EY
Antirevolutionair
Orgaan
voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsche Eilanden,
de Bestel
INT
ÈL!
TIJD
!tekaart/er
IN HOC SIGNO VINCES
3802
ZATERDAG 28 NOVEMBER 1931
46STE JAARGANG
Ionten
men
EERSTE BLAD.
PRIJS 25 CENTS
'EGELS
Op den Uitkijk.
THEN
IRNE
ÏAAGT ONS
IDELBOEK
;R IEZAGE1
everij v.h.
mmelsdijk
Uie stukken voor de Redaetle bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te xenden aan de Uitgevers
Overal verkrijgbaar
e Politieke kwestie in
M iddelharnis.
van Neder*
passing van
:onwerken
IMTE N.V.
7, Chr, geSU, tijdschrift,
Keuning te Baarn,
den nieuwen jaargapa
lede nummer, en we zijn
op den ingeslagen1 weg
I ontspanning lijkt het mij
jonge vrouv/en en jonge
We hebben den vorigen
iroote belangstelling ge
niet beter doen dan een
Ivembernummer te geven,
1 een verscheidenheid van
Ir van „De Jonge Vrouw"
It. Nicolaas-voorbereidin-
lek geeft een heele reeks
je handwerken', die als
len, bov'endien is er een
bij dit nummer gegeven,
over het lakken van
verpakking en verder
l'oor St. Nicolaas-lekker-
die vooral in dezen tijd
In, is de pagina waarop
Igs de Winkels" allerlei
(étalages zijn afgebeeld en
I van Zweedsch weefwerk
Ier van de tentoonstelling
|ijverheid. Dan is er e'en
Jeanette WinkNij'huis,
^en beschrijving van een
verder de gewone ru-
0.
oordige tijd stelt
jhen, Men leeft
mist vaak tijd en
|tig en smakelijk
zenuwen wor-
atig geprikkeld.
jlrigley's Kauw
de zenuwen te
en de spijs-
(te bevorderen,
houdt het gebit
Ie adem frisch -
:n gezonde eet»
akje Wrigley'sin
knapt er van op
blijvende smaak
blijvend genot.
ten: P.K. met
lepermuntsmaak
tint met een pit-
|k van versche
Slechts 5 cent
tóch het aller*
bestaat.
H L-17
i
4
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post f 1.— bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 8.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGAVEN.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ
v.h. W. BOEKHOVEN ZONEN
SOMMELSDIJK
Telef. Interc. No. 202 Postbus No. 2
ADVERTENTIËN 20 cent, RECLAMES 40 cent, BOEKAANKONDIGING 10 cent per regel
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1.- per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 uur.
|ICHT
verkrijgbaar by
)N 231
EMD.
III.
Wij hebben in voorgaande artikelen
getracht de politieke kwestie in Mid-
deliharnis van onzuivere elementen te
ontdoen. Zooals we schreven heeft de
S. G. P, getracht in troebel water te
visschen, het „kerkje-spelen" er bij be
trokken en geprobeerd den indruk te
vestigen, alsof er aan een „monsterver
bond" het onzalig leven geschonken
was, een verbond, dat de gemeente op
duizenden guldens zou komen te staan.
\Ve hebben met de klare feiten aan-
^Jjwond dat dit alles niets dan laster is.
Niettemin blijft er echter het feit, dat
de heer Vroegindeweij door links met
behulp van den heer Struijk als wet-
"~kuders gevallen is.
Een principieele kwestie kun
nen wij daar niet in zien. Dat zou wel
het geval geweest zijn indien de heer
Struijk zich inderdaad aan links ver
kocht ihad en zich had verbonden het
program van den heer De Vries in de
loopende zitting te steunen zooals ver
teld en geschreven was.
Nu blijkt het echter alleen slechts een
kwestie van t a c t ie k, van t a c t i s ch
politiek beleid te zijn. Want ook
het college van B. en W. onderging
geen principieele wijzigingen. Dat bleef
principieel zooals het was: één rechts
en één links. Het was slechts een per
soonsverwisseling.
