GIJ, SUIKERLIJDERS
Kerk en School
MAAS- EN SCHELDEBODE
ZATERDAG 3 FEBRUARI 1934
BROUWGERST
OUDERAVOND
STAD AAN 'T HARINGVLIET
Schaakrubriek»
DROGISTERIJ VERWAAL
1e Middelfandstraat 49, ROTTERDAM
HET EILAND GOEDEREEDE
Muizenplaag leidt
tot paniek.
OM DE EER VAN DE VLAG
Door het Nat'onaal Comité voor Brouw
gerst zijn een tweetal commissies gevormd,
één voor het toezicht op den invoer va.i
buitenlandsohe bromvgerst en één voor
proefterhuische aangelegenheden.
Laatstgenoemde commissie, die de directe
voortzetting vormt van de rcods eenige ja
ren bestaande associatie voor gerstpro ven,
hce't 25 dezer ton kantore van Helnekens
Bierbrouwerij te Rotterdam vergaderd en
konnnis genomen van den stand van de tot
dusverre genomen proeven. Hieruit hieek in
de eerste plaats h t deel: een gerstras te
vinden, dat zoowel aan de eisohen der land-
bo Wpractijk als aan die van de brouwerij
beartvvoordt nog niet bereikt te zijn.
A.s brom. geret komen het meest in aan
merking de Oude Princesso-gerst, Spratt Ar
cher en Minister Ruys. Doch deze rassen
zrri in de practijk m nder gewild dan de
meer productieve vroeger rijpende en min
der legerachtige Gotidgecst en Zegegersi.
welke echter over het gch.el als brouwgerst
een minder goeden indruk hebben gemaakt.
Besloten is thans een diepgaande studio
te maken van liet mout- en brouvvproces lu
verhand met de eigenschappen dcr in Ne
derland verbouwde rassen .Het is niet on
waarschijnlijk, dat de res It aten van dit
onderzoek mettertijd de mogelijk he d tot het
vermouten van meer inlandsche gerst zal
openen. Doch er zij nadrukkelijk op govve-
zen, dat, hoewel het Nationaal Comité het
verbruik van Nederlandsche gerst met alle
gepaste middelen wenscht te bevorderen,
niemand zich in de naaste toekomst hien.aii
goinlotf bergen moet voorstellen. Ook is h l
prijsniveau van buitenlandsohe gerst- en
moutprtjzen zoo laa.g, dat verwacht moet
worden, dat de gcretprijzen In ons land aan
den lagen kant zullen blijven.
Ec zij verder op gewezen, dat de propagan
da, die naar het schijnt door somtnige vet-
koopers van zaa zaad voor bepaalde rassen
wordt gemaakt, mede in verband met de
oprichting van hot Nationaal Comité geen
recel.e ondergrond heeft Enkele nieuwe ras
sen (Mansholts tvveerijige en Kenia) mogen
bij eerste kennismaking op proefvelden en
in de practijk een niet ongunstige» indruk
hebben .gemaakt van haar bre.ikbaarhe d
als brouwgerst hier te lande is nog niets be
kend.
De eerste voorioopige resultaten der than-
in gang zijnde mout- en brottwproeven zul
len met verkregen zijn voordat de gerst
reeds lang weer gezaaid is. Men late zich
dus bij de rassenkenzo niet door voorspie
gelingen van onbevoegden beïnvlpcden
Voorzoover men een redelijke kans wenscht
om brouwgerst te kunnen leveren, moet
men eerder denken aan Princesse, Spratt
Archer en Minster Buys (met alle minder
aantrekkelijke kansen aan den verbouw van
deze rassen verbonden).
Dit advies geldt alleen nog maar voor de
Westelijke kuststreken van ons land (Ze- -
land, West-Brabant en de Hollanden). Voor
andere streken is het nog twijfelachtig of
men, zelfs bij- gebruik van genoemde rassen,
brouwkvvalitciten kan voortbrengen. Alleen
voor het Lim-burgscihe ióss-gebied koestert de
commissie hoop. dat het met d-e Westkust
spoedig op één lijn kan komen.
D!t jaar zullen in alle streken van ons
land n het bijzonder proeven worden ge
nomen met de rassen Zege, Kenia, Mansholts
tweerijige en Saxonia- Zij, die aan deze
proeven wenschcn deel te nemen, worden
verzocht ziclh met ondergeteekende in ver
binding te stellen.
De Secretaris
Nationaal Comité voor Brouwgerst
J, G'RÖÉNËWQtlT
t. r-. fi
In verhand met de vele inlichtingen, wel
ke ons werden gevraagd over het telen van
gerstrassen, welke voor brouwerijdoeleinden
in aanmerking kunnen komen, hebben wij
gemeend de belanghebbenden een dienst te
hewijzen door bovenstaand verslag ter plaat
sing in deze courant aan te bieden.
Wij kunnen hieraan nog toevoegen, dat
blijkens de resultaten welke gedurende 2
jaren op de proefvelden werden verkregen,
het aan te bevelen is naast Zegegerst, de
Abed Kenia, Saxonia, en Mansholts Twee
rijige gerst in de praktijk op grooter schaal
te beproeven.
