ANT
BUITENLAND.
MERCURIUS
HAVERMOUT
De rechte toon
MAAS- EN SCHELDEBODE
ZATERDAG 2 DECEMBER 1933
Hierop letten!
25 cent per pondspak
NEDERIANDSCH FABRIKAAT
RUNDVEETEELTREGELING
Gemengd Nieuws
TAKTIEK
WOEN
P0STVE
HET RIJKSDACBRANDPRCCES
HST POLITIEKE GEDEELTE
Het Riiksdagbrandproces heeft al twee maanden
geduurd, nu een nieuw en belangrijk stadium daar
in is ingetreden, met de behandeling van de poli
tieke motieven van de brandstichting.
Deze week is daarmee aangevangen en men
voorspelt, dat er met dit s'adium zeker weer 14
dagen gemoeid zullen zijn. Tot nu toe zijn van de
zijde van den openbaren aanklager ongeveer veer
tig getuigen gedagvaard.
Blijkbaar houdt men geen rekening met het feit,
dat het tegen den beklaagden aangevoerde be-
schuldig ngsmateriaal bitter weinig houvast tegen
hen biedt, zocdat er geen voldoende reden aan
wezig schijnt de zaak nu nog eens van de poli
tieke zijde te belichten.
Evenwel is men begonnen met de afwerking
van het lang tevoren vastgestelde program. Toen
de Rijksdag brandde hebben Hitier en de andere
leiders gezegd, dat de communisten het hadden ge
daan en dit moet nu, ondanks het gebrek aan
rechtstreeksch bewijs tegen vier der aangeklaagden
worden aangetoond.
De eerste getuige van het politiek gedeelte is de
heer Heller, Kriminalpohzeirat van het politie-
presidium te Berlijn.
Deze getuige heeft, op Duitsch-degelijke manier,
den heelen zittingsdag, zes lange uren noodig ge
had om voor de hoogste Duitsche rechter te be-
toopen, dat de commun stische partij in Duitsch-
land revolutieplannen had, dat dit een belangrijk
deel uitmaakte van het internationale omwente
lingsplan, dat te Moskou was opgemaakt en dat
men inzonderheid van plan was er op los te slaan
zoodra de K.P.D. door de nationaal-socialistische
regeering verboden zou zijn.
In wat de heer Heller vertelde zat eigenlijk geen
sikkepitje nieuws.
De belangstellenden voor het proces, die heel
wat bijzonders hadden verwacht, verveelden zich
dan ook geducht onder het eentonig relaas van den
politieman en verdwenen successievelijk.
De advocaat Sack was de eenige, die na vier
uren geduldig dommelend luisteren, verveeld in
terrumpeerde, dat wanneer het getuigenverhoor op
deze manier moet doorgaan ook de jongsten onder
de aanwezigen het einde van het proces niet zou
den beleven. Van der Lubbe, die al eerder zijn on
geduld heeft tot uiting gebracht, maakt dus school.
De eenige onder degenen die niet vrijwillig onder
het betoog van den Kriminalpohzeirat behoefde
t. blijven zit en en toch bleef was de tachtigjarige
moeder van Dimitrof. 7c was in den looo van de
zitting binnengekomen, maar zoo lezen we
de Bulgaar had het dadelijk gemerkt en over zijn
vlammen spattende roofvogeloogen streek voor
een oogenblik een kinderglans heen
Dimitrof weer aan 't woord.
Het gaat er in het Rijksdagbrandproces thans,
sooals men weet. vooral om, te bewijzen, dat „het
communisme" in Februari „hoogverraadplannen"
wilde uitvoeren, met een gewapenden opstand.
Daar Torgler vrijwel in gebreke blijft om „het
communisme" tegen deze beschuldiging op pak
kende wijze te verdedigen en deze taak luist een
kolfje is naar de hand van den Bulgaar Dimitrof,
staat deze laatste thans als de eigenlijke advocaat
van het Duitsche communisme voor het hooge hof
te oleiten.
Dimitrof doet dit op heel verdienstelijke manier.
Hij vraagt aan de politie-getuigen, die met veel
krar ten-kuisknipsels he'.ben gewerkt naai hun eigen
concrete aanwijzigingen, hij wil weten welke tegen
maatregelen zij toch wel hebben genomen in de
bewuste Februaridagen enz. En de heeren blijven
hem het eigenlijke antwoord vrijwel schuldig.
De president van het hof toonde zich weer
uiterst zenuwachtig tegenover de onverbiddelijke
vragen van den Bulgaar, verbood hem telkens be
paalde vragen te stellen. Maar Dimitrof wond zich
ditmaal niet op en bleer kalm doorvragen, nauw-
keur'^ en precies, recht op het doel af. De meeste
vragen werden hem verboden ,inaar juist het ver
bieden van zooveel concrete vragen maakte de zaak
van de ten laste legging zwakker in het oog van
den neutralen waarnemer.
