MAAS- EN SCHELDEBODE
ZATERDAG 26 MEI 1934
Gemeenteraad van Dirksland
DIRKSLAND, DE OUDSTE
POLDER
Wat hoort hij malsche sla
OM DE EER VAN DE VLAG
a it AD IJV
^.cbesteslaql^
Schaakrubriek
sus
nm&mm
iêiKT
a ir
wt W mFi
Afwezig de hoeren Roodzant (Wethou
der) en de heer G. van 't Geloof Az.
De Voorzitter Burgemeester Visscher
opent de vergadering met gebed, waarna
dc niotulen worden gelezen, welke onver
anderd worden vastgesteld.
De heer HAAGENS vraagt hoe het nu
zit met de erfpachtsgrond tuintjes. Dn
grond van Lampers stond eerst op 90 cent
en die grond is minder waard.
De VÖORZ. zegt, dat allen gelijk op TO
cent zijn gebracht.
Ingekomen stukken:
Bericht van den Minister van Fin. en
Binnenl. Zaken, in verband met de finan
ciën Rijk en Gemeente, dat een korting
wordt toegepast van G pet., neerkomende
op 23.49 cent per inwoner.
Bericht van den Minister van Soc. Za
ken, dat op Blok I (woningbouw) een te
kort is van f 914.72. Onderhoudsfonds f 178
minder. Tekort f 736.72 wordt vastgesteld.
De bijdrage Blok I bedraagt nihil; ma-
terialenbijdrago idem; rentebijdrage f 552.
Blok II f 1287.85 verminderd met f loS
in verband circulaire minister. Materiaal-
bijdrage f 794.
Het Centraal Bureau voor advies Ned.
Gemeenten heeft controle geoefend op de
gasfabriek. Boeken en bescheiden in orde.
Ter visie wordt gelegd beredeneerd ver
slag verbetering Volkshuisvesting.
Bericht Inspecteur L.O. Inspectie Bnelle,
goedkeuring benoeming wachtgeldster ipej.
Poots te Nieuwe Tonge.
Voorgelezen wordt verslag Commissie v.
Toezicht. Hieruit blijkt dat in de vacature
van Nieuwenhuize benoemd is de beer
Duhen. De andere aftredenden zijn her
benoemd. Aan de O.L. School zijn momen
teel 6 leerkrachten. Op de O.L. School zijn
189, op de Chr. School 193 leerlingen.
Steunverl®eninB
De steunverleening is geregeld naar een
loon van f 10.80 per week.
Uitgetrokkenen:
Gehuwd en ongehuwd f 6.50 met een
toeslag van 50 cent per kind tot een max.
van 4 kinderen. Kostgangers f 3.
Reglementair niet rechthebbenden.
Gehuwd en ongehuwd f 6.
Kostgangers f 4.50.
Ongeorganiseerden:
f 5.50, zelfde toeslag als boven.
Het komt hier op neer, dat het door den
Minister lang gewenschto verschil is ver
kregen, nl. 1 gulden fusschen georgani-
seerden en ongeorganiseerden. Dit verschil
is gemaakt, door de ongeorganiseerden 50
cent te verlagen.
De heer D.F, BONTE: Op 15 Mei is h.et
loon gestegen van f 1.80 op f 2.20. Wordt
de steunregeling daarmede ook verhoogd.
De VOORZ.: De vraag is of de Minister
het doet, We zullen het probeeren.
Bericht van de heeren D. Sijtsma. M.
Grootenboer, Weitering, Potter, dat zij hun
benoeming tot lid van de comm. tot wering
van schoolverzuim aannemen. Dc heer 1.
Poortvliet bericht dat hij zijn benoeming
wegens drukke werkzaamheden niet aan
vaardt.
Dan is er een brief ingekomen van de
Commissie tot wering van Schoolverzuim,
dat zij het betreuren, dat in de vorige zit
ting, htm lid Mr. A. Zaaijer, die 20 jaar
in hun bestuur zitting nam, niet is herbe
noemd. Zij meenen, dat dit een fout is en
o]) een vergissing berust en verzioeken dit
wel te willen herzien, daar zij anders voor
nemens zijn, algeheel af te treden.
De heer DE BONTE drukt er ook zijn
verwondering over uit, dat do stemming
zoo verloopen is. Zonder meer heeft, hij bij
de voordrachten op no. 1 gestemd. De heer
Zaaijer was de laatste. Hij had er geen erg
in, dat deze niet was herbenoemd, daar
hij nog iets anders te bespreken had, en
daarin verdiept was. Eerst later kwam hij
tot de ontdekking, dat Mr. Zaaijer niet
herkozen was. anders had hij direct zijn
opmerkingen ten beste gegeven. Spr. vindt
het jammer, dat hij niet geluisterd heeft
naar de uitslag. Spr. vindt het frappant,
en verdenkt de heeren van een afspraak,
in verhand met bepaalde feiten, betreffen
de de houding van Mr. Zaaijer op de ver
gadering van Het Groene Kruis. Spr. is
niet op die vergadering geweest en wil do
strijdmethodes daar toegepast look niet
goedpraten. Spreker keurt het af als een
groep raadsleden optrekken om iets te doen
zonder hem er in te betrekken. Spr. zegt
dit niet om Mr. Zaaijer's houding te ver
dedigen.
