nesutal uil drie Bladen
1932
tweede blad.
Kou-verdrijvers
Pij msiii Iers
«hwvsknowSES
Donderdag 24 Dec. 1931.
No. 3810
Zooals andere jaren zullen wij ook
dit jaar in ons blad wederom NIEUW-
JAARSWENSCHEN opnemen.
De prijs van zulke wenschen is van
1—5 regels 50 cent, elke regel meer
10 cent.
We raden hen, die op deze meer en
meer gebruikelijke wijze hunne wen
schen kenbaar willen maken, dit zoo
spoedig mogelijk op te geven aan ons
bureau of bij de agenten.
DE ADMISTRATIE.
Ons a.s. Woensdag-
nummer zal NIET
verschijnen en het NIEUW
JAARSNUMMER op DON
DERDAG 31 DEC.
Agenten en Correspon
denten gelieven hiermede
rekening te houden.
Ingezonden Stukken.
Gemeenteraad
S a n a p i r i n--fca b i etten
De copie van Ingezonden stukken, die niet ge
plaatst zijn, wordt niet teruggegeven.— Buiten
verantwoordelijkheid van Redactie en Uitgevers,
MIJN ANTWOORD AAN
Dr. VAN GELDER.
In uw 'blad van 5 December 1.1. kwam een
artikel voor van dokter Van Gelder te Nieuwe
Tonge, waarin ik aan de kaak gesteld word als
iemand, die dingen beweert, welke kant noch
wal raken. Door omstandigheden in mijn gezin
was ik t/erhinderd daarop dadelijk te antwoor
den.
Het zeer lange artikel bestaat uit weinig
feitenmateriaal en veel franje.
Allereerst de feiten. Mijn bewering steunde
op cijfers betreffende de zuigelingensterfte van
enkele jaren (ik meen 1926 en 1927) welke ik
ter inzage kreeg en waarvan ik de globale ge
tallen had onthouden. Nu is mij gebleken, dat
deze jaren een al te ongunstig beeld voor Mid-
delharnis en Nieuwe Tonge gaven. Dit vindt
zijn oorzaak in de geweldige schommelingen,
die de getallen vertoonen, als men ze op een
klein aantal inwoners en per jaar beschouwt.
Maar dezelfde oorzaak maakt, dat de cijfers
van dokter Van Gelder een te gunstig beeld
geven voor de beide genoemde gemeenten. Im
mers de sterfte per 100 levend geborenen was
in het tijdperk 19191923 voor Rotterdam 5.50,
Middelharnis 7.86 en Nieuwe Tonge 11.64.
Voor het tijdvak 19241928 waren deze ge
tallen Rotterdam 4.56, Middelharnis 3,30 en
Nieuwe Tonge 5.77.
Nemen we nu de gemiddelde getallen over het
10-jarig tijdvak 1919—1928 (en deze geven het
zuiverste beeld) dan zijn deze voor Rotterdam
5.03, Middelharnis 5.58 en Nieuwe Tonge 8.71.
t Spijt me wel, dokter, maar uw geliefd Nieuwe
Tonge komt er nog altijd het slechtste af.
De aandachtige lezer bemerkt intusschen, dat
de waarheid in het midden ligt en ik zou dan
ook den heer Van Gelder dankbaar zijn voor
de aangebrachte rectificatie, als hij daartoe een
minder onaangename manier had gekozen.
Met dat al blijft mijn betoog recht overeind
staan. Immers onze dokter geeft zelf toe, dat
een zoo dichte opeenhooping groote gevaren
voor de volksgezondheid met zich zou sleepen,
als de steden niet profiteerden van hun betere
gezondheidsdiensten.
Flakkee zou met „zijn verspreide en eenvou
dige, gezonde leefwijze" een veel gunstiger
beeld moeten geven dan Rotterdam, te meer
daar het overgroote deel van de menschen hier
alle werk in de open lucht verricht en niet
zooals in de groote steden jagende en zenuw-
sloopende arbeid in ongezonde fabrieken. Een
zelfde motief geldt ook voor de zuigelingen,
die in de steden nog altijd zon tekort komen.
Aan 't eind van zijn artikel erkent onze
dokter dit ook, waar hij zegt: „Als 't boven
genoemde binnen een paar jaren werkelijkheid
geworden is, mag Rotterdam wel oppassen, of
't wordt door Flakkee nog in de schaduw
gesteld". Tot dit bovengenoemde behoort ook
het medisch schooltoezicht, waarmee met het
oog op de tijdsomstandigheden nog wat gewacht
moet worden, volgens de 'heer Van Gelder.
