De Garnalenvisscherij te
Stellendam.
Gesprekken met visschers, pelbazen en
coöperatie-lieden.
Land- en Tuinbouw.
Kerk en School.
„De tijden zijn te ernstig om als burgers van
eenzelfde plaats op voet van oorlog te leven".
Het is heelemaal in de war met Stellendam,
het oude visschersplaatsje op het eiland Goeree
en Overflakkee.
Het is er zoo in de war, dat de Regeering
binnen enkele dagen maatregelen zal treffen om
een einde te maken aan de moordende concur
rentie, welke de bazen der garnalenpellerijen en
de coöperatie „De Volharding" elkander aan
doen ten koste van den visscher en zijn gezin
De vorige week zijn we in Stellendam op
onderzoek uit geweest, nadat we vernomen had
den, dat er Woensdagavond een opschudding
was geweest, waarbij enjkele pellersbazen bijna
een pak slaag van de visschersbevolking opge-
loopen hadden, om het zoo zacht mogelijk uit
te drukken.
Wij hebben gesproken met visschers, bazen
en coöperatie-lieden en over het algemeen kun
nen we dit zeggen, dat niemand verantwoorde
lijkheid wilde dragen voor hetgeen er gebeurd
was.
De bazen wezen de coöperatie als de oorzaak
van alle ellende aan en de coöperatie gaf weer
de pellersbazen! de schuld. Ook de visschers
dachten niet gelijk over de zaak. De een koos
partij voor de bazen, de ander voor de coöpe
ratie, in één woord, voor een buitenstaander
was het bijzonder moeilijk om
een juist oordeel
te vellen. De redenatie vap de meeste visschers
was aldus
Tijs, de grootste en rijkste pellersbaas, had
vorig jaar 16 visschers. Zeven er van wilde hij
kwijt in verband met het feit, dat Engeland geen
Hollandsche garnalen meer invoeren wilde en
hij zooveel visschers niet noodig had. Hij werd
toenóertijd meermalen gewaarschuwd: Tijs, als
je ze bedankt, dan staan ze niet uit den weg,
maar in den weg.
De pellersbaas hield het zoo lang mogelijk
tegen. Zeven/tienl weken lang echter dreigde hij
met ontslag, hetgeen de visschers zeer onaan
genaam vonden. Hij beloofde hen zelfs 25,
indien zij ontslag namen en een coöperatie op
richtten.
Tenslotte besloten de visschers over te gaan
tot de oprichting van een coöperatie. Zeven
namen ontslag, maar ontvingen echter niet de
door hun baas beloofde 25.
Nu ontstond er een concurrentiestrijd tusschen
de bazen! enl de coöperatie.
De bazen trachtten de coöperatie den nek te
breken. Zij gebruikten daarvoor echter niet eigen
kapitaal, maar drukten de loonen van de vis
schers zoo sterk, dat in den laatsten tijd voor
7Yl cent per kilo garnalen gevischt werd.
De hoogste loonen, die vorig jaar verdiend
zijn, bedroegen 400. Daarbij is niet gerekend
het pelloon, dat door vrouw en kinderen ver-
dienid wordt.
De visschers geven) aan het laatste den ake-
ligen naam van „bloedgeld": „Of het niet treurig
is, meneer - zoo voegde een robuste visscher
ons toe, toen wij in het armoedige voorka
mertje van zijn huisje zaten dat de kleine
kinderen vaak van 's middags vroeg tot 's
avonds 10 uur, half elf, aan de peltafel zitten
en 's nachts om half vier weer uit hun bed
gehaald worden om weer garnalen te pellen,
opdat deze maar op tijd in de pellerij van den
pellersbaas zullen komen. Om half zes gaan ze
dan weer naar bed tot vader terugkomt uit zee
en dan weer van voren af aan
Wij zwegen en behoefden slechts een blik te
werpen op de arme vrouw van dezen visscher,
die stom en strak voor zich uit zat te staren,
zonder levenslust en afgestompt door het harde
leven, dat dag in dag uit geleden wordt. Zij
moet zich alleen maar tevreden stellen met
een paar
potjes en pannetjes
op een! plank en een paar kleine smakelooze
kamertjes, kaal en ongezellig.
Deze vrouwen hebben geen levensvreugde,
steeds maar weer pellen en nog eens pellen,
want de pellerij is niet te verzadigen en vraagt
en vraagt en vraagt
„Verleden week, meneer, ging er een visscher
met geborgd brood, bij gebrek aan boter in kar
nemelk gedrenkt, naar zee. Wat de vrouw en
kinderen dan zullen eten, zal wel niet veel min
der zijn."