Integendeel. Hij weet van tot oordeelen
bevoegde personen, dat zijn houding en
wijze van optreden daar, niet. adrem was.
Maar het gaat niet aan iemand daarom
hier met een dom potlood af te maken.
Typeerend is, dat 4 van de 6 raadsleden
daar mee meegingen. Men verlaagt op die
manier zijn prestige van zijn raadslid
maatschap. Voorloopig heb ik hiermee ge
zegd.
De VOORZ: het 3e punt, heeren.
3. Voorstel tot. wijziging van de Statuten
van de Stichting „de Drinkwaterleiding
Goeree en Overfiakkee".
De wijziging is op verzoek van Ged. Sta
ten, naar aanleiding van een conversie,
die moet plaats hebben. Dit is in B. en W.
behandeld, tegelijkertijd is' een schrijven
ontvangen van liet raadslid de Bonte, waar
in ter sprake gebzacht wordt de ongelijk
heid die er is in het Bestuur. In de ver
andering van het geheeie Dagelijksch Be
stuur is nergens voorzien. Het adres houdt
in het geheeie Bestuur om de 5 jaren te
laten aftreden en terstond weer herkies
baar te stellen.
Daar het nog niet in B. en W. is behan
deld, wil de Voorz. het aanhouden.
De lieer DE BONTE licht echter zijn
voorstel breedvoerig toe en wijst er op,
dat wel de gewone leden maar niet de le
den die ambtshalve in het Dagel. Bestuur
zitten, kunnen worden vervangen. Ner
gens valt dat te lezen. Nu kan men zeggen,
het valt samen met hun ambt, doch spr.
vindt dat het nooit aftreden niet in de lijn
ligt. Alleen gewone leden treden op hun
beurt af, de overigen niet. Spreker noemt
een sterk voorbeeld. Burgemeester den
Hollander is voorzitter en Burgemeester
Nieborg is Secretaris. Niemand kan hen uit
hun ambt ontzetten. Spr. begrijpt niet, boe
Ged. Staten de Statuten zoo hebben goed
gekeurd. Bij iedere Stichting moet toch
een termijn gesteld worden, waarbij het
geheeie Bestuur aftreedt. Bij artikel 13 zou
spreker daarom een alinea willen voegen,
dat hot Dag. Bestuur om de 5 jaren in zijn
geheel aftreedt, wel echter weer herkies
baar wordt gesteld.
De heer SOETEMAN kan mot het voor
stel niet accoord gaan.
Logisch vindt spr. dat het hoofd der ge
meente zitting neemt, het eenigste is, dat
onder elkaar uitgemaakt wordt, wie Voor
zitter en Secretaris wordt.
De heer DF, BONTE meent dat het Be
stuur de functies wel weet te verdeelen. 't
Gaat er over, dat de Burgemeesters er
nooit uitkomen, al maken ze hot b.v. nog
zoo bont. Wordt dit voorstel aangenomen,
dan is h.et tenminste mogelijk, dat er ééns
in de 5 jaren verandering komt. Tevens
verzocht spr. de overige gemeenten te vra
gen adhesie te betuigen.
De VOORZ. brengt eerst liet voorstel van
Ged. Staten in stemming, daarna het voor
stel van de lieer de Bonte. Beide worden ze
aangenomen.
4. Voorste!, dat de Raad besluite de vast
stelling van de pensioensgrondslagen van
gemeenteambtenaren, voor zoover deze tot
zijn bevoegdheid behoort, aan Burgemees
ter en Wethouders over te dragen.
Wordt goedgekeurd.
5. Voorstel om afwijzend te beschikken
op het verzoek om aansluiting hij den Z.-
Holl. Brandweerbond.
De heer SOETEMAN: Dat is meer nadeel
dan voordcel!
De heer DE BONTE vindt het op zich
zelf wel goed, maar de lncaliteit te beperkt.
Wordt afwijzend beschikt.
6. Voorstel om een bedrag van f 135 be
schikbaar te stellen tot het doen ontwer
pen van een uitbreidingsplan voor een ge
deelte van liet. Eiland.
Dit streekplan is op verzoek van Ged.
Stalen. B. en IV. meenen dat dit nut kan
afwerpen en adviseeren er op in te gaan.
Wordt aldus besloten.
7. Voorstel om afwijzend te beschikken
op het adres van J. Vermeulen c.a. om
verlichting van Personeele Belasting voor
biljarten.
In dit adres komt een soort dreigement
voor, dat wanneer afwijzend wordt beschikt
dan de hiijards algeheel zuilen worden
opgeruimd.
De heer HAAGENS: Als za dat dreige
ment volvoerden, was je ineens klaar.