In verhand met het hooge duizendkorrel-
gewicht van de Mansholts tweerijige, ver-
dient het wellicht aanbeveling van dit ras
iets meer zaaizaad per H.A. te gebruiken
dan van de andere rassen.
G. A. VAN DER WAAL.
Klaaswaal, 31 Januari 1934.
centrale veilins voor goeree en
ovsrflakk.ee.
Veiling van Dinsdag 30 Jan. 1931.
Roodekool f 10.80—11.— ner 100 stuks.
SavoyekO'd f 5.606.40 per 100 stuks.
Knollen f 2 10 per 100 stuks.
Eier*i 1 3 45 ter 10G stuks.
Armgaardon f 8.60—14.50 per 100 Kilo.
Bellefleurs f 7.—14 per 100 Kilo.
Con-tpendu f8.eer 100 Kilo.
Klciperen 11.70—12.50 per '00 Kilo.
Lanwtjes f 9.— per 100 Kilo.
Peen 'f 3— per 100 Kilo.
Spruiten f 13:20 per 100 Kilo.
EEN MOOIE SAMENKOMST VOOR
DE BIJZ. LAGERE SCHOOL
De beide lokalen waren zoo goed als ge
heel gevuld.
De Voorzitter van het Sehoolhcstuur de
hee,- D. Vo fel aar verzocht te zingen
Psalm 66 1, las Spr©1 ken 24, waarna Ds. de
Graaf f voongtig in gebed.
De Voorzitter opent de vergadering met
alle aanwezigen hartelijk welkom te hee
ten. inzond rheld den hooggeachte» heer
Inspecteur van het Lager Onderwijs, die
zich de moeite heeft getroost een avond op
te offeren om in ons midden te zijn, hetgeen
gezien z':n drukke werkzaamheden, dubbel
gewaardeerd dient te worden. Spreker me
moreerde, wie en wat er tegenwoordig zoo
al vergadert. Vooral worden er voel samen
kansten gehouden, waar men het met den
Gods ivnst niet zoo nauw neemt, ja zelfs
afbreuk doet-
Juist daarom moffen wij ons des te nau
wer aaneensluiten, om dit gevaar tegen 'e
gaan. God geve, dat deze avond daartoe
veel zal bijdragen.
Mot deze woorden verklaarde hij de ver
gadering voor geopend en gaf hot woord
aan Moj. van don Band die een ond-r
werp Inleidde getiteld: „Het leesboek van
vroeger en nu"
De inleidsfer begon met te zeggen, (feit op
school een dor belangrijkste vakken Is, het
behandel n van een leesboek.
Ze gaf heel mooi weer, hoe van het begin
af dat er scholen waren, de leerstof bij !e
kinderen werd ingepompt. Dat dit niet al
tijd op een manier ging, waaraan de km
deren voor hun latere leven iels hadden, tie
wijst dat heel vroeger de onzinnigste din
gen met dwang van knuppel en knoet, den
kinderen aan het verstand werd genraoht
Vervolgens gaf de inleiding ons een mooie
gc--<"hied ros, hee het leeshoek langs ver
schillende wegen is verbeterd. Ze gaf bv.
het verschil van inhoud der stof tusschon
vvoeger en nu. Hierbij noemde zij Brave
Hendrik van het begin on Oude Bram van
nu. Eerstgenoemd boekje was vrijwel 'os
varo eeroig menschelijk begrip, terwijl laat-t
genoemd boekje ons een beeld geeft van
wat er in een menseh om kan gaan. Uit dil
boekje 1(0'en de kind-Ten wat het leven hu.i
kan geven, telouretell rog, maar ook al loopt
liet tegen, te volharden, het goede te doen
al worden we m-t kwaad bejegend.
Verder vermaande zij de ouders toezicht
te houden op hetgeen hun kinderen lozen.
Maar al te vaak gebeurt het, dat kinder u
slechte lectuur hebben, dat zeer verderfelijk
is. Hiervoor dienen wij te waken, dat is
Christenplicht.
Op deze inleiding volgde een aangename
gedachten wisseling.
De Voorzitter dankte de lnleidster voor
haar mooie inleiding en de correcte beant
woording dor vragen.
Een tweede inleiding werd teD gehoore
gebracht door het bestuurslid J. Wagner
getiteld: „Onderdanigheid".
In dit onderwerp werden wij er op ge-
wezpn. dat kinderen hun ouders net onge
hoorzaam mogen zijn. Oudere die hun ktu
deren den vrijen teugel laten, worden later
door hun kinderen als onderdanen be
schouwd, waaraan ze niets dlonken verschut
digd te zi.n. Den kindern moet onderdanig
heid geleerd wo.den. Wanneer onze kinde
ren met deze groote zonde van ongehoor
zaamheid besmet zijn, moeten vader en
tuóeder hén birop wijzen en niet hun gang
laten gaan. Van hun prilste jeugd moeten
k nderen geleerd worden dat bergen hen een
macht staat, die geërbied'igd dient te wor
den.
