Herinneringen aan Koningin Emma in woord en beeld
Koningin Emma als Moeder
RT 1934
Hoe zij Haar Dochter klaar maakte
voor de wachtende taak
MOEDER EN DOCHTER
fg-..
krachten.
vele voedings*
voorkeur aan
at het zonder
den duur goed
en zelfs in de
gevallen van
uitputting snel
t toeneming der
gemeene beter*
Dr. Eulenburg,
Berlijn.
jnen, laste-
beterschap
ïb ik van 't ge»
ogen zeer gun-
:zien. Ik wendde
e patiënten, die
lusteloosheid,
len,aan.Bij beide
igen invloed van
ïen vaststellen.1*
Dr. E„ te Zeist
i de zieken.
rer rassend.
>gen bij herstel-
het beste resul-
>anatogen worde
en de mede-
ipoedige verbete-
algemeenen toe-
g van den eedust
het normale
waren soms
verrassend."
Julius Neumann,
Weenen.
achten
we eetlust.
niddel noodig is,
verloren krachten
ir ook de maag
iwen eedust, geef
neestal mei het
Dr T. d H..
's-Gravenhage
moede
isch bloed.
e bij mijn patiën-
lelde toeneming
het aantal roode
s na drie weken
ik."
?n geneesheer ïn
a Medical Echo
e en zenuw-
I
levenslust.
alle vormen van
ing is Sanatogen
voedsel."
hitla in het stam
„The Elements of
Materia V4<*-dJca
:utics."
Na den dood van Koning Willem III heeft
'de thans overleden Koningin Emma met
Prinses Wilhelmina aan verschillende ste
den een bezoek gebracht, om het volk met
zijn toekomstige Vorstin in kennis te bren
gen.
Na Amsterdam kwam Rotterdam aan de
beurt. Daarna volgden Utrecht, Leeuwarden
Groningen en nog vele andere steden.
Bezoek aan Friesland.
Overal deed men zijn uiterste best, om het
feest prettig voor 't jonge Koninginnetje te
maken; vooral ook in Friesland en Gronin
gen, waar men heel blij was met het bezoek
der Vorstinnen. In Leeuwarden hield men
ter eere der Koningin een harddraverij; en
daar verscheen Wilhelmina inFriesche
kleedij!
Dit was een verrassing voor de Friezen,
hun jonge Koningin te zien in de eigen,
nationale kleeding. In jak en rok van lichte
zij met kanten halsdoek on boezelaar, pre
cies zooals 't hoorde; en met de Friesche
gouden kap op het hoofd. t. Was alles een
geschenk van de Friesche vrouwen: het
kleed, de gouden kap en de kostbare juwee-
len, die er bij hoorden; maar wat vooral de
vrouwtjes verrukt waren, toen zij 't Ko
ninginnetje zoo zagen. Er waren er, wie de
tranen in de oogen kwamen, van aandoe
ning en vreugde tegelijk.
Toen de Koninginnen des Zondags, na
kerktijd, het weeshuis bezochten, zongen de
weeskinderen haar een heilbede toe, die
zeker weerklank in alle Friesche harten
vond.
Zooals 't in Leeuwarden ging, ging het in
Sneek, waar een zeilwedstrijd op het Snee-
kermeer gehouden werd en in Groningen
en Winschoten en overal; feest en luidruch
tige vroolijkheid.
„Hoezee voor de Koninginnen!"
Doch van Winschoten uit werd nog een
bezoek gebracht van ernstigen aard. Daar
ligt op eenigen afstand van de stad een
dorpje, waar een eenvoudig monument
staat; Heiligerlee,
Aan Vlissingen.
Op 22 Augustus 1894 kwam Vlissingen
aan de beurt.
Dat er van Michiel de Ruyter te Vlissin
gen, waar hij geboren is, een standbeeld
staat, weet natuurlijk iedereen; maar wat
velen misschien niet weten is, dat men in
dertijd dat standbeeld geplaatst had
met den rug naar de zee.'
Dat kon toch niet zoo blijven; en men heeft
in 1894 't standbeeld verplaatst. Het staat nu
hoog op het steelier, iandhoofd aan het eind
van den zoogenaamden „zeeboulevard",
vlak aan zee. Fier en krachtig staat Michiel
daar en met wijd open oogen kijkt hij zee
in en naar den overkant, waar Engeland
ligt, dat eens beefde voor dien blik. Dag en
nacht hoort hij 't geklots der golven; en als
het stormt, waait hem het zeeschuim om
het hoofd. D&t is de plaats, waar De Ruy
ter staan moet.
Koningin Wilhelmina is toen met haar
Moeder in Vlissingen geweest en heeft het
standbeeld opnieuw onthuld.
Slecht weer, dat het was! Stormvlagen
gierden door de lucht en rukten de bevlag-
de masten, die om het standbeeld waren ge
plaatst, bijna omver; en de regen striemde
de Koninginnen in 't gelaat.
