Antirevolutionair
Orgaan
voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsehe Eilanden,
FEUILLETON
WOENSDAG 18 FEBRUARI 1931
45STE JAARGANG
IN HOC SIGNO VINCES
1*
Rechtzaken
No. 3721
Fa. W. BOEKHOVEN ZONEN
Alle stukken voor de Redactie bestemd, AdvertentJën en verdere Administratie, franco toe te zenden aan de Uitgevers
Brieven uit Amerika.
Wrijf Uw
pijnlijke spieren
KLOOSTERBALSEM
KLATERGOUD
9
in zeer vele bladen uit-
erschenen, maar nu deze
beëindigd is, kunnen
e samenvattende opmer-
t.
:aan, dat deze vergade-
igd mogen heeten. Hoe-
ïringen in deze kringen
s, was de belangstelling
zeer goed en getuigend
kring aanwezig mede-
overal de dankbaarheid
ig, dat zij op deze wijze
loor uitvoerige inlichtin-
inwezige directoren van
is weer grondiger kennis
g met hen te bespreken,
een dermate in een be-
een der eerste gevolgen
e der S.W.Z.C. wordt
unenkomsten regelmatig
het andere jaar, te be
werk, ook de Indische
lingen worden verstrekt
wals nu ontvangen zijn,
s een der vruchten van
kring dergenen, die in
verbanden den arbeid
en en die daarin hun
lom der jaarlijks in ver-
ar gelukkig ook in stij-
middelen gestadig te
e waardevolle wenken,
ervaring, ontvangen,
ar nut kan doen bij de
rking der gemeenten,
naaste toekomst voor-
financiën zijn opmer-
an nut zullen zijn bij de
n, om meer regelmaat
eien der middelen, en
ring van het Indische
or dit alles gevoelt de
zich gesteund door dit
den aard van haar ar-
>r het gevaar, om min
vorden van de breede
rop zij steunen moet en
haar arbeid verricht,
lelzinnige uitspraak ge
steun con amore ge-
ten duidelijkste uit het
vergaderingen te
er in vervatte hoofd-
Iders in dezen vorm
dus luidt
:rgadering gehouden in
plaatsen, leden der
lassicale Zendingscom-
stellënden in de Zen-
de Directie der Samen-
aoraties
gen over den huidigen
Ie geraamde behoeften
jen over de plannen en
dsche Actie
teenzettingen gevolgde
n uit in de leiding en
•aamde bedragen een
wat voor den arbeid
er hunner het als zijn
ïouwt naar vermogen
regelmatig en vroeg-
ien der gelden
eid uit, dat de Directie
lings Corporaties zich
deelingen, Commissies
ioraties arbeiden, met
aog op de toenemende
dat de raming voor
het met alle kracht
inkomsten voor 1931
ocent zullen te boven
eigen kring, beschik-
nee te werken aan de
Binnenlandsche Actie
versterking van de
rk."
HET GEZICHT
HULD.
en rechtvaardig God,
Duweloos geschonden;
is mijn lot,
daan en in zonden,
uisterd in 't verstand,
en met zijn wegen,
dienst verpand,
cwaad genegen.
God eens naar
Zijn beeld
dat beeld verloren,
Ishoofd voortgeteeld,
eesch uit vleesch
geboren,
lidden in den dood,
verdoemenswaardig;
schuld mij verstoot,
rnnis gansch
rechtvaardig,
mijn geboorte af,
huid mij overladen
d als Heer mij gaf,
:en en met daden,
eldaan overlaan,
el, kleeding, woning;
3od is mijn bestaan
iar mijn dank-
betooning.
door Zijn Woord,
dreigen of beloven,
t door mij gehoord;
stem verdooven,
gestaag mijn plicht,
mijn god'loos leven;
jen raad en licht,
eweten mij gegeven,
h en gansch onrein,
ieeren gramschap
beven
genade zijn
te snood misdreven.
krankheid ziet
r half genezen
■f, en wanhoop niet,
uw schuld mocht
wezen.
G. RINGNALDA,
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post f 1.™ b3 vooruitbetaling.
BUITENLAND bB vooruitbetaling f 8.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT,.
UITGEEFSTER
SOMMELSDIJK
Telef. Interc. No. 202 Postbus No. 2
ADVERTENTIËN 20 cent, RECLAMES 40 cent, BOEKAANKONDIGING 10 cent per regel
DIENST AANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1.— per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zQ beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 uur.
di
cc
m
„GEMARCHANDEER".