Naast de ouders staat de schooi om de
kinderen te weerhouden van ongehoorzaam
hcid. Op de onderwijzers nist een zware ver
antwoordelijkheid om het kind >n goede
banen tc leiden. Daarcm is het goed dat er
verband is tusschen ouders en onderwijzers
om gezamenlijk dezen plicht te vervullen.
Maar ook wij ouders moeten onderdanig
zijn. Onderdanig aan God en Zijn geboden.
Want eenmaal komt het oogenblik, dat we
komien te staan voor het Opperwezen, aan
wien wij verantwoording moeten doen.
Terwijl eenige dames enkele versnaperin
gen ronddienden kregen' de aanwezigen ge
legenheid tot het stellen van eenige vragen
Nu, de heer Wagner kreeg het niet zoo
gemakkelijk als zijn voorgangster, want de
vragen kwamen flink los.
Hem werd dank gezegd voor de mooie
jnleidiing en mede voor de langdurige be
antwoording van veie vragen.
Volgde nu patze, waarin de aanwezigen
gelegenheid werd gegeven tot het bezichti
gen van het werk der kinderen.
De vergadering ving weer aan met het
zingen van Psalm 66 3, waarna de heer
L. van Biert inleddc: „Groen van Prin-
sterere strijd voor de Christelijke School". In
dit onderwerp werd geschiedkundig ver
haald hoe de schoolstrijd zich heeft toege
dragen tn het aandeel dat Groen hierin had
Verder de tegenstand cm de teleurstelling
die Groen ondervond van tegenstanders,
zoowel ais van voorstanders. Niettegen
staande volhardde Groen in zijn streven en
zag zeer langzaam dat zijn arbeid niet
vruchteloos was. Bij zijn dood kon echter
nog niet. gezegd worden, dat Groens werk
met succes bekroond was. Dat zou later ge
zegd kunnen worden, door de voortzetting
van Dr. Kuyper. De inleider wees verder op
het nut van de Christelijke School, de schooi
waar rekening gehouden wordt met de Hei
lige Schrift. Het is de plicht der oudere om
hun kinderen naar die school te sturen, om
hun gelifte gestand te deen.
Na dit onderwerp offreerde de dames
weer 'n kopje chocolademelk met 'n koekje
Ook de laatste Inleider kreeg gelegenheid
genoeg een aangename discussie te hebben
met enkele vragers, zoodat hein ook een
dankwoord van den Voorzitter ten riool viel.
Alzoo, was de agenda afgewerkt en gaf
de Voorzitter het woord aan dun inspecteur
Bra r)deinia.
De heer Brandsma heripnerde aan het
spreekwoord „Ër is een tijd van komen en
gaan". Ep waar hij het al vrij laat vond
zou hij 'maar een kort woord spreken.
Na een paar aardige opmerkingen gedaan
te hebben, dankte hij het bestuur voor (Ie
urtnoodiging voor dezen avond. De agenda
en het verhandelde tieeft hem buitengewoon
geïnteresseerd.
Deze school heeft tot nog fee zijn syin
pathie en hij hoopt, dat hot zoo zal kunnen
blijven. Het was een zeer leerzame avond,
en de beantwoording der vragen noemde
hij zeer goed.
Een ouderavond legt een stcvigo.n hand
tusschen ouders, pei-soncel en kinderen.
Gaat u zoo voort en Gods zogen ruste op
Uw verantwoordelijk werk.
De Voorzitt -r onderstreepte ten voile hel
gesprokene, van don heer Brandsma en
dankte hom voor zijn overkomst Dat u
gaarne hij mij komt, vind ik aardig, maar
het Bestuur is u zeer erkentelijk voor uw
tegenwoordigheid.
Na dat gezongen was Psalm 119 la,
dankte de Voorzitter allen, die zijn taak
vergemakkelijkt hadden, on voor de prettige
geest die or dezen avond gehoerscht heeit.
Daarop sloot do heer Brandsma de verga
dering mot dankgebed.
Correspondentie deze rubriek betreffende
te zonden aan F. W. NANN1NG, St. Gerar-
duslaan 15, Eindhoven.
No. 327
Reeds vroeger werd medegedeeld, dat pro
bleem no. 389 voor de.i laddeivvedstcijd ver
viel. De autouisoplossing iVerd vermeld in
rubriek no. 325.
PROBLEEM VOOR DEN WEDSTRIJD
No. 395
B. WAGNER, Stad aan 't Haringvliet
Zwart (9)
Wit (8)
Wit: IOi3, Dc2, Thé, Lb8, Pal, g4, pi.h2, Lc6
Zwart: Kdi, TdS, Lh6, Pf5, pi.a4, b4, c6, f6, g6
Wit geeft mat in twee (2) zetten
Oplossing inzenden vóór Zaterdag 3 Maart.