Dergelijke tragische mededeelingen werden
ons gedaan.
Niet in alle gezinnen is de toestand zoo, maar
in het bijzonder de kleine gezinnen hebbenl het
zwaar te verantwoorden, omdat het aantal han
den, dat tot pellen in staat is, veel te gering is
en alles dus neerkomt op moeder de vrouw.
De pe41ersbazen op hun beurt werpen alle
schuld van zich af. Wij spraken den pellersbaas,
die de touwtjes zoo ongeveer in handen heeft
en die zich helaas niet in de gunst van de
Stellendamsche bevolking mag verheugen.
„Och, meneer. Ze kunnen hier moeilijk ver
dragen, dat ik een beetje meer heb dan een
ander", zoo gaf hij als verklaring op, toen wij
hem in zijn kantoor opzochten. „Vraagt u maar
aan eiken! visscherman, of hij niet steeds het
prettigste gewerkt heeft voor mijn zaak U
moet natuurlijk niet bij m'n persoonlijke vijanden
gaan, want die hebben geen goed woord voor
me."
Wij beloofden hem dit, hoewel wij over de
laatste opmerking een glimlach niet konden
onderdrukken.
De oorspronkelijke garnalenprijs varieerde
tusschen 25 en 15 cenits per kilo. Toen
de coöperatie opgericht
is, beloofde zij den visschers 15 cents per kilo,
maar zij betaalde van den eersten dag af 12 ct.
per kili uit aldus begon de aan de touwtjes
trekkende pellersbaas en vervolgde de coö
peratie is allereerst de prijs gaan drukkeni, zoo
zeer, dat ik mijn prijs moest laten zakkeni tot
10 cent in Februari en Maart. j
De coöperatie is zoo den laatsten tijd door
blijven werken en heeft in den handel een prijs
laten betalen van ten hoogste 58 cent per kilo
en ten laagste 40 cent per kilo. Dit zijn de
cijfers, welke ik weet.
Het feit, dat de coöperatie met zulke lage
prijzen werkte, had tot gevolg, dat ik klanten,
die reeds twintig of dertig jaren door mij be
diend zijn, thans aan de coöperatie kwijt ge
raakt ben. Wij verloren dus klanten en de
coöperatie heeft momenteel een groot afzet
gebied.
De spreker gaf een korte schets van het
laatste stakingsconflict en wees er op, dat hij
geen bezwaar had om 15 cent per kilo aan de
visschers te ge^en, mits de coöperatie zich er
voor verantwoordelijk stelde, dat voor alle gar
nalen inderdaad 15 cent per kilo zou worden
betaald enl de verkoopsprijs op 90 cent gehand
haafd bleef.
Ik weet zeker aldus ging hij voort
dat de visschers van de coöperatie acht wekenl
lang geen loon hebben ontvangen en uitsluitend
van pelloon hebben geleefd. Geen wonder dus,
dat deze menschen. zulke lage prijzen hadden,
Nu heeft de coöperatie getoond deze prijzen
te zullen handhaven en daarom hebben'
de pellersbazen
den eisch der visschers ingewilligd.
Wat is de oorzaak geweest, dat de coöpe
ratie is opgericht? U hebt gezegd tegen de
visschers, die bij U ontslag namen: als jullie
bedankt en een coöperatie opricht, dan krijg
je nog 25 van me toe. Zelf bent U dus mede
de oorzaak geweest, dat de coöperatie er is
gekomen en thans is het zoo, dat met de coö
peratie rekening moet worden gehouden bij de
vaststelling van de prijzen.
Dat stem ik U toe. Inderdaad heb ik den
visschers, die ik tengevolge van het sluiten van
Engeland's grenzen voor mijn garnalen te veel
had, aangeraden een coöperatie op te richten
Het is echter gebleken), dat zij geen bestaans
recht heeft, vooral zal dit duidelijk worden,
wanneer bij de thans algemeen vastgestelde prij
zen de concurrentie weg zal zijn. De coöperatie
moet beneden de prijzen blijven, wil ze onze
klanten kunnen behouden. Ze zal dus weer
moeten zakken met den prijs en dan krijgen we
weer hetzelfde als we deze week gehad hebben.
De coöperatie moet dan ook verdwijnen wil de
toestand gezond worden.
Voordat de coöperatie er was, was er toch
ook groote concurrentie tusschen de pellers-
bazen zoo was onze vraag.
O, ja zeker wel, maar toen was er niet
zoo'n moordende concurrentie.
