Antirevolutionair
Orgaan
voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsche Eilanden
IN HOC SIGNO VINCES
Examens in aantocht.
ZATERDAG 26 MEI 1934
49^ JAARGANG N°. 4062
BINNENLAND
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
HUURVERLAGING
VOOR WONINGWETWONINGEN
Voornaamste Nieuws.
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 0.90 bij
vooruitbetaling. BUITENLAND bij vooruitbetaling 8.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
Uitgave N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ v.h. W. BOEKHOVEN
ZONEN, SOMMELSDIJK Tel. Interc. No. 202 Postbus No. 2.
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën
Administratie, franco toe te zenden aan de Uitgevers.
en verdere
Advertentiën 20 cent, Reclames 40 cent, Boekaankondiging 10 cent per
regel. Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 1.per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 8 uur.
STREEKPLAN
Jaren lang hebben wij gevoeld, dat het
wegenvraagstuk op ons eiland om oplossing
riep.
Vooral door het opkomen van het auto
verkeer werd het vraagstuk acuut.
Gedeputeerde Staten gaven ons de oplos
sing, door van de lokaliteit de hoofdwegen
over te nemen en in goede conditie te bren
gen. Met grooten dank herdenken wij hier
bij inzonderheid het werkzame aandeel, dat
wijlen de heer C. Wamaer in deze zaak ge
had heeft.
Enkele gedeelten van die wegen werden
definitief verbeterd, zooals de weg Dirks-
land naar Sommelsdijk en vandaar naar
Nieuwe-Tonge, zoodat deze nu aan het
meest moderne verkeer beantwoorden.
De andere wegen werden voorloopig ver
hard en verbreed en wachten op een na
dere reconstructie, zoodat wij nu over een
prima wegennet beschikken.
Om het echter zoo ver te brengen moesten
de Provincie en de lokaliteit offers brengen.
Het is echter zeer verklaarbaar, dat nu
verschillende eigenaren van gronden, gele
gen aan die mooie Provinciale wegen,
trachten, die grond als bouwgrond te benut
ten. Wij kunnen ons dat best voorstellen.
Neem daarbij in aanmerking, dat er, zoo
ver als onze gegevens strekken, op ons
eland maar twee gemeenten zijn, welke
een uitgewerkt uitbreidingsplan bezitten,
zóodat daar het bouwen aan regelen en
orde onderworpen is, terwijl de andere ge
meenten allen zonder plan zijn en het bou
wen dus meer aan de persoonlijke wille
keur van de bouwaanvrager en het hem
dikwerf goedgezinde college van burgemees
ter en wethouders gebonden is. Dan is het
geen wonder, dat Ged. Staten, in navolging
van de regeering, het bouwen aan de pro
vinciale wegen trachten tegen te gaan.
Er zijn andere en grootere belangen dan
van een particulier in het geding, het gaat
daarbij om het belang van de geheele
streek.
De wegen zijn ingericht voor snelverkeer,
de lintbebouwing werkt daarbij funest, ter
wij! het landelijk karakter geheel verloren
zou gaan.
Een belang van de eerste orde is, dat de
provinciale wegen vrij blijven voor het ver
keer. Onder zeer bijzondere voorwaarden
wil het Prov. Bestuur het bouwen toestaan,
als er n.l. een streekplan ontworpen wordt,
waarop de wijze van bebouwing enz. is
vastgelegd, de Prouncie wil zich daarvoor
fc.m zeer groot finantieel offer getroosten.
Wij kunnen daarom de houding van en
kele gemeenteraden niet begrijpen en ver
moeden, dat hun weigering om medewer
king aan dat plan te verleenen, alleen
voortvloeit uit onbekendheid met het plan.
Want door hun weigering snijden ze voor
hun gemeenten de weg af, dat er ooit aan
de Provinciale wegen gebouwd zou kunnen
worden.
V' CRISIS
Wij leven in een geweldige tijd. Vooral
ons eiland, eenmaal de meest welvarende
streek van ons land, gaat diep gebukt on
der de crisis.