Oplossing Sindspel no. 503
1. Ld6 rd6 2. Tf6 Kg7 3. Tf7 Kh6 4. De.3 Dg5
5. Pfö cf5 6. Tf6 Kh5 7. Df3 Dgi 8. Tfö Kht
9. g3 Dg3 10. Dg3
Eindspel no. 628
CH EPM ELL—J ACOBS
T.N.S.B.
W.: Kg3, Te5, pi a2, b2, c3, ril, f2. f4
Z.: Kf6, Tf8, ni.a7, h6, c6, <15, g6 h5
Wit begint en wint
CORRESPONDENTIE
B. w. Het verwonderde me juist uit dien
hmvusten brief al ven de oplossingen van
A. W. te halen. Ik keek den omslag nog eens
goed na. Doch ik bon Ier göedertrouw. daar
ik gerust aanneem, dat U de oplossingen
vondt
Stuur echter als 't u blieft niet mcr pro
blemen op. die ik reeds ontvangen heb. Dit
gepft slechts verwarring.
Het probleem Kf2 Kd6 komt tz.t, in het
T.N.S.B.
J. P. C. Komt in orde.
die genezing zoekt, vraagt gratis
brochure Kruidengeneeswijze
PRIESTER H A M O N"
DE VERZONKEN STAD
DE OUDE STRIJD MET DE ZEE
Zooals wij reeds in ons eerste artikel zei
den, moet liet eilund Goedeieede, de kop
vaii liet tegenwoordige eiland, zicli niet vóór
de Jueeile ol derde eeuw vóór Christus aan
de uiterste monding hoven de zie verheven
hebben Kóu van de reden, waarom de histo
rieschrijvers liet ontstaan van liet eiland
Goodeieeile reeds zoo vroeg gesteld hebben,
moet ook daarin gevonden wórden, dat men
nahii Goodereedi in 1618 in de zee een oude
vervallen stad gevonden heeft Men noennie
ze „de oude wereld Zeer veel is over deze
oude wereld geschreven.
Boudartius, een bekend historieschrijver,
verhaalt, „dat bij Goeroe niet ver van den
Rriel in den zomer van het jaar 1618, noord
waarts aan naar zee toe, oen oude vervallen
stad ontdekt werd, welke eenige honderden
van jaren met zand was overstelpt geweest,
door de alspoeling van lief zeewater is zij
weder ontbloot geworden. Men vond hier de
grondvesten van groote huizen, desgelijks
'unge straten, waaruit men waarschijnlijk
kan besluiten, dat dit voortijds een aanzien
iijke stad moet geweest zijn, van welker on
dergang nochtans de oude historieschrijvers
g en gewag maken. Velerlei oudheden zijn
gevonden en onder dezelve eenige koperen
penningen, waar afbeeldingen opstonden;
sommigen met het opschrift van Adrianus,
anderen niet dal van Antonius, waaruit men
dan oorrieeldidat deze verwoeste stad eer
tijds gestaan had onder het gebiod der Ro
meinen".
Van Dam schrijft over „De Oude Wereld"-
„Men heeft er gezien menigte straten, welke
stunten op eenige plaatsen recht en op an
d-)e plaatsen krom en omloopenrie zijn, en
tnisehen deze straten kon een verstandig oog
netfert zien de p'einen, waarvoor eertijds d,
huizen gestaan hebben met veel derzelvei
fundamenten: in summa, men kan zien, dat
hel in oude tijden een popiileuze woonplaat-,
is geweest, li woond van een hoop men
sejicn: laat hier »oe hi| kome.n het oude erf
gerucht, namelijk, dat voortijds een stad al
daar zoude gestaan bef,hen en dat die stad
aan den nav Igwhelen mond van de Maas ge
legen heeft, en m°t srhe|ien tv varen is ge
weest, I ieiiiit volgen de gevoelens, dat deze
opgeworpen stad wel eertiids Oud-Vlaardin
gen mocht zijn geweest, dat. over 1460 jaren
vernield to* den grond: met alie de huizen
door 't geweld van 't zeewater; zoodat liet
zeker is te ge'ooven (lat 'n 't land van Gen
ree, Oud-Vlanrdingen gelegen heeft, en als
verhaald hobhe. vergaan is door de zee''
G van Loon en J. Waecaar bew ren dat
op deze plaats de beroemde havei\ voor rle
Rrjtsrhe vlpol ten tijde der Romeinen gele
gen moet hebben, en later de vermaarde
koopstad Witlam aan de Maas, welke stad
nog bloeide in de 9e eeuw: riorh die door de
Denen tegelijk met Antwerpen ingenomen
en verwoest werd".
Wat nok bet iulste mag ziln. zeker is dat
de zee deze stad onder haar bruisende gol
ven hee.ft gebracht. Tegen nverstroomrn be
veiligen ons eiland thans dijken en duinen,
in de vroegste tijden waren er andere wa-
terweringen.
