GROOT VERKOOPS -
ONDERZOEK
ANT
MAAS- EN SCHELDEBODE
ZATERDAG 9 DECFMBER 1933
WOEN
Kerk en School
Hulp van
Fifty-Fifty rookers
wordt ruim beloond.
RUIME BELOONING
Land- en Tuinbouw.
Steu n
Gemengd Nieuws*
WAT DE HAND VINDT
BIN
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Eexta (toe?.)J. J. van
Oosterzee te Tjerkgaast.
Aangenomen: Naar Sneek (vac.-H. W.
te Winkel), Jac. Treffers te Marken.
Bedankt: Voor Sliedrecht (vac.-G. J. G.
de Bel), Jac. Treffe-s te Marken. Voor
Ni.jkerk, G. (vac.-P. J. van Melle), H. A. de
Geus te De Bilt (U.).
GEREF. KERKEN.
Tweetal: Te Huizen (N.-HS. Hoek
stra te Lo'lum en G. Zey'! te De Glind (U.).
Te Burunr. cand. Th. J. Kerssies te Wil-
dervank en cand. T- H. Meedendorp te Assen.
Aangenomen: Naar Lemele en Leme-
lerveld, cand. A. J. W» Vogelaar, hulppred. te
Nijmegen.
CÜR. GEREF. KERK
Aangenomen: Naar Den Helder (als
voorganger), Jac. Rebel te Huizen fN.-Il.).
GEREF/ GEMEENTEN
Bedankt: Voor Tholen, J. Fraanje te
Barneveld.
Ds. C. L. F. VAN SCHELVEN"
Ds. C. L. F. van Schelven, em.-pred. der
Geref. Kerk te Wageningen, thans woonachtig
te Driebergen, is in zijn huis een ongeval over
komen, waardoor hy een bekkenfractuur be
kwam. Hij is in het Diaconessenhuis te
Utrecht opgenomen. Ondanks zijn hooge leef
tijd was Ds. van Schelven nog druk met al
lerlei vereenigingiiarbeid. Het ligt voor de
hand, dat dit werk thans voor een goed deel
moet rusten. Op verzoek van Ds. van Schel
ven, vestigen wij hierop nog even expresse-
lijk de aandacht.
VERKIEZINGEN
In de Ned. Hervormde Kerk:
Zierikzee. Voor het Kiescollege. Men
meldt aan de „Ned.":
„Door de orthodoxe en vrijz. kiesvereenigin-
gen was overeengekomen eikaars candidaten
niet te bestrijden en de candidatuur voor de
de vacature B. C. de Mul door links onaange
vochten te latep. De orth. kiesvereen. kwam
echter met geheel nieuwe candidaten, wat
blijkbaar door linkis niet bedoeldd was; im
mers dan zouden de beide aftr. orth. ook door
nieuwe functionarissen vervangen worden. Dat
stichtte verwarring, blijkend uit advertenties
en strooibiljetten.
Het resultaat der gehouden verkiezingen is
nu zoo: de vrijz. aftredende gemachtigde werd
herkozen, alsook de beide orthodoxen; terwijl
in de vacature-de Mul de heer W. P. L.
Bakker werd gekozen, die echter ook vorige
malen geen candidatuur wilde aanvaarden".
PROMOTIE Dr. J. BREDERVELD
Woensdag jl. promoveerde de heer .T.
Brederveld, onderwijzer aan de Geref.
U.L.O.-Kopschool aan de Hoogl. Kerkgracht
te Leiden tot Doctor in de Letteren en Wijs
begeerte, op het proefschrift „Het Object der
Psychologie".
Een gebeurtenis, d:e de kroon zet op sta
gen arbeid onder bijzondere omstandighe-
Met het doel om de waarde van de verschillende distributiemiddelen in
Holland te onderzoeken, heeft de Verkooporganisatie van de fabrikanten het
denkbeeld opgevat, om het boven afgebeeld Dollarteeken in diverse
kleuren aan te brengen op verschillende 3/4 ets, Fifty Fifty sigaretten, die in ge
heel Nederland meer en meer verkocht worden.
Ten einde dit onderzoek te doen slagen moet iedere met een -teeken
gemerkte Fifty Fifty sigaret zoo spoedig mogelijk'bij ons terugkomen, met opgave
van datum van verkoop aan het publiek.
