeenteraad van Nieuwe Tonge.
Amerikaansche Brief.
Werkloosheids- subsidiefonds.
Garnalen uitvoer naar Frankrijk.
Internationale zakkenrollers gegrepen.
saties op de hoogte van het loonpeil invloed heeft
kunnen uitoefenen. Ook door haar politieke macht
heeft zij door allerlei sociale maatregelen o.a.
de werkloosheidsverzekering en werkverschaffing
steun voor dat verhoogde looped weten te
verkrijgen.
Verder het gansche corps van het Overheids
personeel en semi-Overheidspersoneel in dienst
van de spoorwegen, de pos*, etc. Voor hen wordt
de beloonmg in sterke mate door ethische motieven
bepaald en tevens onder den invloed van politieke
machtsontwikkeling. De vraag, wat is een redelijk
loon, een redelijk salaris?, speelt hier een veel
grootere rol dan de vraag: voor welk loon kan de
Overheid geschikte krachten vinden? Ik zal één
voorbeeld noemen: een landarbeider en dat is
een geschoolde kracht verdient in mijn omge
ving pl.m. f 800.— per jaar, als hij het heele jaar
werk heeft. Wordt diezelfde landarbeider spoor
wegarbeider, dan heeft hij geen zwaarder werk,
wordt vén hem niet meer vakkennis vereischt, zijn
de arbeidsvoorwaarden vacantie, pensioen, etc.
veel gunstiger en is het loon plm. 80 pet.
hooger en beloopt pl.m. f 1400.Voor een loon
van f 800 a f 900 zouden de spoorwegen geschikte
krachten genoeg kunnen vinden. Louter ethische
motieven, louter beschutting maakt dit verschil in
belooning zoo groot en houdt het zoo groot.
Tenslotte al de ondernemers en arbeiders in die
bedrijven, die in hoofdzaak voor de binnenland-
sche markt werken en die door prijsafspraken,
vestigingsverdragen, etc. de onderlinge concurren
tie meer of minder sterk hebben uitgeschakeld. Als
voorbeelden noem ik het boekdrukkersbedrijf, da
fabricage en afzet van tal van verpakte merkarti
kelen, het bouwvak- en aannemersbedrijf, etc. Hoe
ver het hier kan komen blijkt uit eenige recente
publicaties uit den houthandel. De houtimporteurs
in ooze drie Noordelijke provincies hebben zich
met hun detailverkoopers zoo hecht georganiseerd,
dat zij fh hun gebied de houtprijzen aanmerkelijk
hooger weten te houden dan in het overige Ne
derland en zelfs daar dumpingspractijken uit
oefenen. Een regelrechte handelsoorlog dus binnen
de landsgrenzen.
Om nu te voorkomen, dat bij sterke prijsdalin
gen op de wereldmarkt, de onbeschutte bedrijven
in ons land tot voor kort: de landbouw, de
export-industrie, de scheepvaart, visscherij en mijn
bouw door lage inkomsten en hooge en starre
loonen, tarieven, belastingen, etc. in korten tijd
zouden komen stil te liggen, doordat de onderne
mers verarmden, ging men ook die onbeschutte
bedrijven een zekere bescherming verleen en. Hier
minder, ginds meer, maar thans wel overal in bin
nen- en buitenland. Dit schijnt mij een der voor
naamste factoren, welke ons de geweldige Over
heidsbemoeiing brachten.
b. Hier treedt naar voren het feit, dat de be
looning van den Nederlandschen bodem de voor
naamste bron van bestaan van ons volk is. On
geveer de helft van ons volk leeft direct of indi
rect van onze bodemcultuur. Had de Overheid niet
geholpen, dan zouden bijna alle ondernemers in
den land- en tuinbouw failliet zijn gegaan, alleen
een zeer extensief gebruik van het land zou mo
gelijk gebleven zijn. Als gevolgen had dat mee
gebracht een geweldige armoede en werkloosheid
op het platteland en in de steden. Zoolang we nog
i De gevechten aan de OostenrijkscliJoego-Slavische grens
weerpost na de, inneming ran de stad Radkcrsburg.
Oostenrijksche machincge*