BRANDING
PREDIKBEURTEN
Kerk en School
BINNENLAND.
Rechtzaken.
Marktberichten*
MAAS- EN SCHELDEBODE
ZATERDAG 11 NOVEMBER 1933
INGEKOMEN BOEKEN
INGEZOMncM STUKKEN
FRAUDE BIJ WATERSCHAPPEN
Rust, kalmte en
zelfbeheensching
OP 12 NOVEMBER 1933
NED. HERV. KERK
Sommetedijk: Vm. en nm üs v Aeoh
Den Bounmel: tty2 u en 6 u clllir Barneveld
van De>ft (Dankstond voer het gewas en
CoiJieobe in beide doeuelen)
Ooltgeneplaat: 9y2 u. leesdüene!; ram. 1
Ds. K.eijne (Dankstond voor 't gewas).
Oude 'l'onge: 9y2 u. Leesduenst; 6 u- n-ra'
dienst
Nieuwe Tonge: 9ys u Leesdtorast".."'J1!
Ds Verkerk v Oude Tonge (Vocuber. H.A
Ouddorp: Vm. Ds Kleine van Ooi.tigeiieplumt
ram. teesidi.anst
Stad aan t Haringvliet.: Vm. 9Vz cn nm- °'2
Ds Poóhuys
Dirkslarad: 9% en 6 u (Doopebed.) Ds v d
Wal
Meilssant: Vm. Ds. Bauw.
Goedeireede: Nm. Ds. Banw, van Meüttseant.
geref. kerk
Stad aa n't Haringvliet: Vm. 9!/2 60 nm- ®Vi
uur Ds. de Graaf.
Ooltgensiplaat' tty2 u. en 6 u. Leeedienet.
Ouddorp: Vm. leesdienst; nm. De. sap.
geref. gemeente
Dirksland: Vm. 9'/2 en nm. 6 u. De. de Biois
Herk ineen: 9V2 u., 2 u. en 6 u. Le-esdiiernst.
Ouiddorp: Vm. en nam. Leesdóerast.
OUD-geref. gemeente
Ooi d e Tonge: vm. 9 u. en nm. 2 u. Lees
dienst.
doopsgezinde kerk
Ouddorp: Vm. Ds. Foppema.
Waar mi-et ingevuld, geen opgave ontvangen
DE HOOGSTE PRIJS
De erven de wod. J. van Ne'p te Rot er-
dam zond ons t?r recensie een aantrekkelijk
me's'esboek: „De Hoogste Prijs", geschre
ven door de bekende schrijfster Jeanne
Revneke van S'uwe.
Het boek is in een keurige band gcs'o-
ken, het ontwerp is van den heer Jac.
Jongert.
Het is een vlot geschreven boek, hetwelk
wij gaarne aanbevelen.
NIEUWE UITGAVEN PATRIMONIUM
Het Centraal Bureau van het Nederlandsch
Werkliedenverbond „Patrimonium" zit in
dezen tijd niet stil.
Regelmatig worden er brochures uitgege
ven, die de groote vraagstukken van dezen
tijd behandelen.
Dezer dagen ontvingen wij een drie'al
brochures „De revolutionaire totaal-staat",
belichtende het fascisme en nationaal-socia-
lisme door C. Smeenk; „Belijden! en dus
ook beleveT' door J. Hollander en het sociaal
program van het Ned. Werkliedenverbond
„Patrimonium'.
Wij raden den lezers aan zich deze deel
tjes aan te schaffen. Ze kunnen tot verhel
dering van inzicht dienen.
{Bulten verantwoordelijkheid der Redactie)
WIE WAS P. K.?
Mijnheer de Redacteur,
Gaarne een plaatsje voor het onderstaan
de in Uw veelgelezen blad, b« voorbaat
mijn dank.
Naar aanleiding van het ingezonden stuk
van den heer G. Vis van Heemst wensch
ik het volgende onder de oogen van de le
zers te brengen.
Genoemde heer wijst in zijn stuk aan een
der schuldigen of verspreiders van het
pamflet van het Anti-fascistisch bonzen-
coinité met de letters P. K.
Daar de volksmond van meening bleek,
dat de letters P. K. ondergeteekende moes
ten beteekenen (zeker door zijn anti-fas
cistische propaganda) wendde ik mij tot
den heer Vis van Heemst met het verzoek
mij onder twee getuigen mede te deelen of
dit inderdaad zijn bedoeling was. Zoo ja,
dit dan ook volledig in de bladen te pu-
Miceeren, zoo neen, dan dit te rectifi
ceeren.