En nu verwondert het ons, dat men
den heer Struijk daar zoo lastig over
gevallen is. Men wist toch precies
wat men aan hem had Het was reeds
vóór de candidaatstelling voor den ge
meenteraad voldoende bekend, dat de
heer Struijk onder geen enkele voor-
waarde zijn stem zou uitbrengen op den
heer Vroegindeweij .En toch stelde
men hem no. 1 op de lijst en toch werd
hij door veel meer kiezers dan ver
wacht was ook door vele Hervormde
kiezers gekozen, zonder dat door
voorkeurstemmen op de lijst gebleken
is, dat men hem niet wenschte.
Het doet dus wel vreemd aan dat
men na de wethoudersverkiezing zich
druk ging maken over de houding van
den heer Struijk. Hij is niet iemand die
van daag zus en morgen zoo spreekt.
Men wist precies hoe hij tegenover de
dingen stond.
Men moet dat goed in het oog hou-
Het ging hier over den persoon
van den heer Vroegindeweij,
Niet over kerken of beginselen maar
over een persoon.
i Het bezwaar tegen het optreden van
den heer Vroegindeweij was algemeen
?n^r ben die niet hun stem op hem
«ebben uitgebracht wij schakelen nu
de S. G. P. die uit den aard der zaak
politiek belang bij deze broedertwist
had, even uit
Het is precies zooals de heer De
Vries schreef„Naar onze meening
heeft bij de uitoefening van het wet
houdersambt door den heer Vroeginde
weij het persoonlijk element te sterk
gesproken,"
De heer Vroegindeweij heeft over
het hoofd gezien, dat het officieele ambt
van den heer Vroegindeweij en de
persoon Vroegindeweij twee verschil
lende elementen zijn, waarbij het laatste
niet mag domineeren bij het optreden
van het eerste.
Op dit persoonlijk element heeft de
groep-Vroegindeweij in haar verkie
zingscourant zelf gespeculeerd, toen zij
op pagina drie schreef„En burgers
van Middelharnis wees eens eerlijk
Waar gaat ge heen als ge raad noodig
hebt of in verlegenheid zit Gaat ge
dan niet naar onzen wethouder Vroeg
indeweij Geeft hij u dan niet alle raad
en zegt hij dan niet wat ge doen
moet
Dat is het voor opzetten van het per
soonlijk element, waardoor de openbare
verhoudingen vertroebeld zijn gewor
den in Middelharnis. De heer Vroegin
deweij begreep niet meer waar zijn
plaats was en probeerde de positie van
den burgemeester in te nemen.
Dat werd de grief van velen. En
daar komt dan nog bij, dat men ging
zeggen en schrijven dat de heer Vroeg
indeweij zijn ambt misbruiken ging om
zijn persoonlijke positie te verstevigen.
Want wel schreef 't verkiezingsblad
van de groep-Vroegindeweij (alsof het
deze grief voorvoeld heeft): „Heeft
hij ooit onderscheid gemaakt tusschen
menschen Heeft hij er ooit naar geke
ken van welke politieke partij gij waart,
of tot welke kerk ge behoort Maar
dat was het nu juist waar het over liep.
Herhaaldelijk hoorde men de grief,
dat hij als lid van 'het burgerlijk arm
bestuur zoowel als wethouder zijn poli
tieke en persoonlijke vriendjes voortrok
en bevoordeelde.
Nu willen wij niet gaan onderzoeken
hoever dit waar is. Wij zeggen alleen
dat dit de algemeene grief is, uit diver
se kringen, politieke en persoonlijke.
Want ook uit de Ned. Herv. Kerk zelf
kwamen de klachten. En het schijnt,
dat ook in de Ned. Herv. Kerk de
heer Vroegindeweij zijn persoon veel te
veel op den voorgrond bracht en dit
het ongenoegen van verschillende Ned.