Deze procesdag heeft weer opnieuw aange
toond wat trouwens ieder al lang wist en daar
om niet aangetoond behoefde te worden dat in
de communistische partij de neiging tot opstand
steeds latent aanwezig is en ook, dat men in die
partijgemakkelijker denkt over wat wij „misdaad"
noemen. Maar dat er voor Februari van dit jaar
werkelijk revolutieplannen waren, d:e beginnen
moesten met het in brand steken van den Rijksdag,
dat heeft nog geen getuige aangetoond
ACHTTIEN MIJNWERKERS INGESLOTEN
In de mijn Carolus Magnus bij Aken zijn 18
mijnwerkers door vallend gesteente ingesloten. Zij
zijn alle in leven en er wordt alle spoed betracht
met het bevrijd'.ngswerk.
Nader wordt gemeld, dat alle ingeslotenen on
gedeerd gered zijn.
Intake de redding van de 18 mijnwerkers wordt
nog het volgende bekend:
Het ongeluk gebeurde enkele minuten voor
achten in een der grootste afdeellngen van de
mijn. waar een zeventigtal mijnwerkers aan het
werk zijn. De breuk kondigde zich aan door ge-
ruisch in het gebergte en de mijnwerkers .die juist
op hun plaatsen waren gearriveerd vluchtten naar
twee kanten.
Het grootste aantal hunner slaagde er in zich in
veilighe.d te brengen, achttien man echter liepen
een zijgang in en hadden juist het vaststaande ge
bergte bereikt, toen de breuk met groot geweld
geschiedde.
Het reddingswerk werd van verschillende kanten
tegelijk aangepakt. Tegen 21 uur slaagde men er
eindelijk In de mijnwerkers weer naar het daglicht
te brengen.
DE „DUITSCHE CHRISTENEN"
Hossen! el :ler afgetreden?
Te Berlijn verluidt, dat bisschop Hos
senfelder, de rijksleiuer der geloo:sbewe
ging van Duitsche christenen is afgetreden
uit Zijn functie van „K rehenmeister".
ENGELAND HEEFT HET GEVAARLIJKSTE
GIFGAS
De Engelsche Brigade-generaal Grozier ver
klaarde in een rede ie Londen, dat de Engelsche
regeering in het bezit was van het gevaarlijkste
giigas, dat bestond. Er was nog een tweede groote
mogendheid die in het bezit van een zelfde gas
was. Technici en wetenschappelijke onderzoekers
hebben vergeefs gepoogd een gasmasker tegen dit
nieuwe gas te construeeren.
GEHEIMZINNIGE VERDWIJNING VAN 'N
HONDERDJARIGE
Uit Johannesburg: Een inboorling, waar
van men aannam, dat hij wel honderd jaar
moet zijn, verdween korten tijd geleden op
geheimzinnig wijze van zijn kraal in het
tllovo Itiver-district
Er werd aan misdaad gedacht en de cri-
mineele politie te Durban stelde een uitge
breid onderzoek in. Een defective wist al
spoedig het mysterie op te lossen. De ver
miste man werd levend en wel te Suther-
lands, nabij Maritzburg, gevonden, waar hij
bij oen dochter woonde.
Hij vertelde de politie, dat hij onaange
naamheden met zijn zoons te Illovo had ge
had en toen maar had besloten er tusschen
uit -c trekken. Hij had den heelen weg naar
Sutiïeilands, een afstand van ongeveer 6ft
mijlen, geloopen. De oude heer scheen er
niet aan te denken, dat hij iets bijzonder»
bad ondernomen. Hij deelde mede van plan
te zijn, weer naar zijn zoons terug te gaan
en de volledige harmonie is daarmede weer
in de familie teruggekeerd.
MEVR UW GANDHI
Mevr. Gandhi is voor de zesde ma°l gear
resteerd wegers actie voor de burgerlijke on
gehoorzaamheid.
Poeders en tabletten zijn alléén ech', als
de verpakking voorzien is van dien naam
Mijnhardt. Let bij het koopen daar speciaal
op, want dit alleen garandeert U de echtheid.
NED. HERV. KERK
Drietal: Te Watergraafsmeer (Am
sterdam-Oost), F. J. Broeyer te Woerden, J.
van Noort te Noord wij kerhout en Th. G.
Tonnon te Pijnacker.
Beroepen: Te Anjum, O. Huistra te Slo
ten (Fr.)
Aangenomen: Naar Breevoort (toez.)
W. A. Plug te De CocksdorpC (Texel).
Naar Boven-Hardinxveld, cand. K. van de
Pol te De Bilt (U.). Naar Enschedé (Evan
gelisatie), Adr. Oskamp te Buurse (O.).
Naar Kruiningen, J. Mortier te Zalk (O.).
Bedankt: Voor Benschop, Gouderak,
Sprang, Zuid-Reijerland, Leerbroek, Benthui
zen, Arnemuiden, Randwijk, Lage Vuursche,
Willige-Langerak, Rouveen, Kamperveen,
Keeuwijk, Resteren en Ouddorp (Z.-H), cand.
K. van de Pol te De Bilt (U.). Voor Wer
kendam, f. C. Bosboom te Iiillegersberg.
GEREF. KERKEN
Beroepen: Te Naaldwijk, P. G.