Daar de heer Vis van Heemst mij in de
onzekerheid liet daaromtrent, neem ik dus
aan. dat mijn persoon hiermee niet bedoeld
was, tenzij deze heer alsnog van een
andere meening in het openbaar blijk geeft.
Wie nu öe kwajongen is in deze zaak
last ik aan het publiek over, tevens is het
mijn zaak niet uit te maken of de heer Vis
van Hpemst al of niet propaganda voer'
voor het fascisme.
U, mijnheer de Redacteur .dankend voor
de plaatsruimte.
Achtend,
P. KOOTF.
Middelbarnis, Burgem. Bouwmanplein C34.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Breedevoort (toez.), W.
A. Plug te De Cocksdorp (Texe.). le
Enschedé (als pred.-voorganger bij de Ver
een. „Christendom"), A. Oskamp te Bum'""
Te Boven-Hardinxveld, cand. K. van der Pol
te De Bilt (U.).
Bedankt: Voor Bolsward, J. Boonstra te
Gieten. Voor Ossendrecht, C. J. F. Hopster
te Wormer.
GEREF. KERKEN
Beroepen: Te Nieuw-Loosdrecht, J. R.
Sybrandy te Zwartebroek. Te Middelburg.
J. van Heiksen te Ermo-io.
Drietal: Te Ber"entheim, cand. T. H.
Meedendorp te Assen, cand. G. Morsink te
Wierden en cand. A. J. Vogelaar, hulppred te
Nijmegen.
VRIJ-EVANG. GEMEENTEN.
Beroepen: Te Broek in Water'and, P. D.
van der Togt, thans voorganger aldaar.
DS. H. W. LAMAN t
Maandag is te Kampen ;n den ouderdom
van 63 jaar overleden Ds. H. W. Laman, em.-
pred. bij de Geref. Kerk van Assen.
Ds. Hendrik Willem Laman werd 6 Juni
1870 te Leiden geboren.
De overledene was aanvankelijk bestemd
voor onderwijzer. Hij omving zjjn op
leiding aan de normaalschool te Leiden,
waar hij in 1888 zijn onderwijze.'sacte behaal
de, Ongeveer zes jaar heeft hjj het onder
wjjs te Leiden gediend,
Vervolgens stu
deerde hij aan de
Theol. School te
Kampen. Op 6 Mei
1900 deed hij zijn
intrede bij de Geref
Kerk van Kruinin-
gen. Na vier jaar
vertrok hij naar
Zierikzee, waar hij
zeven jaar arbeidde
Sedert 29 Ocl. 1911
stond hij Ie Assen.
Op 2 Juni 1929 ver
kreeg hij emeritaat.
De overledene is onderscheidene malen
afgevaardigd geweest naar de Part. Synode
en driemaal lid der Generale Synode, hot
laatst in 1926 als assessor van de Synode
van Assen.
Geruimen tijd was hi] curator ve,n r'
Theol School voor Drente. Tn Zeeland red-'
geerde hij bet Zeeu sch Kerkblad (thans 7
Kerkbode) en later "t Kerkblad van Assen,
het Kerkblad van Drente en Overijssel en
De Bazuin.
Ds Iximon was voorzitter van d>e stichting
Dminenoord te Zuirilaron.
De overledene was bestuurslid en mode
werker van „Filippus". aTl van tractaten
werden door hem verzorgd: zoo ook de Fi-
lippus-kalender „Licht en Heli" was een
bundel preeken van zijn hand. Verder is
bekend zijn brochure „Oude-gcwoonten"
Ook was hij medewerker van „Menigerlei
genade".
Ds. Laman was reeds langen tijd lijden
de. Sedert weken kon hij niet meer ter
kerk eaan.
Onder groote belangstelling had Vrijdag
middag te Kampen de begrafenis plaats.
ONDERWIJZERSPENSIONNEERING
Onderscheiden onderwijzersorganisaties heb
ben bij adres den Min uter van Onderwijs ge
wezen op verontrustende afmetingen van werk
loosheid onder jonge onderwijzers, een gevaar
zijnde voor het moreel van het toekomstig
corps en het onderwijs in het algemeen, waar
om zii vragen de werkloosheid te verlichten
door onderwijzers van 60 jaar en ouder, als zij
dit wenschen, te pensionneeren.
