HarFMA soeciaa'zaaR
VERWEN U ZELF
DRAAG WELF
i ilil'Mrii
Binnenland.
Buitenland.
mt\m. In UIELFSCHOENEII
Binnenweg 32 Rotterdam
Ingezonden Stukken
EEN BALLONTOCHT NAAR EEN
HOOGTE VAN 16000 M.
personen van de lijsten aan. 1. C. Breen. 2. A.
Parmos, 3. C. Grinwis, 4. KI. Westhoeve, 5.
Westhoeve.
Nu het gras lang wordt, en de hooitijd
nadert, worden de bezoekers van den Zuiddijk
er aan herinnerd, dat het verboden is, in het
gedeelte tusschen haven en gracht, te loopen of
zich te bevinden door of in bedoeld hooi of
gra9gewas.
De cople van ingezonden stukken, die niet ge
plaatst zijn, wordt niet teruggegeven. Buiten
verantwoordelijkheid van Redactie en Uitgevers.
„ONRECHT AAN DEN TEGENSTANDER".
In de „Maas- en Scheldebode van heden
komt onder een ingezonden stukje van mijn
hand een redactioneel onderschrift voor, dat
overduidelijk aantoont, dat den tegenstander in
derdaad maar al te vaak onrecht wordt aange
daan.
Mr. P. Troelstra zou op „2 April" te
's-Gravenhage uiting hebben gegeven aan zijn
bewondering voor de Russische Revolutie.
Troelstra liet zich inderdaad op 2 April 1917
gunstig uit over de MAART-REVOLUTIE, die
het bewind over Rusland in handen gaf van
Doema-leden van allerlei kleur, onder leiding
van de sociaal-democratie.
Eerst in October 1917 maakten de bolsjewiki
zich van de Russische regeering meester, zoodat
Troelstra in April 1917, zich onmogelijk kon
uitlaten over de communistische revolutie van
NAJAAR 1917.
Troelstra's uitspraak De sociaal-democra
tie en het bolsjewisme zijn juist wat methode en
direct doel betreft antipoden (tegenstellingen)"
en diverse andere uitspraken van gelijke strek
king zijn met Troelstra's rede van 2 April 1917
zeker niet in tegenspraak
Het communisme is en blijft een afzichtelijke
carricatuur van de sociaal-democratie
M. M. SCHUT.
Sommelsdijk, 23 Mei 1931.
Het gaat er niet over wat de socialisten „zeg
gen" en „bedoelen". Het gaat om de daad en de
practijk. En de practijk heeft 'bewezen dat de
sociaal-democraten zoo noodig de democratie
loslaten en de revolutie aanvaarden.
Trouwens, zooals wij in ons vorig onder
schrift aantoonden erkennen ze dat zelf met
groote openhartigheid. En is de revolutie er
eenmaal dan krijgen de uitersten te leiding. Van
socialisme naar communisme en bolsjewisme is
dan maar één stap.
Omdat de revolutie nu eenmaal geen „rem"
heeft.
In zijn laatste boek zegt Troelstra over zich
zelf in de revolutionaire dagen van 1918
naar die van 't openbaar onderwijs toegroei
en in ongekend snel tempo. Voor het U. L. O.
onderwijs waren ze in 1924 al even hoog
2e. dat van 1922—'26 de kosten van boven
tallig personeel bij het openbaar onderwijs zijn
gestegen met 23 bij het bijzonder onderwijs
met 208 bij '>t U. L. O. waren die cijfers
resp. 4 en 574
3e. dat de kosten van 't vakonderwijs bij 't
openbaar onderwijs daalde met 10 bij 't
bijzonder steeg met 100 voor 't U. L. O ste
gen beide met resp. 1 en 192
Dat het aantal kleine scholen bij 't openbaar
onderwijs grooter is dan bij het bijzonder on
derwijs hébben wij nooit ontkendmaar vele
bloeiende openbare scholen zijn verschrompeld
en1 dus duur gemaakt door den bouw van de
vele „soorten" christelijke scholen. Elke leer
ling, die 't openbaar onderwijs verlaat en de
bijzondere school gaat bezoeken, kost meer
geld, omdat het openbaar onderwijs nu eenmaal
den norm aangeeft. Een groote, dus goedkoo-
pere, openbare school maakt ook het bijzonder
onderwijs goedkooper't omgekeerde geldt
eveneens. De bouw van de nieuwe Herv. „chr."
school te Middelharnis had volgens u toch ook
geen ander doel dan de bloeiende openbare
school den nekslag toe te brengen, dus duur
te maken.
