M
voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsche Eilanden.
(wSlili
i._
Antirevolutionair
Orgaan
AAR
IN HOC SIGNO VINCES
jppendieven
napten gedood
3DELHARNIS
No. 3786
ZATERDAG 3 OCTOBER 1931
46STE JAARGANG
DRALSfflA-vAN-VALKEnBURC'S
e - A •iLEVERTR;^0
1
Heerlijk
I. Zoo'n
bezit-
|t ze
de
ITERS
FERS
■MI'S
JEN
istigd
TANDARTS,
A (29.
TEL. 179
19© stukken woor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie trance tee te xenden aan de Uitgevers
EERSTE BLAD.
SPREEKUREN
10,— uur v.m.A1Ie
2,30 uur n.m.werkdagen
ur 's avonds op Maandag,
Voensdag en Vrijdag,
igens afspraak.
DE KONINKLIJKE FAMILIE TE AMSTERDAM.
En de Geest en de Bruid
zeggen: Kom.
28 September. Kaas. Aan-
zamen 3690 stuks, wegende
soort Gouda met rijksmerk
lere 3234. Handel matig.
UT EN AARDAPPELEN.
28 September. Heden waren
lappelen als volgt: Brielsche
3.10, Zeeuwsche blauwe
he eigenheimers 2.25—2.50,
3—3.40, eerstelingen 2.80
enheimers 2.502.80, per
lange 5—7 ct., West. ronde
eine 5.6 ct., per K.G. Met
kalme vraag,
R, WOL, DIVERSEN.
28 September. Vlas. (Op-
ïeesters) Aanvoer: 200 K.G.
■55 ct; 2500 K.G. Holl. geel
G. Weinig handel wegens
n pondenkoers.
en wij in
dergelijke a
te bieden
prijzen I
en pas-
joven het
in het een-
rengen hierir
ste modelle*
van nieuwste
en duurzaam
gummi-met-
te fantasie-stof
:r Spiering te Tiel had veel last
ten in zijn kippenloop. Telkens
eieren verdwenen of kuikens
beten. Meer dan een jaar lang
de hij allerlei middelen, echter
resultaat. Tenslotte kocht hij
drogist een doosje Rodent, dat hij
voorgeschreven manier gebruik-
t resultaat is werkelijk verras-
schrijft hij. ,,Een kwartier nadat
Rodent besmeerde brood werd
d, was het reeds verdwenen."
lij ons 4 weken later schreef,
geen rat meer gezien. Rodent
nmer, het trekt ratten en muizen
staanbaar aan. Koop nog heden
cele doos a 50 ct. of een dub-
os a 90 ct. - Imp.: Fa- B-
Den Haag. E 39
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post f 1.— bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 8.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGAVEN.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ
v.h. W. BOEKHOVEN ZONEN
SOMMELSDIJK
Telef. Interc. No. 202 Postbus No. 2
ADVERTENTIEN 20 cent, RECLAMES 40 cent, BOEKAANKONDIGING lOcent per regel
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1.- per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 uur.
DE VERORDENING OP DE WINKEL
SLUITINGSWET.
Men heeft van St. Geref. zijde ons hoofd
artikel van de vorige week bestreden en de
meening geuit, dat door de voorstellen van hun
groep in alles afdoende wordt voorzien'.
Wij zullen daar niet breed op ingaan. De
feiten spreken voor zichzelf. Bovendien is het
onbegonnen werk met St. Geref. menschen te
polimiseeren. Begrip van logica houden ze er
daar niet op na. En waar ze vandaag voor
op de knieën vallen, verwerpen ze morgen.
Wij wijzen thans slechts op het voorstel, dat
B. en W. van Ooltgensplaat bij den Raad heb
ben ingediend en wie dan inderdaad lezen kan,
zal zien (b.v. in art. 4 en 6 dier verordening)
da' de S. G. P.'ers maar stukwerk geleverd
lipb'en.
Op zichzelf is dat niet zoo erg, maar het
moest hen leeren, dat het een goede gewoonte is
de leiding aan B. en W. te laten, voor zoover
verwacht kan worden, dat deze niet in gebreke
zullen blijven.