Te Ouddorp Is een heuvel, Spreeuwestcin
of Blauwe Steen genaamd, waarop een
trotsr-h kasteel is geliouvvd is geweest. Zulke
hoogten waren in de allereerste jaren, dat
Goedereedc en Ouddorp bewoond werden, de
schuilplaatsen de toevluchtsoorden voor de
bewoners als de golven over liet lage land
vloeiden. Zno'n toestand kon bii toeneming
van 't aantal gezinnen, bij oen ontluikenden
landbouw niet bestendigd worden. Daarom
ook werden dijken aangelegd. Aan de West
zijde behoefde dit niet, omdat d- duinen in
hun strijd tegen de Noordzee nog overwin
naars Weken.
De worsteling met de zee kost ons ook he
den ten r'"ee nog reusachtige sommen.
Vóór 1751 had Goedereedc met „Flakkre"
geen andere gemeenschap, dan over de met
laag water b'not komende slikken waarin
t-wee gaten waren. nl. de Scharrezee.
gelegen tusschen Goedereed" en het Stcile-
gors. en de H a I s, dat tusschen het gore en
Overflakkee lag.
Het Stcllegors was een klein onbedijki
eiland, dal te Goedereedc in verpanding was
aangeslagen. De herd r, die op een vlu'-ht
heuvel op dat gore woonde, behoorde dus
onder Goedereode. Met hoog water was de
Hals bevna haar. De overtocht over de slik
ken was gevaarlijk en daarom was men et-
op bedacht een veiiieen overtocht te maken
f)i. ceschicd-de in 1751. loen 'en dam gc'eeu
werd tusschen Goedereedc en 't andere deal
Hii sloot met 't eene einde aan den Zuiriei
polder, met 't andere aan den dijk nog niet
volkomen, omdat de dam net hoven den
vloed opgehoogd was. Wol was dót het groot
ste voordeel er aan verhonden dal aan de
Nooi-doostziide aanwassen ontstonden. De
eerste hediiking in deze aanwassen had
nhnts in 1769; de \ririannnol,ler ontstond
die zijn naam ontleende aan de echlgmonte
van den A-mbarl tobeer lman Cau. Door de
zen polder naderri Goedereede reeds r'iehter
hij Overflakkee; totdat in 1780 de heide dee
'en aan eikander gehecht werden door de
indijking van (len Eendraehtsnolder. Tot het
eiland Goedereede of Westvoorn behoorden
de stad Goed'reede en de dorpen Onddorp
en Vfe'lend-m. Het ei'nnri Goedereedc, uit-
gezonder de stad Goedereedc, stond onder 't
afeemeene rechtsgebied van het land van
Voorn, en de leenmannen van Voort zaten
hier over criminele zeken teregt. Op het
stadhuis van Goederende werden (lp rnisria
digers onderzocht cn gevonnist In de stad
Goedereede werden de striffen eveneens ten
uitvoer uitgebracht
Als bijzonderheid vermelden wij. dat op
het eiland Goedereede vóór het ia.-ir 1769
huisratten geionden werden en dat de aard
mollen eerst pp liet iaar 1780. dus na de ver
binding met Overflakkee, ontdekt zijn.
In het jaar 1618 werden bij een hevigen
storen, twen ivalvissrhen op het strand g«
worpen, waarvan de een 60 voeten en de
ander 54 voeten. Ook in het jaar 1805 werd
er weer epp walvisrh op het strand gewor
pen, die een lengte had van 29 voeten.
Dat er geweldige stormen konden wor
den bleek wel daaruit dal in het ianr 1283.
op den Oen Februari, de dilken doorbraken
van wege den ontzeltenden storm, die de
wateren opzweepte. Ook 't Oudeland van
Ouddorp leed groote schade.
Welk oen voorname plaats het oude
st-dje Goedercede wel ingenomen heeft,
blijkt wel uit het volgende versje van J.
Reigersberg, die de handel van Goedereede
in haring en andere visch bezong:
Oude huizen bij de kerk van Gocderee.de
„Ziet hier een loflick werek, bij Goerce
eerst versonnen,
Hoe dat men Kabeljauw en Haring zout
in tonnen.
En die vervoeren kan tot meenigh Koning»
krijck.
Een konst voorwaar, een konst en niemand
hairs gelijck.
Die 't eerder kon dan sij, het is hij haag
begonnen,
Daer mee soo meenich Staat en Rijckriora
wordt gliewonnen.
Den Ilaringh spant de kroon, een ieder wil
er aen,
Siet hoe 'r meenicli Last naar Vrankrijk mX
wel paen,
En ook naar Polen, Denemarken endo
S weeden.
Naer Brabant, Viacnderen, en hare groote
Steden.
Itaelien, Spanlen. Portugal ende T(>skane,
Den ilaringh, zoute Vis; bij haer seer aan»
gename,
Soo dat den Ilaringh nu vervoert wordt op
het endt,
Soo ver den Oceaan den Stierman is bekent.
NED. HLRV. KEKK.
Beroepen: Te Rotterdam (vac.-Dr S. F.
H. J. Rerkelbach van der Sprenkel), Dr. K.
H. Jiiskotte te Haarlem. Te Akker- en
Murmorwoude. Tj Jonker te Marrum (Fr.).