Verheven doel, voorwaar! Slechts 16 leer
lingen echter heeft de op'eribare school verloren.
(En hoveel de beide christelijke scholen
En voor die 16 leerlingen wordt de gemeente
kas aangesproken voor bijkans een halve ton.
(Voor die anderen had de bouw immers geen
doel
Van „legenden" spreekt u. Informeer u eens
in Ootmarsum, Groede, Hoogeveen, Hoogkerk,
Nootdorp, Jubbega, Pijnacker, enz. enz. enz.
Betrouwbare gegevens kunt u ook bij mij be
komen. Iets nieuws behoeven WIJ nog niet
te verzinnen, het oude is nog ruimschoots vol
doende.
Met dank vóór de plaatsing,
Hoogachtend.
Uw dw.
S. J. RIENKS.
Sommelsdijk, 23 Mei 1931.
Hetgeen de heer Rienks hier zegt, doet niets
ter zake. Hij tast de cijfers en de conclusies
van den heer Dienske niet aan. Het ging er
ditmaal niet over wat er in de kleine plaatsjes
gebeurt (waar ook nog wel een en ander over
te zeggen zou zijn) maar hoe het gesteld is in
Amsterdam. En het ging daar niet over leeg
halen van oude openbare scholen, maar over
nieuwbouw van openbare en bijzondere scholen.
Daarbij bleek, dat de openbare scholen slechts
met 1700 leerlingen toenamen en de bijzondere
in dezelfde periode met 6700.
Ondanks dit stelde de Raad voor den bouw
van openbare scholen een bedrag van circa
7 millioen en voor bijzondere scholen 3,2 millioen
beschikbaar. En met de exploitatie-kosten ging
het daar naar dezelfde verhoudingPer leerling
is het bijzonder lager onderwijs in Amsterdam
12.96 goedkooper en het bijzonder U.L.O.
onderwijs 23.49. Dit zit 'm in Amsterdam
niet in het „verschrompelen" van de openbare
scholen, want de schoolstrijd in den zin van
het Christenkind brengen op de Christelijke
school is daar al lang uitgestreden, iets wat
op Flakkee nog niet het geval is.
REDACTIE.
f bericht, dat zij zonder letsel geland waren op
den Gurglgletcher in Tirol.
Dit bericht luidde
Woensdagavond om 22 uur is de ballon,
waarmede prof. Pdccard en zijn assistent ing.
Kipfer wetenschappelijke onderzoekingen in de
stratosfeer hebben ondernomen, op den Gurgl
gletscher in Tirol op een hoogte van 2500 M.
geland.
Donderdagmiddag heeft de reddingsexpeditie
uit Meran den ballon bereikt, terwijl korten tijd
later ook de expeditie uit Innsbruck de geredden
aantrof.
Prof. Piccard deelde mede, dat hij met zijn
ballon een hoogte van 16.000 M. had
bereikt.
Een telegram aan mevrouw Piccard.
De correspondent van de N. R. Ct. te Brussel
meldde Donderdagavond nader
De eerste telegrammen uit Meran en Berlijn
Donderdag in den loop van dén middag alhier
ontvangen en meldend, dat prof. Piccard en zijn
assistent ingenieur Kipfer op een gletscher van
den Gurgler in Tirol waren geland, hebben een
eind gemaakt aan de ongerustheid omtrent het
lot der luchtvaarders, waarin zoovelen in de
Belgische hoofdstad sedert Woensdag verkeer
den. Een ander telegram, dat om half 5 mevrouw
Piccar dalhier bereikte, nam allen twijfel weg
omtrent de juistheid van de eerste berichten.
Dit telegram 'luidde als volgt
Na lange 'en lastige reis zijn Kipfer en ik
geland hebben gewenschte hoogte bereikt
hartelijk. Piccard.
Met groote belangstelling wachtte het publiek
op de avondbladen, die nog enkele nadere be
richten omtrent het slagen van deze avontuur
lijke ondernéming brachten. Den heelen avond
door was het door prof. Piccard behaalde suc
ces het onderwerp van de meeste gesprekken
op straat, in de trams en in de koffiehuizen.
In goeden welstand aangetroffen.
Een Wolff-bericht uit Soelden dn het Oetzdal
meldde Donderdagavond
Over het vinden van den ballon van prof.