Doch daarom weken ze niet, maar vervul
den den plicht, waarvoor ze gekomen wa
ren: den grootsten zeeheld van Nederland
door haar tegenwoordigheid te eeren. Pap
per greep Wilhelmina den reusachtigen
lauwerkrans, met zijden linten en de ko
ninklijke kroon versierd, in de beide han
den en legde hem aan den voet van het
beeld. Maar toen zij na haar Moeder de
oorkonde teekenen zou, die van de plechtig
heid was opgemaakt en nu te Vlissingen
bewaard wordt, maakte zij tegenover den
burgemeester haar excuus, dat ze zoo slecht
schreef.
„Uwe Majesteit is zeker wat koud van
den regen," meende de Burgemeester.
„Ja, ik ben zoo nat als een poes," gaf
Wilheimientje ten antwoord.
Hoe Koningin Emma rust en stilte
verkreeg.
't Waren vermoeiende dagen voor het
jonge meisje; en daarom zorgde Koningin
Emma, als een verstandige moeder, dat
Wilheimientje ook op die feestdagen ten
minste niet te laat naar bed ging.
Maardikwijls kon ze niet slapen van
al het feestrumoer, dat meermalen den hal
ven nacht aanhield.
Zoo was 't ook eens te Zwolle, 't Jonge
Koninginnetje was al te bed, toen de men
schen nog zingend door de stad trokken en
wanneer ze in de nabijheid van het verblijf
der Vorstinnen kwamen, luide juichkreten
aanhieven en 't Wilhelmus begonnen te zin
gen, telkens weer.
Toen kwam de Koningin-Moeder uit haar
kamer en zei tot een der officieren:
„De Koningin kan niet slapen. Er is zoo
veel leven buiten."
„Dan zal ik dadelijk de menschen laten
wegjagen en het plein door soldaten doen
afzetten", antwoordde de officier. En reeds'
wilde hij naar buiten snellen, toen Hare
Majesteit hem terughield.
„Dat zult u niet doen. Wij mogen de men
schen, die zoo hartelijk voor ons geweest
zijn vandaag, niet onvriendelijk bejegenen."
De officier stond verleden. Wat dan?
„Ga naar beneden," zei de Koningin, „en
vraag vriendelijk om wat stilte. Zeg, dat
Koningin Wilhelmina rust noodig heeft en
niet slapen kan."
De officier ging en bracht het verzoek
over. En dadelijk werd het stil. Fluisterend
ging het van mond tot mond; „De Koningin
slaapt!" en zwijgend trokken de men
schen heen naar een ander deel der stad,
waar hun feestvreugde 't slapende Ko
ninginnetje niet storen kon.
Nog eenige herinneringen.
Onze Koningin en daarmede ons geheele
volk heeft veel aan de thans overleden
Vorstin te danken voor de wijze, waarop ze
haar kind heeft opgevoed.
Spelen in de open lucht, lichaamsoefenin
gen, wandelen, dat stond op het program
ma van eiken dag. Want Koningin Emma
was een verstandige moeder, dio begreep,
dat niets voor de gezondheid van een kind
voordeeliger is dan beweging en frissche
lucht
De dagelijksche wandeling werd zoo goed
als nooit overgeslagen. Weer of geen weer,
Wiilemientje moest er uit; er stond een be
paald uur voor en daar werd niet gauw
van afgeweken. Ook wanneer ze uit rijden
ginig, moest het al heel guur zijn, als 't een
gesloten rijtuig zijn zou.
Onze Koningin houdt veel van rijden, en
ze kan het wht goed. Een span paarden
stuurt ze als de beste koetsier. Vroeger za
gen de Hagenaars haar dikwijls met haar
Moeder, uit rijden gaan. En dat was een
aardig gezicht, die twee Koninginnen, waar
van de oudste gemakkelijk in haar hoekje
leunde en zich gerust aan de leiding der
jongste overgaf, die vroolijk babbelend toch
met heldere oogen uitkeek en met vaste
hand de leidsels hield.
Ook paardrijden heeft ze spoedig geleerd;
en menig wandelaar in 't Haagsche bosch
bleef staan en oogde de jeugdige amazone
na, die hem op den vurigen draver voorbij-
snelde, zoodat de blonde haren haar na
wapperden op den vluggen rit.
Toen ze nog klein was, kreeg ze eens van
haar vader, don Koning, een paar kleine
paardjes cadeau, hitten of pony's, niet hoo-
ger van den grond dan zijzelf. De diertjes
waren zoo mak, dat ze uit de hand hunner
jonge meesteres aten. Wiilemientje was ver
rukt met haar cadeau, en waarheen ze
ging, moesten do paardjes mee. Zelfs toen
Koningin Emma met haar dochter eens in
den zomer naar Zwitserland ging, om daar
aan de oevers van 't schoone Vierwaldstat-
termeer eenige weken in heerlijke rust door
te brengen, maakten de paardjes de reis
mee. De kastelein van 't hotel te Gersau,
waar de Koninginnen toen verblijf hielden,
vertelde later, hoe het jonge Hollannsche
Koninginnetje met iiaar pony's uit rijden
ging. Somtijds wandelde ze er mee door het
dorp en hield de makke beestjes aan een
lang leidsel vast. In 't begin had ze wel
last van de dorpskinderen, die zoo iets na
tuurlijk nooit gezien hadden en met het
meisje meeliepen; tot de meester in school
ze dit verbood, en toen was het ook uit ge
weest.