Te Biezelinge. F. G. H. Nlcolai te Jutfaas.
To Sexbierum (toez.), G. van Veldhuizen
Azn. te Hantum.
Aangenomen: Naar Buurse. O. (toez.) cand.
E. A. van Amerongen te Wijk bi) Duurstede.
GEREF. KERKEN
Beroepen: Te Hnzersvvoudc. E. T. van
den Bom t- Oud-LoosdrechL Te Amster
dam Zuid (3de pred.pl.), Dr K. Sietsma te
Éjpdhoven. Te Hijlaard (Fr.), cand. H.
Numan te vVoIvega.
Aangenomen! Naar Krabbendijke, cand
M. Ros te Hillegersberg.
CHR. GËBEF. KERK.
Tweetal: Te Werkendam, L. S. den Boer
te Leerdam en C. Smits te Nieuwpoort
Bedankt: Voor Amersfoort, Joh. Jansen
te Leiden.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt: Voor Bru nisse, W. C. Lamain
te Botterdam- Zuid.
EVANG. LUTH. KERK.
Drietal: Te Zutphen, G. Munter te
Kampen, D. Drijver te Haarlem en J. H.
Giottendieck te Dordrecht,
VERPLICHT KERKELIJK HUWELIJK
In Joegoslavië heeft men voor leder zonder on
derscheid de kerkelijke bevestiging der ourgerlljk
gesloten huwelijken verplichtend gesteld.
DS. J. D. VAN DER MUNNIK t
In dén nacht van Dinsdag'óp Woensdag
is na een h"rnieuvvde ernstige ongesteldheid,
in den ouderdom van 81 Jaren, overleden
Ds J. D. v a n d e r M u n n i k, in leven
emeritus-pi edikant der Geref. Kerk te
Leeuwarden.
De begrafenis had plaats op „Oud Eik en
Duinen" te Den Haag.
VERVROEGD PENSIOEN?
Naar de „Msb."' verneemt, heeft Minister
Marehant ter oplossing van het onderwij sper-
soneelvraagstuk het denkbeeld van een ver
vroegd pensioen op 60 jarigen leeftijd nog
eens aanhangig gemaakt in een vorm, welke
mogelijk wel voor aanvaarding in aanmerking
zal komen.
KERSTFEEST IN RUSLAND
Als object van vijandschaps-b?toon wordt
in Sovjet-Rusland het Kerstfeest bijzonder
geëigend geacht. Ook dat van 1933 is weer
liet dod \an groote anti-kerkelijke demon
straties gew eest. In tw int g schouwburgen
van Moskou bijv. waren cabaretvoorstellin
gen georganiseerd, die tot vier uur in den
morgen duurden, opdat, zooals beschreven
was ,de arbeiders niet aan het Christelijk
Kerstfeest zouden denken". Niettemin zijn i
hetzelfde Moskou 210 personen wegens het
voeren van Godsdienst ge propaganda ge
arresteerd.
Onder hen was een geestelijke, die het be
staan had de klok in den toren van een zeer
oude kerk te gaan luiden. De klokken, dia
in geen veertien jaren meer geluid hadden,
klonken plotseling in den Kerstnacht. Sol
daten hobhen den „onverlaat" in arrest ge
nomen, een zware straf staat hem tc wach
ten.
Tegenover zulke berichten is het bemoedi
gend te vernemen, dat volgens een Ie der
in den „Bond van Godloozen" de anti-reti-
g euze pers in Rusland achteruitgaat. Niet
alleen zijn de cijfers der oplagen gedaald,
maar ook het zoo nauwe contact tusschen
die bladen en de plaatselijke Raden van ge
noemden Bond is verslapt.
't Is een wolkje als eens mans hand
Wanneer muizen niet onmiddellijk afdoend wor
den bestreden, kan men. evenals de Itee. A. te K.,
voer het geval komen te staan, dat huisraad noch
lev nsmiddelen veilig zijn voor besmetting, ver
nieling en vraatzucht. Alleen een werkelijk vergif,
zooals „Kod nt", is in staat muizen en ratten vol
komen uit te roeien. De Hter A. schreef ons, dat
hij met één doosje Rodent in 3 avonden 113 mui
zen gtdood had. Zorg, dat U steeds een doos
Rodent van 50 of 90 cent in huis hebt, welke o.a.
elke drogist U kan leveren. Imp.Fa. B. Meindeisina,
Den Haag. B52
Historisch vertical over de gebeurtenissen
van 18301833
Dooi J. SNOEP Jr.
(9
Zelfs moeder Rijkers moert lacben om de
koddige man er, waarop de gebrekkige en
toch alti d ZOO tevreden man dit zei.
„We zullen er 't beste van hopen, donv-
nee", zei grootvader bij 't afscheid nemen.
„Van de jongens of van de Belgische
kwestie?" vroeg de leeraar lachend en
gro-itvader antwoordde in de beste -tem
ming-: „Van alle twee".