De fabrikanten verzoeken een ieder van hun geachte clientèle vriendelijk,
hen met het bereiken van hun doel behulpzaam te willen zijn. U behoeft niet
anders te doen dan elke, door U in Uw pakje Fifty Fifty sigaretten gevonden
speciaal bedrukte sigaret per brief In te zenden aan: Goodwin 6 Co., Postbus 2,
Amsterdam Noord en daarbij te vermelden Uw naam en adres, alsmede naam
en adres van Uw winkelier en datum van koop. U ontvangt dan voor Uw moeite een
Dr J. BREDERVELD
den en die van een wetenschappelijken aan
leg getuigt, die groote bewondering afdwingt
Jakob Brederveld, geboren te Vlaai-din
gen 8 Dec. 1886, bezocht de Lagere School
te IJrnu.den-Oost, waar wijlen zijn vader
Oefenaar was bij de Geref. Kerk.
Zonder speciale opleiding aan Kweek- of
Normaalschool, lesnemend bij verschillende
schoolhoofden, behaalde hij op 18-jarigcn
leeftijd de akte van onderwijzer en werd
benoemd aan de Chr. School. Ie Nieuw-Ven-
nep, welke plaats hij later verwisselde met
Kootwijkerbroek, waar hij met een schrifte
lijken cursus de hoofdakte haalde.
In 1006 was hij werkzaam te Delft aan de
school van den Heer Hemmes, daarna te
Bodegraven aan de School van den lieer J.
van Andel lot 1 D c. 1918, toen hij benoemd
werd le Leiden als onderwijzer aan de
U.L.O. Kopschool aan de Hoogl. Kerkgracht,
(d'rstëds hoofd wijlen de heer W. Vros, thans
sinds 1926 de heer W. G. Aldershoff.).
Ondertcsschen behaalde de heer Breder
veld de akten: Fransch, Engelsch en Wis
kunde, maar sinds jaren ging zijn denken
uit naar de Wij-begeerte, waarin hij lief
hebberde zonder bepaald doel.
Het is aan Ds. Bouwman, Geref. predikant
te loeiden te danken dat er lijn in zijn studie
kwam en hij op aanraden van genoemden
pred. in 1922 staatsexamen deed en slaagde.
Twee jaar nadien volgde zijn candidaats en
in Nov. 1926 deed hij zijn doctoraal aan de
Leidsche Universiteit en slaagde „Cum
Laude".
En nu, onder zijn promotor, Prof Dr. A. J.
de Sopper, promoveerde de heer Brederveld
tot Doctor in de Letteren en Wijsbegeerte.
Een geweldige prestatie, een unicum, om
ondanks zijn voor' du renden arbeid aan een
groeiende Kopschool, zoo volhardend te stu-
deeren in een niet alledaagsch vak als de
Wijsbegeerte. Het getuigt van buitengewoon
wetenschappelijken aanleg en dit resultaat
is de welverdiende kroon op zijn stoer
werken.
Bij dit alles bleef hij eenvoudig en begin
sel-getrouw. zich noo t schamend vooi dat
beginsel uit te komrn.
Moge de vrucht van deze wetenschappe
lijke aanleg en arbeid niet l.'perkt bl'jven
tot voldoening van eigen kunnen, maar
dienstbaar gemaakt worden daar, waar dit
beter tot zijn recht komt dan bij het U.L.O.-
onderwijs.
THEOL. SCHOOL TE KAMPEN
Rectoraatsoverdracht en inaugu
raties.
Naar wij u:t de allerbes'e bron vernemen,
heeft het Curatorium van de Theol. School te
Kampen bepaald, dat Je overdracht van het
rectoraat en de inauguratie van de nieuw
benoemde hoogleeraren aan deze School zal
plaats vinden op Woensdag 17 Jan. a.s. Alle
plechtigheden vinden plaats in de Burgwal-
kerk en zullen staan onder leiding van den
pres.dent-curator, Ds. P. Bos, van de Leek
(Gron.) In de morgenvergadering die om 10
uur aanvangt, zal de aftredende rector. Prof.
Dr. A. G. Honig, het rec'oraat overdragen
aan zijn opvolger, Prof. Dr. J. Ridderbos.
Vervolgens zal de pres.-curator, de nieuwbe
noemde hoogleeraren, Prof. Dr. K. Schilder
en Prof. Mr. G. M. den Hartogh, installer ren.
In de m ddagbijeenkomst die om 2 uur
aanvangt, zal eerst Prof. Dr. K. Schilder, zijn
inauguratie houden en dan Prof. Mr. G. M.
den Hartogh. Na de inaugureele oraties zul
len enkele toespraken worden gehouden. Ook
za! op 17 Jan. weer officieel afscheid worden
genomen van den aftredenden hoogleeraar,
Prof. Dr. A. G. Honig.
Het officieele ambtsgewaad.
Was het tot op heden in de geschiedenis
van de Theol. School te Kampen gebruik, dat
haar hoogleeraren bij officieele plechtighe
den in rok verschenen, thans zullen zij, naar
wij vernemen, ook de toga gaan dragen. Op
17 Jan. a.s. zullen de 5 hoogleeraren van de
Theol. School officie-el in toga bij de recto
raatsoverdracht en de inauguraties aanwezig
zijp.