Reeds eer hebben we gewezen op de twee
slachtige houding, die de mannen der S. G. P.
op Flakkee hebben aangenomen inzake de Zon
dagsdiensten der veeren, in verband met de
veerverbeteringen en gemeente-subsidie.
Door een St. Geref. raadslid werd de A.-R.
partij op Flakkee aangewreven, dat zij „mar
chandeerde" met het beginsel.
Wij wezen daartegenover er op, dat dit juist
in heel sterke mate het geval is geweest bij de
St. Geref.
Eerst werd er van hun zijde verlangd: zoo
weinig mogelijk diensten op Zondag en eerst
toen wij in een driestar op de inconsequentie
van hun houding gewezen hadden, begrepen zij
dat ze hun partijleider in den steek hadden ge
laten, die had toch algeheele stillegging van alle
treinen op Zondag gevraagd.
Spoedig werd het nu over een andere boeg
tworpen.
De St. Geref. van den Sommelsdijkschen Raad,
die eerst gepleit had voor zoo weinig mogelijk
diensten, probeerde er een draai aan te geven
en blies in een volgende vergadering op eens
hoog van den toren en eischte algeheele stil
legging dit was na onzen driestaren
noemde de houding der A.-R.; „marchandeeren
met het beginsel".
In Melissant (had de St. Geref. afgevaardigde
in een vorige vergadering het stilzwijgen be
waard over geheele stillegging, maar later kwam
ook hij voor den dag, zooals terecht door een
A.-R. raadslid werd opgemerkt.
En de vorige week Donderdag probeerde een
St. Geref. raadslid van Ooltgensplaat, die he
laas al vóór onze driestar had moeten beslissen,
de notulen nog gewijzigd te krijgen in den zin,
alsof hij voor geheele stillegging geweest was,
ofschoon hij er met geen woord van gerept had.
De burgemeester van Ooltgensplaat heeft
/em hierover gevoelig op de vingers getikt en
oen hij het desniettemin op stemming over de
notulen liet aankomen, scheen dit „gemarchan
deer" met het St. Geref. beginsel zijn eigen
partijgenoot zelfs te grof, want die stemde met
de rest mee om de notulen te houden zooals ze
waren.
Wat zegt men van dergelijk politiek gekonkel
over het beginsel van de Zondagsrust
Het is geen wonder, dat op die manier door
de wereld de zaak Gods meer gelasterd dan ge-
eerd en geprezten wordt.
De heiligste beginselen worden door politiek
geknoei bezwadderd.
En toch .zegt men nog met een staal gezicht
van de A.-R., dat zij „marchandeeren" met het
beginsel
THEORIE EN PRAKTIJK,
„De Waarheidsvriend", het orgaan van den
Geref. Bond in de Ned. Herv. Kerk, wijst er
op, dat „De Banier" van Ds. Kersten de cir
culaire van den Minister van Binnenlandsche
Zaken en Landbouw aan de Commissarissen der
Koningin betreffende de vervolging van vrou
wen, die niet stemden, dood zweeg.
En dat kan niet aan plaatsgebrek in „De
Banier" liggen, want in drie vervolgartikelen
wijdde het St. Geref. blad wel beschouwingen
aan wat te Amsterdam op de automobieltentoon
stelling valt te genieten. Zelfs is „De Banier"
van Ds. Kersten over deze tentoonstelling zóó
verrukt, dat het blad schrijft: „Ik kan de heeren
automobilisten een bezoek aan deze tentoonstel
ling (die ook op Zondag geopend is) dan ook
ten zeerste aanbevelen".
Men wrijft zich de oogen uit als men dit in
„De Banier" leest.
We herinner'en ons nog goed, dat van St.
Geref. zijde het een antirev. leider hoogst kwalijk
werd genomen, dat deze een tentoonstelling had
durven' openen, die ook op Zondag geopend
zou zijn.
Zie daar nu de theorie en de praktijk
En toch maar blijven praten over „marchan
deeren" met het beginsel.
Zeer terecht schrijft „De Waarheidsvriend"
„Wanneer wij dit alles overwegen, komt bij
ons onwillekeurig de gedachte op, dat het voor
de Staatkundig Gereformeerden toch geen aan
gename taak moet zijn om, ter handhaving van
hunne positie, zich op het erf der politiek op
allerlei kronkelpaden te moeten bewegen. Doch
dit is hun zaak. Voor onze Hervormde menschen
van Gereformeerden huize een reden om zich
wel tweemaal te bedenken, alvorens zij hand- en
spandiensten aan Ds. Kersten en de zijnen ver-
leenen."
Beste Vriend 1
Nu ga ik U iets schrijven over ons bedrijf.