En Henk Rijkere bracht zijn ouden, half-
blinden dominee naar huis
't Was wonderlik die twee daar naast
elkander tc zien gaan door de Dordtsclie
straten: e©n uitgeleefd, gebrekkig grijsaard
en een wilde, levenslustige jongen.
„Denk om de stoep, dominee en laten
vvr hier de straat oversteken
„Goed, Henk je hebt 't maar voor 't
zeggen, m'n jongen, en je dominee zal je
gehoorzamen".
Zoo gingen zij beiden zamen
VIJFDE HOOFDSTUK
Door vereeniging onvereenigbaar gemaakt
De Belgische kwestie scheen in de lucht te
zitten; iedereen sprak er over ip de Augus
tusmaand van liet jaar 18301 en de men-
schen, die met den toestand op de hoogte wa
ren, zagen met zorg de toekomst tegemoet
Telkens weer bleek, dat de in 1815 tot
stand gekomen vereeniging hoe langer hoe
meer tot moeilijkheden aanleiding gaf, en
velen vroegen zirh met verbazing af wat de
groote mogendheden toch had bewogen het
bestuur van deze volken in één hand te leg
gen?
Grootvader Rijkers had 't meer dan eens
verteld. Hij had deze onverkwikkelijke ge
schiedenis van haar begin af met groote be
langstelling gevolge!, en dominee Van Knoten
was waarlijk de eenige niet, die zich meer
malen verhaasde over 't geheugen en den
helderen kijk van dezen eenvoudigen man.
De Volkenslag van I eipzig had over het
lot van Europa beslist Napoleons leger was
verslagen en hijzelf vertrok als balling naar
Elba.
Toen de mannen van 't zwaard hun doel
hadden bereikt, kwamen te Weenen de man-
licn van 't woord en de pen bijeen om niet
elkander over den toestand van Europa te
beraadslagen.
Vooröp stond de vraag: hoe kon in de toe
komst het nog irpmer onrustige Frankrijk
het best onschadelijk worden gemaakt? En
hierover was men 't algemenen eens: de noor
dergrens van Frankrijk moest zoodanig wor
den bewaakt, dat de veiligheid van noord
west en midden-Europa zou zijn gewaar
borgd.
Wat in 1576 bij de Unie van Brussel was
mislukt scheen in 1814 opeens bereikt 't
was wel een wonderlijke geschiedenis!
De eindbeslissing van Weenen liet echter
lang op zich wachten. En als een donderslag
uit helderen zomerhemel klonk in Mauri
1815 plotseling de verschrikkelijke mare:
Napoleon is Eiha ontvlucht; generaal N'cy
en 't leger hebben zich aan zijn zijde ge
schaard en Koning Louis XVIII heeft reeds
Parijs verlaten!
Dat gaf den doorslag aan de vereeniging
der Nederlandsche gewesten tot één staat:
23 Mei 1815 werd het nieuwe koninkrijk door
de vreemde mogendheden erkend.
Koning Willem I trad aanstonds kloek on
doortastend óp; de afzonderlijke legertjes
van Noord en Zuid werden vereenigd, en hij
Quatre-Bras en Waterloo hieek op schitte
rende wijze waartoe deze vereenigde krijgs
macht in staat was.
Zoo was de vereeniging tot stand gekomen
en 't bloed van Nederlanders en Belgen had
haar bezegeld.
In de proclamatie, waarbij Willem I den
konlnkliiken titel over 't gemeenschappelijk
grondgebied aanvaardde, sprak hij de ge
denkwaardige woorden. „Gij allen, Landge-
nooten! dig dat grondgebied bewoont, ont
sluit uwe harten voor het vertrouwen, en de
hoopl De hestapddeeien van het Rtaatsgeliik
zijn allen in uwé eigene magt! Zijt den va
derlands verkleefd, eendragiig en vrij van
allen naijver, en gij zult sterk genoeg zijn
voor de afwering van alle gevaren, die li
hedreigen mogten. Europa beschouwt uwe
hereeniging met belangstelling en welwil
lendheid. De grondwet, die. bereids voor een
groot aantal uwer verbindende is, zal wel
haast de wijzigingen ondergaan, die haar
met de belangen en wenschcn aan allen in
overeenstemlmng moet brengen, en daarin
zult gij den waarborg vinden van den Gods
dienst op welken wij allen den hoogst"»
prijs stellen. Weldadige tn'rtgtingen zullen,
onder den Goddeliiken zegen, de vrije ont
wikkeling van alle soort van volksvlijt cn
dé herleving '-.wer vanouds beroemde kun-,
sten bevorderen. En zoo uwe gevoelens enj
uwe pogingen aan die beantwoorden, welke
uw Koning u, op dezen piegtigon dag, hart
grondig en onherroepelijk toewijdt, zal de
voorspoed, die u te beurt valt, nog eeuwen
lang, het erfdeel zijn van een dankbaar na
geslacht."