Herv. Predikanten in Middelharnis en
omgeving heeft opgewekt.
Wij beoordeelen hier echter niet de
waarheid of de waarde van
deze grief, alleen constateeren
wij haar bestaan, van haar bestaans
recht blijven wij af.
Maar ten gevolge van deze grief te
gen den persoon van den heer Vroeg
indeweij is de politieke kwestie in Mid
delharnis totaal vertroebeld. Van ob
jectieve beginselpolitiek kon geen spra
ke meer zijn en zoolang de heer Vroeg
indeweij wethouder was, moest men er
hoe langer hoe verder door in het moe
ras wegzinken.
Zoo was metterdaad de toestand.
En daarin kon nooit verandering ge
bracht worden, vóór en aleer de heer
Vroegindeweij een poosje op den ach
tergrond trad.
Wij bezien de kwestie nu zoo objec
tief mogelijk en laten de mogelijkheid
staan, dat de heer Vroegindeweij vol
komen onschuldig is aan de grief, die
tegen hem gevoerd wordt. Maar ook
dan was 't nog gewenscht, terwille van
den algemeenen politieken toestand in
deze gemeente, dat de heer Vroeginde
weij afstand deed van den wethouders
zetel, totdat de sfeer was gezuiverd
was.
Het is niet iets nieuws wat we hier
vertellen.
Het zou ons niet moeilijk vallen, om
uit de politieke geschiedenis van ons
land verschillende voorbeelden aan te
halen van leidende figuren, tegen wie
een felle persoonlijke hetze was geor
ganiseerd, waaraan zij volkomen on
schuldig waren, maar waarom het toch
terwille der algemeene politieke objec
tiviteit en gesteldheid noodig geacht
werd dat zij op den achtergrond traden
Niemand kan van ons zeggen, dat
wij aan den persoon van den heer
Vroegindeweij tekort doen, daar wij de
mogelijkheid veronderstellen, dat de
grief, die in Middelharnis algemeen
tegen hem gehoord wordt, van allen
grond ontbloot is.
Maar ook in dat geval achten wij
het noodig, terwille van de politieke
constellatie in deze gemeente, noodza
kelijk, dat hij voor eenigen tijd op den
achtergrond treedt.
Trouwens, de heer Vroegindeweij
schijnt daar zelf geen bezwaar tegen
gehad te hebben, want bij de wethou
dersverkiezing heeft hij terecht gezegd,
dat hij zich nu als gewoon raadslid
volkomen vrij gevoelt en spreken kan,
waar hij anders zou moeten zwijgen,
en zwijgen, waar hij anders soms moest
spreken.
En hoe minder de groep-Vroeginde
weij nu maar eenige verbolgenheid
toont tegen den onvermijdelijken gang
van zaken, hoe minder de gedachte
voedsel krijgt, dat het inderdaad om
den persoon van den heer Vroeginde
weij gaat.
Men was in Middelharnis in een im
passe geraakt, in een doodloopend slop,
waar gezonde beginselpolitiek niet
meer mogelijk was, omdat zich alles
concentreerde om den persoon van den
heer Vroegindeweij.
Daaraan moest een eind gemaakt
worden, dat wilde men zoowel rechts
als links. Want het is niet de heer
Struijk, maar het zijn de k e z e r s van
den heer Struijk, die dat ook gewenscht
hebben.
En als het nu terwille van het poli
tiek belang en een gezonden toestand
noodzakelijk is afgezien van eenige
persoonlijke schuld is het dan zoo
erg, dat de wethouderszetel eens door
een ander wordt ingenomen In vele
gemeenten en in de steden gebeurt dat
toch herhaaldelijk Als het werkelijk
om het beginsel en niet om den persoon
gaat, behoeft men zich daar toch niet
zooveel van aan te trekken
Wij zien den politieken toestand in
Middelharnis zoo, dat geen anderen
uitweg meer mogelijk was.