Kunst te Deventer. Te Wormer, cand. K.
Doornbos te Groningen Te Lemele en
Lemelerveld, cand. A. J. W. Vogelaar,
hulppred. te Nijmegen. Te Vlagtwedde,
rand. T. II. Medendorp te Assen,
cand. T. H. Medendorp te Assen. Te Ee
(bij Dokkum), cand. R. Dijkstra te Sneek.
Bedankt: Voor Nieuw-Loosdrecht, J. R.
Sybrandy te Zwartebroek. Voor Middel
burg, J. van Herksen te Ermeio.
VRIJE EVANG. GEMEENTEN
Aan genomen- Naar Broek in Waterland
en Nieuwendam. P. D. van der Togt, thans voor
ganger te Broek en Waterland.
EVANG. LUTH. KERK
Beroepen: Te Apeldoorn, H. Joh. Jaanus
te Nijmegen.
EMERITAAT.
Ds. G. Th. Smit, pred. der Ned. Herv.
Gemeente te Piershil, werd heden door het
Prov. Kerkbestuur van Zuid-Holland emeri
taat verleend met ingang van 15 April 1934.
Hij heeft dan 40 dienstjaren,
Ds. J. RUNIA f
In den ouderdom van 72 jaar is te Amers
foort, waar h(j na zijn emeritaat zich metter
woon gevestigd had, na een kortstondige on
gesteldheid overleden Ds. J. Runia, em.-pred.
van de Geref. Kerk van Arnemuiden.
Zijn stof'elijk overschot werd Donderdag
op de begraafplaats „Rusthof' te Amersfoort
ter ruste gelegd.
MINISTER MARCHANT EN DE
THEOL. FACULTEITEN
GEEN NIEUWE HOOGLEERAARS-
BENOEMINGEN MEER?
Naar wij vernemen, overweeft Min.
Marchant de sinds het overlijden van
prof. dr. A. Eekhof bestaande vaca
ture in de Kerkgeschiedenis aan de
Leidsche Universiteit niet te vervullen
Wij vernemen thans uit zeer be
trouwbare bron, dat reeds maanden
geleden door de desbetreffende instan
ties dr. G. Ph. van Itterzon, Nea
Herv. predikant te Den Haag, voor hef
vervullen der vacature-Eekhof is voor
gedragen.
Wanneer men dit in aanmerking
nemend, nagaat dat nog de benoeming
niet is geschied, dan wordt daardoor
onze ongerustheid versterkt. Spoedig
is aan de Rijksuniversiteit te Utrecht
een vacature te verwachten daar prof.
dr. J. A. Cramer wegens het berei
ken van de 70-jarige leeftijd emeritaat
zal nemen.
De Theologische faculteit zal dan
voordragen in zijn plaats prof. dr. M.
van R h ij n, als hoogleeraar in de
Kerkgeschiedenis. Prof. Van Rhjjn is
thans kerkelijk hoogleeraar.
In Universitaire kringen te Utrecht
leeft thans de vrees, dat in Utrecht
hetzelfde zal gebeuren als in Leiden,
n.l. dat de vervulling der vacature zeer
lang op zich zal doen wachten.
Men schrijft n.l. aan Minister
Marchant het voornemen toe om
een der beide theologische facultei
ten, of die te Utrecht, of die te
Leiden op te heffen, omdat Minis
ter Marchant naar meer bezuini
ging toe wil op het gebied van het
Hooger Onderwijs en hij van oor
deel is, dat de theologische oplei
ding niet van Staatswege behoort
te geschieden, doch moet uitgaan
van de Kerk, ivaarbij hij zich
denkt de vorm van seminair on
derwijs.
VRIJE UNIVERSITEIT TF. AMSTERDAM.
De laatste lichting (Sept. '38) van de bus
jes voor het V.U.-plan 1937 de actie van
Christen-vrouwen om op den lbüsten ge
boortedag van Dr. A. Kuyper een bedrag aan
te bieden ter versterking van de Medische en
de Wis- en Natuurkundige Faculteit heeft
f 24.700 opgebracht.
VlICHTZAAK—Prof. Dr. J. DU PLESS1S
De zaak-Du Piessis, die in de Geref. Kerk van
Zuid-Afrika veel beroering wekte, is blijkbaar nog
niet tot een allen bevredigende oplossing gekomen.
Dezer dagen hebben 500 leden der Kerk. waar
onder professoren, doctoren, zendel ngen, ouder
lingen en diakenen, zich in een adres tot den kerke-
raad van StellenSosch gewend, waarbi) ze protes
teeren tegen het besluit, door genoemde Kerkeraid
genomen, om aan prof. Du Piessis het betreden
van den kansel in een der plaatselijke kerken te
verbieden.
KERK EN STAAT IN DUITSCHLAND
Officieel wordt uit Berlijn door d°n Evan-
gelischen Persdienst medegedeeld:
Het geestelijke ministerie van de Duitnche
Evangelische Kerk is afgetreden. De Rijks
bisschop heeft de aftredingverkiaring aan
vaard en de leden van het geestelijk ministe
rie verzocht hun functies te blijven uitoefenen
tot een nieuw ministerie zou zijn samenge
steld.