Over het boeren- en tuindersleven in Michigan.
Ik schrijf met opzet Michigan, want het
is een heel verschil, of men over de Oostelijke
Staten, over de Centraal Staten, waar ook Mi
chigan in ligt, of over het boerenbedrijf schrijft
in de Westersche Staten. Waar ik nu bijna
20 jaar in Michigan woon, meende ik over ons
bedrijf in onzlen staat je een en ander te kunnen
mededeelen.
De blanke bevolking in Michigan is ongeveer
100 jaar oud. Wel leefden er voor dien tijd
ook Europeanen, maar dat waren er maar en
kelen, die hier tijdelijk gestationeerd waren,
meest als agenten van groote bonthandelaren
uit Europa. Dus onze staat is nog betrekkelijk
jong. Toch kan men zich niet voorstellen wat
er in zulk een kort tijdsbestek tot stand kan
komen, als men de groote steden ziet met hun
groote en hooge gebouwen en hun duiz'enden,
ja millioenen inwoners. Het fabriekswezen heeft
een ontwikkeling, zooals men het op de geheele
wereld niet ziet. Detroit heeft fabrieken, waar
100.000 en 200.000 menschen werken. De meu
belindustrie in Grand Rapids 'heeft zijns gelijke
niet. Michigan heeft een oppervlakte van 57.980
vierkante mijlen. Als ge nu weet, dat Nederland
13.000 vierkante mijlen groot is, dan kunt ge
zoo wat een idee vormen, hoe groot onze staat
is. Michigan behoort niet tot de groote staten.
Velen gaan over de 100.000 vierkante mijlen
en de staat Texas is 266.000 vierkante mijlen
groot.
De grondaard is klei, zand en zwarte grond.
Omdat 'het Michigan meer onzen staat om
zoomd, hebben wij veel zandgrond. Maar daar
vroeger dit zand geheel begroeid was met bosch
en de bladeren van de boomen alle jaren het
zand bedekten, heeft men daardoor een paar
voet prachtige grond gekregen, waar alles op
groeien wil. Onze zwarte grond is evenals in
Nederland een turfsoort. Ook deze grond is niet
geschapen, maar is een product van verrotte
boom'en en bladeren. Deze plekken, die meestal
laag land zijn, worden uitgezocht voor uien- en
selderijverbouwing. Rijkdom vindt men onder
de boeren of tuinders niet. Vooreerst zijn alle
menschen doodarm begonnen en ten tweede is
er geen voorgeslacht, dat erfenissen van eenige
beteekenis naliet. Ook vindt men hier geen
groote boerderijen zooals in 't Westen. De mees
te zijn 80 acre (een acre is ca. 200 Hollandsche
roede). Enkelen zijn 120 en 180 acre. Selderij
farmers en tuinders hebben 10 tot 40 acre. De
boeren hebben hier ook een stal met koeien, al
verbouwen zij tarwe, mais, haver, boonen enz.,
want elke boer heeft nog een hoekje stompen
of bosdhland, wat bijzonder goed geschikt is
voor weiland. In normale omstandigheden is dit
een goed burgerlijk bestaan.
Een Amerikaan stelt hooge eischen. Wanneer
er niet zoo hoog geleefd of liever kostbaar ge
leefd werd, zou er meer geld onder de menschen
gevonden worden. Maar zonder dat men daar
eigenlijk erg in heeft, doet men daar met mede.
Enkelen zijn er (dat zijn meest menschen, die
van Hollandsche afkomst zijn), die in korten
tijd hun hypotheek aan hun farm afbetalen. Maar
die ontberen dan ook zoowat alles, wat het leven
in Amerika zoo rijk maakt. En velen van hun
kinderen verlaten hun ouders, omdat dit leven
niet beantwoordt aan het Amerikaansche leven.
De prijs van het land is van 100 tot 150 dol
lar per acre. Hierbij zijn de gebouwen inbegre
pen. Onze huizen zijn ruim en geriefelijk, meest
van hout !en' bij voorkeur wit geverfd. Onze
schuren en stallen staan van 100 tot 500 voet
van het huis af. Dit is voor brandgevaar. En
ook voor de gezondheid.