Onze Landbouw, Handel en Nijverheid
ligt lam geslagen, alles roept om arbeid en
afzet van producten, maar het is niet te
vinden.
- Onze Landbouworganisaties hebben ge
daan wat zij konden om onze belangen bij
de Regeering te bepleiten.
Terwijl de Regeering door het uitvaardi
gen van tal van crisiswetten toonde het
groot belang van den landbouw levendig te
beseffen.
Men vergete echter niet, dat de Regeering
nooit afdoende helpen kan, want het be
drijfsleven heeft een eigen levensordening-,
ingrijpen daarin is alleen toelaatbaar als
dat bedrijfsleven zelf niet in staat is, de
'middelen ter voorziening te treffen. Daar
om. moet het ingrijpen en regelen door de
Overheid een zeer tijdelijk karakter drageu
.en moet zij terugtreden zoo haar hulp niet
meer strikt noodig is.
Alle maatregelen moéten er op gericht
zijn, dat als de Overheid straks de tijd van
terugtreden aangebroken acht, het bedrijfs
leven zich weer normaal kan ontwikkelen,
en weer op eigen beenen kan staan.
Deze crisis is echter van verstrekkende
Zaterdag brachten HM. de Koningin en H.K.H. Prinses Juliana een bezoek aan de
bloemententoonstelling te Bilthoven, die ten doel heeft het aanleggen van een nationaal
park te propageeren. De vorstelijke bezoekers verlat°n het park.
beteekenis, het is een wereldcrisis. Alle lan
den ter wereld gaan- er onder gebukt. Wel
trachten zij, door het uitvaardigen van wet
ten en maatregelen, de a oor hun land zoo
noodlottige gevolgen af te weren, soms ook
dikwijls af te wentelen op anderen.
Een groot geluk is het, dat onze Regee
ring getuige de jongste verdediging van
Minister Colijn een open oog heeft voor
de gevaren, welke ons bedrijfsleven neer
slaan en dat zij bereid is die middelen te
beramen welke noodig zijn.
Maar daarmee alleen komen wij er niet.
GEESTELIJKE CRISIS
Een der grootste oorzaken der crisis is het
volslagen gebrek aan vertrouwen. De vol
ken staan wantrouwend tegenover elkander
men benijdt elkander en voor vertrouwen is
geen plaats.
Hoelang kan en zal dat nog duren?
Wij weten het niet, wel weten wij, dat als
God bet niet verhoedt, de geheele Wester-
sche cultuur door die geest van wantrou
wen, wis en zeker ten ondergang gevoerd
wordt.
Zeker, de hoofdschuldigen zijn de regee
ringen der landen, welke den oorlo-g gewon
nen hebben. Maar treft het ook U niet, dat
in ons eigen land, de inzinking op geestelijk
gebied zoo groot is? Onze vaderen hebben
toch vroeger ook zeer moeilijke tijden door
moeten maken. Terwijl naast de zorg voor
het dagelijksch brood, zij de finanticele last
van een onderwijs gebonden aan Gods
Woord geheel moesten bekostigen. Maar in
den nood dier dagen gaf God hen een god
vruchtig hart, er was onder alle lagen der
bevolking een zoeken en bewandelen van
Gods wegen.
Nu zoekt men het echter overal in, be
halve in het eigen hart. Wel zendt God ons
in dezen tijd Zijn predikers en gezanten,
men luistert wel gaarne naar hen, maar
het beleven is dikwijls zoo verre te zoeken.
Men beseft veelal te weinig, dat van ons
persoonlijk leven zulk een schoono vrucht
kan uitgaan. Daardoor verdonkeren wij dik
wijls Gods Woord en daden te veel. Als
alle christenen zich werkelijk eens als ware
christenen openbaarden, wat zou dan de
kracht van ons christelijk beginsel groot en
sterk zijn! Welk een groote kracht ten
goede zou er dan óp ons volksleven uitgaan.
Dan zou er een gedurig gebed opgaan tot
God. voor ons land en volk en voor onze
Regeering. Dan zou 'do kracht van Gods
Woord en Geest ons bezielen, en ons de
geestelijke kracht geven om Hem te dienen,
om het bezielende van ons beginsel uit te
dragen in onze gansche samenleving.