Piccard wordt nog het volgende bekend
De hoteleigenaar Gruener en twee begeleiders,
die Donderdagmorgen om 8 uur uit Obergurgl
waren vertrokken, bereikten 's middags om
half drie den ballon op den Gurglgletscher. Een
van de drie mannen begaf zich, daar men de
luchtvaarders niet zag, naar den gondel, die in
een spleet hing. Hier trof hij de 'beide mannen
aan, die verklaarden dat zij in welstand ver
keerden. Hij gaf hun levensmiddelen, maar zij
hadden' zelf ook nog wat voedsel overgehouden.
Prof. Piccard en zijn assistent verklaarden, dat
zij den nacht in den gondel hadden doorgebracht.
Om 5 uur '9 middags is prof. Piccard te
Obergurgl aangekomen. Een afdeeling Oosten-
rijksche Alpenjagers is te SoSelden aangekomen
en gaat nog heden, vergezeld van gendarmerie
naar de plaats, waar de ballon zich bevindt.
Zij zullen het gevaarte bergen en naar het dal
breng'en.
Dadelijk nadat Piccard te Obergurgl was aan
gekomen heeft hij een aantal telegrammen ver
zonden, waarin hij het verloop van zijn tocht
uiteenzette. Bij den tocht in de stratosfeer is
de gewenschte hoogte bereikt. De opstijging
was zeer moeilijk en de landing gelukte, hoewel
de gondel betrekkelijk hard tegen1 den grond
stootte.
De Riedinger Ballonfabriek te Augsburg heeft
het volgende telegram van prof. Piccard ont
vangen
Ober Gurgl. Goed aangekomen ballon ge
land om 21 uur Gross Gurglgletscher Ballon
voortreffelijk heeft volkomen voldaan, hij
kon zelfs niet eerder tot dalen gebracht worden
Zal voorloopig te Ober Gurgl blijven, tot
't noodige opruimingswerk verricht is Piccard
Bijzonderheden over den tocht
Omtrent den tocht van prof. Piccard en zijn
assistent Kipfer wordt nog het volgende ver
nomen
Prof. Piccard is Woensdag overdag niet ge
daald en heeft zich zooveel mogelijk op een
hoogte van 5000 a 6000 M. bewogen. Om te
landen moest hij het invallen van den avond
afwachten.
Nadat Piccard een hoogte van 16.000 M.
bereikt had1, is hij alvorens te landen nog 14
uren in de lucht geweest. Hij was tot landen
gedwongen, aangezien de ballon in de richting
van den Ortler dreef en de vrees bestond, dat
hij deze niet zou kunnen passeeren. Toen de
landingsmanoeuvre gelukt was, bleef prof. Pic
card met zijn assistent in den gondel, aangezien
zij zich bij nacht niet konden oriënteeren. Des
morgens, bij het aanbreken van den dag, zagen
zij de plaats Gurgl onder zich liggen.
Prof. Pdccard heeft zijn voldoening geuit over
de resultaten, welke zijn expeditie heeft opge
leverd. Hij 'en zijn metgezel ing. Kipfer waren
bij aankomst vermoeid, daar zij gedurende 48
uren niet geslapen hadden. Zij hebben waar
nemingen gedaan, die van zeer veel belang zijn,
doch waarvan de uitwerking uit den aard der
zaak geruimen tijd in beslag zal nemen. Zij
zullen nog twee a drie dagen te Obergurgl
blijven.
De belangstelling voor het experiment, dat
de beide onderzoekers ondernomen hebben, is
in geheel Europa buitengewoon groot. De re
dactie van de Innsbrucker Nachrichten werd
Donderdagmiddag uit al van landen, ook buiten
Europa, opgebeld om nadere inlichtingen om
trent het verloop van den tocht.
Tallooze internationale journalisten zijn on
derweg naar Innsbruck of zijn daar reeds aan
gekomen.
Wolff meldde Donderdagavond nog uit Inns
bruck
Prof. Piccard en zijn begeleider zijn heden
morgen met de expeditie, die hen gevonden had,
te Obergurgl aangekomen.