LEVERING C.R.V.-VEE
Door de Crisis-Ruiidveecentrale zal gele
genheid worden geboden aan haar te leve
ren: dracht g rundvee in alle soorten en
kwaliteiten (uitgezonderd zullen worden die
ren, van welke moet worden aangenomen,
dat zij langer dan zeven maanden drachtig
zijn) te: Alkmaar, Breda Coevorden, Gorin
chem, Nijke -k, Nijmegen. Steenwijk, Rijssen.
Tiel op IS Dcc.
Tc Deventer: Doetinchem, Oostburg, Pur-
merend, Rotterdam. Sneek, Weert op 19 Dec.
Te Apeldoorn, Assen, Borculo. Etten en
Leur, Groningen, 's-Hertogenbosch Venraij,
Wolvega op 20 Dec.
Te Gouda, Hoogeveen, Leeuwarden, Scha-
gen, Zierikzee, Zutphen, Zwolle op 21 Dec.
Te Eindhoven, Emnien, Gulpen, Hengelo
(O.), Leiden, Utrecht, Winschoten op 22 Dec.
Prijzen en voorwaarden als in de vooraf
gaande week. De kaarien voor aangifte tot
levering moeten uiterlijk Maandagmiddag
11 December a.s. ten kantore van de Crisis-
Uundv eecentrale te 's-Gruvenhage zijn ont
vangen.
DE TEELTBEPERKING VAN DEN
TUINBOUW
HANDHAVING DER REGEERINGS-
MAATREGELEN
Het schema voor de teeltrCigeling van
t-uinbouwgewassen heeft in tuinbouwkringen
instemming gevonden. Geen tuinder of hij
is ervan overtuigd dat de tecltbeperking noo
dig is.
Dok in de kweekerijen rond Rotterdam
waar vooral de slateelt belangrijk is, zoo
wel als op de bedrijven m het Westland met
andere hoofd'eelten, ismen van de noodzake
lijkheid van de beperking overtuigd.
Het jaar van de minimumprijzen heeft
wel heel duidelijk aangetoond met welke ge
weldiee overproductie de tuinbouw te kam
pen heeft. Daaraan moet een e.nde worden
gemaakt.
De minimumprijzen zijn goed om een tijde
lijk overtollige aanvoer op de markt Ie ne
men, waardoor wordt voorkomen dat hel
product voor niets zijn weg vindt en over
verzadiging van de markt voor de volgende
dagen onmogelijk wordt gemaakt.
Maar dat middel faalt, naar het oordeel
van de Tuinderij, wanneer de stroom van
producten aanhoudt, zonder dat daarvooi
koopers zijn. Dan blijft de prijs steeds om en
op den min.mumprijs hangen, waaraan de
tuinbouw dan ten gronde moet gaan.
Indien het ernstig verstooid evenwicht
tusschen productie en afze mogelijkheid te
gen eenigszins rederlijke prijzen n et langs-
den kortst mogelijken weg wordt hersteld
maar indien dit langs natuurlijken weg
moet komen, dan is dit leed voor den tuin
bouw niet te overzien.
Daarvan is men nu in tuinderskringeti
volkomen bewust, vandaar dat het plan om
de teelt te gaan beptrken overal onder dp
tuinders nsteinming heeft gevonden.
Er is echter meer noodig dan instemming
van de zijde van den tuinbouw om de voor
genomen teeltbeperking tenvolle te doen
slagen. Het is niet voldoende als men als
tuinder de tceltbeperk n.g goedvindt, of met
instemming zich ermede vereen gt, doch de
tuinbouw moet, wil het effect van de teelt.be-
perking die moet worden doorgevoerd vol
komen zijn, de volle medewerking verlee-
nen.
Dit kan alleen door zich te houden aan
de voorschriften, terwijl de kweekers controle
op elkander zullen moeten uitoefenen, waar
door algemeen de geheele Nederlandsche
tuinbouw zich aan de regeling houden zal.
De tuinbouw verkeert in nood en daarom
moet de tuinbouw zich met aan een plicht
onttrekken.
DE STEUN AAN LANDARBEIDERS.