De VOORZ.: Dan konden alle belasting
betalers wel zeggen, ik loop wegi Dat is
geen redeneering.
Besloten wordt dit punt hij de begrootiug
te behandelen.
8. Behandeling reclames Hondenbelas
ting.
Wordt goedgekeurd.
9. Voorstel benoeming van een lid van
de Commissie van toezicht op het Lager
Onderwijs in de vacature J. E. Weitering.
Aanbeveling no. 1 de aftredende, no. 2 A.
Hagens Wzn.
De lieer Weitering wordt benyemd met
GRAAF FLORIS V EN ALBERT
VAN VOORNE
Dirksland of zooals men vroeger schreef
Dercxlant, is of de oudste, of eerst bedijkte
polder van het vroeger afzonderlijke eiland
Overfiakkee of Zuidvoorne.
Reeds vroeg vindt men van dezen pol
der gewag gemaakt. In 1275 was Graaf
Floris V aan den heer Albert van Voorne
200 Hollandsche ponden schuldig. Daarom
gaf hij hem een zeker zout land tot onder
pand, Diederiksland geheeten, in hot mid
den van Februari 1275 onder voorwaarde,
dat de leening vóór den 17en September
van dit jaar afgelost en terugbetaald moet
worden.
Omdat Floris niet in staat was hieraan
te voldoen, was hij genoodzaakt het land
in vollen eigendom aan den Heer van
Voouc af te staan, wat plaats vond op
den tweeden Vrijdag in 1284, met vrijwa
ring voor den Heer van Voorne, en vrij
geleide voor dc kooplieden, die af en aan
ze idea varen.
Deze afstandsbrief werd naderhand be
krachtigd door Graaf Willem IV, den 25en
Maart 1339. Vier en twintig jaren later, in
1363 dus, schonk Vrouw Margaretha van
Moermon'd, vrouwe van Heemskerk, bij
octrooi, den lijftocht van Dirksland, wat
blijkt uit de Registers van de Grafelijkheid
vun Holland.
Het gors schijnt vr r 1413 voor een ge
deelte te hebben behoort aan het geslacht
van Jan van Renessu van Everingen, Rid
der. Deze heeft met Jan, Hendrik en
Klaas van Renesse broeders en knapen,
door een openbare acte op Allerheiligen-
avond, van het jaar 1413 bekend gemaakt,
dat zij aan den Prior en het Convent dei-
reguliere Kanonnieken van Rugge, en hun
medestanders verkocht hebben de rechte
41 stem.
10. Voorstel goedkeuring begrooting van
de N'.V. E.M.G.O voor 1934—35
De verschillende ramingen zijn iets ge
wijzigd: de opbrengst was in 1933 f 93.600;
nu geraamd op f 101.500.
Raten geraamd f 154.740
af f 129.930
Bruto winst f 24.800
Met nog een begrootingswijziging wordt
een en ander goedgekeuid.
De heer 1)E BONTE vindt de reclame die
de Emgo maakt niet wat je noemt, 't Zal
wel niet zooveel kosten, maar die kosten
overtreffen toch wel de bat-en, meent spr.
De VOORZ.: Inderdaad. In de geheime
zitting zal ik er iets over mededeelen.
De lieer DE BONTE: De verlakkerij ligt
er dik op. De mensrhen vliegen er dan
ook niet zoo vlug in, omdat ze dat wel
vxielen.
De VOORZ.: 't Is net als met de reclame
bij Kieviet. Als je daar wat koopt in de
winkel en wat toekrijgt, betaal je 't ook
vast. Dat weet je vooruit. Maarwe
hebben er 400 nieuwe aansluitingen mee
binnen gekregen.
De heer DE BONTE: Uit commercieel
oogpunt, enfin, maar zakelijk is 't niet.
li. Behandeling Bouw- en bcwonings-
verordening.
Wordt zonder hoofdelijke stemming vast
gesteld.
Nog doet de Voorz. een medeleeling over
dn uitkeering steun, 't Is thans Mei. en wat
voor 1934 geraamd is, is al verbruikt. Hoe
ze' dat verder moeten.
(Later werd ons meegedeeld, dat wat
verleden jaar in één maand werd uitge
keerd nu in één week wordt uitgegeven.
Over 1933 is f 3500 uitgekeerd).
Sluiting.
Historisch verhaal over de gebeurtenissen
van 1830—1833
Door J. SNOEP Jr.
.(30
„Binnen vijf, hoogstens tien dagen mar-
cheeren mijn troepen de Citadel binnen!"
had de Fransche maarschalk Gérard in een
overmoedige bui gezegd.
Maar hij vergiste zich deerlijk. Na tien
dagen was hij nog niets gevorderd en daver
den de Nederlandsche kanonnen hem moe
diger dan ooit tegen.
De kleine Antwerpsche vijfhoek werd
twee-en-twintig dagen en nachten gebeukt
door een ontzettende ijzermassa. Ten slotte
werd het beruchte Belgische monstermortier
op de vesting gericht en gierden hommen
van duizend pond door de lucht.