En wie wat meer van den toestand
afweet, weet dat de kwestie veel dieper
zit .De uitslag van de wethoudersver
kiezing is maar een uitbarsting van den
vulkaan, het vuur zit in de ingewanden
en daar heeft het al lang gerommeld.
Wie het verkiezingsblad van de
groep-Vroegindeweij van 1927 nog in
zijn bezit heeft en eens naleest, weet
wat wij bedoelen.
De groote fout is geweest, dat de
broeders in Middelharnis uiteen ge
gaan zijn.
Dat had nooit mogen gebeuren.
Het laatste verkiezingsblad van de
groep-Vroegindeweij slaat dan ook ge
lukkig een heel anderen toon aan en
wie tusschen de regels door leest, voor
al het eerste artikeltje: „Hervormd en
daarom Antirev.en „Het Beginsel
voorop bemerkt, dat voor een geest
van verbittering een geest van toenade
ring gekomen is. Ook hetgeen er be
sproken is tusschen het bestuur der
Ned. Herv. Kiesvereen. en dat van de
A.-R. Kiesvereen. geeft vertrouwen,
dat men inderdaad tot samenwerking
genegen is.
En dien kant zal het inderdaad op
moeten.
St. Geref. worden de uitgetreden
Ned. Herv. broeders nooit, daarvoor
hebben ze de Ned. Herv. Kerk te lief.
Van Chr. Hist, ambitie kan evenmin
sprake zijn. De laatste verkiezing zijn
ze trouwens ingegaan met de fiere leu
ze: Hervormd en daarom Antirev.
Maar wat zal nu een niet bij het par
tijverband aangesloten Antirev. K.V.
ooit kunnen beginnen In de gemeente
politiek kan men iets uitrichten, maar
bij Staten- en Kamerverkiezing staat
men volkomen buiten allen invloed.
Kerkelijk Herv. kiesvereen. worden in
het partijverband niet erkend. Wat
schiet er anders over dan zich te ver
staan met de georganiseerde Antirev.
broeders
Zal het in Middelharnis ooit tot ge
zonde beginselpolitiek komen, dan moet
het dien weg op.
Een andere weg is er niet!
Op welke manier de hernieuwde sa
menwerking tot stand moet komen, is
een zaak voor Middelharnis zelf, maar
dat het daartoe zal moeten komen, staat
voor ons vast.
Mogen de broeders het inzien eer zij
door den nood er toe gedwongen zul
len worden.
De groei van het socialisme op Flak-
kee is onrustbarend. In 1922 hadden ze
slechts een 600 stemmen, in 1929 reeds
ruim 1600. En die groei gaat door. Ook
de gemeentepolitiek komt in het teeken
van den strijd tegen het socialisme te
staan. Men make zich niet de illusie,
dat het mandaat van den heer De Vries
in Middelharnis niet meer hernieuwd
zal worden. Eer verwachten we een
volgende verkiezing de bezetting van
een tweeden zetel door de sociaal-de
mocraten. De voorspelling, die de heer
De Vries deed over wat in de toekomst
te wachten staat, is niet enkel een
snoeven op verworven macht, maar een
proeven van de geesten, die op geheel
Flakkee openbaar worden.
Wanneer de broeders in Middelhar
nis thans niet vrijwillig tot elkander
komen, zal ongetwijfeld de tijd komen,
dat de nood hen er toe dwingt.
Als het dan maar niet reeds te laat is!
Als tegenprestatie tegen ons eerst artikel over
de politieke kwestie van Middelharnis, komt
het orgaan van de S. G. P. met een zeer
persoonlijken aanval, waarop we natuurlijk niet
antwoorden.