Dat is geen valsche lijdelijkheid, maar bet
is in deze zeer ernstige dagen roeping en
plicht zich voor Gods aangezicht te 'veroofc
moedigen. Alleen als wij dat hoofd voor
hóófd en allen gezamenlijk doen, als on
volk voor Hem in de schuld'zal vallen, dan,
maar dan alleen durven wjj hope koeste
ren, dat men de ware oorzaak der crisis
het verluiert ven C.Hf] helrermeri 'J... 1
men dan tevens tracht in waarheid en op.
rechtheid des harten voor Zijn aangezicht
te wandelen, zal Hij over ons Zijnen zegen
gebieden. Want Gods Woord is zoo rijk, de
kracht van Zijn liefde zoo sterk.
ZIJN POLITIEKE EN ECONOMISCHE
BETEEKENIS
Wij ontvingen een zeer uitvoerige nota
van het Zeeuwsch-Vlaamsch Kanalen-co
mité omtrent de urgente, behoefte aan ver
sterking van het Nederiandsche economi
sche leven in Zeeuwsch-Vlaanderen.
Het volgende mogen wij er aan ontleenen.
In. het Oosten en langs de Zuidgrens van
Zeeuwsch-Vlaanderen, aldus do nota, liggen
de gemeenten met de grootste bevolkings
achteruitgang en het grootste vertrekovor-
schot, welke zich het meest onredelijk ver
houden tot liet aantal geboorten.
Het is de streek, die in de historie door
vaarwaters verbonden is geweest met Ber
gen op Zoom en Gent. Met de verdwijning
van de vaarwaters naar Holland, overig Zee
land, Brabant en Vlaanderen zijn de steden
Hulst en Axel in verval geraakt en in hun
verkeersisolement ten opzichte van overig
Nederland geraakt. Het gewest is sedertdien
niet in staat gebleken aan een zeer beschei
den aantal menschen een levensonderhoud
te verschaffen en oriénteert zich bovendien
steeds meer op België.
Dit blijkt uit het feit, dat 40 procent der
grondeigenaren Belgen zijn en dat men
sinds korten tijd door de Antwerpsche tun
nel van uit het eene deel des lands het an
dere het gemakkelijkst bereiken kan via
het grondgebied van een vreemde staat.
Sedert het ontstaan van het kanaal Gent-
Terneuzen heeft Terneuzen zich in een eeuw
tijds van onbeteekenend vestingstadje tot
de belangrijkste gemeente van Zeeuwsch-
Vlaanderen onwikkeld. Langs het kanaal
heeft zich geleidelijk een grootendeels bui-
tenlandsche industrie gevestigd.
De Belgische spoorlijn van Terneuzen naar
Gent bevorderde het totstandkomen van
scheepvaartlijnen op Terneuzen, alsook de
oprichting van de N.V. Stoomtram Hulst-
Walsoorden.
Door de tarieven op deze spoorwegen wordt
Terneuzen in zijn economische ontwikkeling
belemmerd.
Hoezeer in Zeeuwsch-Vlaanderen ook de
tramwegen onder buitenlandsche invloed
staan blijkt uit de benoeming van den Bel
gischen minister Lippens tot president-com
missaris van de twee belangrijkste onder
nemingen in het gewest.
Daarbij komt, dat de algemeene maatre
gelen, die de Nederiandsche regeering in de
laatste tientallen van jaren nam tegen de
ontvolking van het platteland, in Zeeuwsch-
Vlaanderen vrijwel zonder resultaat zijn
gebleven.
De actie van het ^eeuwsch-Vlaamseho
kanalen-comité wil daarom streven naar de
nationale versterking van het Nederiand
sche randgebied heneden de Westerschelde.