Des winters, als er ijs was, ging Koningin
Wilhelmina schaatsenrijden. Dat leerde ze
al vroeg en ze doet liet nog lieei graag. Op de
vijvers in het Haagsche Bosch of op ae ka
nalen in den omtrek van Den Haag ging ze
rijden met dames en heeren van het hot,
die de kunst ook verstonden. Koningin
Emma deed niet mee, maar reed of wan
delde langs den oever en knikte haar doch
tertje vriendelijk toe, als deze met een
kleur van pret en van de winterkou vroo
lijk naar haar moeder omkeek. Soms gin;
de Koningin-Moeder in een slee zitten en
liet zich door Wiilemientje voortduwen.
Eens, ze was toen vijftien jaar, reed Wil
helmina op schaatsen van Den Haag naar
Leiden. Ze was de anderen een eind vooruit
en kwam aan do sluizen bij Leidschendam,
toen ze op eens met de scl/.ats in een
scheur haakte en een onzachte buiteling
maakte op het ijs. Een oud man, die daar
stond, kwam op haar toe en met de woor
den: „Kom. juffertje, ik zal je eens helpen!"
hielp hij haar overeind en sloeg haar wat
af. Met een vriendelijk: „Ik dank u wel!"
reed de Koningin verder.
Maar wat de oude man verbaasd was,
toen iiij zich later op den dag beklaagde,
dat hij er nu al zoo lang stond te wachten
om de Koningin te zien, die nog altijd niet
kwamen hoorde wie 't geweest was,
die hij overeind geholpen had!
Schoolgaan deed Wiilemientje niet; maar
leermeesters had ze wel. De eerste was de
heer Gedeking, hoofd eener school te 's-Gra
venhage, wien het eerste onderwijs aan de
Prinses werd opgedragen. Dat was een eer
volle taak en men had er dan ook een be
kwaam onderwijzer als den heer Gedeking
voor uitgekozen. Tien jaar lang heeft hij
Wilhelmina onderwijs gegeven; en meer-,
malen heeft de heer Gedeking van zijn aar
dige leerlinge verteld, hoe vriendelijk ze al
tijd was en hoe gewillig en leerzaam. Alle
dagen kreeg ze les, ook ais de vorstelijke
familie op Ifet Loo woonde; en zelfs wan
neer men naar het buitenland ging, moest
de heer Gedeking mee, want het onderwijs
mocht niet verzuimd worden.
Heel dikwijls woonde Koningin Emma de
lessen bij, en altijd was de gouvernante
van de Prinses tegenwoordig. Die zorgde
dan, dat het schriftelijk werk behoorlijk ge
maakt en de opgegeven lessen geleerd wer
den. Op die wijze schoot men vlug op.
Later heeft Wilhelmina nog andere leer
meesters gehad; bekwame mannen, die haar
allerlei nuttige kundigheden hebben onder
wezen. Dingen, die iedereen weten moet; en
andere, welke vooral een Koningin van Ne
derland dient te weten.
Aan al deze en nog veel meer andere
dingen denken we thans weer en we bren
gen met diepen eerbied hulde aan de hooge
Vrouwe, die zich zulk een wijze Moeder be
toonde.
Mijn innig geliefde Moeder aan wie
Ik onuitsprekelijk veel verschuldigd
ben, gaf Mij het voorbeeld van een
edele en verhevene opvatting der
plichten, die nu op Mij rusten.
Ik stel Mij tot levensdoel dat voor-
beeld na te volgen!
KONINGIN WILHELMINA
bij de aanvaarding der regeering
De Inhuldiging Tan Koningin Wll-
Iielmlnn op 6 Sept. 1S9S. Rechts op
de foto de Koningin-Moeder.
'Koningin Emma met haar kleindochter
Prinses Juliana.
Boven: de thans
overleden Vorstin
als Prinses van
Waldeck-Pyrmont
(naar een foto van
1878.)
Koningin Emma met haar Oemaai 'Koning Willem III. Op 7 Jan. 1870
werd het huwelijk voltrokken I» *'«t ouderlijk paleis der Prinses te
Ar o I sen.
Links: Koningin
Emma als Groot
moeder met Prin
ses Jullanu i 1900).
Koningin Emma als Jong
meisje.
Links: Koningin Emma
met de toen Ji-jarlge
Prinses Wilhelmina.
H. SI. de Koningin met Haar Moeder
bezoek aan Amsterdam.
II. M. de Koningin. 'Koningin
Emma en Prlnses Juliana
tijdens een rijtoer door Am
sterdam. Duizenden juichten
het vorstelijk trio toe.
'oorraad 40 ct»
l.— per bus.
II. M. de Koningin-Moeder, naar het bekende schilderij van
Willy S lay ter.
Beet haar lange leven heeft de thans overleden Vorstin warme belangstelling getoond voor alles wal het N'ederlundsche volk presteerde.
tal foto's van bezoeken aan tentoonstellingen.
Een twee
H. M. Koningin Emma als Itegentes der Nederlanden