Piccard verklaarde den leider van deze ex
peditie, dat hij zeer tevreden was over de re
sultaten van den tocht. Het was een heerlijke
tocht geweest. Voortdurend had hij den ballon
in de hand gehad. De stijgkracht van den ballon
was overdag zoo groot, dat hij pas bij het val
len van den avond kon landen. De landing was
op een gletscher vlot verloopen. Na de landing
was het te laat om nog naar een bewoond oord
te gaan en daarom hadden de belde mannen
den nacht in den gondel doorgebracht. Toen
de morgen aanbrak waren ze op weg gegaan
naar het ten Noorden van de landingsplaats ge
legen Obergurgl. Onderweg waren ze a° red
ding-expeditie tegengekomen. Prof. Piccard was
verwonderd, dat men hem gewond of dood had
gewaand.
Ten aanzien van de wetenschappelijke resul
taten van den tocht verklaarde Piccard, dat het
hem gelukt was met behulp van zijn instrumen
ten belangrijke metingen te doen. De dag was
voor de waarnemingen buitengewoon gunstig
geweest. Prof. Pdccard sprak de hoop uit, dat
hij reeds spoedig de resultaten van zijn onder
zoekingen zou kunnen publiceeren. De instru
menten, die onbeschadigd zijn, werden reeds
gedemonteerd. Zij zullen naar Obergurgl ge
bracht worden, waarheen ook het omhulsel van
den ballon wordt vervoerd.
De landingsmogelijkheid,
Op de vraag, waarom zij niet van de uit
stekende landingsmogelijkheden in Opper Beie
ren in het Inndal, in het bijzonder te Innsbruck,
gebruik gemaakt hadden, verklaarde Piccard,
dat het niet mogelijk was geweest het ventiel
open te trekken. Anders zou hij zonder twijfel
tegen 11' uur 's morgens in het dal van de Lech
geland zijn, waar hij den goede landingsplaats
had vastgesteld. De signalen van het vliegveld
Innsbruck hebben de luchtvaarders in het ge
heel niet gezien, zoodat ook daar de landing
niet heeft plaats gehad. Pas tegen dén avond
was het mogelijk tot landing over te gaan. Vol
gens Piccards aanteekeningen geschiedde deze
om 20. 52 uur. Tegen dezen tijd was het mo
gelijk, nadat de drukin den gondel door het
uitlaten van zuurstof aan de buitenlucht gelijk
was gemaakt, de mangaten te openen.
De temperatuur in de stratosfeer bedroeg bui
ten den gondel 55 a 60 gr. onder 0. Binnen in
den gondel heerschte tengevolge, van de bestra
ling door de zon een vrij hooge temperatuur,
soms 41 gr. onder 0.
Door de tweede flesch zuurstof gered.
Van buitengewoon belang voor het gelukken
van den tocht was de juist gebleken' maatregel
van den onderzoeker geweest om, niet zooals
hem aangeraden was, slechts één zuurstofflesch,
doch den dubbelen voorraad mede te nemen.
Prof. Piccard zei: Ik tref voor alle belangrijke
ondernemingen voorzorgsmaatregelen en heb
daarom 2 zuurstoftoestellen medegenomen, hoe
wel de fabriek me met absolute zekerheid had
medegedeeld, dat het zuurstoftoestel volkomen
betrouwbaar functionneerde. Dat wij twee toe
stellen hebben medegenomen, heeft ons zonder
twijfel gered. Want wij hadden bij de landing
nog slechts voor 1 uur zuurstof.
De landing is vlot van stapel geloopen. De
gondel stootte eenige malen op den grond, maar
daarop kwam de ballon snel tot stilstand.
Bij de landing was er nog 350 KG. ballast
aan boord, dus veel meer dan berekend was.
We hadden, zei prof. Piccard, echter niet
kunnen riskeeren, groote hoeveelheden ballast
uit te werpen, daar we dan weer omhoog zouden
zijn gegaan en we wilden wegens het afnemen
van den zuurstofvoorraad zoo snel mogelijk lan
den. Pas op het laatste oogenblik gooiden we
veel balalst uit, om het te krachtig tegen den
grond stooten te vermijden.
EEN MUUR INGESTORT,
Vier doodcn.