Het comité propageert een groote, gezonde
en nationale gedachte. Daarbij wordt het
bekende plan-Bongaerts uiteengezet om te
komen tot een kanaal SluiskilHulst
Graauw met een veerverbinding voor snel
verkeer nabij Graauw met de Brabantsche
wal, na inpoldering van het ondergeloopen
land van Saaftinge. Op deze wijze zou
Zeeuwsch-Vlaanderen tot een sprekend be
standdeel van het Nederiandsche economi
sche leven gemaakt worden, zooals vroeger
met Z'1'-1 T ;r -*-!«■*•
RENTE OP VOORSCHOTTEN TOT
4 TERUGGEBRACHT
'Bij de regeering zijn maatregelen in
VboAereiding tot verlaging van de wo
ningwet-woningen. In samenhang daar
mede wordt tevens een regeling voor
bereid, welke ten doel heeft, den aan
bouw ,te bevorderen van arbeiderswo
ningen van passenden huurprijs door
particulieren.
De uitvoering van deze maatregelen, wel
ke steunen op samenwerking van Rijk en
gemeenten, zal van de publieke kassen
financieele offers vragen. Alleen reeds des
wege vorderen de beoogdo voorzieningen
een- uitgebreid overleg.
De regeering heeft intusschen gemeend
reeds bij voorbaat een maatregel te kunnen
treffen, welke in vele dringende gevallen
reeds aanstonds huurverlaging mogelijk
zat maken. Zij heeft namelijk besloten de
rente van uit 's Rijks kas verstrekte voor
schotten voor woningwetbouw, welke thans
meer dan 4 pet. bedraagt, tot dit percentage
terug te brengen, zulks met do bedoelln;
dat de dientengevolge verkregen verminde
ring van exploitatielasten daar waar ver
laging van de huren van woningwetwonm
gen noodig is, ten volle tot dit doel zaï
worden aangewend.
De lagere rente zal voor het eerst worden
toegepast over het annuïteitsjaar 1034/35.
Van de bedragen der herziene annuïteiten
zal zoodra mogelijk mededeeling worden
gedaan. De Minister van Sociale Zaken
noodigt de gemeentebesturen intusschen
uit, m afwachting daarvan en voorzoover
zulks nog niet is geschied, onverwijld aan
den directeur-generaal van de volksgezond
heid een uitgewerkt en gemotiveerd voor
stel te doen tot een met de besparing der
renteverlaging verband houdende huurver
laging, onder overlegging van opgaven: a.
van de thans geldende huren der woning
wetwoningen, li. van de huren van gelijk
soortige particuliere woningen in de ge
meente, c. van de bouw- en grondkosten
der woningen, wanneer deze onder de
thans geldende omstandigheden werden ge
bouwd, d. van het aantal leegstaande arliei
derswoningen in de gemeente met vermel
ding van de daarvoor thans geldende huur
prijzen.
De Minister merkt tenslotte op, dat de
renteverlaging algemeen zal worden door
gevoerd, dus nok in geval de daardoor te
verkrijgen vermindering van exploitatie
lasten niet of niet ten volle voor huurver
laging behoeft te worden aangewend. In
die gevallen zal aan de door renteverlaging
te verkrijgen baten in overleg met het ge
meentebestuur te zijner tijd een nadere be
stemming worden gegeven.
HET KANAAL
DOOR ZUID-BEVELAND
DE BELGISCHE SCHEEPVAART.
MAATREGELEN
Aan de Memorie van Antwoord aan de
Eerste Kamer, inzake het onteigeningsont-
werp voor de verbreeding van het kanaal
door Zuid-Beveland etc. ontleenen wij:
Daargelaten de vraag of de Nederiand
sche tegemoetkomingen, als mogelijk ge
steld in het Nederiandsche Memorandum
van 1929, dat in 't voorloopig verslag werd
genoemd, weder aan de orde zullen komen.
deelt de minister de meening van die
leden, die van oordeel waren, dat,
naarmate het Hansweertkanaal wordt
verbeterd de aanleiding vermindert
om nog daarnaast een nieuwe verbin
ding te scheppen.