Het gelanceerde bericht, dat Kerkminister
Hossenfelder was afgetreden, was niet in
overeenstemming met de feiten.
Ds. J. NAUTA Az.
Naar wij vernemen, heeft Ds. J. Nauta Az.. pre
dikant der Ned. Hervormde Gemeente te Sexb-e-
rum, de benoeming tot geestelijk verzorger aan de
Sticht ng „Zon en Schild" te Amersfoort aan
genomen.
DE SADRACH-CHRISTENEN
Ia het „Kerkblad" van de G.ref. Kerken in
Ned. Indië van 26 Oct. j.I vinden we een breed
verslag over de aangekondigde aansluiting der
/000 leden tellende Sadrach-gemeenten op Java
bij de Geref. Kerken. Aanvankelijk scheen deze
LAND- EN TUINBOUW
IN 1934 SLECHTS 350.000 VAARS- EN
60.000 STIERKALVEREN AANHOUDEN
Door het Algemeen Handelsblad is de
teeltregeling gepubliceerd, welke, naar
medegedeeld wordt, de vorige week door
den Minister van Econ. Zaken en Dins
dag door het bestuur van de CRC is
goedgekeurd, terwijl de Comm. v. Ad
vies daarvoor gisteren gehoord is.
Deze teeltregeling komt hierop neer, dat
het aantal toe te laten vaarskalveren zal
worden vastgesteld op 35(1.000 en dat der
stiei kalveren op 60 000 stuks. Dit totale
aantal zal door de CRC. over verschillen
de gewesten verdeeld worden naai den
maatstaf van het in 1933 getelde stuks
vrouwelijk jongvee beneden één jaar,
waarop weer correcties zullen aange-
hraeht wor len in verband met het in
de verschillende gewesten aanwezige
percentage bedrijven met zeer weinig
kalveren, benevens met de ontwikkeling
(de uitbieiding) der veehouderij ge
durende de laatste jaren in de verschil
lende gewesten.
Wij stellen ons voor morgen hierop
nader terug te komen.
LEVERING VAN DRACHTIG VEE
Door de Crisis-Rundveecentrale zal ge
legenheid worden geboden aan haar te
leveren: drachtig rundvee in alle soorten en
kwaliteiten (uitgezonderd zullen worden
dieren, van welke moet worden aangeno
men, dat zij langer dan zeven maanden
drachtig zijn) en wei op Maandag 11 Dec.
te Amsterdam van 10—11 vm. veemarkt.
Rreda van 9—11 v.m. veemarkt; Coevorden
van S—10 v.m. veemarkt: Gorinchem van
810 v.m. hij de Korver; Nijkerk van 810
v.m veemarkt; Rijssen van 8— 10 v.m. vee
markt; Steenwijk van 8 -10 v.m. veemarkt
Tiel van 8—10 v.m. veemarkl; Sittard S--
10 v.m. veemarkt.
Op Dinsdag 12 Dec. te Cuijk van 8—10
v.m. veemarkt; Deventer 810 vm. vee
markt; Doetinchem van 8—10 v.m. vee
markt; Goes van 9—11 v.m. bij stalling M
Huige; Purmerend van 8—10 v.m. veemarkt
Rotterdam van 8—10 v.m. veemarkt; Sneek
van 8—10 v.m. veemarkt; Wijrhen van 8—
10 v.m veemarkt.
Op Woensdag 13 Dec. te Apeldoorn van
8—10 veemarkt; Assen van 8—10 bij abat
toir; Axei van 911 marktplein, Groningen
van 810 veemarkt. 's-Hettogenbosch van
810 veemarkt; Lochem 8—10 veemarkt
Middelburg van 9—11 erf en stal de Bruijn;
Venlo van 911 hij s'achthuis; Wolvega
van 810 v m. veemarkt.
Op Donderdag II December te Eist van
8—10 v.m. veemarkt; Gouda van 8—10 vee
markt; Ilongeveen van 8-10 veemarkt;
Leeuwarden van 8—10 veemarkt: Roermond
van 8—10 veemarkt; Schagen van 8—10
veemarkt; Zptphen van 8—10 veemarkt;
Zwolle van 8—10 veemarkt.
Op Vrijdag 15 December te F.mmen van
8—10 v.m. naast eierenmarkt: Valkenburg
of Gulpen van 8 10 v.m. veemarkt; Hen
gelo (O.) van 8--10 veemarkt; Leiden var
S10 veemarkt Roosendaal van 9—11
veemarkt: Utrecht van 8—10 veemarkt
Te Hoorn op Zaterdag 16 December van
9-11 u. v.m. bij de Roskam.
Prijzen en voorwaarden als in de vooraf
gaande week De kaarten voor aangifte toe
levering moeten uiterlijk Maandagmiddag
4 Dpeemher a.s. ten kantore van de Crisis
Rundveecentrale te 's-Gravenhage zijn ont
vangen.