De hoofdbesturen van de „moderne" Chr.
en R.K landaibeSdersbonden hebben aan alle
betrokken gemeentebesturen verzocht de werk
verschaffingen ook In de trekkingsperiode-
zoo lang mogelijk open te houden, en ln geen.
geva] den verzekerden vroeger ontslag te
geven dan den niet-.vprzekerd.en: aan de
zekerden bij het trekken uit de werkloozen-
kn? een zoodanigen bijslag te geven, dat uit-
keering uit de werkioozenkas plus bijslag ten
minste gelijk is aan het bedrag, in de steun
regeling met inbegrip van gezinsleden- en
woninghuurbUslag vastgesteld voor de trek-
gerechtigde leden: aan de trekkende leden
bovendien een brandstoffenbijslag te ver-
HAAR KNIEëN WEIGERDEN
Gevolg van verwaarloosde rhcumatiek
Verlichting na een lijden van 14 jaar
Hier volgt een brief, die bewijst, dat zelfs
een lang verwaarloosde rheumatiek voor
het iuiste middel zal wijken.
„Ongeveer 12 tot 1-f jaar lang heb ik nu
aan rheumatiek geleden en dom genoeg,
nooit ernstig geprobeerd hot kwijt te raken.
Het soort rheumatiek, dat ik had, ontnam
mij het gebruik van handen en knieën. Nu
en dan konden mijn knieën eensklaps
weigeren, zoodat ik neerviel als geen stoel
of tafel in mijn nabijheid was. Eindelij!
besloot ik dan Kruschen Salts eens te pro-
beoren ik nam een ernstige proef en nu
voel ik me een ander wezen. Ik kan nauwe
lijks zelf gelooven, dat ik zoo korten tijd
geleden nog met een stok rondstrompelde."
Mevr. M. L. P
Rheumatiek wordt veroorzaakt door on
voldoende werking der inwendige organen,
een toestand waarvan de lijder zich zeider.
bewust is. Maar het wordt een ongemerkte
ophooping van afvalproducten en een daar
mee gepaard gaande vorming van stoffen,
die schadelijk zijn voor den geheelen ge
zondheidstoestand. En deze stoffen onder
mijnen liet geheele gestel.
Kruschcti Salts is het natuurlijke recept
tot behoud van een inwendige zuiverheid
De zes zouten in Kruschen sporen nieren
en ingewanden aan tot gemakkelijke, ge
regelde werking. U wordt dus inwendig vrii
gehouden van alle onzuiverheden, welke
indien zij zich kunnen oplioopen, ongetwij
feld het peil Uwer gezondheid zullen ver
lagen. De „kleine dagelijksche dosis"
Kruschen voorkomt dit. Want de zes ver
schillende zouten in Kraschen verhonger
de werking der afvocrorganen, verschaffen
U nieuwen levenslust
Kruschen Salts is uitsluitend verkrijgbaar
bij alle apothekers en drogisten a Ó.90 en
1.60 per llacon. Stralende gezondheid voor
één cent per dag.
Let op, dat op het etiket op de flesrh
zoowel als op de buitenverpakking de
naam Rowntive Handels-Maatschappij Am
sterdam voorkomt.
Ingezonden Mededeeling
DE INKRIMPING VAN DEN
TUINBOUW
De Bond van Bloemenveilingen, omvatten
de de veilingen te Rottei-rimn. Rerkel, het
Westland enz. heeft aan den Roger ringseom
mKsaris een adres gericht, waarin wordt
verzocht te bepalen, dat het land, hetwelk
volgens de regeling voor de teelt-Inkrim
ping niet voor groenten enz. mag worden
bestemd, ook niet voor bloementeelt inge
richt mag worden.
Hierdoor zouden de bloemenkweekers dan
nosr meer yoihr-oonl worden, daar uitbrei
ding van de bloementeelt niet toelaatbaar
moet worden geacht.
NED. CHR LANDARBEIDERSBOND.
Zaterdag vergaderden te Goes de afgevaar
digden van zoo gced ala alle afJeelingen van
den Ned. Chr. Landarbeidersbond op Zuid- en
Noord-Be vel and onder voorzitterschap van den
heer P. Dulkenaar uit Wolfaartsdljk. die de
vergadering op de gebruikelijke wftze opende.
Een groote provinciale landdag zal niet
worden gehouden. Bijeenkomsten voor elk
district of eiland zullen worden georgani
seerd.
Na de afhandeling van verschillende huls-
houdeliJke zaken hield de heer de Groot, van
Hoedekenskerkt, een inleiding over de be
oefening van huisvlijt, spéciaal door werk
leesten. Bespreking volgde Daarna sprak de
beer A. Vingerling, .hoo.fdbestuur.dQr .uit. Goes,
ever: „Onze taak voor den komenden winter"
Een lang*^*ige bespreking volgde, waarbjj tal
van vragen uit de practük werden gesteld en
beantwoord.
Pogingen zullen worden aangewend, om op
Noord-Beveland een Chr. Besturenbond op te
richten. Ds. Hetebrlj te Rilland eindigde met
dankgebed.