Ja, dokter, wij wilden ook nog wat wachten,
maar den tijd besteden voor het instellen van
■een onderzoek en het brengen van contact, tus-
schen de Flakkeesche gemeenten. Een klein be-
grootingspostje voor dit doel werd afgestemd
mede door uw geestverwanten
Dokter Van Gelder is diep te 'beklagen. Hij
heeft jaren lang geijverd voor maatregelen in
t belang van de volksgezondheid zonder veel
steun te krijgen. Maar zie, de bevruchtende
adem van het Socialisme ging ook over Flakkee.
Zijn verdedigers deden in verschillende raden
hun intrede en pakten onmiddellijk het vraagstuk
van de volksgezondheid flink aan.
Nu mag de heer Van Gelder zich a 1 s
m e nTfT<7 k en dokter daarover niet verheu
gen. Ne'en, nu moet hij als anti socialist
m een verslag van een rede van \]/2 uur een
zinnetje opsporen, dat in zijn algemeenheid niet
juist was, om daarmede gewapend een afge
vaardigde van de gehate partij eens de les te
ezen. Um daartoe in de goede stemming te
geraken, besteedt hij een halve kolom aan kwa-
i ïcaties als: „wat een geredeneer", „Algemeene
moren und kein Ende", „praatjes vu'len
geen gaatjes", enz.
Is dat nu het peil, waarop een academisch
gevormd m'ensch zijn debatten voert De heer
Van Gelder weet natuurlijk niet, hoe ik in mijn
rede van 10 Nov. zakelijk heb uitgesproken,
wat bij 2/3 van de bevolking hier leefde, hoe
zelfs tegenstanders onder den indruk gekomen
waren van mijn sterk betoog en dat niet onder
stoelen of banken staken.
Kom, dokter, U moet tl nog eens van een
betere zijde laten kennen I Ik koester dan ook
de hoop nog eens een gesprek met U te voeren
over de volksgezondheid, zonder persoonlijke
diskwalificaties. Tot ziens dus, dokter.
Ontvang de beste wenschen van uw poli-
tiek'en tegenstander, nochtans medestrijder voor
de volksgezondheid.
Middelharnis. P. DE VRIES.
Wij vermoedden, dat Dr. van Gelder het
schrijven van den heer De Vries wel van eenige
kantteekeningen zou willen Voorzien en zonden
het hem daarom toe.
Hieronder volgt wat Dr. van Gelder schrijft.
RED-
Den WelEd. Heer P. de Vries.
Als antwoord op 't bovenstaande veroorloof
ik me op te merken, dat 't in de eerste plaats
in mijn schrijven ging over de onjuistheid uwer
bewering, dat de zuigelingensterfte te Nieuwe
Tonge en Middelharnis 3 resp. 2 maal zoo hoog
was als die in Rotterdam. Deze onjuistheid
hanrhaaf ik ook na lezing van uw schrijven
nog. U spreekt van weinig feitenmateriaal in
mijn stuk, maar dat was toch juist voldoende
voor de zaak waar 't over ging en wat gaf U
voor cijfermateriaal in uw rede, om uw bewering
te staven en wat in bovenstaand stuk Uit
mijn cijfers bleek, dat in de laatste 5-jarige
periode die sterfte te Nieuwe Tonge en Mid
delharnis 3.5 was geweest en te Rotterdam
4.5 Daarmee was uw bewering volkomen
onjuist gebleken. Nu gaat U in uw stuk cijfers
geven betrekking hebbende op vroegere perio
den; dit behoort dus tot de geschiedenis en valt
dus buiten 't punt in kwestie. Hadt U beweerd,
dat nog niet zoo heel lang geleden de zuige
lingensterfte hier in sommige perioden aanzien
lijk hooger was dan in Rotterdam, dap zou
njemand daarover gevallen zijn. Uw nieuwe be
wering, dat in 1926 en '27 de zuigelingensterfte
in die Flakkeesche gemeenten een al te on
gunstig beeld gaven ten opzichte van Rotterdam
berust ook op een vergissing. In die jaren be
droeg ze n.l. voor Middelharnis en Nieuwe
Tonge 3.3 en'4.3 tegen 5 in Rotterdam;
de eerste cijfers zijn dus juist zeer gunstig We
zouden dus de cijfers, die U geeft en die ik
op 't oogen'blik wegens gebrek aan gegevens
niet beoordeelen kan, verder geheel onbesproken
kunnen laten, als voor de zaak, waarover 't
gaat, niet ter zake doende, maar 'k wil er toch
wel op wijzen, dat U toch eigenaardige en
willekeurige grepen daarmee gedaan hebt. De
gewone, goede manier is de sterftecijfers te ver
gelijken door ze te geven telkens over een 5-
jarig tijdvak, zooals ik gedaan heb over 1926-30.