Het is te betreuren, dat de arme visschers
van dit alles de dupe zijn
Ja, dat het in sommige gezinnen erg slecht
is, zal ik niet ontkennen, maar er wordt maar
al te veel overdreven. Loonen (het loon voor
visschen en pellen) van 18 per week zijn
normaal en vooral de groote gezinnen behoeven
niet te klagen). Het pelloon wordt echter door
de visschers maar
„bloedgeld'
genoemd. Ejr wordt wel beweerd, dat wij schat
ten aan de garnalen verdienen en vooral ik
moet het hier op Stellendam ontgelden. Men
weet echter niet, dat ik niets op de garnalen
verdien. Zooals U weet heeft men voor 1 K.G
gepelde garnalen 3 K.G. ongepelde garnalen
noodig. 1 K.G. gepelde garnalen kosten dus
3 X 15 45 ets. Daar komt bij 25 cent pel
loon, te samen 70 cent. Dan is er een gewichts
verlies van 7 de prijs wordt dan ongeveer
75 ct. Vervolgens zijn er emballege-, vracht- en,
exploitatiekosten, zoodat één kilo gepelde gar
nalen inkoop kost ongeveer 87 a 90 ets. Rekent
men dan 1,05 per kilo als verkoopsprijs, dan
is van een behoorlijke winst sprake.
En de verkoopsprijs is thans 85 a 90 cenit
Ja, u ziet dus, dat er momenteel niet op
verdiend wordt en hoe moordend de concurren
tie van de coöperatie is geweest, die 40 a 58
ets. heeft laten betalen.
Is het juist, dat de Regeering een Centrale op
wil richten en zelf voor den export wil gaan
zorged
Ja, dat zijn de plannen. Enkele weken
geleden is er in Rotterdam een vergadering ge
weest van alle pellersbazen, waar ook een re-
geeringsvertegenlwoordiger aanwezig was, die
echter een plan in elkander had gezet, dat in
één woord belachelijk genoemd moet worden. Er
bleef dan ook niets van zijn voorstel over. De
pellersbazen zijn daarop zelf met voorstellen ge
komen. De regeeringsvertegentwoordiger kon zich
hiermede accoord
verklarenj en zou er zoo spoedig mogelijk met
deni Minister over spreken. Hij beloofde binnen
enkele dagen maatregelen te zullen nemen. Ik
heb enkele malen het departement gebeld, maar
steeds tevergeefs en op het laatst geloof je het
wel. Er waren technische moeilijkheden in den
weg gekomen, werd mij geantwoord. Welke
technische moeilijkheden1 dit echter zijn, is mij
onbegrijpelijk.
Ook hier hadden we dus ons licht opgestoken,
maar de zaak van één kant laten zien zou on
verstandig zijn 'en daarom trokken we naar den
heer Holleman, den voorzitter van de coöpe
ratie, welke door de pellersbazen als het zwarte
schaap wordt gebrandmerkt.
Dat de voorzitter niet in de gunst van pellers
baas Tijs c.s. staat is te begrijpen, zelfs wordt
hij door hen er van verdacht naar de hegenomie
in het kleine visschersplaatsje Stellendam te
streven en hem wordt verweten te zondigen
tegen het bekende: schoenmaker, houd je bij
je leestwant van beroep is hij bakker. Daarin
mengen we ons echter niet.
Wat wilde U van mij weten zoo begon
de coöperatie-man.
Ja, mijnheer Holleman, ik wilde met u spreken
over den toestand in de garnalenvisscherij in
Stellendam.
De heer Holleman begon te vertellen
Zooals u weet is het Woensdagavond bij de
staking erg rumoerig geweest op Stellendam en
het had maar weinig gescheeld of de visschers
waren de pellersbazen Kees, Tijs en Cor Jansen
te lijf gegaan. Als ik de gemoederen niet ge
kalmeerd had, was het verkeerd geloopen.
Dat is heel verstandig, want het lijkt ons toe,
dat de visschers, wanneer zoo opgetreden wordt,
aan het kortste eind trekken, vooral nu de
Regeering de zaak in handen heeft.
Kunt U mij wat vertellen over het ontstaan
en) de werkwijze van
de coöperatie
Eind vorig jaar is ze opgericht, maar
direct is ze ontzettend tegengewerkt door de
pellersbazen. Toen wij in het begin van dit jaar
in België offertes gingen mak'en van 1,25 per
kilo, daalden zij direct 20 ets. beneden onzen
prijs. Van dien tijd had men het er op gezet
om de coöperatie in den grond te boren. Dit
is hen echter niet gelukt, dank zij het feit, dat
particulieren de visschers van de coöperatie met
geld hielpen. Mijn schuur mogen ze gebruiken
en op hun verzoek heb ik mij de benoeming tot
voorzitter wel laten gevallen, maar ik wil LI
wel zeggen, dat dit heel wat werk meebrengt.
zou ontzettend veel gebrek geleden worden,
indien door dezen of genenf niet geholpen
werd.