En toen eindelijk de witte vlag omhoog
ging, bestond er geen Antwerpsche Citadel
meer. Het eene gebouw na 't andere was
bezweken, de bekieedingsmiaren in de
gracht gestort, de aarden borstweringen in
een gezakt, de geschutsblindeeringen ver
nield, de kanonnen onbruikbaar gewor
den
't Had niet veel gescheeld of de vesting
met heel haar dappere bemanning vvas in
de lucht gevlogen. Een bom sloeg in het
kruitmagazijn van een der bolwerken. Nog
een oogenblik enMaar een kanonnier
zag 't groote gevaar en ijlde aanstonds toe.
Hij greep den bom en. met de woorden.
De heerlijkste sla zonder slaolie is
als een keuken zonder fornuis!
Bij sla hoort slaolie, bij malsche sla
de fijnste slaolie: Saladine.
Kies bij den groenteboer het beste:
heerlijke, jonge zomer-sla en bij den
kruidenier óók het beste: Saladine'
GOUDZEGEL 80 CENT - CROENZEGEL 65 CENT - ROODZEGEL 50 CENT
helft van een zestde deel uitgors, Dircx-
lant geheeten, gelegen in het land van
Voorne, buitendijks, met Duivenwaard.
Grijsoord, Breemscat met al zijn toebehoo-
ren, zooals liet toen gelegen was of na-
maals liggen mocht, boven water of bene
den.
Hier is dus sprake van een zoutland. d.i.
een onbedijkt gors of schor, dat bij buiten
gewone vloeden onderliep; liet vrijgeleide
van kooplieden, die of en aan zouden va
ren, bewijst, dat dit gors gedurende lan
ger of korter tijd in liet jaar. bewoond werd
hetzij door visschers, hetzij door herders
of veehoeders, die wellicht in den zomer
daar eenige maanden doorbrachten; een
vermoeden, dat ook grond vindt in de om
standigheid, dat in den polder op verschil
lende plaatsen zeer hoog gelegen percee-
leri land voorkomen, die als vluchtheuvels
bij hooge vloeden konden dienen.
Uit liet Register van Privilogiên, 1104
I486 in liet Rijksarchief aanwezig, blijkt,
dat in 1415, 8 dagen in November, Hertog
Johan van Beieren, Elect van Luik, Grave
van Loon, enz., Ileere van Voorne enz
verklaart, dikwijls en zeer vervolgd te
zijn, om een uitgors uit te geven, oni te be
dijken tot oen korenland, geheeten Dirckx-
land, binnen zijn heerlijkheid van Voorne.
daar heer Jan van Renesse en liet kloos
ter van de Catbuizers te Zelhem, huiten
dienst en het klooster van de Regulieren
te Rugge, buiten der stede van den Briel
een zesde deel gelijk met hem doelen, "n
van welk uitgors men slechts vijf zesde
deelen bedijken mocht, en daarom maakt
hij met de laatstgenoemden een overeen
komst, dat zij voor luin aandeel zullen
nemen een zesde deel in Dirkslaiul, dat is
geheeten Harkinge. met wieren, met alle
killen, slikken, aanworpen, aanwassen en
al zijn toebehooren, belegen binnen deze
merken aan de Zuidzijde: lange Greve-
lingen; aan de Westzijde: korte Grevelin-
gen: aan de Oost- en aan de Noordzijde:
de breede d.i. de in de polders Klukerland
Sint Elizabeth nog bestaande oude Dee, iiet
paardengat en klaasjeswater.
Hierop volgt den I3en November 1413 de
uitgifte tot bedijking van Dirksland, zooals
die hier vermeld wordt:
„Hartoge Jan van Beyeren, hij der ge
naden Godts, Elect van Luick, ende grave
van Loen, Ileere van Voorne. doen kond
allen luyden, dat wij gegeven hebben ende
uytgeven mits desen tegenwoordigen on
sen Brieve, onsen lieven Pieter Clnos.
Soon ende sijnen medegesellen, te liedijc-
ken tot eenen koornlande Dirrxlandt m-'t
allen sijnen toebehoren, al soo verre als
ment binnen den dijeke "lijeken sal, in
alle manieren, als Uien beschreven
staet; in den eersten so" sullen Pieter
voornoemt ende sijnne medegesellen bedij
ken onse uytgorssen voorsz. tot hacren
schoonste ende oirbaren, ende suilen ons
van de bedijkte voorse. geven ende vrij
bedijken, de sevenste veure ons dat bewij-
senilo mitter cavelo, aen sos blocken ofte
min. Item soo sullen wij hebben in onsen
lande voorsz. als dat bedijekt is van koren-
tiende en dan vlastienden don Elfter-
schoof. ende van Lamthienden, dat thien-
de lam. Item soo sulien wij die keuze
hebben drie jaren lang naaestknmeiule
van den korenthiendens voorsz. ol van
onser gorshuuren, so onse gnrsen voorsz.
nu ter tijd gelden, dat is te weten van al-
soo vele als de voorsz. bedijrkors bedijeken
sullen. Item soo sullen wij hebben van
elck gemote hints, een halven hollantse
groote van allen den land, dat den latnl-
luiden toebehooren sal, te betaalon alle
jaeren tot Sint Maertensmisse in den win
ter, ende mits desen voorsz. halven groote.