U hebt echter de jaren 1919 tot 1923 uitgezocht,
die zich zoowel hier als dn Sommelsdijk, Middel
harnis en Oude Tonge hebben gekenmerkt door
een ongewoon hooge zuigelingensterfte. In die
jaren stierven in Nieuwe Tonge 26 zuigelingen,
maar de 2 daaraan voorafgaande jaren b.v. en
de 2 daaraanvolgende, in welke 4 jaren slechts
7 zuigelingen overleden, laat U wijselijk buiten
beschouwing, omdat dit niet in uw kraam te
pas komt, evenals het feit, dat volcfens de ge
zondheidscommissie cijfers, die loopen van 1915
tot 1930, dus in al die 16 jaren, 49 zuigelingen
gestorven zijn 'in Nieuwe Tonge, d. w. z. 3 per
iaar. Uw bewering, dat Nieuwe Tonge er nog
altijd 't slechtst afkomt, gaat dus alleen' op in
die eigenaardig gekozen perioden. Bovendien zou
dit nog niet ter zake dienen, waarom het gaat.
Maar zoodoende geeft men toch geen juist en
objectief beeld van het verleden "en daarom
moest 't toch te doen zijn. 't Zelfde geldt van
het ook weer eenigszins eigenaardig gekozen
tijdvak 1919 tot 1928. Als men de zuigelingen
sterfte objectief in 't verleden wil vergelijken,
dan zoiFmen dit moeten doen b.v. van 1915
tot en met 1930 en dit tijdvak ook weer in 3
viifjarige tijdperken kunnen onderverdeelen. Dit
kan ik op 't oogen'blik echter niet, omdat ik van
R'dam slechts de cijfers over de laatste 5 jaren
ontvangen heb, waarover het in de ons bezig
houdende kwestie ging, en de cijfers van de
gezondheidscommissie wat de Flakkeesche ge
boorten betreft slechts loopen vanaf 1922 tot
1931. 'k Wil ook deze zaak gaarne .nader on
derzoeken en hoop dan hierover te'zijner tijd
te berichten.
Tot zoover dan het zakelijke statistische ge
deelte.
En nu over de z.g. franje onzer beide stukken.
De franje van mijn stuk was wel degelijk in
verband met denj algemeenen gezondheidstoe
stand om vast te stellen, hoe deze is op 't oogen-
blik vergeleken met Rotterdam. Of uw verder
betoog, dat de algemeene gezondheidstoestand
op ons eiland niet goed is vergeleken met die
van Rotterdam, overeind is 'blijven staan, zul
len we nu maar aan 't oordeel der lezers over
laten. U beweerde, dat allerlei maatregelen noo-
dig waren, om de algemeene gezondheid hier
zoo goed te krijgen als dn R'dam en ik heb
gezegd, dat dit niet zoo is, dat onze algemeene
oezondheid even goed is als die daar, maar
dat dit niet wegneemt, dat verschillende maat
regelen toch ingevoerd moeten worden, om
zich zelfs wil en ook reeds lang in bespreking
en behandeling genomen waren. We kunnen dus
in veel dingen samenwerken, maar uw argumen
tatie was m.i. fout. En dat de arbeiders in de
steedsche fabrieken, waar alles door de fabrieks-
inspectie wordt beoordeeld, wat 'betreft de ge
zondheid het zooveel kwader zouden hebben
met hun 8-urig'en werkdag dan onze landarbei
ders met hun zware en vaak lange dagtaak bij
dikwijls ongunstig weer, kan ik niet inzien. De
steedsche arbeiders houden zeer veel tijd over
voor ontspanning en sport. Maar, helaas, de
beoefening van de sport verminderde de laatste
jaren, maar het bioscoopbezoek nam sterk toe.
Verleden jaar gaf men in R'dam hieraan 2Y2
millioen gulden uitWat minder in de bioscoop
en wat meer in de buitenlucht, zou de gezond
heid der grootsteedsche arbeiders meer ten goede
komen.