Is het Juist, dat de visschers acht weken lang
geen loon hebben ontvangen
Acht weken heeft het lang niet geduurd
Graag wil ik u echter verklaren, hoe dat kwam
De coöperatie is niet kapitaal-krachtig en leed
in het begin een verlies van 1500 kilo garnalen,
die wegens bederf niet meer te verkoopen waren,.
De visschers wilden eerst dit verlies dekken en
besloten daarom enkele wekenl lang hun visch-
loon daarvoor af te staan.
Dat wij de klanten van de pellersbazen inge
palmd zouden 'hebben door lagere aanbiedingen
te doen dan zij, is niet juist. Ik heb aan ver
schillende groote afnemers een schrijven ge
zonden, waarin ik den nood van de garnalen
visscherij uiteen heb gezet en hen gevraagd 'heb
om de arme visschers te steunen door van de
coöperatie te koopen. Deze circulaire heeft
gehad en heb ik ook aan de regeeringsvertegen-
woordiger overhandigd als bewijsstuk tegen de
pellersbazen.
Is er niets te doen tegen het pellen door de
vrouwen en kinderen. Zooals u weet zijn er
verschillende misstanden.
Daar zal weinig tegen te doen zijn. Er is
wel eens een dame van de arbeidsinspectie ge
weest, maar men laat het oogluikend toe. Vroe
ger was het fabriekswerk, maar daar verlangt
niemand meer naar terug.
Wat denkt u, dat de regeering zal doen?
Wij hebben voorstellen ingediend en1 deze
zijn door de Regeering gunstig ontvangen en ik
twijfel er niet aan of in deze richting zullen
maatregelen worden genomen.
Hieronder volgen de voorstellen van de coö
peratie
1. De arbeidsvrede dient zoo spoedig mogelijk
te worden! hersteld.
2. Hiervoor is noodig, dat de verhouding
tusschen de pelbazen, Coöperatie en visschers,
naar de hieronder vermelde punten contractueel
wordt geregeld.
3. In verband met de beperkte afzetmogelijk
heden, kan in Stellendam een hoeveelheid van
plm. 970,000 K.G. garnalen voor de pellerijen)
worden aangevoerd.
4. De hoeveelheid als volgt te verdeelen
De 1ste vier maanden van het jaar 59,000
K.G. per maand.
De 2de vier maanden van het jaar 98,500
K.G. per maand.
De 3de vier maanden van het jaar 85,000
K.F. per maand.
5. De wekelijksche minimum taxe wordt be
paald als volgt
53 O
aj O
M .2P»
M 3
O *C
a H
3 fl
-C i o
- 8 .SP
O 3
O O
a
sa
-2 S
i M
Es *3
2
5 a
le vier maandenr 220 K.G. 260 K.G. 330 K.G.
2e vier maanden: 365 K.G. 440 K.G. 550 K.G.
3e vier maanden: 315 K.G. 380 K.G. 470 K.G.
Afwijking van deze hoeveelheden naar be
nederf, is
niet geoorloofd.
Het af te leveren aantal kilogrammen garnalen
mag verdeeld worden over vijf vischdagen per
week. Er mag door de visschers niet méér ge
leverd worden, dan tegen den vastgestelden prijs
in punt 7, tenzij met goedkeuring der in punt 8
genoemde commissie.
6. In de 2de vier maanden mogen per maand
samen 4000 K.G. en in de derde vier maanden
samen 7000 K.G. per maand aan gepelde gar
nalen worden opgeslagen.
7. De prijs aan de visschers uit te keerenl per
kilogram natte gekookte garnalen voor de con
sumptie, moet gemiddeld minstens 18 cent per
K.G. bedragen, als volgt verdeeld
1ste vier maanden 22 cent per kilogram
2de vier maanden 16 cent per kilogram
3de vier maanden 18 cent per kilogram.
8. Ten einde geschillen te beslechten en de
hoeveelheden en prijzen geleidelijk te veranderen
naar de bovengestelde regeling, wordt een com
missie geïnstalleerd, bestaande uit 7 leden
1 Regeeringscommissaris, 2 pelbazen, 2 vis-
schersleden, 1 bestuurslid Coöperatie, 1 lid van
de Verkoopsorganisatie.