UITVOERVERGOEDING AAN
GRAANVERBOUWERS
De Minister van Economische Zaken
heeft bepaald, dat, ten behoeve van de ver
houwers van granen, uit het landbouw-cri
sisfonds bij uitvoer van de volgende, ta
voren als monopolie-producten ingevoerde
producten de daarachter genoemde hedra
gen per 100 kg. vergoed zullen worden.
a. voor zoover de uitvoer geschiedde na
den !3en Aug. 1933, doch voor den 2en Oct.
1933, voor tarwe f 1; gedenatureerde
rogge f 1; ongedenatureerde rogge f 1;
mais- f 1, gerst f 1 rijst f 1. haver f 3;
b voor zoover de uitvoer plaats had na
den len Oct. 1933. doch voor den 18cn Nov
1933, voor: tarwe f 1, ongedenatureerde rog
ge f 5' pedenntiu eerde rogge f 1.50. gerst
f 1, mais f 1, rijst f t, haver f 3, darie of
kafferkonrn f 1. milletzead f I, boekweit f 1,
tapioca f 3.50. sago f3 50:
c. voor zoover de uitvoer plaats had of
aansluiting voorspoedig te verloopen, met name
doordat de „apostel" jotham en zijn helper Abra
ham zich bij de Geref. Kerken voegden en ver
klaarden al hun gemeenten aan de zorg der Geref.
Kerken te willen overdragen. Het blijkt titans,
aldus het „Kerkblad", dat vele Sadrach-gemeenten
hun apostel niet willen volgen. De aansluit ng vau
slechts een deel dezer Gemeenten staat vast. De
overigen willen een nieuwe apostel kiezen, i^ch
zl)n verdeeld over de keuze. Hoe groot het deel
is. dat zich blijvend bij de Geref. Kerken voegt,
is nog niet te begrooten.
Gisteren heeft I)r. J. P. Fockema Andrea», benoemd Commissaris der Koningin in dc
provincie Groningen afscheid genomen ais Burgemeester van Utrecht. De foto werd
genomen tijdens de afscheidsrede van den Burgemeester.
heeft na don 17c-n Nov. 1933, voor: tarwe
f 1.50. ongedenatureerde rogge f 5, gedena
tureerde rogge f 1.50, gerst f 1.50, maïs f 1.50,
rijst f 1, haver f 3, darie of kafferkoorn
f 150, milletzaad f 150, boekweit f 1, tapio
ca f 3.50, sago f 3 50;
met dien verstande, dat vonr producten
geheel of gedeeltelijk bereid uit bovonge
noemde grondstoffen de vergoeding zal
plaats vinden
lo. tot een bedrag, overeenkomende met
de hoeveelheid van de bovengenoemde grond
stoffen, welke er in verwerkt is;
2o. in dier voege, dat, wanneer uit één
grondstol meer producten worden verkre
gen bij uitvoer gezamenlijk nooit meer zal
worden vergoed dan bij invoer op de grond
stoffen als monojioliewinst werd geheven;
So met inachtneming van het rendement
bij den betrokken verwerker der genoemde
producten en de kwaliteitsverschillen dier
producten.
Voorts zijn als groep van producenten
van crisisproducten de verbouwers van gra
nen erkend.
Ook heeft d>- minister bepaald, dat krach
tens deze beschikking uit te koeren vergoe
dingen zuilen worden verstrekt uit de saldi
der betrokken monopoliehouders, overeen
komstig bij beschikking vast te stellen be
dragen der vergoedingen, gespecificeerd per
product.
„MAAS"-N YMPHEN
ZEVENTIG JAAR GETROUWD
De heer L. van Dorsten en
mevr. J. P. van Dorst e n-G errl'ser wo
nende Vlierboomstraat 80 te Den Haag, heb
ben j.I. Maandag het feit herdacht, waarop zij '-óór
zeventig jaar te Zwolle in den echt werden ver
bonden. De heer des huizes is 93 |aar oud. terwij'
zijn vrouw 90 jaren telt.
De heer van Dorsten was van 1SS2 1907 als
sluismeester aan de Groote Sluis te Zwartsluis
werkzaam en heeft bekendheid verworven in
Schipperskringen. Het echtpaar van Dorsten
geniet nog een goede gezondheid.
STROOPERSDRAMA TE NIEUWKOOP
Veertien dagen geleden slond voor de
Utrechtsche Rpc.litbank terecht de gepensio
neerd majoor van de Rijksveldwacht, die
zich te Nieuwkoop had schuldig gemaakt
aan liet veroorzaken van zwaar lichamelijk
letsel door schuld. liet betrof hier het z.g.
stroopprsdrama waarbij een vissrher door
een geweerschot werd gewond tengevolge
waarvan hij het licht uit beide oogen ver
loor.
Verd. zeide bij zijn fuiken een stellage te
hebben gpmaakt, waarop een geweer rustte
Het slachtoffer daarentegen verklaarde dat
staande op hem geschoten was.
De officier van de Rechtbank eischte 8
mnanden gevangenisstraf.
Mr. Wierda trad als verdediger op.