Wat het medisch schooltoezicht betreft, valt
niet zooveel te onderzoeken, 't Goede daarvan
staat reeds lang als een paal boven water en is
in allerlei jaarverslagen reeds wijd en zijd' be
kend gemaakt. Zelfs van „rechts" is in „De
Maas" te kennen gegeven, dat men er niet meer
afkeerio tegenover staat, als het aangevat wordt,
zooals het behoort en ook werkelijk geschiedt:
uitsluitend raadgevend en volkomen vrij, zonder
behandeling van 'de kinderen. Maar 'k blijf er
bij, dat thans 'het oogenblik slecht gekozen is,
om dit aan de orde te brengen en vooral zou
het niet van een bepaalde richting moeten uit
gaan. Maakt men er een partijzaak van, dan is
mislukking te wachten. Daar heb ik altijd voor
gewaarschuwd bij 't trachten, om verschillende
dingen in te richten, die nuttig kunnen zijn voor
de algemeene volksgezondheid en gelukkig kan
ik mede hierdoor dankbaar er voor zijn, dat
vele van die zaken tot stand gekomen zijn,
waarvoor ik de jaren, die ik hier gewerkt
heb, met (meer of minder) andere personen
geijverd heb. Intusschen laat 'ik het oordeel
hierover gaarne aan 't publiek over, maar dat
dit hierover anders oordeelt dan U, geloof ik
toch wel te mogen aannemen. In ieder geval
gevoel ik me heelemaal niet diep te beklagen,
maar veeleer heb ik het gevoel, dat mijn werk
od dit gebied niet vruchteloos geweest is en er
met voldoening op mag terugzien. Juist dezer
dagen is weer een mijner lievelingswenschen de
vervulling nabijgekomen, nu het ziekenhuis in
Dirksland, waarvoor ondergeteekende en vele
anderen al jarenlang zoo geijverd hebben, wel
dra zal aanbesteed worden. En in ieder geval
is vast te stellen, dat het socialisme als zoo
danig met alles wat op dit gebied hier tot stand
gebracht is, niets te maken heeft gehad, al wil
ik gaarne erkennen, dat onder de werkers voor
de verbetering van de hygiënische toestanden
op Flakkee ook even goed socialisten geweest
zijn.
De verdere franje van uw stuk is, naar mijn
meeniog, uwer onwaardig.
Als iemand zich over verbeteringen op dit
qebied verheugt, dan zal ik zeker niet achteraan-
komen, maar volqens U zou ik dit niet doen
als „anti-socialist".
Ten eerste, al was ik „anti-socialist", dan
zou 't nog geen zin 'hebben, want, zooals ge
zegd, het socialisme als zoodanig heeft daar
niets mee te maken gehad: noch met Groene
Kruis-werk, noch met verbetering van het zie
kentransport, noch met de waterleiding, noch
met het ziekenhuis, noch met de S. B. Z.-be-
weping enz. Maar ten tweede ben ik wel geen
aanhanger van de socialistische ideeën, maar U
is er glad naast, als U denkt, dat ik een spe-
Gialen haat tegen de socialisten gevoel, 'k Be
hoor tot geen enkele partij en U hebt dus ook
al weer uw mond voorbijgepraat, als U spreekt
over „Uw partijgenooten". En 'k ben objectief
genoeg, om van 'it socialisme te erkennen, dat
't veel heeft bijgedragen tot verbetering of op
heffing van sociale toe- resp. misstanden. Spe
ciaal beschouw ik het als een belangrijke post
op zijn creditzijde, dat het zooveel gedaan heeft
tegen het drankmisbruik onder de arbeidende be
volking. Maar zijn prediking van den klasse-
strijd in plaats van de klassensamenwerking,
vind ik verderfelijk en van zijn toepassing in
gemeenten en rijken zie ik tot nog toe weinig
aantrekkelijke gevolgen (denk aan verschillende
gemeente-financiën en aan de socialisten regee
ring in Engeland en Australië). Maar als ele
ment tegen starre behoudzucht kan ze nuttig
werken en dat kan ook 't geval zijn van uw
werkzaamheid als gemeenteraadslid en ook als
strijder voor de volksgezondheid. Maar laten we
deze niet tot partijzaak maken; daar is ze te
goed voor en van te hoog belang. Wie weet,
hoe dikwijls we dan nog zij aan zij zullen strij
den voor haar.
Hoewel door uw onverhoedschen aanval op
onze gemeente-reputatie wel in wat krijgszuch
tige stemming uit m'n tent gelokt en tot tegen
aanval ben overgegaan, bied ik ook mijnerzijds
gaarne m'n beste wenschen U aan, niet als
politieke tegenstander, maar als mensch tot z'n
medemensch.
C. VAN GELDER.
Nieuwe Tonge, 23 December 1931.