Men meldt uit Berlijn
Te Greifswald is op den eersten Pinksterdag
een tragisch ongeval gebeurd. De socialistische
sportvereeniging Fichte gaf een groot sportfeest,
waaraan ook tel van Berlijnsche gasten deel
namen. Zij zaten Zondagochtend in den tuin
van het gebouw der vakvereenigimg aan het
ontbijt toen plotseling e'en tien meter lange en
vier meter hooge muur, die den tuin omgaf,
instortte. Ongeveer dertig personen werden on
der het puin begraven. De overigen, ondersteund
door de brandweer, begonnen onmiddellijk met
het bevrijden van de slachtoffers. Vier hunner,
n.l. drie arbeiders en een tienjarig meisje, allen
uit Berlijn, waren echter op slag dood, terwijl
negen anderen, waaronder verscheidene kinde
ren, zeer zwaar werden gewond; een .paar hun
ner bevinden zich in levensgevaar. Vijftien per
sonen liepen lichte verwondingen op. Uit 'het
onderzoek is reeds gebleken, dat de omgevallen
muur geen vaste fundamenten1 had en op moe
rasgrond was gebouwd. De talrijke vrachtauto's,
die voordurend voorbij het gebouw reden, had
den aan den muur aan het wankelen gebracht.
DRIE MEISJES VERDRONKEN.
In het Obermeer bij Glarus (Zwitserland) zijn
Maandag drie zusters van 15, 16 en 17 jaar
verdronken. De beide oudste meisjes zijn n.l.
■bij de pogingen om het jongste zusje te reddén
in de golven verdwenen.
MOTORBOOT OP HET VIERWOUD-
STEDENMEER GEZONKEN.
Vier doodlen,
Tusschen St. Niklaus en Luzern (Zwitser
land) is Maandag een motorboot, waarin zich
zes personen bevonden1, op het Vierwoudsteden-
meer vol water geloopen. Op het hulpgeroep
van de inzittenden begaven andere booten zich
naar het zinkende vaartuig. Drie der opvarenden
werden bewusteloos aan wal gebracht; slechts
bij twee hunner slaagde m'en er in, de levens
geesten weer op te wekken. De lijken der drie
anderen zijn nog niet gevonden.
VEERPONT GEZONKEN.
Elf personen verdronken.
Uit Krakau wordt gemeld
Een te zwaar geladen yeerpont is hier Dins
dag kort na 'het vertrek gezonken, waarbij elf
personen in de golven omkwamen.
JAPANSCHE TREILER OMGESLAGEN.
20 vermisten.
Uit Tokio wordt gemeld, dat Maandag op
64 K.M. van Jokohama een tredler is omge
slagen. Er zijn 20 vermisten.
DE KLEERMAKERS VAN SANTANDER.
Te Santander is gevochten tusschen de ar
beiders- 'en werkgevers-kleermakers. Veertien
personen zijn gewond.
ONDERZEEBOOT VERGAAN,
De Russische onderzeeboot IX van de Oost-
zeevloot is 22 dezer bij een oefening in de Fin-
sche Golf niet meer boven gekomen. Twee
vliegtuigen, die op onderzoek uitgegaan zijn,
hebben op de vermoedelijke plaats van het on
geluk olievlekken op het water gevonden. Men
heeft alle maatregelen genomen om het schip te
lichten, maar dit wordt bemoeilijkt door de
diepte van het water, die ter plaatse een twee
a driehonderd1 meter bedraagt.
DE TARWEWET.
Het Nederl. correspondentiebureau in Den
Haag meldt
Naar wij vernemen zal de rijksaccountant
M. de Bloeme worden belast met de controle i
in verband met de uitvoering van de Tarwe- 1
wet 1931.
Naar aanleiding van de in enkele bladen ver
schenen berichten omtrent een te verwachten
bloemprijsverhooging met 6 per 100 kg. in
verband met een aan de importeurs van tarwe
bloem te verleenen tegemoetkoming, welke on
geveer 3.600.000 per jaar zou eiscben, ver
nemen wij, dat deze cijfers volkomen uit de
lucht zijn gegrepen en de daardoor zoowel bij
de verbruikers als bij de industrie verwekte on
gerustheid op ge'en enkele reëele basis berust.
De plannen omtrent de tegenover de bedoelde
importeurs aan te nemen houding zijn nog niet
vastgesteld en alle berichten daaromtrent zijn
dus praematuur. Maar vast staat, dat niemand
ter verantwoordelijken plaatse aan een derge
lijke verhooging, als waarvan deze berichten
gewagen, denkt.
Toen heb ik het woord gekregen en de
redevoering gehouden, die deze menschen
van mij verwachtten 'en die recht kwam
uit mijn hart, zonder door het nuchtere
verstand te zijn gecontroleerd. Ik miste, zoo
als ik reeds zeide, in die dagen een rem en
liet mij, iets wat, ik geef het toe, den
politicus niet mag overkomen door de
grootheid van het oogenblik en door de geest
drift van mijn kameraden voor mij meeslepen.