't jaers, sal dit voorsz. lant quite wezen,
seven jaer lank, nadat de ploeg eerst daar-
inne komen sal, van alle Ilefrvaerderi,
beden, diensten ende lasten, ende 't evn-
de de seven jaren jank voorsz.; soo snl dit
voorsz. lant ons dienen ter Heervaart, gelijk
ons lant van den Nieuwen Hoorno, na
grootheyt des lants voorsz., ende tot wat
tijden óns in onsen lande van Voorn o
eenige beden gegeven zal worden, met ge-
meender overdracht des Lands van Voorne
soo snl dit voorsz. landt quite weson met
halve heden Item soo sullen wij allen on-
dei-snten in onsen landen voorsz. woon
achtig wezende, beschermen ende ontlas
ten van allen onhesrhevden lasten, die den
Provisor van Bissehopswnge van Uytrecht
in eeniger wijs opleggen mochte, gclijrk
onsen anderen ondersaten ons land van
Voorne, Item soo en sullen wij van gcenen
breucken, die in onsen niuuiande voorsz.
gesrliien mocht, terechte setten, doch doen
settcn, vangen, gijsselen, snerken, noch
doen soecken, om recht daeraf te doen, dan
in onsen Nieulandc voorsz., na regt ende
Costume oils lands van Voorne, solider
van leengoederen, ende van den hoogsten
regte, ende soo wie regt begeert, die sal
men recht doen eer men emant anders
regt doen sal. Item soo sullen wij geene
vecron verhuuren. noch doen verhuuren,
om uyt onsen nietilande voorsz. uyt en in
te varren, binnen drie jaeren, nadat hij dit
voorsz. lant bestaan sal te bedijken. Ende
ten einde de voorsz. drie jaren soo sullen
wij onse voorsz. voeren mogen verhuuren
tot onsen schoonste ende oirbaer, des dat
van aiie onse ondersaetcu in onsen nieuwe
lande voorsz. wonende, solve ende met
hacren goede vaeren mogen tot. eeuwigen
daege, dan 't hun geneugen zal, met die
scheepen die de voorsz. lantluidon toebe
hooren sullen, soiider eenigli veerschot
daeraf te geven. Item soo sullen Pieter
Claeszoon voorsz. ende sijn medegesellen
in onsen lande voorsz. setten, Schouten
ende Schepenen; dit voorschreve nieuwe
landt mede te bedrijven seven jaren ianck
duurende, nadat men bestaen zal te be
dijeken, die henluyden genoegen zal. Item
't enden de seven jaeren voorsz, soo en sal
niemant wese Schout, noch Schepenen in
onsen Nieulandc voorsz., hij en sal daerin
hebben tien genieten eigenlants, ende
daerinne woonagtig wesen. Item wie 't
Schependom wederzeyde in onsen lande
voorsz. in gebander spraeken ende vier
srliaere, die sal verbeuren tien pont swar-
tcn, also dikwijls als hij dat deile, die een
lieltt ons toe behoorende ende die andere
helft onzer Schepenen ons lants voorsz.
Item soo sullen alle onse ondersaten woon
agtig in ons lants voorsz berninge winnen
mogen uyt liaer selfs lant, op thien roeden
nao den seedijck, dieze binnen den nieuwen
lande voorsz. brinken sullen, ende daaraf
sullen wij hebben de thiende \immc. Item
van meede ofte van ltoorn sul men ons
geven van elcken geniete een en twintig
grooten. Item waert dat eenige visscherije
ofte kreecken verdroogden binnen onzen
nieulandc voorsz. soo sal die aanwas vol
gens ende toebehooren den Iaesten lande
daeraan gelegen. Item de ettingen van den
uytersten dijck sal volgens ende toebehoo
ren don dijeker voorsz. alsoo iange als 't
een seeweer is.
Item soo Million alle degene, die dit voorsz
lant bedijeken of daer inne woonachtig
sullen wesen, mogen tappen, hacken, ende
alle andeio lniysneringe doen tot. heuren
wille, sonder eenighsints daeraf te geven
de voorsz. seven jaeren ianck, gedurende,
ende Pieter voornoemt ende sijne medge
zeilen sollen ordonnantiën maecken bij de
breetste geërfden van maeten, biers, broots.
koorens, ende allen anderen nootdriften, die
heniuyden oorbaerlijkst duncken sal, die
voorsz. zeven jaeren langh geduurende, ende
niet langer. Item soo sullen die lantmeeters
voorsz. ons Lants van Voorne, dit voorsz.