Geachte Redactie!
Mogen wij s.v.p. een plaatsje in uw geëerd
blad voor het volgende, waarvoor onzen
vriendelijken dank.
Zooals ondergeteekenden vernemen, zal mer
in het vervolg na de afgraving van het Zand>
pad, eerst een flinke trap moeten beklimmen,
om van den Langeweg op den Oostdijk te
Sommelsdijk te kunnen komen.
Is men fietsrijder of vervoert men een hand»
kar, kruiwagen of wat ook, dan moet men
eerst een omweg maken van 60 k 70 meter
om den Langeweg te kunnen bereiken.
Is het gemeentebestuur van Sommelsdijk
zich wel bewust wat een last dat zal veroor
zaken
O.i. niet.
En hoe zal het staan met de veiligheid van
het verkeer na de verandering? 't Is het b-st
dat het gemeentebestuur van Sommelsdijk
daar maar direct een post voor eerste hulp
bij ongelukken vestigt.
Zijn de veranderingen bedoeld om de be
volking van Sommelsdyk te prikkelen?
Zoo neen, wie is dan in staat de noodzake
lijkheid voor die veranderingen, waaronder
misschien ook nog het laten zaken van een
gedeelte van den Oostdijk, aan ondergeteeken
den te verklaren?
Sommelsdijksche en niet Middelharnissche be>
langen moeten hier den doorslag geven.
Wordt nog met Sommeldijksche belangen
gerekend? Indien niet, dan zal het hoog tijd
worden 1
Uw dw. dnr„
A. DE MOOIJ.
J. KRUI DER.
Iz. ROETMAN.
G. CAMPHENS.
A. TROOST.
Sommelsdyk, 23 December 1931.
Het schijnt dat dit plan in de gemeente
nogal ontstemming verwekt. Het beste zal zijn
dat er in den Raad maar eens grondig over
gesproken wordt. Misschien is wel een oplos
sing te vinden, die meer in het belang der
Sommelsdyksche bevolking kan genoemd wor
den. [Redactie.
Vergadering van den Raad der gemeente
STELLENDAM op Woensdag 23
December, des nam. om 2 uur.
De publieke tribune was geheel bezet met
werkloozen, zoodat verschillenden moesten wor
den teruggewezen.
Wegens ziekte was afwezig de heer Van
Oostenbrugge.
De Voorzitter, burgemeester Charbon, opent
de vergadering met gebed, waarna de notulen
der laatste twee gehouden vergaderingen wor
den voorgelezen en onveranderd vastgesteld.
De kas van den gemeente-ontvanger is na
gezien en in orde bevonden.
In kas was 1663.12.
Ged. Staten berichten hun goedkeuring over
de gewijzigde verordening ingevolge de woning
wet.
Ingekomen is een adres van den Flakkeeschen
Bestuurdersbond, waarin gewezen wordt op de
steeds toenemende werkloosheid, waardoor ver
schillende gezinnen met ondergang bedreigd
worden. Deze organisatie vraagt de instelling
van een werkloozencommissie, waarin afgevaar
digden van de arbeidersorganisaties zitting heb
ben.
B. en W. stellen voor dit stuk voor kennis
geving aan te nemen.
De heer HOLLEMAN: Waarom voor kennis
geving aannemen
De VOORZITTER: We zijn wel bereid om
een paar' arbeiders in de commissie te nemen.
Maar er is daaromtrent nog niets definitiefs be
sloten.
De heer HOLLEMAN: Ik ben er voor om
er twee te benoemen. Wie moet dat doen, de
Raad of B. en W.
De VOORZITTER: Er zijn er al een paar
gevraagd, maar ik weet niet of ze het zullen
aannemen. De Raad kan ze ook benoemen,
daar heb ik geen bezwaar tegen.
De heer HOLLEMAN: Ik kan me er wel bij
neerleggen, dat B. en W. het doen, als het
maar gebeurt.
De heer VOGELAAR: Wij hebben er over
vergaderd, daar was Holleman niet bij, die had
toen vergadering van de S. B. Z. Er zijn toen
2 namen genoemd. Spr. kan er zich ook mee
vereenig'en, dat B. en W. het verder in orde
maken.
De heer HOLLEMAN: Maar dan behoeft dit
adres toch niet voor kennisgeving te worden
aangenomen Als het al gebeurd is, is het goed.
E)e SECRETARIS: Dit is van de Bestuurders-
bond, dat is wat anders dan de Landarbeiders-
vereeniging.