De Rechtbank thans uitspraak doende
heeft verd. conform den eisch veroordeeld en
overwoog naarhij dat het verweer van verd
dat hij niet de bedoeling had iemand te
tereffen voor haar onaannemelijk was. De ver
dachte heeft zich van een.ontoelaatbaar nno
del bediend dat ingrijpender was dan het
kwaad dat hij bestrijden wilde. Zij besloot
voorts rpkening te houden met de ernstige
gevolgen van de daad, maar overwoogan
derzijds de plaatselijke omstandigheden en
den staat van dienst die verd. hij de Rijks
veldwacht achter den rug heeft.
Onze zivartgehemde vrinden
Keeren zich nu tot Flakkee
En zij deelen van 't fascisme
Ons de zegeningen mee.
Hier en daar verschijnt zoo'n spreker
Van een lijfgarde omringd,
Die met een „HOU-ZEE!"'-beweging
Plechtig het Wilhelmus zingt.
Die, met felle schitteroogen,
Eiken tegenstander slaat,
Eerbied eischt voor 't allernieuwste:
„Den corporatieven staat."
Onlangs wasergens op 't eiland,
Ook zoo'n spreker aan den gang.
Hij betoogde en gebaarde
Krachtig, forsch en luid en lang.
Schetste daar hoe schoon de toekomst
Onder hun bewind zal zijn.
Communisten en de soci's
Kraakte hij als porcelein.
In de pauze gaf de spreker
Toen de „vraag"-gelegenheid:
„Schrijf gerust wat ge wilt weten
,,'t Antivoord is een kleinigheid!"
En een jong lid van de lijfwacht
Ging het zaaltje even rond
Om te zien of soms z'n hoed ook
Vragen te verzaam'len vond.
Een der hoorders heeft dien jonkman.
Toen de vraag ter hand gesteld:
„Wat is d' oorzaak dat de spreker
„Zoo in eene richting scheldt
„Waarom enkel de Marxisten
„Zoo verketterd en verdoemd,
„En de Vrijheidsbond bijvoorbeeld
„Niet of bijna niet genoemd?"
„Och", zei 't ventje, „die partij is
„Wel -een bron van ergernis,
„Maar die heeft hier een debater
„En die vent is lang niet mis!"
Bij een sterken tegenstander
Zijn de groote mannen klein
Nu besef ik hoe gemakk'lijk
Concentratiekampen zijn.
(Nadnik verboden). HAKATE
Correspondentie. Aan zeer velen: harte
lijk dank! Aan Jan Zondervan: Een aardig
rijm, dat ik met veel genoegen las. Uw
mededeelingen kan ik echter niet onder
schuilnaam accepteeren. HKT.
EEN ZUIGELING DEN HONGERDOOD
GESTORVEN.
Eenige weken geleden is te Hasselt (O.)
onder verdachte omstandigheden een ongeveer
zes maanden oud kind van een arbeider over
leden. Vermoed werd, dat het kind door opzet
telijke orthouding van het noodzakelijke
voedsel was gestorven.
Het lijkje werd in beslag genomen en te
Zwolle onderzocht Tegen de ouders zal een
vervolging worden ingesteld.
Het echtpaar had twee kinderen, waarvan
het oudste verbleef bp de ouders van de
moeder.
Door D. v. d. S.
II.
De tijd, dat hij het werk liefhad om het
werk, is lang voorbij. Toen hij pas begon
toen hij, telkens weer zakkend voot zijn
eindexamen, stilletjes feuilletons schreef
voor plaatselijke blaadjes, die heel weinig
betaalden, maar met hun „bewijsnummers"
zijn hart deden kloppen van trots en ver
wachting. En, toen hij tenslotte het toch
tot student in de medic —ten gebracht had,
omdat zijn vader dat heslist wou, toen hij,
niet meer onder het oudé dak. geheel vrij
zich voelde, toen hij zich met energie
aan literatuurstudie gegeven, toen had hij
zich een zonnige toekomst' beloofd.
Vroeger met moeder had hij er over ge
droomd, eens een groot schrijver te worde
en misschien, als moeder was blijven leven
zou la-et anders gegaan zijn. maar ze slier)
kort na die Paaschvacantie van voor zes
tien jaar en sterker dan te voren streefde
vader naar verwezenlijking van zijn
wensrh, dat Her dokter zou worden. De
Van Straiens hadden hun zonen altijd, al?
het eenigszins mogelijk was, in die rich
ting geleid en had Hermans vader meei
hersens bezeten, hij zou zelf ook dien kant
zijn uitgegaan en nooit de heereboer van
Ilammelstum pc- len zijn. Wat hij niet
gekund had) zmi.ou de zoou moeten vol
brengen, de zoon, die toeti voer de boerderij
niets voelde, de zoon, dia wél kon maai
niet wou.
„Letteren studeeren? Geen sprake van
Leer jij maar gebroken beenen zetten, jon
gen", had vader op zijn gewonen wat ru
wen toon gezegd en zirii daarbij voorgeno
men door te zetten, wat het ook kostte
hoé lang het ooit uuren zuu.