PREEKEN BUITEN KERKVERBAND
Uit Djogjocarta vernemen we, dat
Prof. G. Wiiise op Zondag 10 September j.l.
ook daar in de Geref. Kerk opgetreden is. De
Kerkeraad had bezwaar tegen bediening des
Woords en deed de Evangelisatie-Commissie
het voorstel aan de hand Prof. Wisse voor een
lezing uit te noodigen. Op deze uitnoodiging
herichtte Prof. W. „niet in de week", maar
alleen op Zondagavond te kunnen spreken. De
Kerkeraad maakte geen verder bezwaar en
lastte den gewonen kerkdienst af. Prof. W.
vroeg daarna ook des morgens een stichtend
woord te mogen spreken. De Kerkeraadsleden,
die eerot hun bezwaren hadden, gingen toen
juist met een maand vacantie „naar boven",
zoodat de Kerkeraad toen op de vraag toe
stemmend beschikte. Alles verliep verder ge
woon en 's avonds bracht zelfs de Kerkeraad
hem „en bloc" op stoel, 's Morgens preekte
Prof. W. over Zach. 1 en 's avonds sprak hij
voor 350 menschen over „De weergekeerde
dagen van Noach". De onkosten konden door
een ruime collecte juist gedekt worden.
LEERTUCHT.
In Lettland ontving de Luth. predikant
J. Sanders, die publiek het Oude Testament
als onchristelijk verwerpt, van zjn Kerkbe
stuur bericht, dat hij geen Luth. predikant
kon bijven, benevens het advies dadelijk zjn
pensioen aan te vragen.
„DAT CHRISTUS GEPREDIKT WORDT».
Bj het bezoek, dat de Duitsche Rjksbisschop
Ludwig Miiller bj president Von Hindenburg
bracht, zei deze, dat hj al zjn goede wenschen
voor de Evang, Kerk en haar bisschop in één
wensch kon samenvatten, n.l.: „Zor t, dat
Christus in Duitsch'and gepredikt wordt".
JEUGDIGE ORGANISTE
Te Borculo (Gld.) is tot organiste der Nerl
Herv. Gom. benoemd de 14-j a r i g e Jo
hanna Sprokkereef, aldaar.
VEREEN. VOOR INW. ZENDING IN
ZUID-HOLLAND
Grondslag en doel vastgesteld.
Te Rotterdam is Woensdag in hotel Coo-
mans een vergadering gehouden van de Ver.
voor Inwendige Zending in Zuid-Holland,
welke op 25 October 1.1. is opgericht.
De Voorzitter, D s. G. W. K. H u g e n -
holtz, van Klaaswaal, sprak een opening-
woord, waarin hij zjn teleurstelling uitsprak
over de geringe opkomst. Na lezing der notu
len van de vorige vergadering, werd overge
gaan tot de artikelsgewjze behandeling van
de concept-statuten en huishoudelijk regle
ment.
Als grondslag der vereeniging werd aange
nomen het geloof in Jezus Christus, den Zoon
Gods, den eenigen en algenoegzamen Zalig
maker, die gestorven is om onze zonden en
opgewekt om onze rechtvaardigmaking (Rom.
4 :25), zooals dit ook uitgedrukt in in de
Apostolische geloofsbeljdenis en de geloofs-
oeliidenis van Nicea.
Na langdurige discussies en veel redactie-
wjzigingen werd als doel der vereeniging be
paald: de verkondiging van het Godsrijk, zich
ilaarby richtend op den bloei der Ned. Herv.
Kerk, in het bijzonder door het Evangelie te
brengen tot diegenen, die langs normaal-ker-
keljken weg moeilijk bereikt worden door de
prediking van het Evangelie van Godn verge
vende genade in en door Jezus Christus, tot
tjd en wjle de Ned. Herv. Kerk zelf als kerk
deze taak ter hand neemt.
De vereeniging zal dit doel trachten te be
reiken o.a. door het organiseeren van bjzon-
dere evangelisatie-samenkomsten, het steunen
van bestaande en oprichten van nieuwe evan
gelisaties en plaatselijke evangelisatie-ver-
eenigingen, door colportage en door het uit
geven van een eigen orgaan.