Wanneer de leider zelf de rem over eigen
persoon verliest, hoe zou men dan nog kunnen
verwachten dat de leiding een rem houdt over
het revolutionaire volk. Wie geen communis
me wil, moet geen sociaaldemocraat worden,
want op de eerste stap volgt noodwendig de
tweede.
■Het communisme is niet de „carricatuur",
maar de creatuur der sociaal-democratie.
Voorts leze mén „Uitkijk" in dit blad die
dezën keer hetzelfde onderwerp bespreekt.
REDACTIE.
Geachte Redactie 1
Uw artikel „Duur onderwijs" naar aanleiding
van hetgeen de heeren Dienkske c.s. hebben ge,-
Dubliceerd over onderwijskosten in Amsterdam,
wekt bij het lezend publiek verkeerde opvat
tingen ten opzichte van het openbaar onderwijs
aldaar. Ik zou een kolom of acht noodig heb
ben om dit aan te toonen, en zooveel ruimte
kan ik van uw blad niet vergen. Feiten zijn
echter
le. dat de kosten van 't Bijzonder onderwijs
LASTER
Laster schuifelt, sloopt en wondt
Kronkelt zich voor veler voet.
Die het treft, die houdt zijn mond,
Tot zoolang de laster woedt.
Laster-blaam of leugentaal
Zonder meer, is 't maar een vlek,
Die ieder eens of meermaal
Treffen kan, als vuile vlek.
Nu zulke modderspatten,
Die laat men stille drogen.
Dan kan men 't kleed bevatten
En wrijf dan naar vermogen.
Ouddorp. A. PADMOS.
De Belg Prof. Piccard en de Duitsche ing.
Kipfer, hebben Dinsdag een ballontocbt onder
nomen, met het doel wetenschappelijke waar
nemingen te doen in de stratosfeer. Men is bij
dezen tocht gestegen tot een hoogte van 16000
Meter.
De opstijging had plaats in Augsburg. De
ballon bereikte snel een enorme hoogte, zoodat
hij spoedig uit het gezicht verdween.
Daar berichten van de reizigers uitbleven,
vreesde men Woensdag, dat de luchtreizigers
omgekam'en waren. Maar Donderdag kwam het
daar zijn chauffeur-huisknecht een jas binnen
bracht.
Heino liep met groote stappen den man voor
bij, zonder te groeten. Zijn gelaat was nog
steeds verwrongen.
In de hall ontmoette hij de eigenares van het
pension, die ook al een verwijt in haar oogen
had, naar hij meende.
„Hoe is het vroeg hij met schorre stem.
„Ik kan u niet vleien met een ijdele hoop,
mijnheer. De dokter heeft de jonge mevrouw
opgegeven."
Mete'en liep zij door. Zij wist van mevrouw
Salomons iets van de verhouding tusschen man
en vrouw. Dat moest wel, want het was haar
natuurlijk opgevallen, dat de man zoo hoogst
zelden kwam, niettegenstaande zijn vrouw naar
hem verlangde. Zij haatte hem, die nu in angst
in de hall stond. En daarom verdween zij.
Heino lette er niet op. Hij kende den weg
in het huis en bevond zich spoedig in 'het slaap
vertrek van zijn vrouw, waar zijn schoonouders
en zijn zwager Egbert zich bevonden, staande
bij het ledikant, waar Gretha lag te worstelen
mét den dood.
Juist, toen hij binnentrad, boog mevrouw Sa-
lomons zich over haar dochter en Heino hoorde
haar zeggen: ,Ja, Heino is ook gewaarschuwd.
Hij zal er wel spoedig zijn."
,Hier is Heino", zeide mijnheer Salomons,
die nauwelijks spreken kon.
Over het laken-bleeke gelaat van Gretha, dat
in die 'enkele maanden1 onherkenbaar veranderd
was, gleed een glimlach. En toen wenkte ze
met de hand: allen moesten het vertrek verlaten,
alleen Heino mocht blijven.