Het begin voorspelde vee! goeds; de beide
landen waren één geworden en zouden
steeds meer één zij-n; onder de reg ering
van een Vorst uit het oude roemruchte Huis
van Oranje zouden de Vereenigde Nederlan
den een gelukkigen en voorspoedigen tijd te
gemoet gaan
21 September had te Brussel de Inhuldi
ging plaats. Heel de stad was feestelijk ver
sierd, en de bevolking tuichte geestdriftig
toen de Vorst, in gezelschap van de beide
Prinsen Willem en Frederik, zirh naar hPt
beroemde Raad-huis op de Groote Markt be
gaf, waar de Staten-Generaal vergaderd wa
ren.
Toen de Koning op den troon had plaats
genomen sprak hij, terwijl de hooge verga
dering hem onder een hoorbare stilte aan
hoorde: „De najiuwc en duurzame vereeni
ging der Nederlandsehe Provinciën was.
reeds vóór drie eeuwen, het doel van een
Vorst, ri's, hoven velen zijner voorzaten en
opvolgers, hof vnorrogt had, van hier te lan
de geboren te ziin en opgevoed, en Wien nie
mand ooit een diepe kennis van dpszeifs be
hoeften, of oenp opt-oe-hte vpckle fdliieid aan
dpszeifs hptangp» hpoft kunnen betwisten
Karei de Viifde was overtuigd, dal de Neder
landers om gelukkig en onafhankelijk te
ziin. niet alleen aan denzei'den Souvereln
mnpsten gehoorzamen, maar -vvk naar de-
zelfde algemeene wetten hestuurd wonten
Hem eehter werd het niet vergund ziin roem
rijk leven aan een zoo heilzaam werik toe te
wijden, en in plaats van de naauwere ver
hintenis, welke hij, zoowe! als zijn kweeke-
ling, Vader Willem, wenschte, volgde wel
dra een droevige scheuring."
Op treffende wijze sprak de Vorst de Sta
ten-Generaal toe: „De natie", zoo zeide bij.
„voor het eerst in haar geheel vertegeriwoor
I digd. heeft het oog op uwe handelingen. Ver
geten wij nimmer, dat de eensgezindheid
de beste waarborg is voor ons aller veilig
heid. Toont, in alle gelegenheden, die zucht
voor het goede, die verkleefdheid aan de
algemeene belangen van den Staat, die den
verlichten Vaderland heihoorcn te kenmer
ken; en dat uw voorbeeld eerlang in allot
harten de liefde voor de vrijheid en voor de
instellingen, welke haar verzekeren, op on-
verwrikhare gronden vestigen. Gelukkig dan
de Monarchie rie.r Nederlanden, en gelukkig
de Souvereln. die hen. gesterkt door hun ver
trouwen en genegenheid.op de haan des voor
snoeds en der glorie zal geleiden!"
Aangrijpend was rle rede, waarmede de
Voorzitter der Eerste Kamer den Koning be
antwoordde. „Uwe regeering, Sire! konde
onder geen gelukkiger voort eken aanvan
gen. De eeuwig gedenkwaardige dag van
Waterloo heeft het lot van dit nieuwe Rijk
onherroepelijk bepaald: en onder de aan
voering ven inv dar>nrcon zoon. den door-
liichfigen Prins van Oranje, hebben de Ne-
p tropnen aldianr hen ouden moed
gehandhaafd en in dapperheid gewedijverd
met de kriicslleden van den onsterfelijke»
Wellington. Uw e volken. Sire! hehhen den
voorsmaak eehsd van het geluk dat zij on
der uwe regeering zullen genieten Uwe
dpngden. de wijslteto w-eike al mve d-den
kenmerkt, de schitterende hoedanigheden
der beide Prinsen, uwe zonen, en eindelijk
de standvastigheid en gematigdheid, welke,
door alle tijden heen, het erfdeel \an li>A
doorluchtig Huis van Oranje-Nassau ge
weest zijn, ermeerderen en \ersterken hun
ne hoop op de toekomst, en de Grondwet,
welke de burgerlijke en staatkundige rech
ten van een volk, dal waarlijk vrij is. regelt,
is de zekerste waarborg van zijn geluk Wij
hidden het Opperwezen, dat Let Zijne zege
ningen op Uwe Majesteit, haar doorluchtig
Huis en haar Rijk uitstorte. Leve de Ko-
ning!"
Op de fraaie Koningsplaats had hierna do
eipenliiko inhuldiging plaats.
Op plechtige wijze zwoer de Koning trouw
aan de Grondwet.
„Leve de Koning!'' riep een der wapen
koningen. toen de plechtigheid geëindigd
was. en eeestdriftto werd de-e kreet dooi
de machtige menigte overgenomen.
En om- encev met den onjI,-n mantel van
de Souverelnen des lands, welke de herinne
ringen oowekte aan de meest luisterriiko
tiidnerken ven roem en von-snnpd, wandel
de Knnins Willem I naar de kerk van Si.
Gndnla.
't Was een srhoone herfstdag, en de tien
duizenden juichten hun Vorst toe
(Wordt vervolgd.), j