Vastgelegd werd dat jaarljks ten mirrte
twee algemeene vergaderingen zullen worden
gehouden, éen in het voorjaar en een in het
najaar. De redactie van het orgaan der ver
eeniging zal bestaan uit de leden van het
hoofdbestuur en de evangelisten, uit wier mid
den de hoofdredacteur wordt aangewezen.
Over drie weken zal in een nieuwe verga
dering de bestuursverkiezing plaats vinden,
vinden. Dan zullen tevens de statuten en het
huishoudeljk reglement in hun geheel aan de
goedkeuring der leden onderworpen worden.
In dien tusschentjd zal getracht worden tot
samenwerking te komen met de twee reeds
bestaande Vereenigingen op Voorne en Put
ten.
IN TOTAAL ƒ27.000
De controle van Gedep. Staten van
Noord-Holland over de boeken en kassen
van onderscheidene waterschappen in de
provincie heeft, naar de Tel. meldt, aan
het licht gebracht, dat in eenige gevallen
frauduleus beheer heeft plaats gevonden.
In totaal beliep de fraude meer dan
f 27.000, doch door krachtig optreden van
Gedep. Staten zijn de tekorten bijna alle
aangezuiverd uit de bezittingen van de
betrokken penningmeesters of uit hun ze
kerheidstelling of ook wel door borgen.
TEGEN VOLKSVERWILDERING
EEN BEROEP OP DE CHRISTELIJKE
PARTIJEN
De Gooische Actiegroep tegen volksver
wildering heeft een uitvoerig gedocumcu
teerd schrijven gericht aan de A.R., C.II.
en R.K. Kamerfractie, alsmede aan de be
sturen van deze drie Christelijke partijen.
In dit schrijven wordt als uitgangspunt
gesteld, dat een driest optredende, onbe
schaamde minderheid, haar met do chris
telijke moraal strijdige zedelijkheids-
theorieën aan do meerderheid oplegt. Aan
deze overhccrsching van de minderheids
opvatting kan paal en perk worden ge
steld, Bij eendrachtig willen is van mach
teloosheid geen sprake. Overal in de hestu
ren van land, gewest en stad kan de stem
van de aanhangers der christelijke wereld
beschouwing doordringen.
Voor veilig ve.keeroud en nieuw. Links de verkeersboeten, die thans door hleuwe, internationaal vastgestelde teekens zullen
worden versgangen. Rechts, de nieuwste maatregel voor het voetgangersverkeer in de hoofdstad, ter aanduiding van de plaats
waar de voetgangers den drukken rijweg moeten oversteken
Het adres herinnert e>r aan dat de aan
hangers der christelijke partijen welspre
kende cijfers van hun nneerderheidsmvloeu
in de offieieele statistiek bezitten.
I-Iet doel van het schrijven aan de drie
christelijke partijen is dan ouk te bereiken,
dat door den steun van deze partijen een
krachtige actie wordt ingezet om de optre
dende volksverivildering nog tijdig tui stil
stand te brengen.
STICHTING
VAN EEN VERKEERSFONDS
Volgens het „Handelsblad" is de indiening
van een wetsontwerp voor het verkeersfonds
binnen enkele weken te verwachten.
Zoowel de inkomsten als de uitgaven van
hetgeen door den Staat voor het verkeer
wordt geïnd of uitgegeven, zullen in d l
fonds worden samengevoegd.
Hft is de bedoeling op die wijze den weg
te openen voor een coördinatie van het ver
keer in Nederland.
EN
HET C.N.V.
HET ZIEKENFONDSWEZEN
liet Christelijk Nationaal Yakierbond
heeft in Juli 1929, in samenwerking met
de Landelijke Federatie ter Behartiging
van het Ziekenfondswezen en liet Ned.
Verbond van Vakvereenigingen, mede
gewerkt aan de totstandkoming van
een Algemeenen Raad ter bevordering
van het Ziekenfondsvvozen.
Op 11 October 1933 heeft het C. N. V.
vorgaderd nmt vertegenwoordigers van
verschillende Besturenbonden, teneinde
het prac-advics van den \oorzitter, ucn
heer K. Kruithof, te bespreken over de
vraag: welke leering hebben wij te Hek
ken uit de door den Algemeenen Raad
gevoerde actie tot bevordering van het
Ziekenfondswezen. De prac-adviseur ad
viseerde, op grond van de door hem
uitvoerig uiteengezette bezwaren, tot
vorbreking van die samenwerking op
het terrein van het Ziekenfondswezen
en derhalve niet voort te gaan tot op
richting en versterking van neutrale
onderling beheerde ziekenfondsen.