Wij gelooven eigenlijk ook, dat hier meer
domheid dan slechtheid aan het woord is. In
dit persoonlijk-worden bij een publiek debat
manifesteert zich de primitieve natuur, die tot
geen rijpheid kwam, het is de naïeve domheid
van den ongeschoolden en ongeoefenden geest,
die geen andere manier van uitweg te vinden
weet. Trouwens, die domheid illustreert zich
wel 'heel duidelijk in het feit, dat o.m. gepubli
ceerd wordt, dat onze firma bij het omzetten
in een N.V. 26000.vreemd kapitaal in de
zaak kreeg. Ieder lezer met normale hersens zou
hierbij direct natuurlijk de opmerking maken:
er moet nog al aardig perspectief in dat bedrijf
zitten, als er zoo maar door een vreemde meer
dan een kwart ton wordt ingestoken. Neen, het
Kerstenblaadje, dat zelf een N.V. stichtte (waar
van de cijfers ons natuurlijk even goed bekend
zijnveronderstelt in zijn naïeve domheid,
zulken nuchteren gedachtengang bij zijn lezers
niet. Wel een aardig compliment ten aanzien
der lezers
„Die 't sohriklfjkst swijght, heeft allerbest
gesegt", sprak Constantijn Huygens reeds in
1660!
De vorige week heb ik een en ander gezegd
over het verstaan der tijden en daarbij gewezen
op het groote verschil,, dat er ligt tusschen de
wereldbeschouwing der Christenen en der we-
reldlingen.
Men moet dat steeds goed in het oog houden
bij het bezien der groote principieele vraagstuk
ken op allerlei terrein des levens.
Het oud-liberale standpunt was, dat het Chris
tendom alleen voor de binnenkamer recht van
bestaan had. „Verknoei met uw Bijbelteksten
ons schoone Staatsrecht niet I" riep in de vorige
eeuw een Staatsman van liberalen huize, toen
een Christen-staatsman zich op Gods Woord
beriep in het Parlement.
En heden nog wordt bil elke gelegenheid ge
zegd en geschreven, dat Christendom en politiek
niets met elkaar te maken hebben.
Vooral de sociaal-democraten doen hun best
om hun kiezers deze gedachte bij te brengen.
Telkens weer bemerkt men, dat getracht wordt
deze twee te scheiden.
Wie nu maar goed inziet wat het Christendom
in wezen is, loopt geen gevaar op deze klip te
stranden.' Maar er zijn altijd nog velen, die den
Godsdi'enst voor den Zondag houden en denken,
dat men in de week de wereld wel haar portie
geven kan.
Dat valt niet alleen voor onder z.g. „lichte"
Christenen, maar ook onder de allerzwaarsten
treft men dit dualisme aan. Nog niet lang ge
leden sprak ik een burgemeester, die mij een
lijst liet zien van leden eener moderne land-
arbeidersvereeniging, waarop verscheidene na
men voorkwamen van menschen, die uitgespro
ken Kersteniaan zijn, er stond er zelfs één bij,
die op de candidatenlijst der S.G.P. voor den
geméenteraad gestaan had.
Dat zijn eigenlijk raadsels. In de eerste plaats
al hierom, omdat de S.G.P. feitelijk principieel
staat tegenover alle vakorganisatie en sociale
leven, die menschen moesten dus eigenlijk al
krachtens hun beginsel geen lid van een vak
organisatie zijn. Maar ze zijn niet alleen lid,
maar zelfs lid van de moderne vakorganisatie,
een vakbond, waarvan bekend is, dat hij bij
wagen is van de S.D.A.P.
Dat raadsel laat zich alleen maar verklaren,
indien men eerst begrepen heeft, welke men
taliteit dit soort menschen beheerscht. Zij zijn
feitelijk alleen maar des Zondags zwaar ortho
dox. Dan is het de dag om aan him zieleheil
te denken en te overpeinzen op welke manier ze
nu hun dood in den hemel kunnen komen. Want
in den grond der zaak zijn het niet anders dan
hemelzoekers. Maar in de week beheerscht hun
een andere geest. Dan viert het materialisme
hoogtij en zijn ze er op uit hun stoffelijk leven
te dienen.
Dat is een dualisme, dat met het waarachtige
Christendom niets te maken heeft.