Maar midden in zijn bedrijvig leven had
voor de oude Van Stralon do doodsklok ge
luid.
Herman was toen juist een-en-twintig. En
een jaar later zat hij te Parijs. Een jonge
schilder had hem daartoe overgehaald. Och
wat, studie, niet noodig! Veel beleven
moest je. En waar kon je dat beter dan in
de stad, waar zooveel kunstenaars groot
geworden waren? Meesters met de pen ot
het penseel, zij allen hadden Parijs gekeno
en Parijs had ze groot gemaakt, dus
Herman moest ook naar Parijs om „groot"
te worden.
En zoo heel „klein" was hij teruggekomen.
Neen, niet ondergegaan, als zoo velen die
zich te pletter vliegen tegen de schittering
van „la ville lumière", hij was en bleef on
danks alles de Groninger boerenzoon, die
nooit heelemaal brak met het oude leven,
mnar Parijs had hem vleugellam gemaakt.
Waarom moet hij nu weer denken, aan
wat moeder zei een paar dagen voor haar
dood?
„Dat je hoog wilt vliegen, mijn jongen, is
niet erg, als je maar nooit vergeet het oude
nestje, waar moeder je vleugeltjes groeien
zag en als die vleugels maar zóó sterk mo
gen zijn, dat je nooit ze breekt, dat ze je
dragen naar de plaats waar moeder je
wacht."
llij had ze gebroken, zijn vleugels, hij
verlangde niet terug naar het oude nest,
hij verlangde, ja, wél naar moeder soms,
maar waar zij was, stel, dat er een hemel
bestond, zou hij niet komen. Met die din
gen had hij afgerekend, niet uit een abso
luut ongeloof, maar omdat te hem toch niet
bevredigden.
Wat had hij er aan gevonden, vroeger,
ais hij met vader en Jo tweemaal naar ue
kerk stapte? Vroeger, toen moeder nog
meeging, ja, toen was het anders geweest,
maar dat was dan ook alleen door moeder.
Daar had het geloof zelf niets mee te ma
ken. Hij had zich verveeld in de kerk, ver
veeld op de catechisatie, verveeld bij de
lange hoofdstukken, die vader las na het
eten, verveeld bovenal wanneer deze met.
vele Bijbelteksten het ouderlijk gezag voor
stelde als hoogste macht op aarde, otn we-
derspannige zonen te doen gaan het „rech
te" pad.
Neen, de godsdienst liet hem koud, was
hem, na Jo's laatstcn brief, zelfs vijandig
geworden. Jo, altijd vaders evenbeeld, was
op drie-en-dertig-jarigen leeftijd getrouwd
met den vijftig-jarigen dominee van Groc
nendam, dat een uurtje van Hammclstum
lag.
Herman had dominee Drecht een paar
maal in zijn geboorteplaats gehoord en den
indruk gekregen, dat het een zwaarmoedi
ge, houterige man was. Ze hadden hem
niet gevraagd, over te komen voor het hu
welijk, dus had hij met een schriftelijke ge-
lukwensch volstaan. Later, toen hun oudste
geboren was,-en hij ze met een felicitatie
telegram genoegen nvende te doen, had hij
moeten hooron: „Jn, van een broer, die
niet eens overkomt, kun je niet meer dan
een telegram verwachten",
Toen in eigen geluksleven opgaande,
was het langs hem gegleden, maar thans,
zoo dicht bij haar, grieft hem ook die on
hartelijkheid van zijn zuster, schoon niet
zoo erg «Is, wat ze schreef in dien Iaatsten
brief. „Weet, dat mijn kinderen eiken avond
hidden voor hun dwalenden oom. Misschien
dat dit een licht voor je wordt in je don
kere zonden nacht", had ze geschreven
Toen had hij zich voorgenomen nócn met
zijn zuster, nóch met zijn zwager, nóch met
hun kinderen ooit iets te doen te willen
hebben.
„Donkere zondennacht!" Dat was zeker
geweest, omdat hij scheiden g ng van zijn
vrouw. Welke andere „zonden" konden ze
hem toerekenen? Och, maar zijn lPven in
Parijs was voor zulke kortzichtige men-
schen al „zonde".
O, die brief, juist op dien avond
Hij staat op .Hier kan hij niet blij /en,
hier tusschen die lachende, pratende men-
schen. Terug naar de rust van zijn hotel
kamer, waar hij alleen kan zijn.
II.
Van Stralen is alleen.
Maar wat zijn flat voor portretten, die hij
uit een portefeuille haalt en ze lang bekijkt
één voor één?
Een jong meisje. Onschuldig is het ge
zichtje al doen de kleeren denken aan een
danseresje uit Montmartre.
Nag een en nog een. Steeds dezelfde.
En ook dezelfde in bruidstooi aan 'Ier-
mans arm. En ook dezelfde, gebogen over
een slapen kindie En ook dezelfde nel
een rooi ijl 'one"t;e in de armen. Da
fretten van het jongetje alleen.
Dat i« al wat Herman overhield.