DE FOUT IN OUDE TONGE
'Bij de behandeling van de verordening op de
Winkelsluitingswet te Oude Tonge heeft de
Raad een groote fout begaan.
De Burgemeester verwarde 'hier twee zaken,
n.l. de behandeling van amendementen op de
voorgestelde verordening :en de verordening zelf.
Bij de behandeling van één der amendementen
liet hij plots op een1 ongedacht oogenblik de
geheele verordening in stemming brengen, zoo
dat de Raad werd overrompeld en de leden zelf
niet meer wisten hoe ze stemmen moesten, en
sommigen tegen den geest van hun eigen voor-
É1 gestemd hebben,
et resultaat is thans, dat de geheele ver
ordening over boord gegooid werd en de Win
kelsluitingswet ongewijzigd in deze gemeente zou
gelden (dus ook de vervroegde sluiting 7 uur
oude tijd), wat natuurlijk in deze gemeente een
onmogelijkheid is.
Wij nemen dat Burgemeester van Schouwen,
die reeds een hoogen ouderdom bereikte en door
zijn hardhoorendheid niet alle debatten meer
voldoende kan volgen, niet kwalijk. Fouten
maakt ieder op zijn tijd.
Maar natuurlijk kan de zaak zoo niet blijven
liggen.
Er is nog altijd het voorstel-v. d. Bogaard om
des Zondags tot half negen 's morgens gelegen
heid te geven om melk te halen voor zieken en
zwakken en' kleine kinderen.
Wij adviseeren de Rechtsche raadsclub om
een spoedeisclhende vergadering aan te vragen
(in Oude Tonge zonden dat zelfs B. en W.
kunnen doen, omdat de beide wethouders het
hierin met elkander eens zijn) en 't voorstel-
v. d. Bogaard alsnog in stemming te brengen.
Het zou al te gek zijn als de zaak zoo bleef
liggen, en Ged. Staten zouden ongetwijfeld hun
goedkeuring aan 'zoodanig raadsbesluit ont
houden.
HET TRAMVRAAGSTUK.
..Schuttevaer", het orgaan der Schippersver-
eeniging, wijdt een paar hoofdartikelen aan het
tramvraagstuk.
Daarbij neemt het blad het standpunt in, dat
de stoomtram uit den tijd raakt, evenals huif
kar, trekschuit 'en diligence. De tram behoort
onherroepelijk tot het verleden en alle subsidies,
die er nog aan gegeven worden, is weggegooid
geld. Bovendien is de tram niet meer noodig,
het publiek voorziet zelf door autotractie in de
behoefte.
Aldus de redeneering van dit blad, dat van
zelf niet geheel onbevooroordeeld tegenover het
tramvraagstuk kan staan.
Over het algemeen moge voor deze rede
neering iets te zeggen zijn, wij gelooven, dat
men voor Flakkee toch een uitzondering moet
maken.
Dit eiland bevat ongeveer 35.000 inwoners,
is een welvarende streek en heeft dus dringend
behoefte aan igoede verkeersmiddelen.
Wij gelooVen, dat de „Commissie voor het
Tramvraagstuk" o.m. een conclusie heeft ge
trokken, welke op Flakkee van toepassing zal
moeten zijn. Deze is de volgende
„Alleen tramwegen, die zich zelf kunnen
bedruipen, kunnen op behoorlijke wijze in het
verkeer voorzien. In het algemeen zullen dus
tramwegen, die op den duur geen sluitende
exploitatierekening kunnen maken, niet in
stand gehouden kunnen worden. Het geven
van subsidie bij de exploitatie moet dus be
houdens enkele uitzonderingen beschouwd
worden als een tijdelijke maatregel om de
vele tramwegen, die in moeilijke omstandig
heden verkeeren, in staat te stellen door re
organisatie, concentralisatie, enz. selfsuppor
ting te worden. Mocht in enkele .gevallen het
verkrijgen van een sluitende exploitatie-reke
ning niet mogelijk blijken 'en desondanks de
tramweg in het algemeen of districstbelang in
stand gehouden' moeten worden, dan zal een
dergelijke onderneming steun ontvangen in
den vorm van een jaarlijksche subsidie van
de overheid".