„MAAS"-NYMPHEN.
De gemeenteraad van Goeree
Nam een sympathiek besluit
En de ingewijden weten
Wat dit voor „het Hoofd" beduidt.
Want daar wonen onze visscliers
Van de garnaal en de schol
En de maat van hunne armoe
Is, tot aan den rand toe, vol.
Als U, in een restauratie,
Een garnalenslaatje at
Of een fijn gebakken tarbot
Met wat kropsla en patat
Dacht ge dan ooit aan den visscher
Die dat lekkers voor U vangt
En die toch, voor al zijn zwoegen,
Slechts een schamel loon ontvangt
Wist U, als U op een bruiloft
Soms eens fijn met visch dineerd'
Dat 't gezin van zoo een visscher
't Allernoodigste ontbeert
Wist ge dat zoo'n nijv're visscher
Wat of hoeveel hij ook ving
Meestal maar met drie, vier gulden
In de week, naar huis toe ging.
Weet ge wel wat dit beteekent
Voor de arme visschersvrouw
Die, zoo goed als elke moeder,
't Kind graag warmer kleeden zou?
In den raad heeft men gelukkig
De ellende goed verstaan
En, als Sinterklaasverrassing,
Onzen visschers ivèl gedaan.
Want, al is zoo'n steun maar matig
't Zal van harte welkom zijn
En de suf-gepeinsde vrouwen
'n Straaltje warme zonneschijn.
(Nadruk verboden.) HAKATE.
SLACHTOFFERS VAN HET IJS
Heel 't lanJ door heeft men volop genoten
van het ijsvermaak, waartoe deze winter wel
vroeg gelegenheid gaf.
Helaas vielen ei' ook weer eenige slacht
offers.
Dinsdag zijn op de Westeinderplasscn
onder Aalsmeer twee jongens van om
streeks 9 jaar van de tuinarbeiders Kluin-
haar en Illok, door het ijs gezakt en ver
dronken.
Ook is de 16-jarige mej. L. Visser te H o m-
m e r t s bij Sneek door het ijs gezakt en
verdronken.
Voorts is te D u l v e 1 s r a k een echtpaar
door het ijs gezakt. Beiden konden evenwel
door omstanders gered worden.
DOOR EEN PAARD GEDOOD
De fin-jarige landbouwer J. B. Rappmge,
wonende te Zuidwold" (Dr.), die onder een
steigerend paard geraakte en dientengevolge
ernstig werd verwond, is aan zijn bekomen
verwondingen overleden.
DOODELIJK AUTO-ONGELUK
De heer en mevrouw Zijlstra uit Bruns»
sum waren in den nacht van D nsdag op
Woensdag te Gladbach-Reit (Duitschland)
per auto op den weg toen zij in botsing
kwamen met een anderen wagen. De heer
Zijlstra is hierbij op slag gedood. Zijn echte
genoote werd zeer ernstig gewond.
De vrachtboot Agatlia.uit Glasgow, die met een lading cement op weg naar Denemarken, op de rotsen van Bamagaragh,
Ierland liep. Met door pijlen afgeschoten lijnen kon de bemanning met veel moeite worden gered.
door D v. d. S.
Bertha, zou je nu vanavond niet eens thuis
blijven? Je weet. de Van Harens komen altijd
vroeg."
„Thuisblijven? Maar moeder, hoe komt u er bij?
Is het niet meer dan voldoende, dat u thuis bent?
Ze zullen van mij nog lang genoeg kunnen ge
nieten. Half negen ben ik er wel weer."
Mevrouw R ngers zweeg, 't Was haar verre van
aangenaam een uur lang met de familie Van
Haren alleen te zijn. Bertha had er zco goed slag
van met alle drie te praten, maar zijzelf zag daar
geweld;g egen op. Mijnheer nam altijd een air aan
van: wat-ben-ik-goed-dat-ik-me-in-zulk-gezelschap-
begeef, mevrouw had op alles en iedereen wat aan
te merken en Julia, de dochter, zei n ets. zoolang
Bertha er niet was. Een reden te meer voor deze.
niet weg te gaan. doch Bertha verzuimde d: avond
kerk alleen in geval van hooge noodzakelijkheid.
Mevrouw zuchtte in s'ilte. t Was feitelijk slecht,
het je dochter kwalijk te nemen, dat ze naar de
kerk ging en toch 't was heel moeilijk, het niet
te doen.