nieulandt met ten dijck, wegen, ende wege
slooten, 't landt blorken ende een ygelijk on
't fijne bedrijven, kleyn ende groothier of
sullen sij hebben voor liaer loon tvvintigh
nobelen. Ende waert dat ons lantmecsters
voorsz om dit loon niet doen en wilden, so
sullen onse ondersaten ons nieuwlandts
voorsz. nu ende tot alle tijden, anderlant-
meeters, bij den breesten geërft neemen,
die haor gennugen sullen. Item daer en ten-
den sullen onse Iandtmeeters voorsz. heb
ben vanelcken geniete, dat sij meeten sul
len, eene groote, ende vvacr dat saecke, dat
onse voorsz. iandtmeeters in onsen voorsz
niouvvlande niet en vvaeren, ende om des
voorsz. loon niet doen en wilden, soo mogen
nnse ondersaten ons nieulandt voorsz. tot
allen tijde andere iandtmeeters nemen tot
iiaeren schoonste, sonder yemants wederseg-
gen. Item son sal men geven in der eeren
Godts der Heilige Kerrkcn van dat men in
den Nioclande voorsz. bedijeken sal ses en
dBrtiph genieten land Is, behoudclijrk des
dat de I'roriiic Pape hebben sul de twee
deelen van (ten lande voorsz., ende eenen
Priester, die daaraf drie missen ter weerke
doen sal. een derde deel van den lande
voorsz. Ende dece voorsz. priesteren, sullen
beende woonsgtigli wesen binnen desen
lande voorsz item soo en sullen dese voorsz.
priesteren geen renten opbeuren van den
iande voorsz. eer dat deso voorsz. kerek ge-
wijt is, en (irsp vnorsz. kareke sal men
timmeren ende baerken bij den breed-ten
landtluyden, ende dat van de gemetengel-
den, en en ook matter renten, die van der
kcrckolanden komen sullen, eerdat de voorsz
kerk gewijt is. Ende omdat wij alle dese
dingen ende punten ende stukken voorsz.
vast en gestadig gehouden willen hebben,
soo hebben wij des oirkonde onsen zegel aan
desen brief doen hangen in 't jaar onzes
heeren duyzenl vierhondert ende vijftien,
dertien dagen in Novembry."
DE BRUG OVER HET
HOLLANDSCH DIEP
DORDTSCHE ARBEIDERS WORDEN
TE WERK GESTELD.
Donderdag is de Amsterdamschc Ballast-Mij
begonnen met den arbeid aan de grondwer
ken voor de nieuwe brug over het Hol-
landsrh Diep.
Ongeveer een honderdtal werklieden zal
daarbij worden te werk gesteld. De arbeids
beurs te Dordrecht moet liet personeel daar
voor aanwijzen. Het werk zal vermoedelijk
twee jaar duren. Er wordt geraamd, dat on
geveer een kwart millioen aan arbeidsloon
zal wiorden besteed.
DE ROTTERD. ARBEIDSMARKT
NOG RUIM 44.900 WERKLOOZEN
Uit liet Maandoverzicht der Gemeentelijke
Arbeidsbeurs blijkt, dat in de maand April
1934 in totaal zijn behandeld 2214 aanvra
gen van werkgevers, 8326 aanbiedingen van
werkzoekenden en dat tot stand werden ge
bracht 1831 plaatsingen, dat is 157 meer dan
dc vorige maand en lil minder dan gedu
rende dezelfde maand van het vorige jaar.
Aan liet einde der verslagmaand
stonden nog ingeschreven 43.233 man
nelijke werkzoekenden, waarvan 42.574
naar eigen opgave werkloos en 659
niet werkloos eu 3061 vrouwelijke
werkzoekenden, waarvan 2334 naar
eigen opgave werkloos en 727 niet
werkloos.
Corrosponck'ntio deze rubriek betreffende
te zenden aan F. W. Nanning, St. Gerar-
duslaan 15, Eindhoven.
No343
De .sleuteizct van probleem no. ill (M.B.)
is 1. Df8. Echter gaat ook 1. Dli8:
Xo. 412 (A.P.G.) heeft tot sleutelzet l.TdS.
In verband met de vlurhtvelden \an den
zwarten koning verkrijgen wc drie inter-
i'eicnties door zijne majesteit.
Men kan altijd tot den oplossingswedstrijd
toetreden. Een goede oplossing \an een twee
zet telt voor twee punten enz. Voor een fou-
tieve oplossing wordt ©en punt in mindering
gebracht. (Minimum aantal punten is nul/.
Voor den maandelijkschen prijs van f2.50
moet men de meeste punten hebben. Ook
niet abonné's zijn welkom. Hoeft men tien
keer achtereen geen oplossing ingestuurd,
dan verliest men zijn aantal punten. Een
onoplosbaar probleem vervalt voor den wed
strijd.
Ter bespai-ing van porti is de op]ossing.s-
termijn op circa 4 weken gesteld, zoodat de
oplossers meerdere oplossingen eventueel
te zamen tegelijk kunnen inzenden.