Ongetwijfeld zal bij toekomstige onder
handelingen met België van het feit, dat
Nederland uit eigen initiatief de in het oog
gevatte werken tot stand bracht, een nuttig
gebruik kunnen worden gemaakt; voor de
vrees, dat aanvaarding van dit wetsont
werp aan de behartiging van Brabantsche
belangen in den weg zou staan, bestaat
geen gond.
Do Kamer mag er op vertrouwen, dat de
regeering zal blijven streven naar ophef
fing van Belgische maatregelen, zooals kos-
telooze sleepdienst, premies voor de Rijn
vaart en zoo meer, die, hoewel niet met be
staande tractaatsliepalingen in strijd, niet
temin in Nederland als een onbillijkheid
worden gevoeld.
In aansluiting aan de meening van enke
le leden in het Voorloopig Verslag tot
uiting gebracht, beschouwt ook de regee
ring de voorgestelde Kanaalverbreeding als
een gewoon waterstaatkundig werk, waar
bij alles wel beschouwd, allerlei andere.
(ook internationale) vraagstukken geen in
vloed behooren te hebben.
De vraag of de toestand nu zoo wordt,
dat alle schepen, die het Julianakanaal ei,
het Maas-Waalkanaal bevaren, ook van het
kanaal door Zuid-Beveland gebruik zullen
kunnen maken, met andere woorden, of dit
kanaal voor schepen met een inhoud tot
2000 ton geschikt zal zijn, kan zonder eenig
voorbehoud bevestigend beantwoord worden
den.
PROV. STATEN VAN ZEELAND
NOTARIS V. DALSUM BEDANKT ALS LID
Do bekende bestrijder v an de waterlei-
dingplannen in Zeeuwsch-Vlaanderen, de
heer H. A. van Dalsum te Hulst, die zijn
Statenzctel voor een niet gering deel aan
deze actie te danken heeft, heeft in het ver
leenen van een renteloos voorschot aan de
Zeeuwsch-Vlaamsche waterleiding door
Tweede en Eerste Kamer aanleiding gevon
den te bedanken als lid der Prov. Staten
van Zeeland. Hij wil nu niet meer in eenig
Overheidscollegc zitting hebben.
KONINKLIJK BEZOEK AAN
GRONINGEN
NAAR DE WERKVERSCHAFFINGEN,
De Koningin en Prinses Juliana
hebben Woensdag een bezoek ge
bracht aan de provincie Groningen, en
wel in 't bizonder aan de veenstreek.
Nadat op het station te Groningen
waar het koninklijk rijtuig aan den
trein voor de richting Nieuwerschans
werd gekoppeld de commissaris der
Koningin in de provincie Groningen,
Dr. J. P. Fockema Andreae, zich
bij de hooge gasten had aangesloten,
arriveerden de Koningin en de Prinses
met klein gevolg omstreoks half twee
te Winschoten, alwaar burgemeester
Mr. II. Schönfeld hen verwel
komde.
Na de begroeting aan het station
stapten de hooge gasten in de auto's,
waarmee zij naar Westerwolde reden.
Vandaar ging het via Wedde en Vlagt-
wedde naar de werkverschaffing te Rhe-
derveid, waar twee barakken en het ont-
spariningslokaal werden bekeken, voorts
naar Jipsinghuizen, waar de oudste boerde
rij op deze ontginning werd bezocht. Daar
na werd dn tocht over Vlagtwedde en Onst-
wertde, waar in haast een ecre-poort was
opgericht, voortgezet naar N. Pekela en
Veendam en vervolgens naar Rorgercom-
pagnie, waar de proefboerderij van den
Veenkolonialen Boerenbond werd bezichtigd.
Over Hoogezand en Sappemeer ging 't toen
naar Groningen. Hier was een groote me
nigte reeds sinds voor vier uur op de been.