Bertha scheen van moeders overpeinzingen niets
te merken, Ber ha ging zich aankleeden en stapte
even over zessen de deur uit. Bertha ging graag
naar de kerk, sloeg 's morgens noch 's avonds over,
zou vanavond zeker niet hebben willen wegblijven,
nu dominee Meyer sprak, d en ze zoo heel graag
hoorde. Inwendig mokte ze nog een beetje na over
moeders vraag. Moeder ontving de Van Harens
niet graag, nou ja. da*~ moest ze zoo eerlijk zijn,
het te laten. Bertha zelf hield ook niet van die
menschen.
Aanstellerig vond zij ze en als het aan haar had
gelegen, zouden ze niet te vaak over den drempel
gekomen zijn. Vooral Zondagsavonds kon je er
zoo makkelijk van af, je kon immers zeggen: „wilt
u na half negen komen, want we gaan naar de
kerk?" Dan bleven ze wel weg, want om tien uur
vertrokken ze altijd. „Half elf thuis", was pa Van
Van Harens' stelregel, waar hij zelden van afweek.
Maar nee, moeder ontving ze met een vriendelijk
gezicht en moest er dan ook maar mee zien klaar
te komen. Moeder had werkelijk geen klagen over
haar. Was ze niet bijna altijd thuis? Nam ze
moeder niet uit de handen, wat ze kon? Had ze
ook niet onlangs weer de kans op een aardige be
trekking laten loopen om moeders wil? Had ze
getoond, hoe zwaar dit haar viel? Maar, wat ze
voor moeder opgaf, haar kerkgaan nooit! En vaster
dan anders was haar stap, waarmee ze tempel-
waarts ging. Ze voelde zich tevreden over zich
zelf. Weinig moeders hadden een dochter als zij.
Mevrouw Ringers, zich schikkend in het onver
mijdelijke, begon alles gereed te maken voor de
ontvangst der visite. Hoe moest zij ze een plaats
geven?
Wacht, mevrouw hier. Nee, dat was te lastig,
dan moest ze telkens voor haar heen met thee
schenken. Den vorigen keer had ze zoo wel geze
ten. maar toen was Bertha er geweest en was zij
zelf den heelen avond blijven zitten. Er moest wat
anders op verzonnen worden. Hè, vervelend, dat
ze er niet met Bertha over gesproken had. Bertha
zou er wel raad op geweten hebben, Bertha was
in alles zoo makkelijk. Wat zou ze toch moeten
beginnen, als z«. Bertha niet had. Maar goed, dat
ze het haar uit 't hoofd had gepraat bij dien
dominee als hulp in de huishouding te gaan. Zou
het geen onzin geweest zijn? Een meisje, dat het
nergens om hoefde te'doen. dat thuis zoo'n makke
lijk leventje had. zou daar bij een ander gaan
werken, want wat was het anders? Ja, er was een
meid, maar in een groot gezin, waar de moeder
ziek was, nou. daar kwam heel wat kijken, hoor?
Groote onzin zou het gewees* zijn en toch. wat
was Bertha er fel op geweest. Zeker omdat het bij
een dominee was. Voor a wa' bij de kerk hoorde,
liep Bertha zich dood. 't Had ge ex, beetje moeite
gekost, er haar van terug te houden: alleen de
overweging dat zij, die het niet noodig had, de
plaats vrij moest laten voor een ander, die naar
een baantje zat te snakken, had Bertha op andere
gedachten gebracht, maar of ze er al heelemaal
overheen was mevrouw Ringers geloofde het
niet.
Nee, Bertha was er nog niet over heen, Bertha
zou heel graag na3r da* kleine dorp in Friesland
gegaan zijn, om te zorgen voor die zieke moeder
en dat groot gezin.
I 't Was volkomen waar, dat geen financieele
redenen aanleiding gaven, de deur uit te gaan,
't was waar, dat ze thuis had, wat de menschen
noemden een best leven, maar 't was haar tè best.
j In Bertha woonde een werkzame geest en die
I voelde zich gekluisterd, 't Gaf haar soms zoo'n I
j ongelukkig gevoel van groote onvoldaanheid, dat
i leven enkel voor wat nietigheden. Wat had ze
thuis te doen? Niets. De meid deed het werk,
moeder kookte het eten, moeder deed liefst alles,
wat geen diens:bodenwerk was, alles, behalve dan
I visite ontvangen. Daarin zag ze zich graag geas-
sisteerd door haar „groote" dochter, die zooveel
beter haar „wereld" kende. Moeder was nooit hee-
lemaal ontgroeid aan het milieu, waaruit ze sproot. j
To; haar trouwen een hard-werkend naaistertje,
had ze nooit goed kunnen wennen aan de weelde, i
die langzaam maar zeker kwam.
Vader was gelukkig in z'n zaken geweest en
toen hij een jaar of drie geleden heenging, was-
moeder achtergebleven als een „rijke" weduwe,
zooals de familie het noemde. En natuurlijk, een
„rijke" weduwe vond het niet noodig, dat haar
dochter geld verdiende, vond. dat ze zich wel op
een of andere manier kon nutig maken.