Schoorvoetend voldeden de anderen aan den
stillen wenk. Zij deden het met tegenzin, want
zij vonden, dat Heino het in geen enkel opzicht
verdiénd had, zóó onderscheidend behandeld te
worden. Alleen omdat Gretha het zoo dringend
had verzocht, 'had mevrouw Salomons Heino
getelegrafeerd. Wat haar betrof, had zij hem
voor een voldongen fedt willen plaatsen. Hij was
voor de Salomons dood
Het was hen echter niet mogelijk, het ver
zoek van Gretha, dat aan duidelijkheid niets
te wenschen overliet, af te slaan. En dus ver
lieten zij, zij het met grooten tegenzin, het
vertrek.
Eerst toen zij vertrokken waren, richtte de
stervende het oog op Heino, die nog geen woord
had kunnen zeggen én daar stond, vol pij
nigend zelfverwijt.
Hij zag, dat Gretha fluisterde. Hij verstond
het niét. En daarom boog hij zich over haar,
opvangend nog de woorden: sterven, 't
Geeft niet. 't Is beter zoo. Je hebt mij verwaar
loosd. Je hadt mij niet lief. Ik jou wel. Je hebt
mij getrouwd om mijn geld. Soms heb ik je de
laatste maanden gehaat. Nu niet meer. Ik kan
je alles vergeven, ik weet -niet, hoe het komt.
Vader en moeder vergeven je het nooit. Nooit,
versta je Ik doe het wel. Want 'k had en 'k
heb je lief. Ik ben blij, dat je nog gekomen
bent. Want dat moest ik je nog zeggen. Wil je
mij nog één kus geven
Heino sprak niet. Hij kon het niet. Want
de fluisterend gesproken woorden grepen hem
geweldig aan. Zij werden in zijn hoofd geha
merd. En daartusschen door klonk tergend-
scherp de stem: „Moordenaar van je vrouw
Hij voldeed aan haar verzoek en kuste haar,
niet goed wétend wat hij deed. Hij verkeerde in
een droomtoestand
Toen terugkeerend tot het besef van de
werkelijkheid, bemerkte hij, dat zijn uitgeteerde
vrouw den laatsten adem had uitgeblazen
Ijlings liep hij naar de deur, wenkte
„Gestorven", zei mijnheer Salomons met een
stokkende stem.
Dan wendde hij zich zwijgend tot Heino en
zag deze aan met e'en vernietigenden blik.
Deze kon dien blik niet doorstaan, wendde
het hoofd af ensnikte.
Hij wist niet, wat hij deed. Hij was óp van
de emotie, dood-óp van het felle zelfverwijt,
dat hem geen moment losliet.
„Je kunt je tranen wel sparen", zeide de
koopman, buiten zichzelf. ,,J ij hebt Gretha
vermoord. Wij meenden, dat je een rechtschapen
man waart. Je bent een fielt, een schurk. Als
je nog een greintje zelfrespect hebt, verlaat je
deze kamer en dit huis."
Toen sloop Heino weg. Als een 'hond, die een
verdiend pak slaag heeft gekregen
Hij strompelde naar buiten, naar de taxi, die
nog steeds wachtte.
„Terug naar Amsterdam", hakkelde hij, val
lend in de kussens.
De chauffeur voldeed aan het bevel, hoewel
hij er niets van begreep, want de chauffeur van
de familie Salomons had hem verteld, dat de
vrouw van zijn passagier op sterven lag.
Hij had er, filosofeerde hij dan, niet mee te
maken. Elk mensch moest zijn eigen boontjes
maar doppen. En de auto snorde terug naar
Amsterdam.
Heino dook in de kussens. Volkomen gesla
gen. Gelijk aan een wrak. Hij had geen moed
meer. Hij had ook geen gedachten meer. Hij
wënschte dood te zijn. En hij h ui v e r d e, als
dat denkbeeld in hem opkwam.
Tot bezinning kwam hij eerst, toen hij weer
door Amsterdams straten reed. Op de vraag van
den chauffeur, waarheen hij gebracht worden
moest, kon hij opgeven het adres van zijn
kamers, die hij onmiddellijk had betrokken, na
dat Gretha vertrokken was.
Enkele weken na de begrafenis kwam de slag,
dien Heino gevreesd had. In zooverre kwam hij
dus niet onverwachts. Maar dat veranderde niets
aan het feit, dat hij een geruïneerd man was.
In korte, zakelijke woorden deelde Salomons
Heino had sinds den dag der begrafenis,
waarop de familie hem geduld had, alleen om
geen opspraak te maken, niemand van de Sa-
lomons meer gezien hem mede, dat voortaan
alle relaties verbroken zouden zijn, daar de
familie hem als haar onwaardig beschouwde en
hem den dood van Gretha zou blijvén wijten.