De hooge gasten werden tegen half vijf te
Groningen verwacht, doch eerst om onge
veer zes uur kwamen de vier auto's de stad
binnen. Een groote menigte juichte de vor
stelijke personen enthousiast toe. De Ko
ningin en de Prinses bleven enkele oogen-
blikken op het bordes staan om de Gronin
gers voor hun hulde te bedanken. In het
Gouvernementsgebouw werden ontvangen
de burgemeester van Groningen, de heer
H. P. J. B I o e m e r s, en de heeren E b e I s,
lid van Gedep. Staten, Wilmink, voor
zitter van de Vereen, van Scheepswerven,
Louwes, voorzitter van de Groninger Mij
van Landbouw en Everts, voorzitter van
de Kamer van Koophandel in de Veen
koloniën.
Tenslotte zijn de hooge gasten met den
trein van 19.38 uur, waaraan het hofrijtuig
was gekoppeld, weer naar het Loo ver
trokken.
Een kalme beheersclite zenuwtoestand is
dan van groot belang.
Mijnhardt's Zenuwtabletten houden U rus
tig geven U het noodige zelfvertrouwen
en maken U het examen doen lichter. Neem
ze nu reeds in deze drukke dagen.
Buisje 73 ct. Bij Apoth. en Drogisten.
De Gemeenteraad van Sommelsdijk verhoogde de
personeelc belasting.
Gemeenteraadsvergadering van Dirskland.
Het zilveren jubileum van het Waterschap „De
Dijkkriiig Flakkee".
Rapport Verkeers-Commissie (II),
Uit de historie van ons Eiland: Dirksland, de
oudste polder.
Uitslagen korpsschietwedstrijden te Briclle.
Toogdagen van Meisjes- en Jongelingsvereeni.
gingen.
Talrijke doodelijke ongelukken.
Omwenteling in Bulgarije.
KON. MIJ DE SCHELDE
Kans op sluiting van het bedriji
In de algemeene vergadering der Kon. Mi]
„De Schelde" te Vlissingen werden de balans
en winst- en verliesrekening goedgekeurd.
In de vacature, ontstaan door de aftreding
van dén heer B. E. Ruijs als commissaris, is
deze met algemeen stemmen herkozen.
Op een vraag uit de vergadering, deelde de
directie mede, dat er nog steeds onvoldoende
werk is en dat de prijzen nog steeds verlies
laten. Wanneer hierin geen verandering
komt, zal het tot sluiting van het bedrijf
moeten komen. Dat zou niet alleen tot scha
de vain aandeelhouders en personeel zijn,
doch verder tot schade van Vlissingen en
omliggende gemeenten. Hier zou een diep
verval ontstaan.
Het toegezegde werk van den bruggen
bouw voor den staat laat nog steeds op ziel»
wachten.
DE NEDERL. ANSJOVIS CENTRALE
De Staatscourant bevat de Statuten van
de Stichting Nederl. Ansjovis Centrale.
Uit deze statuten blijkt, dat voor de eerste
maal als voorzitter der stichting zal optre
den mr A. Hilbringh Prins, Amsterdam, als
bestuursleden de heeren A. B. Brouwer, Den
Daag; J. v d Koog, Rijswijk; L KruimerDzn
te Huizen; T. de Rook, Lemmer; als leden
van liet dagelijksch bestuur zijn aangewe
zen de lieeren mr A Hilbringh Prins, A B
Brouwer en J. v d Koog. Als directeur is
benoemd de heer J. v d Hengel, Amsterdam,
EEN DRAADLOOZE TEWATERLATING
Generaal Herzog zal het stoomschip Bloem
fontein, dat te Amsterdam wordt gebouwd,
op 16 Juni a.s. draadloos te water laten door
te Pretoria op een knop te drukken.
Tegelijkertijd zal Minister Colijn hier te
lande deelnemen aan deze tewaterlating
door op een anderen knop te drukken.
Deze eerste „draadlooze tewaterlating"
brengt een zeer ingewikkelde organisatie te
weeg, wat betreft een volmaakte synchroni
satie van de telegrammen tusschen" de radio-
deskundigen van beide landen.
PROV. STATEN VAN ZUID-HOLLAND
De Provinciale Staten van Zuid-Holland
zijn bijeengeroepen tegen 5 Juni. des voor
middags te elf uur, in de vergaderzaal der
Eerste Kamer.
De Koningin bij het verlaten van een 'der barakken te BhederveU.