Problemen voor den wedstrijd
No. 418
M. SEGERS, Brussel
le prijs 2e thema tournooi „De Problemist''
Zwart (9)
1*
a b c (1 e I g li
Wit (10):
Wit: Kei. De7, Ta4, Lei en cl2, Ptl3 en ei,
pi.b3, r2 en 15.
Zwart: Kill, I)eS, TcS en 18, Lb8 en 17, Pc7
en él, pi.dO
Wit geeft mat in twee zetten
Wederom is geen partij ingeleverd be
treffende probleem nummer 392. De prijs
vraag was zeker te moeilijk!
No. 419
G. H. DRESE, Sloehteron
2c prijs 2e thema tournooi „De Problemist'1
Zwart (10) (prijs)
a b c d e t g h
Wit (8)
Wit: Kdl, Ddö, Tb8 en d8, La6 en gl, Pc7,
pi.di
Zwart: Kc3, DgS, Tgj en g7, Lhl en h2, Pal,
pi.e7, g3 en gü
Wit geeft mat in twee (2) zetten
De stand van dit probleem geeft den win
naar over Mei aan.
Oplossing Eindspel no. 522
1. Dfö Kfö 2. Lf7 enz.
Eindspel no. 523
T.N.S.B.
Wit: Kr2, Dg5, T!>2 en bi, Pdö, pi.a2, c2, d3,
g3 en hi
Zwart: KbS, Dg6, Ta3 en d7, Lfö, pi.a", b7,
dü, cö, g7 en Ii7
it wint in drie (3) zetten
LADDERWEDSTRIJD
410
411
412
Totaal
A. Wagner (1) SO
2
O
2
86
C. van Gelder (2) 78
2
2
2
81
J. P. Coppens (6) 59
O
2
2
65
D. Kareis (3) 36
o
O
9
62
F. C. Laas (9) 46
4
9
54
P. Klein (2) 51
1
1
1
48
B. Vis (1) 30
2
o
2
3G
J. I.. Braber (4) 16
2
1S(1)
B Wagner (2) 8
2
2
2
14
„Daar heb je hem weerom!" wierp hij hem
in de gracht.
Chassé begreep, dat hij niet langer mocht
volhouden. Er kwam gebrek aan voedsel en
drinken, door het neerstortende puin kon
men in de smalle gangen zitten noch
staan, het hospitaal dreigde in te storten.
Onder zulke omstandigheden mocht een
stormaanval van den vijand niet worden
afgewacht 22 December ging dan einde
lijk de witte vlag boven de ruïnes van de
Antwerpsche Citadel omhoog.
't Had generaal Gérard 80.000 bommen en
houwitsers gekost eer hij over de puinho
pen heen strompelde naar de donkere ka
zemat, waar de grijze Chassé zijn verbliji
had.
Diep bewogen trad de Fransche aanvoer
der op den grijsaard toe en sprak zijn be
wondering uit over den onverschrokken
moed, die de Hollanders tijdens 't beleg
hadden getoond. En zich tot Chassö's offi
cieren wendende, zeide hij 't zich een eer
te rekenen deze dappere mannen als wapen
broeders te mogen begroeten.
't Liefst zou generaal Gérard zijn dappe
ren tegenstander verlof hebben gegeven
aanstonds met zijn manschappen naar Ne
derland terug te keeren. Maar dat ging
niet, omdat Koning Willem nóg van geen
toegeven wilde weten.
Toen Chassé er van overtuigd was, dat
hij de verdediging van de Citadel nog maar
eenige dagen zou kunnen volhouden, zond
hij een officier naar den Koning om verde
re bevelen te ontvangen. De Koning had
groote bewondering voor den onverschrok
ken moed door de bezetting bewezen; hij
rukte zich het Grootkruis der Militaire
Willemsorde van de borst en verzocht den
officier dit in zijn naam Chassé te overhan
digen. Maar onvoonwaardelijk bukken voor
de. overmacht neen, c(at wilde hij niet.
Chassé moest zorgen, dat 't niet tot een
stormaanval van den vijand komen zou.
maar verder mocht generaal Gérard niets
dan door overmacht gedwongen in handen
worden gegeven.
En waai do Fransche maarschalk aan
Chassé den eisch stelde, dat niet alleen de
Citadel, maar ook alle forten in de omge
ving zouden worden ontruimd, daar kon de
Nederlandsche bevelhebber daar niet aan
voldoen. Over die forten had Chassé niets
te zeggen en kon ze dus ook niet overge
ven.
Zoo moest Gérard tot 't onvermijdelijke
overgaan: de 3500 dappere mannen, die
drie weken lang de Citadel verdedigden,
moest hij als krijgsgevangenen behandelen.
Nooit zou Anton Rijkers dien dag verge
ten, toen zij voor 't laatst moesten aantre
den op de puinhoopen van de eens zoo
machtige vesting.
De Hollandsche officieren mochten hun
degen behouden, maar één van hen wierp
zijn wapen verontwaardigd op den grond.
Een Fransch officier zag dit, raapte den
degen op en hem den Hollander aanbieden
de zei hij: „Behoud uw degen, mijnheer, hij
kan moeilijk in dapperder handen over
gaan!"