Uit dat besluit volgde natuurlijk, zoo betoogde
het schrijven verder, dat ook de financieele re
latie verbroken werd. Zes weken na dato ver
langde de heer Salomons het kapitaal terug, dat
hij in de zaak van 'Heino had gestoken.
Dat was alles. Maar het beteekende, naar
hij meende, voor Heino den volslagen onder
gang
In de enkele weken sinds het sterven van
Gretha, dat hem machtig had aangegrepen, was
hij sterk vermagerd. Hij kon met geen mogelijk
heid eten en gansche nachten lag hij klaar wak
ker, al maar piekerend. Hij voelde, dat hij
anders worden moest, maar hij wist niet
hoe.
En dan sprong hij midden in den nacht uit
het bed, knipte het licht op en1cijferde.
Om natuurlijk steeds tot hetzelfde resultaat te
komen: hij was een volslagen geruïneerd man;
wanneer hij huis en zaak verkocht, zou hij niet
voldoende hebben om Salomons te betalen. En
hij was nog duizenden aan Saalinck schuldig
Ja, overlegde hij, twee uitwegen waren er
nog. Met Saalinck gaan praten, hem den toe
stand precies vertellen, hem smeeken, wat ge
duld te hebben en in dien tussch'entijd een1 gokje
wagen. Misschien was het geluk hem gunstig.
En dan was het afgeloopen met dat specu-
leeren.
Hij overwoog dien weg. Maar hij deinsde er
voor terug. Hij had een innigen afkeer van spe-
culeeren gekregen. Hij ging het als zonde
zien. En toen hij het zóó zag, grimlachte hij.
Wat had hij, die God den rug had toegekeerd,
met zonde te maken
't Was vreemd, dacht hij, dat hij over zonde
dacht. Was dat de stem in zijn binnenste, die
hij maar niet tot rust brengen kon Die hem
steeds aanklaagde !en hem zeide: „Het is nog
niet tè laat, Heerema. Luister thans naar de
roepstem van God en sla de verzenen niet tegen
de prikkels. Doe boete. Keer als een berouwvol
zondaar tot Hem weer. Je weet, dat Zijn
liefde groot is en dat je zonden vergeven zullen
worden, als je oprecht tot Hem vlucht. Doe dat.
Begin een ander leven, al zul je dan ook steeds
moeten dragen de gevolgen van je misstappen.
Aanvankelijk had Heino die stemmen van zijn
geweten met kracht teruggedrongen1. Hij wilde
die niet hooren. Hij had immers bewust én moed
willig God vaarwel gezegd
Maar hij had die houding niet kunnen vol
houden. Want hij ging, eerst tegen zijn zin en
daarna met genot, luisteren naar de vermanende
stemmen, die hem liefelijk klonken en hem, zij
het voor een wijle, eenige rust schonken.
Vandaar, dat hij steeds meer afkeer kreeg
van de overweging, om door een nieuwe spe
culatie, alles op haren en snaren te zetten.
Vandaar, dat hij inéénkromp van angst en
vrees, als hij den tweeden uitweg overwoog:
bij een mislukking van die speculatie den dood
zoeken. Hij kon dat ook onmiddellijk doen. Dan
was hij immers van alles af
Heino overwoog het denkbeeld niet lang. Hij
zou het niet doen. Want hij wis t, dat het
dan niet afgeloopen was. „Het is den mensch
gezet, éénmaal te sterven en daarna het oor-
de e 1." Hij wist het immers Hij was er in
opgevoed. Gretha was heel rustig gestorven.
Het ontwaken zou vreeselijk zijn geweest. Zij
had geleefd zonder God in de wereld. Zij had
gemeend, dat het sterven een verlossing was.
Maar hij wist beter. Als hij zóó leven bleef,
dan zou het hem eenmaal tegénklinken: „Ga
weg van Mij, Ik heb u nooit gekend; gij hebt
niet willen hooren, toen Ik kwam met Mijn
roepstemmen tot bekeering". En hij zou komen
in de buitenste duisternis, waar weening is en
knersimg der tanden.
Dat overwoog hij in de slapelooze nachten.
Dat werd in zijn ziel gehamerd. En hij lui s-
terde.
(Wordt vervolgd).