Naar wij vernemen heeft het geheele Kabinet
zich reeds met het rapport der Staatscommissie
vereenigd, waaruit volgt, dat zal Flakkee de
tram behouden, dat alléén kan door subsidie
van Rijk en Provincie. De groote vraag is,
of deze hiertoe bereid zijn
DE CHRISTELIJKE BIBLIOTHEEK TE
DIRKSLAND.
In „Onze Eilanden" van de vorige week
troffen wij het volgende ingezonden stuk
Mijnheer de Redacteur 1
Verzoek beleefd onderstaande in Uw blad
op te nemen.
Als inwoner der gemeente Dirksland mocht
ik het genoegen smaken, Maandag 21 Sept.
een circulaire te ontvangen naar aanleiding
van de op te richten Christelijke Openbare
Leeszaal en Bibliotheek alhier. Het Bestuur
wekt in deze circulaire de menschen op, om
lid te worden van die Vereeniging of zoo
er bezwaren bestaan om lid te worden
begunstiger.
Tenslotte biedt het Bestuur zijn verontschul
diging aan, aan diegenen, die een vorige
circulaire niet ontvingen. Ook ik behoor tot
diegenen, daar ik een dergelijke circulaire
nimmer heb ontvangen, ja er niet eerder van
gehoord had dan op den dag, toen het Bestuur
der Dordtsche Bibliotheek een ingezonden stuk
in Uw courant plaatste.
Hoewel ik natuurlijk de goede bedoelingen
van het Bestuur der op te richten Chr. Lees
zaal, in verband met het verspreiden van die
eerste circulaire aan een beperkt aantal per
sonen, niet wil ontkennen, ja zelfs niet mag
ontkennen, daar men dit van een dergelijk
Bestuur toch allerminst kan verwachten, toch
is er m.i. een grove fout begaan. De statuten
zijn nu geformuleerd door een beperkt aantal
personen. Of is men van de veronderstelling
uitgegaan, dat dit juist moest geschieden
Zoo ja, dan bestaat er groote kans, dat nie
mand lid wenscht te worden van een Ver
eeniging, waarin hij geen medezeggenschap
zal krijgen. Volgens art. 10 der statuten treedt
er jaarlijks- wel van het Bestuur af; de
nieuwe Bestuursleden worden gekozen dooi'
de Vereeniging, maaruit een dubbeltal,
door het Bestuur te stellen. Daaruit blijkt
voldoende, dat het nu fungeerend Bestuur in
de toekomst die personen in 't Bestuur kan
houden, die het wenscht. Dit heeft nog alk
overeenkomst met de „familieregeering" uit
vroegeren tijd.
Hoe zit het nu in Dirksland Is bedoelde
Vereeniging „beperkt", is het volk „beperkt"
in zijn opvattingen, of is mijn brein beneveld
Met dank voor de plaatsing.
ABONNE.
Het is toch wel wat vreemd, dat „Abonné"
als inwoner van Dirksland eerst nu pas van de
oprichting van een Chr. Bibliotheek hoorde, ter
wijl de plaatselijke bladen en Raadsverslagen het
hem al veel eer hadden' kunnen, leeren.
Intusschen blijkt hij op meer punten niet heel
goed op de hoogte te zijn, want al is 't waar, dat
de oude Regentenfamilie de door hem gewraakte
methode inderdaad toepasten, dat neemt niet
weg, dat ook in de twintigste eeuw in ver
schillende colleges nog een zoodanige verkie
zingsformule wel degelijk bestaat, bij vereeni-
gingen op Christelijken grondslag. Wij noemen
slechts de Federatie van Diaconieën in de Ned.
Herv. Kerk, de vereeniging „Zonnegloren",
„Zon en Schild" enz., die toch niets met de oude
Regentenfamilie te maken hebben.