9. Het is deni visschers vergund een onge
limiteerd quantum garnalen aan te voeren voor
de drogerijen!, te regelen door de commissie van
beschikbaarstelling van goedkoope garnalen,
voor de daartoe geregelde prijzen.
10. Alle tijdens het conflict uitgesloten vis
schers worden wederom door de pelbazen aan
genomen.
11. Het pelloon wordt gefixeerd op 25 cent
per K.G. gepelde garnalen.
12. Voor denl verkoop van natte garnalen
voor de consumptie wordt een aparte regeling
getroffen.
13. Voor den verkoop der gepelde garnalen
dient
een minimum-prijs
astgesteld te worden voor het geheele gar-
nalenbedrijf, aan de hand van de uit te betalen
kilogramprijs aan de visschers, 'en wel als volgt:
lste vier maanden 1,14 per K.G.
2de vier maanden 0,93 per K.G.
3de vier maanden per K.G.
Daarbij moet controle zijn, dat zulks niet ver
der strekt dan franco Rotterdam en geen te veel
aan gewicht in de kistjes.
14. Verder den verkoop te regelen volgens
af te sluiten) contracten en daaraan verbonden
verplichtingen.
15. De controle-bepalingen klaar en duidelijk
te omschrijven.
De staking is nu ten einde, de visschers
ontvangen 15 cent per kilo, maar hoe staat het
nu met den verkoopsprijs. Wij meenen van de
pellersbazen vernomen te hebben, dat u beloofd
heeft uw prijs van 85 cent met 5 cent te ver-
hoogen. Dit zou echter niet geschied zijn
aldus vroegen wij den heer Holleman.
Och, dat is waar, mijnheer, maar als ik
u nu vertel, dat ik vandaag (Vrijdag 18 Aug.)
uit Brussel opgebeld werd, dat aldaar door Stel
lendamsche pellersbazen nog steeds garnalen
werden aangeboden 2 centen1 lager lan onze prijs
van 85 cent, dan behoef ik u niets meer te
vertellen.
Vindt u het erg noodzakelijk, dat de visschers
door de Regeering geldelijk gesteund worden
Garnalen zijn toch een luxe-artikel, dat alleen
maar door den gegoeden stand gegeten wordt.
De verkoopsprijs kan toch wel zonder groote
nadeelige gevolgen verhoogd worden
Zeer zeker is het onnoodig. De consumen
ten kunnen gerust meer betalen dan 11 of 12
cent per ons, zooals de prijs thans is in de
groote steden. De regeering zal echter maat
regelen moeten nemen), waardoor
de strijd
tusschen pellersbazen 'en coöperatie opgeheven
zal zijn.
De heer Holleman bracht ons na ons uitvoerig
van antwoord te hebben gediend bij de visschers
in de schuur, die in druk gesprek waren toen
wij 'binnentraden. Direct begonnen zij op ons
verzoek te vertellen. Zoo nu en dan verscheen
een groote bonkige visschersknuist voor onze
neus, wanneer aan het betoog kracht bijgezet
moest worden en we konden] ons voorstellen
dat het niet aangenaam zou zijn deze met eenige
kracht op ons journalistenhoofd te krijgen.
In al zijn rauwheid schilderden zij hun leven
van armoede, vooral wanneer beschreven werd
de ellende die vrouw en kinderen mee moesten
maken, kon men bemerken wat in deze men
schen omging. Achter die ruwe kerels-gezichten,
waarop alle merkteekenen te vinden zijn van
een zeemansleven, schuilen harten van goud en
het is niet louter egoïsme, dat deze menschen
drijft in hun pogen naar meerdere stoffelijke
welvaart. Op den achtergrond zien zij vrouw en
kinderen,
het liefst wat zij bezitten
en waarvoor zij den plicht hebben te zorgen. Is
het te verwonderen, dat het in de groote vis-
schersknuisten wel eens kriebelt en ook in hun
hart de boosheid binnensluipt om vermeend on
recht te wreken
Helaas moeten wij het bekennen, dat in Stel
lendam slechts enkele vonken noodig zijn om de
zaak in vuur en vlam te zetten. Laten de vis
schers toch bedenken, dat ze daarmede een groot
kwaad doen, dat elk revolutionair verzet de
toestand nog ellenjdiger maakt.
Laten zij den geordend en weg blijven bewan
delen, zooals tot dusver gedaan is. Daarbij moet
niet vergeten worden, dat de menschen in de
werkverschaffing er nog slechter aan toe zijn.
Hun loonen blijven vaak nog beneden de loonen
door de garnalenvisschers verdiend.