Het is een afwijking, die al heel oud is. Reeds
de Apostelen moesten er de eerste Christen-ge
meenten tegen waarschuwen. En geheel de kerk
geschiedenis door heeft dat vervloekte dualisme
zijn invloed doen gelden. Het is de dubbele
moraal, die de wereld wat wil geven en ook wat
over wil hebben voor God en Zijn dienst. Het
is de geest van Laodicea, die koud noch heet
waren en derhalve door God als een smakelooze
substantie uit d'en mond gespuwd zal worden.
Waren ze maar koud óf heet
Men zal moeten begrijpen, dat Christendom
en wereld onmogelijk te vereenigen zijn.
Menschen, die in deze wereld iets anders wil
len zien dan een1 slechte wachtkamer, waar de
trein naar de eeuwigheid ieder oogenblik kan
stoppen om den reiziger mee te nemen, kunnen
geen Christen zijn, die doen met de wereld mee
en praten soms wel over God en Zijn dienst,
maar staan toch feitelijk aan de zijde der
wereld 'en probeeren van deze wachtkamer een
salon te maken, met de gedachte, dat ze er nooit
uit weggeroepen zullen worden.
Wie Christen is, staat vierkant tegenover de
wereld. Niet alleen op bet terrein van den
Godsdienst, maar op ieder levensterrein. Die
met ongeduld op den trein staat te wachten,
neemt in alle opzichten een andere houding aan,
dan hij, die zich rustig in een hoekje neervlijt
en aan geen komenden trein denkt.
Deze klove gaat het geheele leven door, in
alle levensuitingen wordt zij openbaar. Er is
geen terrein waar ze niet zichtbaar is. Niet al
leen op den Zondag, maar even goed op den
Maandagmorgen als men niet dagelijksche men
schen in aanraking komt en op den Maandag
avond als men zich naar de vergadering van de
vakvereeniging of naar de patroonsorganisatie
begeeft. Wie hier een scheidslijn trekt tusschen
den Zondag en de dagen der week, wordt door
God uit den "mond gespuwd als een zouteloos
voedsel, dat niet te nuttigen is.
Er moet kleur bekend word'en, scheiding ge
maakt worden. De Christen kan onmogelijk bij
vlakke horizontale lijnen leven, hij moet iederen
dag en ieder oogenblik de groote verticale lijn
zien, die van den hemel naar de aarde loopt.
Eerst wie zoo het leven, waar God hem in
geplaatst heeft, beziet, kan ervaren worden in
het verstaan der tijden. Want die ziet 'het gan-
sch leven bij het licht van Gods Woord.
Wie Gods Woord en den Godsdienst naar de
binnenkamer verdringen wil, wil God zelf, den
Schepper van hemel en aarde, binnen de vier
enge muren van het bidvertrek duwen, een mis
kenning van Zijn Wezen. God is Schepper van
hemel en aarde, dus zijn beide Zijn eigendom
en doet Hij er mee wat Hem behaagt, en wil
Hij ook in het openbaar gediend en gevreesd
worden.
Dat is een waarheid zoo eenvoudig en klaar,
dat het verwondering wekt, dat er nog menschen
zijn, die dit disputa'bel willen stellen.
En wanneer het er maar op aan komt, blijkt
ook wel, dat ze zelf niet meenen wat ze.zeggen.
Als men iets voor 'het publiek waardeloos acht,
waarom negeert men het dan niet en zwijgt het
dood Waarom bindt men zelf telkens weer
den strijd aan tegen dien Christelijken Gods
dienst Waarom worden de belijders van dezen
Godsdi'enst dn Rusland ten bloede toe vervolgd,
een neemt men er geen genoegen mee, dat ze
hun burgerrechten verloren zijn Het is alleen
hieruit te verklaren, dat men onbewust gevoelt,
dat er een kracht in deze belijdenis ligt, die
buiten het intieme bidvertrek uitstroomt over
alle publieke leven.