De Stellendamsche Visscherijvereeriging wijst
in een adres op de geringe verdiensten van dit
jaar. De hoogste was 500, de meesten 400,
zoodat gemiddeld niet meer dan 9 per week
is ontvangen. Zij vragen ook in aanmerking te
mogen komen voor de steunverleening.
De VOORZITTER stelt voor dit schrijven
in handen te stellen van B. en W. voor prae-
advies.
MIJN HARDT'S
Kokers40en75ct.|||| Proefpakje 10 ct.
Bij Apoth.en US? Drogisten.
Wordt met algem. stemmen goed gevonden.
A. Koese vraagt ontheffing van een half jaar
hondenbelasting, daar zijn hond wegens ziekte
werd afgemaakt. Daar de belastingverordening
dit niet toelaat, wordt afwijzend beschikt.
Een tiental bewoners van de Schoolstraat
vragen een goeden waterafvoer.
De VOORZITTER zegt dit in handen van
den gemeente-opzichter te hebben gesteld voor
kostenberekening.
De M.A.B.E.G. bericht op een desbetreffend
schrijven, dat een bedrag van 30 in eens of
3 per jaar voor het plaatsen van brandkranen
een zeer billijk bedrag is. Het onderhoud en het
vorstvrij houden is er onder begrepen.
De heer HOLLEMAN Dan kunnen we be
ter in eens 30.betalen dan eeuwigdurend
3.te betalen. Wordt conform met alg. st.
besloten.
Ontvangen is de winst- en verliesrekening
en de balans van het electriciteitsbedrijf E.M.
G.O. Zal onder de leden circuleeren. Bijgevoegd
is het rapport van den accountant, meldend dat
alles in orde bevonden is.
Ingekomen is een schrijven van den Chr.
Bond van Landarb. afd. Stellendam.
De VOORZITTER stelt voor dit schrijven
dat denzelfden inhoud 'heeft als dat in de vori
ge vergadering van den modernen landarb. bond
ter tafel is gebracht, voor kennisgeving aan te
nemen, waartoe met alg. stemmen wordt beslo
ten.
'De VOORZITTER deelt mede, dat aan de
E.M.G.O. gevraagd is, uit bezuinigingsover-
wegingen de lichtsterkte der haven- en straat
verlichting te verzwakken. De E.M.G.O. wil
hier wel toe overgaan. Maar de kosten voor de
gemeente voor verwisseling der lampen bedra
gen alleen al een 70.—.
B. en W. meenen dat deze gemeente toch al
niet zoo overdadig is verlicht en willen het
voorloopig nu zoo maar houden. Als deze kos
ten er af moeten, beteekent de bezuiniging niet
zoo veel.
De heer HOLLEMAN Maar die kosten zijn
toch maar voor één jaar.
De VOORZITTER Ja wel, maar de heele
bezuiniging bedrhagt maar 85. Om daar nu
70.kosten voor te maken en bovendien nog
achteruit te gaan in de verlichting, achten B. en
W. niet gewenscht. Als men naar andere ge
meenten kijkt is de verlichting hier toch al niet
zoo schitterend.
De heer HOLLEMANHet zou ook al wat
bezuinigen als de lichten wat later aangingen.
De VOORZITTER Dat is van heel weinig
beteekenis. Wanneer al de 47 lantaarns heel
den nacht branden is er voor 94 cent verstookt.
Een kwartier vroeger of later aan, maakt dus
geen verschil. Bovendien moet er rekening ge
houden worden met de voordonkertjes, die soms
vrij plotseling invallen. Ook de automatische
klokken kunnen niet altijd precies op een kwar
tier afgesteld worden.
De heer JANSEN Ik zou in verband met de
straatverlichting wel iets willen zeggen. Het
is gebleken dat in den tijd van veel gebruik,
zoo tusschen vier en negen uur 's avonds de
spanning met 35 volt zakt. De wet staat maar
4 toe. Nu zit er hier in den Raad een com
missaris en een bestuurslid van de E.M.G.O.
Spr. begrijpt niet, dat deze zich daarover niet
uitlaten in de E.M.G.O.-vergaderingen, want dat
is juist de reden waarom in Stellendam het licht
zoo slecht is. De E.M.G.O. zal hier verandering
in moeten brengen.
De VOORZITTERWanneer u klachten
hebt, kunt u zich het best rechtstreeks tot de
E.M.G.O. wenden. Electrotechnisch ben ik niet
op de hoogte.
De heer JANSEN Aan klachten storen ze
zich niet bij de E.M.G.O. Er zijn al klachten,
die meer dan een vol jaar tevergeefs op ant
woord wachten.