Uit het bovenstaande blijkt, dat de kwestie
vele zijden heeft. De regeering heeft geen ge
makkelijke taak, maar maatregelen, zullen er ge
nomen worden. Dat staat vast.
Zaterdag is de voorzitter van de pellersbazen
vereenliging, de heer Jansen uit Brouwershaven,
op het departement geweest. In Rotterdam waar
wij hem even gesproken hebben, deelde hij ons
mede nog niets van de plannen der Regeering
mee te mogen deelen. Deze week zullen de pel
lersbazen echter vergaderen en zullen zij nadere
voorstellen bij de Regeering indien|en, zoodat
in 't laatst van deze week de maatregelen der
Regeering wel af zullen komen.
Laat men in Stellendam vooral oppassen zich
in socialistisch vaarwater te begeven. Dat de
staking gewonnen' zou zijn door het werk van de
coöperatie „De Volharding" is absoluut onjuist.
Daarmede willen wij niet zeggen, dat de coö
peratie een socialistische organisatie zou zijn,
hoewel wij het betreuren, dat van officieele
socialstische zijde hulp is gezocht en de vleie
rijen van de „Voorwaarts" gevaarlijk genoemd
moeten) worden. Trouwens de coöperatie-vis-
schers deelden ons mede, dat zij absoluut geen
socialisten zijn en over het algemeen volbloed
anti-revolutionair zijn en blijven.
Laten zij daarom de ontevredenheid niet aan
wakkeren, maar mede de gemoederen kalmeeren.
Ook de pellersbazen
zijn gebaat met een hoogere prijs met het oog
op hun eigen motorschepen en hebben geen be
zwaren tegen de loonsverhooging van 15 cent
per kilo. Wie nu de oorzaak van de ellende is
geweest Mien zal het ons niet kwalijk nemen,
wanneer wij zeggenallen hebben schuld. Elk
onbevooroordeeld mensch zal tot die conclusie
komen.
Tenslotte het is te hopen, dat de Regeering
vrede in Stellendam zal kunnen stichten, maar
bovenal, dat men in Stellendam oude veeten
tracht te vergeten en samen de hand weer aan
den ploeg wil slaan. De tijden zijn te ernstig
om als burgers van éénzelfde plaats op voet
van oorlog te leven.
DE INTERNATIONALE
ALPENRIT,
IV.
Hollands succes op den Internationalen) Alpen
rit is compleet. De Hollandsche deelnemers heb
ben zich op dezen bergwedstrijd, die de zwaarste
was, die ooit gehouden is, laten kennen op een
wijze, die niemand verwacht had van rijders uit
een land zonder bergen en bijna zonder heuvels.
De Hollanders zelve hadden het zeker al even
min verwacht en het behaalde resultaat is bijna
ongelooflijk. Negen Hollandsche deelnemers zijn
gestart en daarvan hebben er acht de finish
bereikt. De eenige uitvaller was Staal op Bu-
gatti, die 0 strafpunten had toen bij de be
klimming van den| Stelvio een steen zijn radia-
teur doorboorde. De andere acht Hollanders
hebben allen de finish bereikt. Een dergelijk
percentage kan geen enkel land aanwijzen, maar
daarmede staan wij nog maar aan het begin van
het Hollandsche succes. In de klasse van 1100
tot 1500 cm3 stond onze landgenoot Schade met
zijn Wolseley tegenover 25 concurrenten. Hij
eindigde op de vijfde plaats met 68 strafpunten.
Dit is een zeer verdienstelijke prestatie, maar nu
gaan wij over tot de zwaarste klasse, waarin de
machines boven de 3000 cm3 ingeschreven wa
ren. Daaronder bevind zich een team, het Ford
team, bestaande uit de rijders Went, Dr. Spren-
ger van Eyk en) Wieleman, allen1 op den nieuwen
8-cylinder Ford. Verder de individueele rijders
Van Beek Calkoen, Van der Meulen en Van
Abbe, eveneens alle drie op den nieuwen 8-cyl.
Ford en Dr. Weys, die een ouden 4-cylinder
Ford bereed.
In deze klasse behaalde het Ford team den
Alpencup, de hoogste onderscheiding voor een
team, terwijl zoowel Vkn Beek Calkoen als
Van der Meulenl ieder een Cletschercup be
haalden, die de hoogste onderscheiding voor een
individueel rijder is. Achter deze beide Hollan
ders kwam wederom een landgenoot, Van Abbe,
even|eens op den nieuwen 8-cylinder Ford, maar
met gesloten carrosserie, die den tweeden prijs
in deze klasse behaalde.