De schutters eri vrijwilligers moesten
echter hun wapens afgeven en velen deden
het met tranen in de oogen.
Met daverend gejuich werden de Hol
landsche strijders begroet door de Fran-
schen, die zij weken lang zoo hardnekkig
hadden bekampt. Zij werden van brood en
wijn voorzien en na de magere dagen op
de Citadel doorgebracht lieten de Hollan
ders 't zich goed smaken.
Maar toch de koppige Hollandsche
Koning moest eerst bukken! Zoo wilden T
de Engelsche en Fransche staatslieden. En
.zoo lang Willem I dat niet. deed, zoo lang
zouden de verdedigers der Citadel in krijga
gevangenschap worden gehouden.
Zo werden naar het Fransche plaatsje St.
Omer gebracht. En daar zouden zij hebben
af te wachten wat verder over hen beslo
ten werd.
Anton Rijkers schreef een langen brief
naar huis.
Hij schreef vroolijk en opgewekt, want
hij wist, dat er in de Breestraat een trouwe
moeder door duizend zorgen gekweld werd.
Hij zweeg van het heimwee, dat zich tel
kens weer van hem meester maakte: liet
innig verlangen naar Holland, naar Dordt,
naar huis
Zou die dag nóóit aanbreken?
ZESTIENDE HOOFDSTUK
„Hij zal U dekken
't Was nog vroeg in den morgen.
Rijkers maakte zich gereed naar zijn
werk te gaan, toen zijn aandacht getrok
ken werd door een ongewone drukte op
straat.
„Wat zou dat zijn?" vroeg zijn vrouw
verschrikt, maar Henk snelde al naar hui-
ton.
In een oogenblik was hij terug. „Op de
Voorstraat moet een groote brand zijn! 'k
Ga eens gauw kijken!''
Geurt en Nel waren ook beneden geko
men en de heide jongens haastten zich op
straat te komen.
Er hotste een brandspuit door de Bree
straat; baar ratelend geluid wekte alle hut
gers, die van den brand nog niet wisten.
Henk en Geurt renden er achter aan en
een oogenblik later stonden zij op de Voor
straat.
De brand jvoedde in een winkel, vlak bij
het Stadhuis; uit alle ramen sloegen de
vlammen; met één oogopslag was te zien,
dat de vuurzee niet te Mussehen viel.
Dat begrepen de leiders van de brand
weer heel goed, maar ook dat er groot ge
vaar bestond, dat 't vuur nog meer ver
woesting zou aanbrengen. De huizen naast
en tegenover den brandenden winkel
moesten flink nat gehouden worden, de
neerdalende vonkenregens aanstonds ge
doofd, anders zou het vuur nog verder om
zich heen grijpen en was niet te voorzien
welke vreeselijke gevolgen deze brand zou
hebben.
t Duurde tamelijk lang eer de brandspui
ten water gaven, en de dunne straaltjes
schenen 't laaiende vuur meer aan te wak
keren dan te verminderen. Honderden han
den waren rusteloos in de weer de brand
emmers naar boven te dragen, maar ook
dit vermoeiend werk was vruchteloos. Tel
kens weer trachtte het vuur ook de naaste
huizen aan te tasten; slechts met de groot
ste inspanning wist de wakkere brandweei
dit te voorkomen.
Plotseling steeg een angstkreet uit de
dichte menigte op. Want door de deur van
het brandende huis kwamen opeens twee
menschen naar buiten, 't Was de bewonei
en zijn vrouw, die op 't laatste oogenblik
nog aan een zekeren dood wisten te ontko
men.
In de groote verwarring had niemand
aan hen gedacht en was men aanstonds
begonnen liet vuur zooveel mogelijk te be
strijden.
De ramp had de bewoners totaal over
rompeld. Ze sliepen boven en toen zo wak
ker schrokken, was 't reeds bijna te Vat
de straat nog te bereiken. Met de grootste
inspanning waren zij de trappen afgedaald
en op handen en voeten de langr gang, die
vol ronk stond, doorgekropen.
Ontzet staarden de brandweermannen de
twee nauwelijks gekieede menschen aan en
sterke kerels voelden hun knieën knikken,
toen de vrouw opeens riep: „M'n zuster en
haar zoontje moeten nog boven zijn!"
Slechts even duurde de verlammende
schrik. Ieder voelde: hier moest met spoed
worden gehandeld en een zestal vastbera
den mannen stomiden naar de achterzijde
van het huis. Een van lien wist waar de
ongelukkigen zich moesten bevinden en
met vereemje krachten zou men trachten
de slaapkamer te bereiken.
Doch hot vuur woedde nu in ongebrei
delde kracht: heel de bovenverdieping
stond in lichter laaie en een verstikkende
rook dreef de moedige mannen telkens
weer terug.
Toen drong tot ieder de ontzettende
werkelijkheid door, dat twee menschen op
vreeselijke wijze den dood hadden gevon
den