Deze vorm heeft voor dergelijke vereenigingen
met positief Christelijken grondslag inderdaad
wel iets voor boven die, welke „A'bonnézou
willen.
Als „Abonné" inderdaad zooveel belang stelt
I
in de Chr. Bibliotheek van Dirksland, dan zou
den wij hem willen vragen: Zljt gij bij de redac
tie van „Onze Eilanden" niet aan het verkeerde
kantoor Waarom U niet rechtstreeks gewend
tot het 'bestuur der Chr. Leeszaal, b.v. Ds. van
der Wal, wiens pastorie ongetwijfeld voor hem
openstaat
DE FANCY-FAIR TE DIRKSLAND.
Wij kregen enkele brieven over het verloop
van de fancy-fair, welke de vorige week ten
bate van „Amicitia" te Dirksland werd ge
houden.
Naar men ons bericht schijnt het daar niet
zoo heel netjes verloopen te zijn. Naar men zegt
is het er zelfs een soort kermis geweest.
Als dit waar is, vinden wij het jammer, dat
het bestuur niet gezorgd heeft voor een beter
verloop.
Toén men ons de vorige week het bericht
over deze fancy-fair toezond, hebben wij dit
geplaatst, in de meening, dat het daar zóó ge
organiseerd zou worden, dat iedere ingezetene
van Dirksland er komen kon.
Het blijkt, dat dit nu niet het geval is geweest,
wat wij zeer betreuren.
Waarom zorgt men 'bij de organisatie van der
gelijke gelegenheden er toch niet voor, dat geen
mensch zich behoeft te schamen er heen te gaan
en geheel de burgerij, ongeacht de richting, er
het zijné aan kan bijdragen
dogma, geloof a priori, dat niemand kan be
wijzen, maai) voor absoluut aanvaard wordt;
en als dat axioma, die grondwaarheid „vast
staat" voor ons bewustzijn, dan gaat men van
uit die voor zichzelf absolute feiten logisch
redeneeren, doelmatig en consequent rangschik
ken 'en de kennis, de bouwstoffen, de verschijn
selen in verband zetten, en die verbanden weer
verbinden, totdat men krijgt de eenheid.
En zoo is 't niet alleen met theologische
stelsels en natuurkundige stelsels en wijsgeerige
stelsels, en denkstelsel, maar zoo is 't in elk
deel en onderdeel ook.
't Plantenstelsel van Linnaeus is een
kunstmatig stelsel; dat van Braun is een
natuurlijk stelsel.
Thales van Milete had tot grondslag van zijn
wereldstelsel het water; Aristoteles nam
daartoe de vier elementenwarmte, droogte,
kou en vochtigheid.
In de Kerk is de dogmatiek na 1876 uitge
bannen en vervangen door systematische
theologie.
Hahnemann was de vader van het homoeo-
p a t h i s c h-medisch of therapeutisch stelsel
maar onze huisdokter is er een van 't all o-
pathisch stelsel.
En zoo is 't precies in elk deel of onderdeel:
Een puntenstelsel is deel van een
Schoolstelsel; dit is weer deel van een
O n d e rw ij s s |t e 1 s e 1dit is weer deel van
een Opvoedingsstelsel; dit weer van
Beschavingsstelsel en dit weer van
Goddienstsstelselmaar het pun
tenstelsel is een eenheid geboren uit logica; heeft
ordening en1 rangschikking, en richt zijn logica
op de waardeering in cijfers van geestelijke ken-
nis, het doel en de waardij dier kennis; en elke
onderwijzer heeft daarom zijn persoonlijk pun-
De Koninklijke Familie in het gala-rijtuig tijdens hun verblijf in de hoofdstad.
VI.
Het Christendom is Godsdienst.
Daarom schakelen we uit alles wat we in de
vorige drie artikelen' behandelden; er zou reden
zijn, met 't oog op de levenspractijk, nog meer
uit te schakelen.