Gaan wij de prestaties der afzonderlijke rijders
in deze klasse na, dan zien wij tot onze blijde
verrassing, dat de 6 beste plaatsen ingenomen
worden door 6 Hollanders en wel Van Beek
Calkoen (Ford) en Van der Meulen (Ford), die
met een gelijk aantal strafpunten aan het hoofd
van hunne klasse gaan. Daarna volgt Went
(Ford) met 15, Dr. Sprenger van Eyk (Ford)
met 16, Wieleman (Ford) met 23 en Van Abbe
(Ford) met 28 strafpunten. En dan eindelijk een
deelnemer, die geen Hollander is, aan de beurt,
de Franscheman Guichenné, die met zijn Delage
35 strafpunten) opliep. Het is reeds verblijdend
dit succes te mogen constateeren, maar belang
rijker is het nog de oorzaken daarvan te ana
lyseeren. Ik geloof, dat wel een der voornaam
ste factoren geweest is, dat de Hollanders zoo
verbazend met het hoofd hebben gereden en
zich door niets van htm stuk lieten! brengen.
Iedere rijder is gedurende den wedstrijd wel eens
een paar minuten achter zijn tijd geweest in die
onnoemelijk zware bergstukken, waar de wegen)
somtijds op puinhoopen leken. Menig rijder be
ging dan de fout om te trachten zoo spoedig
mogelijk zijn achterstand in te halen, waardoor
hij dan zijn machine over den kop joeg. De
Hollanders hadden geduld, stukje voor stukje,
minuut na minuut haalden zij den verloren tijd
en kwamen tenslotte weer zonder strafpunten
aan de controle. Na aflooo van den rit werden
tenslotte alle machines der deelnemers gekeurd,
waarbij nog verscheidene strafpunten voor me
chanische fouten of beschadigingen uitgedeeld
zijn. Van de zes Hollandsche Ford-rijders kreeg
hierbij geen' een een enkele strafpunt en de con
trolecommissie sprak zelfs openlijk hare bewon
dering uit over den merkwaardigen goeden toe
stand, waarin deze 6 Hollandsche Fords zich
na een dergelijken moordenden rit bevonden.
Tenslotte waren het juist de gecontroleerde
bergstukken, waar het strafpunten regende, dat
de Hollandsche Ford-rijders zoo bijzonder boven
de andere deelnemers in hunne klasse uitblonken.
H|r waren drie gecontroleerde bergstukken: de
Pordoi, de Stelvio en de Galibier. Op den Por-
doi waren Van der Mleulen en Van Beek Cal
koen de eenige rijders in hunne klasse, die den
top met 0 strafpunten bereikten. Op den Stel
vio was er niemand in deze klasse, die den top
met 0 strafpunten bereikte, maar het waren
wederom 2 Hollanders, die hier den besten tijd
maakten en wel Van Beek Calkoen, die 2 straf
punten en Van der Meuleni, die 3 strafpunten
kreeg. Toen kwam de finale der gecontroleerde
bergstukken op den smallen, steilen Galibier en
wederom bereikte hier eeni Hollander het mooiste
resultaat in de zware klasse, n.l. Dr. Sprenger
van Eyk, die met slechts een enkel strafpunt
boven kwam.
Deze zich lederen dag herhalende Hollandsche
successen waren des te opvallender, omdat zij
eigenlijk zoo geheel onverwacht kwamen) en
groeiden tenslotte uit tot „de groote sensatie"
van dezen vijfden Alpenrit. Toen het eindresul
taat bekend was, leek het of men in Fordgarage
te Nia dol was geworden. De Ford-dealers uit
den omtrek waren telegrafisch opgeroepen en
met de Hollandsche Fordrijders in hunne be
stofte en bemodderde wagen/s voorop werd een
rondgang door de stad gehouden. Onbekende
Hollanders, die toevallig in Nia vertoefden,
kwamen hunne landgenooten gelukwenschen, het
was een complete Hollandsche triomph aan de
Azuren Kust.
Mr. P. H. L. LAMBERTS HURRELBRINCK
FtAKKEESCHE BOERENBOND.
Herkingen, 18 Augustus 1933.
Betreffende ons schrijven van 11 dezer (zie
ons j.l. Dinsdagnummer), inhoudende steun con
sumptie-aardappelen oogst 1932, ontvingen wij
van de Regeering navolgend antwoord
,,'s-Gravenhage, 17 Augustus 1933.