Het Algemeen Bestuur van het Chr.
Nat Vakverbond heeft nu, gehoord de
besprekingen op 11 October j.l. besloten
uit den Algemeenen Raad te treden.
WELDADIGHEIDSPOSTZEGELS EN
•BRIEFKAARTEN
Van 11 Dec. tot 10 Jan. wordt weder een
serie weldadighe dspostzegels uitgegeven,
ditmaal ontworpen door Mr. J. Sjollema
te Amsterdam.
De waarden zijn ll/2 cent, 5 cent, 6 cent
en 121/2 cent.
Tegelijkertijd worden uitgegeven twee
nieuwe series nrentbriefkaarten; de eene
houdende 6 reproduct.es naar schilderijen
van Rembrandt en de andere getiteld: „De
vreugde van de jeugd" en voorstellende de
kinderspelen in de verschillende tijden des
jaars, met de bij iedere maand behoorenrie
trekons van den dierenriem, ontworppn door
mej. D. Duyv s te Amsterdam. De prijs van
iedere serie is 0.35.
RECHTBANK TE ROTTERDAM
NOG EEN MEINEED
L. B., 26 jaar, landarbeider te Ooltgens
plaat, heeft 'erecht gestaan, terzake dat hij
op 17 Juni jl. in een mishandelingszaak te
gen. Hij sliep er trouwens geregeld, als hij
s-Qravenhage, als getuige a decharge onder
eede had verklaard, dat de verdachten (één
van bon was zijn broer) in die zaak zich
niet aan het ten laste gelegde hadden scliul
dig gemaakt, maar dat hij den klap in
kwestie had gegeven, en dat er geen jas
was gescheurd, zooals in de dagvaarding
vermeld stond.
Verdachte bleef bij deze mededeelingen.
De president: Maar waarom heb je die
dingen dan niet bij de eerste behandeling
van de zaak meegedeeld.
Verdachte zeido, dat angst voor straf
hem er van weerhouden had.
Van de getuigenverklaringen waren die,
welke de verloofde van het slachtoffer af
legde, bezwarend Deze, Teuntje Osse-
vveyer, zeidc nl. duidelijk gezien te hebben,
dat het niet verd. maar wel degelijk zijn
broer (dus uien liet ook in de dagvaarding
van de mishandellngszaak was ten laste
gelegd), was geweest, dien haar verloofde
had geslagen.
De verloofde, het slachtoffer zelf, beves
tigde dit nog eens. evenals andcie getuigen
die reeds voordien waren gehoord.
Het O.M. was dan ook van meening, dat
het wettig en overtuigend bewijs van het
ten laste gelegde bewezen was en heeft,
meineed steeds een zeer ernstig feit ach
tend, een gevangenisstraf van 8 maanden
geëischt.
Mr. VV. C A. Nijgh, die de verdediging
van verdachte op zich had genomen, achtte
de late „bekentenis" van verdachte psy
chologisch gehee; verklaarbaar, waar deze
zijn broer ernstig verdacht zag. Pleiter leg-
dp er voorts den nadruk op, dat de mishan
deling geschiedde op een avond in October,
dat weliswaar de maan scheen, maar dftt
de getuigen, die juist uit een licht huis
kwamen, de gewaarwording moeten heb
ben ondergaan, welke men militair „ver
rassing" noemt en dus niets hebben kun
nen onderscheiden. Pleiter meende dat
vrijspraak zou moeten volgen.
De rechtbank zal 21 dezer vonnis wijzen.
POGING TOT DIEFSTAL
IN VEREENIGING
De 23-jarige landbouwer J. M., uit Som-
melsdijk, bekende in den nacht van 17 op
18 Juli met zijn kameraad, den 21-jarigen
lossen werkman L. F. (die niet was ver
schenen), zirh 111 het pakhuis van A. Gans,
aan den Oostdijk in hun woonplaats te
hebben bevonden, na eerst de deur te heb
ben geforceerd.
Zij beweerden evenwel, dat het geenszins
in hun bedoeling had gelegen, om er kaas
te stelen wat de dagvaarding hun ten
laste legde, naar aanleiding van het feit,
dat een nachtwaker lien lvad betrapt, ter
wijl F. bezig was geweest een doos te door
zoeken.