Want 't Christendom is geen Politiek
Stelsel, geen Sociaal Stelsel voor
arme pariahs, die dóór en in de Bergrede, door
de goederengemeenschap der eerste Christen
gemeente, door de Apostolische Brieven van
Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap in Chris
tus, nu ook van Mozeswege en van Christus-
wege rechten ontvingen om 't „Kapitaal" eens
te gaan ondermijnen, 't Patroonsgezag eens om
te keeren en van den „knecht" een „heer" te
maken, 'enz.
We zijn als we gespaard blijven, misschien
in de gelegenheid om over die Mozaïsche wet
geving en de Armoe, óf over de voorschriften
van den Heiland in verband met de armen en
rijken, nog wat te zeggen, want in 't Sociale
leven geldt ook: „Bij Uw licht zien we 't licht",
maar 't Christendom is géén Stelsel; geen
stelsel van waarheid, deugd, zooals men' spreekt
van Vestingstelsel, leer-, tal-, cultuur-, cadeau-,
punten-, onderwijs-, collegiaal-,, hiërarchisch-,
financieel-, economisch-, Bank-, Kies-, Regeer-,
Godsdienst-, Elberfelder-, Militair-, Kapitalis
tisch Stelsel enz. 'enz.
Zoo'n Stelsel (kan 't Christendom niet
zijn: want 't Christendom is niet geboren, zooals
een Stelsel geboren wordt; elk systeem „staat"
op een vasten grondslag; een wetenschappelijk
systeem „staat" op een hypothese, axioma,
tensteisel, dat van eigen gekozen grondslagen
op 't opvoedingsterrein en van eigen waar-
deering der vakken en de paedagogische waarde
an sich afhangt.
Maar al is er nog veel meer te praten over
al die legio stelsels, ieder begrijpt uit 't weinige,
dat we hierboven schreven, dat 't Christendom,
als eeuwenoude, èn de eeuwen tevens bewer
kende geestelijke macht, niet gesystematiseerd
kan worden, zooals dit met d e Wetenschap,
en de in haar verborgen wetenschappen en vak
ken kan plaats hebben.
't Christendom heeft natuurlijk een fundament:
den beloofden Messias, die Wet en Profeten
kwam vervullen; en zeer zekernu kan men
de Wet wel systematiseeren, en de Profetische
boeken ook, want dat zijn historische oorkonden,
maar „Hem" den Messias, dén vleeschgeworden
Zone Gods, moet men1 gelooven; de
scherpste logica staat machteloos om uit 't Oude
Testament den Nazirener te ontdekken als 't
mysterie der verlossing. Wie kan God ordenen
en rangschikken
De theologische faculteit aan de Universiteit
heeft tot taak de H. Schrift te ontleden
en begint met de kennisse Gods uit de Schriften,
maar basis, grondslag, voorwaarde voor die
studie is; Credo of Ik geloof dat God i s, en
de Zoon i s enz. Voor ontleding is er geen
plaats dan voorzoover de H. Schrift zelf ont
leedt; en 't Christendom als godsdienstig ver
schijnsel, optredend te midden van andere gods
diensten, pretendeert te zijn de ware, de
zuivere, de volmaakte godsdienst,
verre uitstekend boven Brahmisme en Islam,
en absoluut vijandig zich toonend tegen ami-
misme'en fetisjisme of natuurgodsdiensten eener
lagere soort.
Maar dit: de ware, de zuivere, de
volmaakte is juist datgene wat aan elk
Stelsel en elke Wetenschap of tak van Weten
schap ontbreekt. De ware godsdienst is
alleen1 mogelijk als Christus de ware Mes
sias is, en dat moet geloofd; maar de kennis,
alle kennis is onvolledig, is denkactie met zon
dige hersenen, een zondig hart en zondige na
tuur: mistasten, vergissen, dwalen is mogelijk.
In het princip van het Christendom is geen
dwaling mogelijk. Jezus is Christus óf Pseudo-
Christus; speculatie baat hier niets; Hem er- óf
ontkennen is noodig.
't Christendom is geen stelsel, geen gods
dienstig stelsel.