In antwoord op nevensvermeld telegram
heb ik de eer li te berichten, dat de steun-
uitkéeringen ten behoeve van de consumptie
aardappelen oogst 1932 plaats zullen hebben,
zoodra de daartoe benoodigde gelden beschik
baar zullen zijn."
De Minister van Economische Zaken enz."
De Secretaris van den
Flakkeeschen Boerenbond,
A. W. KEIJZER.
TARWEPRIJS IN NOORD- EN
ZUID-HOLLAND.
De Tarwe-Organisaties voor N.-H. en Z.-H.
hebben besloten de volgende prijzen voor oogst
1933 uit te betalen.
Uit deze prijssohaal ziet U, dat er dit jaar
4 klassen zullen zijn, n.l. C, B, A en Prima,
dus niet 3, zooals voor oogst 1932.
Verder ziet u, dat het prijsverschil tusschen)
iedere klasse niet meer zal zijn 75 cent, maar
50 cent. De C-prijs in September a.s. is b.v.
10,35 per 100 K.G., de B-prijs 10,85, de
A-prijs 11,35 en de Prima-prijs 11,85.
Heeft een teler een partij, welke in kwaliteit
beter is dan C, doch slechter dan B, dan krijgt
zijn partij de klasse C plus. De prijs dezer klasse
ligt precies tusschen den C- en den B-prijs in,
n.l. 0,25 boveni C-prijs. Zoo kent de Organi
satie ook tusschenklassen B-plus en A-plus, die
resuectievelijk 0,25 meer waard zijn dan de
B en de A.
De prijsschaal per 100 K.G. oogst 1933 luidt:
1933 C B A Prima
Aug. en Sept.
October
November
December
Januari 1934
Februari
Maart
April
Mei
10,35
10,45
10,55
10,65
10,75
10,90
11,05
11,20
11,35
10,85
10,95
11,05
11,15
11,25
11,40
11,55
11,70
11,85
11,35
11,45
11,55
11,65
11,75
11,90
12,05
12,20
12,35
11,85
11,95
12,05
12,15
12,25
12,40
12,55
12,70
12,85
Levert een teler na 31 Mei nog tarwe in, zoo
blijft de prijs, zooals deze voor Mei is aange
geven! De bedoeling is, dat op 31 Mei alle
tarwe van de bedrijven af zal zijn.
Nabetaling.
De richtprijs voor oogst 1933 is 12,—. Uit
bovenstaande prijsschaal blijkt reeds, dat de
Organisatie niet direct naar dezen richtprijs
uitbetaaalt.
Er zal dus nabetaling plaats vinden.
Deze nabetaling zal plaats hebben over de
tarwe, welke door de telers aan de Organisatie
is geleverd. Wordt eefi teler middelerwijl ge-
chrapt, zoo vervalt zijn recht op nabetaling.
Ook over tarwe, welke aan erkende hande
laars wordt verkocht mits dit geschiedt vol
gens de voorschriften zal de nabetaling ge
schieden. Wordt de tarwe ongeschoond of on
voldoende geschoond verkocht, zoo taxeert de
controleur het uitschooningspercentage. De na
betaling heeft plaats volgens het aldus te be
rekenen geschoond gewicht. Beroep tegen deze
taxatie van den' controleur staat niet open.
De teler kan er zich aan onttrekken door de
tarwe eerst te schoonen of te laten schoonen
enl ze daarna te verkoopen.
Over tarwe, welke niet als V.I.T.A,- of T.C.-
tarwe wordt geleverd, zooals de tarwe, welke
door den teler voor zaaitarwe wordt verkocht,
heeft nimmer nabetaling plaats. De teler, welke
zijn tarwe voor zaaitarwe verkoopt, behoort
er voor zorg te dragen, dat hij den prijs krijgt,
welke is genoemd.
(Ontleend aan „Voorschriften
tarwetelers'1933
Wie 't eerste bij de klanten is,
Die loopt de minste orders mis.
MIDDELHARNIS. Ouders, welke Zondag
hun kinderen in de Ned. Herv. kerk wen.
schen te laten doopen, moeten hiervan aan.
gifte doen in de kerkekamer Vrijdag 25 Aug,
des avonds 8 uur.
HERRINGEN, De heer M. G Snel. be<
noemd tot tijdelijk onderwijzer aan de Bijz.
Lagere school (hoofd H. van Hekezen) hoopt
5 September in functie te treden.
GOEDEREEDE. Zondag a,s. zal de gods'
dienstoefening wederom in de kerk plaats
hebben, en kunnen de kussens a.s. Zaterdag'
avond van 7 tot 8 uur wederom op hun
plaats worden gebracht.