De VOORZITTER Het is mij niet bekend
dat er klachten zijn ingekomen.
De heer HOLLEMANZoo zijdelings weg
word ik door den heer Jansen beticht van
plichtsverzaking. Spr. kan echter mededeelen
dat er al verschillende keeren heeren van de
E.M.G.O. geweest zijn, om opmetingen te doen
en die ontkennen' dat de snanning zoo ver zakt.
Sr>r. weet niet wat hij er verder aan doen moet.
Maar, daar de heer Jansen zoo technisch erva
ren is in electriciteitszaken, geeft spreker hem
den raad, zijn baantje over te nemen, de heer
Jansen weet er meer van dan sprker.
De heer JANSENIk dank je wel, ik heb
baantjes genoeg. Ik heb er geen meer bij noodig.
De heer HOLLEMANIk heb ook klachten
gehad van menschen die 's avonds een electrisch
kookstel willen gebruiken, maar er niets mee
kunnen beginnen, wecjens te weinig stroom-
sterkte.
De VOORZITTER Dat is in een pand het
geval. Spr. is technisch niet op de hoogte en
weet er niet van.
De heer JANSEN Dus moeten we het nu
maar laten zoo als het nu is Het zou nog
kunnen wanneer de stroombetaling gelijken tred
hield met de verlaging van het voltage. Maar
dat is niet het geval. Wanneer een lamp van
100 kaarsen 's avonds zakt tot 75, moet bijna
toch voor het volle bedrag betaald worden.
Anders kan men het euvel verhelpen door b.v.
een sterkere lanmp te nemen, maar dan moet
men ook meer gaan betalen. Eigenlijk is de
toestand zoon, dat de gebruikers nu moeten be
talen voor stroom welke zij niet gebruiken. We
hebben om die reden in Stellendam buitenge
woon slecht licht.
De VOORZITTER Nu overdrijft u wel een
'beetje.
De heer JANSENJa, u is de eenige in heel
Stellendam, die goed licht heeft.
De VOORZITTER Wanneer er klachten
zijn, laat de heeren die dan bij mij brengen,
dan zal ik zorgen dat ze op de vergadering van
de E.M.G.O. worden behandeld.
De heer HOLLEMAN Dat is afgesproken.
De heer JANSEN En nu de straatverlichting.
Spr. vraagt of de voorzitter niet weer of er in
het contract met de E.M.G.O. sprake van is
dat de gemeenten de kosten van lampenveran
deringen moet betalen.
De VOORZITTER Natuurlijk moet de ge
meente de kosten betalen. Men kan wel iedere
week een andere lamp vragen.
De heer JANSENIk betwijfel of die wel in
het contract te vinden is.-
De SECRETARIS In het contract is sprake
van vergoeding van lampen die uitgebrand zijn
of die stuk zijn en vernieuwd moeten' worden.
De heer JANSENJuist, dus niet het ver
wisselen van lampen.
De VOORZITTER Het spreekt toch van
zelf, dat die ook betaald moeten worden
De heer JANSENAls het waar is dat de
gemeenten die kosten moeten dragen, kunnen we
het dit jaar beter zoo houden.
De heer HOLLEMANOver 1931 bedoelt u 7
De heer JANSENNeen 1932. 1931 is al bij
na om.
Aldus wordt met algemeene stemmen besloten.
Het suppl. kohier der hondenbelasting wordt
met algemeene stemmen vastgesteld, waarbij
Wethouder Hoek de opmerking maakte dat hij
ook een hond heeft. Pas gekocht. En de Voor
zitter hem inlicht dat de belasting nog over den
vorigen eigenaar loopt.
Dan deelt de VOORZITTER mede, dat hij
zich in verband met den wensch van den raad
ten dien opzichte gewend heeft tot den heer
Brooshoofd, hoofd der O. L. S. om inlichtingen
en advies over het eventueel ontslag van een
helpster in de handwerken, waartoe de raad uit
bezuinigingsoverwegingen wilde overgaan. Het
hoefd adviseerde echter dat niet te doen, want
zij kan niet gemist worden.
De heer JANSENHoeveel kinderen tegelijk
heeft de helpster,?
De VOORZITTERDat weet ik niet uit
het hoofd. Maar de heer Brooshoofd heeft het
goed onderzocht en zegt dat het niet kan. B.
en W. durven dus niet met een voorstel te
komen om die helpster te ontslaan.