Ja. op de een of andere manier! Maar welke?
Bertha handwerkte voor alle mogelijke bazars,
maakte kleeren voor arme familie van de meid. j
was aan een vereeniging, die voor de zend ng
naa'de. doch dit alles bevredigde niet. Zelfs wou
ze een verantwoordelijke positie innemen. zicu
nutt'g. nee onmisbaar weten, maar wat moes' een I
me'sie van vijfentwintig* Dat kan geen tehuis voor
verwaarloosde kinderen oprichten. dat kon moeilijk, i
als zekere «reule, de armenwijken Uitrek! ea, Daar-1
voor moest je ouder zijn en toch ook weer over
meer geld beschikken. Moeders „rijkdom", waar
sommige familieleden zulke begeerige blikken op
wierpen, was van dien aard, dat ze er met haar
dochter burgerlijk van leven kon, doch meer ook
niet. Bovendien had moeder een afkeer van groote
uitgaven ten behoeve van een ander.
Én zoo vlood Bertha's leven heen zonder dat ze
er van genieten kon, omdat ze miste den zegen
van den arbeid. Zoo was er soms een mokkende
stemming tusschen moeder en dochter, die beider
leven bedierf. En toch hielden ze zielsveel van
elkaar, toch leefde vaak in beiden de onuitgespro
ken gedachte elkaar niet goed te behandelen.
Dezen avond ook ts het toch niet zoo rustig in
Bertha, als haar vaste gang zou doen vermoeden.
Ze weet, hoe de Van Harens in moeder nog altijd
zien de arme huisnaaister, weet, dat moeder zich
verlegen zal voelen en zich daardoor niet van
haar besten kant zal doen zien. Ze kan niet Jaren
er aan te denken, hoe moeder verleden jaar vier
lange weken heeft thuis gezeten, omdat zij Bertha,
wegens ongesteldheid de deur niet uit mocht Moe
der had toch wel veel voor haar over. Nou ja.
maar zij ook voor moeder. Sinds haar vriendin
getrouwd was, had ze geen vaste vriendschap
meer willen slu ten. omdat moeder zoo graag met
haar ging wandelen Zondagsmiddags en omdat
moeder het zoo erg vond, nu en dan een avond
alleen te zitten. Eigenlijk dwaas. Moeder was nog
geen oude vrouw; twee-en-vijftig pas. Moeder kon
ook best vriendschap zoeken onder dames van
haar eigen leeftijd .Maar dat deed moeder niet en
daarom
Kom, nu niet meer denken, niet meer er over
piekeren ook, dat moeder op het oogenbJik alleen
is en niet alleen wou zijn. In de verte zag ze al
de kerk. lichtend achter de hooge boomen van het
plein. Kijk, je zag de menschen al binnen stroomen.
Ja. 't werd ook tijd. tien voor half zeven al. Je
was maar niet zóó door die dichte menschenrijen
heer op ie plaats.
't Orpe' speelde zacht, toer Bertha binnenkwam
Altijd weer «vondermoo die diepe r 'anken rui-
schend door de machtige gewelven, vooral in den
winteravond, als gouden lampeschljn in warmen
gloed licht over honderden hoofden, die, biddend
gebogen, of luisterend geheven, één schijnen in lof
aan hun Schepper.
Ja, in Gods huis is het Bertha altijd goed, al
voelt ze zich ook soms heel ver van God zelf.
Ver heeft ze zich gevoeld, toen vader stierf, die
haar zoo zoo goed begreep, ver, toen een jaar
later ander groot leed naar trof, vei haar ziel
zucht, om toch ook een plaats in het groote leven
te mogen hebben, maar hoè het ook is en hoè het
ook was, in het Godshuis kwam altijd beter gevoel
v*- vingen de sombere gedachten.
De lange bank, waarin de plaatsen met den naam
„Ringers" zijn, was nog zoo goed als leeg. De
meeste „eigenaars" kwamen 's avonds niet; een
geluk voor de vele wachtenden.
Maar eén plaats, die al in geen jaar werd inge
nomen door de dame, wier naam er boven prijkte,
was heden bezet, en wel de plaats vlak naast
Bertha.