„Stesels" zijn .gesteld", en eischen dus in de
eerste plaats onvoorwaardelijke objectiviteit van
hem, die stelt: wie een politiek stelsel aan
vaardt moet objectief staan in 't dogma
van Goddelijke-, Volks- of Staatssouvereiniteit;
maar 't is 't Christendom, niet als stelsel,
maar als geloof, dat den steller tot
richtsnoer*is bij de keuze van zijn objec
tief-politiek stelsel.
Stelsels zijn gesteld: er zijn strafstelsels, waar
in de lijfstraffen, de eerestraffen, de vermogens-
straffen worden toegepast; denk maar om de
doodstraf, de verbanning en de boeten; en ieder
weet hoe die strafstelsels door de wetgevende
Machten veranderd zijn. In Nederland is de
lijfstraf verboden, de doodstraf afgeschaft, enz.,
en dat strafselsel was in den tijd der Lijfeigen
schap, en in de Middeleeuwen een verschrikke
lijk stelsel, maar men meende objectief, dat de
schuld zulk een straf waardig was. Eno
Godlijk Welbehagen
't Is het Stelsel der Doodstraf ge
weest (God de Heere is groot van raad en
wonderlijk van daad), dat door menschen in
gevoerd werd, moest worden, om aan de
Wereld te kunnen geven, dien Eenigën
Lijder, door wiens Kruis zij verlossing en ver
zoening kon krijgen. Door 't objectieve stelsel
naar 't Eeuwig Subjectieve Évangelie der
verlossing.
O wonder van genade
Als dat Strafstelsel er niet geweest ware, dan
geen kruisdood, geen rantsoen, geen Offerande,
geen Goël en Wereldhersteller; dan geen Chris
tendom, geen martelaren, geen Kerken-onder-'t-
Kruis, geen vervulling der eeuwenoude profetie:
Ik zal vijandschap zetten tusschen u en tusschen
deze vrouwen 't zal de verzenen
vermorzelen, en den kop verbrijzelen.
DaaromNil desperandum, Deo
d u c e
Als God vóór ons is, welk stelsel van Socia
lisme en Communisme, Anarchisme en Nihilisme
kan tegen ons zijn. Houdt moed Wanhoopt
niet, gij Christenen
't Geloof, maar met de Twijfel, staat stevig
tege.n 't Kruis geschoord en overziet
de toekomstmet de wetenschap, dat de kop
des satans nog maar stuiptrekt en dat in
het weefgetouw van brute politieke en econo
mische stelsels, niet een Bolsjewiek, maar
God alleen de draden spant en ze
weer uitrafelt; met de wetenschap, dat
op 't borduursel der Historie en der stelsels
geschreven is: Mijn Raad zal bestaan en Ik zal
al mijn welbehagen doen.
„Ik zal vijandschap zetten, stellen":
dat was 't Goddelijk Stelsel, 't hemelsche, dat
is 't nóg, nu de Russische god-loozén woeden;
zij woeden, omdat ze kunnen woeden door
de gegeven profetie, maar elke schering en elke
inslag van die atheïstische wevers had Hij in
Zijin eeuwig Raadsbesluit voorzien en ingelegd
om dóór de doodstraf over Zijnen Zoon
de Christenheid met haar wedergeboren
hart, te voeren uit de Stelsels van brute
macht en gezag en regeering, die hier op Aarde,
geharnast, tegen den' Gezalfde woeden,
tegen Hem beraadslagen, tegen Hem zich stel
len (Ps. 2)naar ',t Nieuwe Paradijs,
waar geen Stelsel meer geweyen kan worden,
doch waar alle geloovigen de vruchten zullen
plukken van die Stelsels, welke Zijn algemeene
genade verwaardigde Hem en Zijn Ëere te
dienendaar is geen vijandschap meer
gezet of gestelddaar is Liefde uit
gestort Hoop verwezenlijkt
en 't Geloof aanschouwing geworden
Wat wou een nietig mensch ons doen
Niets. Totaal niets.
Te Deum laudamusWij loven U, o God
En de Geest en de Bruid zeggen: Kom
J. v. d. W.
Middelharnis, 3 October 1931.
(Wordt vervolgd).