Verdachte zeide dien avond te veel ge
dronken te hebben, en onder invloed daar
van in liet pakhuis te zijn binnengedron
gen. Hij sliep er trouwen geregeld, als hij
liever niet thuis wilde komen. F.r was bo
vendien niets te stelen geweest in het
magazijn.
De nachtwaker die de inbrekers ..ad ge
snapt, heette juist als de eigenaar van het
pakhuis: A. Gans.
De president herinnerde aan wijlen de
ganzen die 's nachts het Capitooi bewaak
ten.
Het O.M. waargenomen door Mr. J. F.
Hoeffelman, achtte poging tot diefstal in
vereeniging bewezen, en heelt tegen ver
dachte M. een boete van 40, snbs. 10 da
gen hechtenis, en tegen verdachte F., die
reeds eerder is vcroordeld, een gevangenis
straf van twee maanden geëischt.
De rechtbank zal ook in deze zaak 21 dé
zcr uitspraak doen.
Seerer. weer terug na hf* gebruik vail
Mijnhardt's Zenuwtabletten
Glazen Ruisje 75 ct
Bij Apoth. en Drogisten.
CENTRALE VEILING TE MIDDELHARNIS
Veilingbericht van Dinsdag 7 November '33
B.oemkool 1.50—4.50 per 100 stuks.
Saioyekool 3.00 per 100 stuks.
Iloode kool 2,503,80 per 100 stuks.
Andijvie 0,50.
Peen 2,10 per 100 bos.
Kroten 2.00.
Stnksnijboonen 16.1016.60 per 100 K.G,
Witlof li— tot 14,60.
Goudreinetten 4,5011,30.
Tante Dora 2,705.50.
Calvijn 14.50
Armgaard 9.4011,
Campagners 5.507.50.
Appels (val) 1.503.50.
Gieser Wildemans 9.5012.
Klei peren 3 309.
Rietperen 7.—.
Druiven 11.5016,per 100 pond.
CENTRALE VEILING TE MIDDELHARNIS
vwinqb^richten van Don-Lrdaq 9 No". 1933,
Uien. Grove 78: gewone (trosmerk) 1.081.15;
gewone (cirkeimerk) i.Oi l.uu: oriei.ngen 28—31;
picklers 78—80.
Alles per- en inclusief baal. Aanvoer 31.900 kg.
Eieren: Kipeieren 45—50 kg. 3—3.40: idem
58 —60 kg. 5.20—5.40: idem bruin 59 kg. 5.40
5.45, alles per 100 stuks.
DOOB
K. H. MARINUSSEN
HOOFDSTUK XX
Terugkeer
De nieuwsgierige toeschouwers, burgers
en soldaten, drongen op, maar een kort be
vel van den compagniescommandant deed
den sergeant van de wacht naar het wacht
lokaal snellen. De wacht kwam in het ge
weer en hield de kijkers op grooten afstand,
zoodat er voor de doktoren ruimte was, om
hun werk te verrichten.
Op eenige mete.s aistand stond Dolf toe te
zien, hoe kunstmatige ademhaling werd toe
gepast op het ziellooze lichaam.
Voor de tweede maal in z.jn leven zag
Dolf een lijk. Eerst dat van zijn vader. Nu
dat van dén soldaat. Het verschil, met on
weerstaanbare kracht drong het naar voren,
was wel groot Vader, gestorven op zijif bed,
lag daar zoo vredig, alsof hij ingeslapen
was. En op den dijk lag het blauwe lichaam
van Toon Lans, de trekken van het gezicht
verwrongen, als had hij een zwaren doods
strijd gehad.
Want hij was dood. Het was zeker, al
paste men onverdroten de kunstmatige
ademhaling toe. De doktoren en ziekenver
pleger wisselden elkaar af, eigenlijk voelend,
dat geen resultaat zou worden bereikt. Maar
men kon nooit weten
Na een uur werden de pogingen gestaakt
De soldaat was verdronken. Een brancard
rukte aan. Het lijk werd opgenomen en
weggereden. Voorbij
Onder den indruk verspreidde de menigte
zich. De wacht rukte in. In het lokaal werd
er over Toon Lans gepraat: jammer van
den vent; wel een brute kerel, wat ruw,
maar niet kwaad als het er op aankwam;
hij lustte graag zijn biertie en zedelijk was
er ook een steekje ac.n hem los geweest
Dolf liet ze praten. Met geen woord nam
hij deel aan de banale gesprekken. Het ge
beurde had hem macht g aangegrepen. Hij
was er kapot van. Geen moment was het
akelige gezicht van het lijk op den dijk uit
zijn gedachten.