Ja, die portretten én een blonde krul.
En ook wat speelgoed. Het beertje, dat
zijn iongen in de armen hield, toen hij
stierf, zal vader Herman nooit wegdoen.
Och, als zoo hem eens zag de Groenen
damsche domineesvrouw.
Haar laatste brief kwam op Berti's sterf
dag.
Dwaas was het geweest het „onschuldige"
Parisiennetje te trouwen, dwaas dat had
den al zijn vrienden gezegd.
Ze hadden hem gewaarschuwd.
„Maar met zoo'n meisje trouwt men toch
met?" had zijn vroolijke kamergenoot Eu
géne gezegd.
„Nee, jij wou haar als model, hé?" had
hij den schilder toegeheten.
„In elk gevat nooit ais echtgenoot", had
die droogjes gezegd.
Herman had doorgezet. Hij had IIbléue
liefgehad, dat was voor hem genoeg. Haar
zou geen lot wachten, als zooveel van ham
vriendinnetjes. Geen onwettige verbintenis,
waar zij natuurlijk wel voor te vinden zou
zijn geweest; neen, zijn naam zou ze dra
gen.
Hij was gelukkig geweest en zijn jongen
was al drie jaar, eer hij merkte, hoe ze
hem bedroeg.
Nog had hij willen redden, maar 't was
onmogelijk gebleken.
't Proces begon, 't Kind wou hij.
Zij lachte er om. Hij morht liet gerust.
Zij verlangde niet, het te houden, beweer
de ze.
Doch den dag vóór de scheiding defini
tief uitgesproken zou worden, dronk Berti
van een fles-h zoutzuur.
De moed, liep de deur uit. om den
doodstrijd niet te zien en de vader kwam,
toen het haast voorbij was. Vreemden had
den het kind geholpen in zijn ontzettend
lijden.
't Zou Herman zijn leven lang lijven
'pijnen, dat hij zijn jongen alleen f 'ten
had met die vrouw. Zijn jongen, dn inoit
snoepte, stilletjes van zoo'n flesch gedron
ken? O, als hij het maar geloovpi, kon.
Smart is beter te dragen, dat een zóó ster
ke haat. Want zijn gansehe ziel haatte do
vrouw, die hij eens liefhad, omdat ze hem
de liefde van het kind niet gunde.
Nooit zou hij Parijs vergeten, nooit tiet
klein grafje in de groote stad. maar hij
kon niet anders dan het ontvluchten en
zonder nadenken was zijn vlucht geweest
naar zijn vaderland.
En wat gaf het hem?
Niets.
Zelfgenoegzaam ging een Brinkman
zijn weg, zelfgenoegzaam leefde zijn zuster
met man en kinderen in het hooge noor
den.
Kinderen, stel je voor. twee kinderen
"an zes en vier iaar, die moesten bidden
voor den dwalenden oom. Het dondsbe-
richtje van zijn kind had hij doen veige-
zeld gaan van enkele woorden, die haar
meldden zijn vertrek naar Den Haag maar
tevens, dat hij den familieband verbroken
achtte.
Niets had hij meer gehoord. Niets wou
hü meer hooron.
Neen, hij wóu niet
Wordt vervoJga
Deze Gout
ABONNE
vcoruitbet,
AF7.0ND1
EK
Het pas v
dem. Tweedi
wij wezen
zame lei-tuui
de o.'.Ujjike
Maat ook
schuw
Want de
heer s,,ape
vise kaap
lie scl.njvi
toon lijk ,l0(j
aaide" die
der vv it'll
valt"
Maar sp-
jongeling
dien „Ut
„Als (ie i
Fchaner -
riet ietterlij
riijss orhfial
slechts et-B
en niet „Ctii
waar bltei
nemelijkc a
die alles ges
heelt? \Yas I
Natuur?
Toen kw
socialisme,
iGocl! De vai
sciie literal
„Kracht <v
Schaper oei
van dezen
schrijver u
„Kortom, h
lekfuur, he
Dat deze
'bewijst de
vei s op ie i
Duivel" va
spijt ons vJ
gelijke gril
maar bil
later zoo iel
Noch ovel
Schijnt de I
liit taktisc
onder betr
srhen van
werden va
tisclio dom
Na deze
hebben, k
hij, ondank
worden \ai
Velen hev
act sncialis
brckelijk se
lot misvers
ders".
En de ht
zijtien van
„Zoo monif
seorend jon
ren zien
geen bevrei
handen enz
Wij zegg
die nog tij
mz32en Dó
hun cemoei
Laat de
piensrher
Naar Dr
lien Kruis
In zijn di
lisme anti
siriid met -
Menig jo
gpii ernstig
Oiiü dat
ZEN
Op 9 De"
hol naar It
op 1" Dec
vaa d. Het
dienst al«
te verzend
b ij z o n d e
moet zijn
verzonden
bi k h'iera
tijdstip va
eerste po?-
Afgifte va'
loket verd
NOOD
De „Zi
toestel, di
Indië en
bij I.ymn
gemaakt
landing v
Curtiss W
naar Eng
na te ziet