Ze keek eens op zij. Dat was geen meisje uit
de stad. Een hoed met veeren boven wat vettige,
glad gekamde haren, een heel erg blozend ge
zicht. dat door menigeen vuurrood genoemd zou
worden, een grove mantel met te korte mouwen,
vanuit ong_*hi ic'schoende ruwp wenchmaep sta
ken. En tóch zat ze op de plaats van de oude
ziekelijke mevrouw Brouwer. Zeker een nieuw
iistmeisje, e i „mHsie van buiten zooals me
vrouw vroeger al zoo graag hebben wou. Bertha
kende de oude dame wel van den ;ijd. toen ze
nog flink genoeg was, om naar de kerk te gaan,
w:st ook, dat ze een Rcomsche dienstbode had.
Maar 't was de eerste Zondag in November,
dus had mevrouw zeker een nieuwe meid ge
kregen. Ze zag er wei wat erg raar uit.
Bertha schoof ongemerkt een eindje weg. Ver-
geefsche moeite. Toen een belletje het sein gaf
van plaatsnemen en de wachtende menschen in
schoven. drong het meisje zich dicht tegen haar
aan, zeker n de geda hte, dat al die menschen
in hun bank moesten. Gunst neen, er bleven er
genoeg staan, dat was niet anders. De kerk was
voor dominee Meijer altijd te klein.
't Eerste psalmvers werd opgegeven.
Bertha kende het, liet dus haar boekje veilig
op zijn plaats in haar tasch.
't Meisje keek haar aan, keek naar haar han
den, naar haar tasch, vermoedde daar zeker
geen kerkboek in en hield, toen het voorspel ein
digde, eensklaps Berthó haar eigen oud boekje
voor. Met een hoofdbeweging wou deze het
„boerekind" beduiden, dat ze het niet noodig had,
doch met een gemoedelijk lachje zei het meisje;
„smeer je maar niet; zing maar gerust mee."
Bertha wist niet, of ze boos moest kijken of
lachen. De menschen hadden haar aangezien. Geen
wonder ook. Wat een stem had me dat schep
sel! Of ze de koeien bij mekaar riep. Ja. wat een
stem. Dat dachten allen, die in de nabijheid van
mevrouw Brouwers nieuwe diens boden zaten
't Was vreeselijk, zooals ze zong.
Of ze er bij aan het melkemmers schuren was,
vond Bertha. Maar 't geval was toch kom'sch
en ze zou zich nu maar houden, of ze werkelijk
geen boek nad. 't Kind sloeg tóch al zoo'n zot
figuur.
En vreemd. Bertha dacht er geen oogenblik
aan, of ze ook zelf niet een zot figuur sloeg.
Bertha interesseerde zich voor dat meisje zonder
het te willen. Ber.ha knoopte een geschiedenis
aan haar vast. De oudste uit een groot gezin mis
schien, armoe, ellende thuis; weinig verd:enste op
het dorp, dan het moedig besluit van die oudste
om in de stad te gaan dienen en een groot deel
van haar loon naar huis te sturen.
Veel van de preek ging dien avond voor
Bertha verleren.
Toen de kerk uitging knikte ze „het meisje"
vriendelijk vaarwel. Een „goeienavond juffrouw",
was het antwoord.
(Wordt vervolgd)
Deze Cour:
ABONNEi)
vooruitbeta
AFZONDE
T\
MINIS!
Ter sluiten*
voor 1934 he<
een verhoogii
dig geoordeel
volgende vier
Uit het
ihoogere ophre
Een niet jnb
Kefjjk had
accijns van
(15 pet.) te
voor sigarettt
brengen op
Prijs.
Overleg me
ding voor dit
uister tot eei
ten bate van
vankelijk 1(
dragen en .al
lioen. Het vri;
sterke verand
De minister
machinaal
voor cigarillc
dichtgewericti
en pruimtaba
anderd dus)
Lgatstgenóem
ee fliriken
Voorts, wen
xvege den mii
vergunning
worpen art ik
te koop aa;
een lageren
aangebrachte
verbod wordt
van kortinger
Wgels versct
tiet'bij o7 in
M^ïksfabrika
tien \an gësc
Het ontwer
'delijke crisisr
eoc.-dem liete
tabak van
van den wer
beide commui
ken liet slecl
idaarden ziel
Natuurlijk
wenschen ger
piet. Zelfs de,
diend hadden
Ook voor hen
ver ze die h;
rook opgegaa
cieelen nood.
Z. h. s. kre
ve-dediging'
buis.
Achter de
zijn ambtgen
■wiens begroo
verschaffing
worden afged
Van de ing<
13 het woorc
litanie, gelijk
een te zetter
praat, doch
dat moest
imaar zon. V
Alles bij
kef, die met
loozen in de
geen cent w-
groote moeil
vraagstuk zi
ten, waren
dekken.
BEERTA
DE BI
REGE
Bij d(
wetsontv
de tot
der g-eme
Blijker
ting achi
landsche
komen
gemeente
van het
De heer J.
Beerta, wie
gesteld. De
machtigt