De heer VOGELAAR Krijgen de kinderen
uit de eerste klas ook handwerkonderwijs
De VOORZITTER :In ieder geval moeten die
onder toezicht van de helpster blijven. Boven
dien gaat straks de onderwijzeres ook weg.
De heer VOGELAAR Dan is het maar be
ter het zoo te houden.
Hiertoe wordt met algemeene stemmen be
sloten.
De VOORZITTER stelt aan de orde het op
voorstel van den heer Vogelaar in de vorige ver
gadering aangehouden verzoek van den Kerke-
raad der Ned, .Herv. Kerk om ontheffing van
het bouwverbod op een stuk grond waar men
de nieuwe Ned. Herv, School en woning voor
hoofd wil bouwen.
Het voorstel van den meerderheid van B. en
W. is om de ontheffing toe te staan.
De heer VOGELAAR Ik ben zelf zooals
ieder weet een warm voorstander van christelijk
onderwijs en ben blij dat er op Stellendam heel
wat ouders gevonden worden die hun kinderen
naar de school met den Bijbel zenden. Maar met
den bouw van deze nieuwe school kan spr. zich
niet vereenigen. Het zou iets anders zijn wanneer
de 'bestaande Chr. School een kerkelijk gerefor
meerde school was. Dan was er reden om een
Herv. school te bouwen. Maar die reden is er
nu niet. De bestaande christelijke school zet
haar deuren open voor kinderen van alle ker
kelijke gezindten, zoowel voor Herv. als Geref.
Het verwondert spr. dan ook en doet hem pijn
lijk aan, dat de grootste ijveraar voor die Herv.
School, de heer Bouman, eerst zijn kinderen
op de openbare school 'bracht, terwijl de ge
legenheid er voor was op de bestaande
Christelijke school. Spr. kan dat niet met het
streven om een nieuwe chr. school te bouwen,
rijmen. En hij herinnert aan 't feit, dat ook in
specteur Brandsma. die toch wel bekend staat
als een voorstander van chr. onderwijs alles ge
tracht heeft om de scheuring te voorkomen en
het bij één school te houden in dit kleine dorpje.
Maar de heeren willen van samenwerking niet
weten. Toch is dit de eerste eisch van de be
leving van de christelijke beginselen. Een waar
christen zal zooveel mogelijk de eenheid en de
samenwerking bevorderen. Maar hier zoekt men
verdeeldheid en tweedracht, wat zich moeilijk
met het christendom laat verstaan.
Dan is er een finantieele kant aan deze zaak.
Wanneer die bouw doorgaat zal de gemeente
op een schuldenlast van 23000— komen. Spr.
zou wel eens willen weten waar de heeren die
2000.aan rente en aflossing per jaar van
daan willen halen, gestel het geval dat het lukt
in dezen tijd voor Stellendam een leening van
23000— af te sluiten
Toen de raad in overleg trad met B, en W,
over de moeilijke kwestie der werkverschaffing
moesten B. en W. zelf erkennen, dat ze geen
uitweg wisten om aan kasgeld te komen. We zit
ten hier in een heel arme gemeente en een 2e
christelijke school is geheel overbodig. Men
heeft ook den persoon van spr. bij deze kwestie
betrokken alsof het bij Spr. tegen de Herv. zou
gaan. Dat is een groote onwaarheid. Niemand
zal ooit van spr. kunnen zeggen dat hij de ge
reformeerden voor de Hervormden zal trekken.
En wat het Eilandennieuws en de Stellendam
sche medewerker van dat blad over spr. ge
schreven hebben, laat spreker liggen. Daaraan
hecht hij niet de minste waarde. De uitkomst
zal wel leeren wie hier gelijk heeft gehad. Ten
slotte zit er voor de gemeente ook deze kwestie
nog aan vast, dat wanneer de school de bedoel
de arond krijgt er later van uitbreiding naar die
richting geen sprake kan zijn. Wordt daar nog
eens een straat aangelegd dan zou de school
met de achterzijde er tegen aan komen. Een goed
gemeentebestuur weet ook in de toekomst te
zien en dan kan verwacht worden dat in de
toekomst de gemeente juist naar die richting
zich zal uitbreiden. Alles bij elkaar genomem,
zal spr. tegen het voorstel van B. en W. stem-
Smi
De VOORZITTER: Het eerste deel van uw
rede hield sledhts zijdelings verband met de
kwestie waar het hierover gaat. Het is mogelijk
dat LI gelijk hebt en men in de toekomst juist
dien grond graag wil hebben voor woningbouw.
Maar we leven nu in het heden en moeten niet
op den tijd vooruitloopen.