En in zijn ziel rezen de vragen op, hem
bestormend met ontembare kracht, eischend
een positief antwoord.
Even tevoren was Toon Lans de wacht
gepasseerd. In dat korte oogenbl'k had Dolf
drie vloeken gehoord. Hij was geweest een
jongeling, zich bekommerend om God noch
gebod. En in eens had de dood hem in
zijn machtige klauwen gegrepen. Hij stond
voor den Rechter van hemel en aarde en
j vernam zijn vonnis, 't Moest een vernieti
gend vonn's zijn.
En nu jij, Dolf Woldinga? Noen, jij bent
niet een vloeker, niet een drinker; je leidt
n et een onzedelijk leven; het soldaten
leven heeft je niet verruwd, maarals
God nu kwam, nu op dit oogenblik, en Hij
eischte je ziel op? Wat dan?
In verwarring greep Dolf de courant.
Maar de letters dansten hem voor de oogen.
En hij luisterde naar het gepraat der solda^
ten; naar den sergeant van de wacht die
een gemeene mop van Toon Lans vertelde.
Dan was de courant weer zijn toevlucht.
Het interesseerde hem, of de pog'ngen van
Troelstra zouden slagen, die in Stockholm
bezig wasv de uiteengespatte Internationale
te horstellen, om vervolgens den vrede te
brengen. Troelstra deed tenminste wat
Wat deed het christendom? Nu ja, de Paus
had getracht, den vrede tot stand te bren
gen, maar het werd een deerlijk fiasco. Het
leek er op, of Troelstra beter slagen zou.
Het g.ng in elk geval weer in de rich'ing
van een Internationale, evenals vóór den
oorlog.
Maar dus rees de overdenking in hem
op had de Internationale den oorlog kun
nen verhinderen? Zou zij dan den vrede
kunnen brengen?
De avond was gevallen. Over den wijden
omtrek viel de stilte. Alleen Tjct geklots der
Scheldcgolven werd vernomen. In het
wachtlokaal werd de pe'roleumlamp ont
stoken. De soldaten die eerst te midder
nacht weer op post moesten, schaarden
z ch rond de ruwe tafel, waarop korsten
brood en een gamelle dampende koffie. Zij
gingen kaarten. Over Toon Lans werd niet
meer gepraa'. Hij was er geweest Vandaag
die. Morgen een ander. Zoo was nu eenmaal
het leven. Alle menschen gingen dood. En
dan was het afgeloopen.
Neen, niet afgeloopen. Dolf wist beter.
„Het is den mensch gezet eenmaal te ster
ven en daarna het oordeel", suisde het in
hem. Schichtig zag hij op, meenende, dal
een stern gesproken had.
Hij zag op tegen hetuur van twaalf. Want
dan zou hij daar alleen staan op den dijk;
alleen met de duizenden gedachten, die hém
pijnigden, hem geen oogenblik met rust
lieten.
Maar het werd twaalf uur. Natuurlijk.
En hij gespte loom zijn koppel met honderd
twintig scherpe patronen om, greep het ge
weer, waarop de bajonet, wierp het over
den schouder, volgend den korporaal, die
gelukkig geen woord zeide. Hij loste zijn ka
meraad af en stond alleen in den nacht,
die geen verkoeling bracht
Aan den Viiss ngschen kanf brandde hier
en daar een lichtje. Ook lichtjes van de
oorlogsschepen op de reede. De vuurbaak
van Breskens wierp een streep licht over
de zee. Aan den strakken hemel stonden
vele sten-en.
Rechts van hem was de kolk, waar Toon
Lans
Als jij, Dolf Woldinga, nu in eens opge
roepen werd, wat dan?
„Dan was ik voor eeuwig verloren", ze de
hij in eens hardop. „Ik ben geen haar beter
dan Toon Lans was, al leid ik dan een in
getogen leven".
Maar je behoeft toch niet verloren te
'gaan? Als je zoo zeker weet, dat je geen
haar beter bent dan Toon Lans was, waar
om sla je den weg van het behoud dan
I niet in? Je wéét den weg toch?
.Jezus neemt de zondaars aan". In eens
kwam die regel uit het versje, geleerd in
'zijn jongensjaren, hem le binnen schieten.
Hij neuriede het bijna
„Als je wee t, dat je
Natuurlijk, hij wist bet. Al maanden en
maanden zocht hij naar den bekenden
weg.
Het zweet parelde hem op het gelaat
Dan sloeg hij de oogen omhoog naar den
hemel. En hij stamelde: „O God, waarom
antwoordt Gij niet? Wat moet tk toch
doen?"
Wat moet ik doen? Hij herinnerde zich
de geschiedenis van Paulus en Silas in de
gevangenis; de vraag van den stokbewaar
der en liet antwoord: „Geloof in den Heere
'Jezus Chr stus en gij zult zalig worden".
I Was dat liet antwoord?
I Er kwam nóg een antwoord. Een opmer
king van zijn vader in de huiselijke gods
dienstoefeningen: Aan s'emmingen heeft
God niets en heeft onze ziel niets. Ons vast
klemmen aan de beloften Gods, die ja en
amen zijn. En die beloften vinden we in
Zijn Woord. Bijna op elke bladzijde.
Maar hij onderzocht dat Woord niet.
De Bijbel was voor hem een gesloten boek.
Hij ging niet naar de kerk, waar het Woord
werd gebracht
Hij moest dat Woord lezen; bestudeeren.
I Nóg een antwoord kwam er. Een opener-
1 king van den domme van Laarwoud. Op de
catechisat e. Vóór hij naar het Gymnasium
ging. Jaren geleden. De geschiedenis van
den Kamerling van de Koningin van Can-
dacé. Hij had van den Joodschen godsdienst
gehoord. Hij ging naar Jeruzalem, om te
aanb dden. Hij deed méér. Op den eenzamen
jweg onderzocht hij het Woord. Hij las
Jeaaja 53, hoewel hij er niets van begreep.
Filippus legde hem uit. Hij liet zich onder
w i.i zen. Om op de hoogte te komen. En
wat deed hij, Dolf Woldinga?
Hij zocht en zocht enkankerde en
„Ik moet den Bijbel lezen", besloot hij.
En dat besluit gaf hem rust
Om vier uur den volgenden middag werd
de wacht afgelost. Met veerkrachtigen tred
liep hij door de lange dorpsstraat, in het
midden waarvan zijn kwartier was gelegen.
De vrouw was thuis. Haar man was op
famdiebezoek in Schoondijke, waar ook de
kerk stond. Zij had mee gewild. Maar 't
was voor hem geen thuiskomen in een huis,
waar niemand was.
Dolf waardeerde de zorg. Het was het
moederlijk hart van de vrouw, die daar aan
de tafel zat in het Zondagsche jakje, het
j helder w tte mutsje op het hoofd. En met
dat gelaat, dat vrede en rust Bekende.
Zij sprak over het gebeurde van den vo-
rigen avond. Was Dolf er bij geweest? Had
hij gezien? Was die soldaat zoon ruwe
klant, zoo'n vlooker en godslasteraar?
Toen barstte Dolf uit. Alleen bij deze
vrouw durfde hij. Hij stelde de vraag, die
hem den ganschen dag gekweld had!" „Is
God nu een God van liefde? Is dat nu liefde
vol, om zoo iemand in den dood t,e jagen?"
„God i s liefde, Woldinga. Alzoo lief beeft
Hij de wereld gehad, dat Hij Zijn eenigge-
boren Zoon zond, om die te behouden. Maar
God is ook rechtvaardig. Als de mensch
i Zijn Zoon met belijdt en blijft in de zonde,
dan straft God. In eens of langzaam".
„Die Toon Lans is voor eeuwig verloren,
nietwaar?"
„Ons komt geen oordeel toe. Op het laatste
nippertje kan de arme jongen nog gegre
pen zijn. Maar de waarschijnlijkheid is niet
groot. We mogen het er niet op laten aan-
I komen en God zoeken, hoe jonger wij zijn,
het beter".
„Als u nu sterven moest, zoudt
kunnen?"
„Door Gods genade, ja. Mijn zonden zijn
gewasschen in het bloed van Jezus Chris
tus".
„Dan is u gelukkig", zeide Dolf met »e-
broken stem.
(Wordt vervolgd-X
ge het