Onze houten huizen zijn warm. Aan den
buitenkant zijn zij van dubbele houten planken
met papier er tusschen, van binnen zijn zij ge
pleisterd met kalk. Tusschen den dubbelen bui
tenwand en de bepleisterde binnenkant, heeft
men 4 centimeter ruimte voor zooals wij dat hier
noemfen „still or dead-air" (stille of doode
lucht, en dit maakt onze huizen zoo warm in
den winter en koel in den zomer. Tegenwoordig
kosten zulke huizen veel meer dan bijv. 50 jaar
geleden. Toen kocht men het beste hout voor
8 en 10 dollar de 1000 voet, nu is dat 50 en 60
dollar. De meeste boeren bouwen hun eigen
huis en schuur. Voor binnenwerk, zooals deuren
en aftimmeren, worlt nog al eens een timmerman
gehuurd. En ook wel voor 't pleisterwerk. Maar
ook zijn er die alles zelf doen, vooral waar men
alles pasklaar aan de fabriek kan koopen. Er
zijn fabrieken, die geheele huizen kant en klaar
maken. Op aanvraag wordt je een catalogus
gezonden met teekening en prijs. Al wat men
noodig heeft is een hamer en wat draadnagels
Vele van onze huizen hebben van 3 tot 5
slaapkamers. Elk huis heeft een zitkamer en
een eetkamer met een keuken. Velen hebben
centrale verwarming en electrisch licht. De bad
kamer is een algemeene eisch in alle nieuwe
huizen. Vele farmers hebben hun eigen water
leiding en besproeien hun mooie graswerf in
den zomer. Alle melk wordt zoet verkocht aan
de boterfabrieken of ook wel voor conservee
ring. De prijs was van 2.40 tot 2.60 dollar
de 100 pond, maar is nu aanmerkelijk lager.
Alles is op 't oogenblik abnormaal. Ook is het
vleesch bijna de helft van andere jaren en het
schijnt nog niet spoedig op 't normale terug
te keeren.
Dit geldt ook voor de selderijfarmers en het
verdere tuindersbedrijf. Ondanks de aanhouden
de droogte van verleden jaar, wat de productie
tot de helft verminderde van andere jaren, zijn
en stramme gewrichten, verdrijf
die afmattende pijnen van rheu- j
j matiek en spit met de beroemdej
AKKER'*
God en gaat men geheel op in de dingen, die
alleen dit tijdelijke leven aangaan.
Diep treurig is het, dat duizenden ouders hun
kinderen zenden naar openbare hoogescholen en
Staatsuniversiteiten, met het doel om hen een
hooge positie te geven in de toekomst, zonder
in de eerste plaats te vragen: Komt mijn kind
ooit het gevaar te boVen van den goddeloozen
invloed, die er van die inrichtingen uitgaat?
Duizenden kinderen waren gelukkiger geweest
als hun ouders zoo arm geweest waren, dat
zij zich de weelde niet konden veroorloven een
advocaat of een dokter van hen te maken
Neen, welvaart en weelde is op zichzelf geen
zegen, maar veeleer het tegenovergestelde. Daar
om als deze malaise in Amerika ons Christelijk
volk bepaalt bij den eisch Gods en er een terug
keer komt tot de paden der vaderen, dan leven
wij op 't oogenblik in een goeden tijd. En be
amen wij het Bijbelwoord: dat voor Gods volk
alle dingen medewerken ten goede
Je AMERIKAANSCHE VRIEND.
verzacht verrassend^
snel.
Wfceen goad
too goed.*
de prijzen laag. Uien zijn onverkoopbaar, en
de selderij is maar den halven prijs. Zoo ook
met kool, sla, boonen enz. De vraag doet zich
herhaaldelijk voor: Wat eten de menschen In
onze weelderige dagen werd er veel vermorst en
ging er veel teloor. Dit scheen een zegen te
zijn voor de tuinders, want nu dit niet geschiedt,
blijkt er met een halven oogst eten in overvloed
te zijn. Het is moeilijk, om aan dit alles e'en
juiste verklaring te geven. Hoeveel er ook ge
daan wordt om dezen abnormalen tijd tot het
normale terug te leiden, alles schijnt vruchteloos.
Een Christen, die in dit alles de leiding Gods
ziet, vindt wel een oplossing voor dit alles. De
zonde van ons Christenvolk in Amerika is het
materialisme. Zeker, men is alleszins
godsdienstig, bij geboorte en bij ziekte en vooral
bij sterven rekent men met God. Dan moet de
dominee komen. Dan wil men een antwoord
op de vraag: wat zal mijn deel zijn in de eeuwig
heid Maar overigens doet m'en het alles buiten
KANTONGERECHT TE SOMMELSDIJK.
Zitting van Vrijdag 13 Februari 1931,
C. P., vrachtrijder te Dirksland. Verd. was
niet aanwezig. Met zijn auto had verd. in de
Stavere aan de linkerkant van den weg gere
den, zoodat de wielrijder A. S. bakker te Mid-
delharnis hem niet met voldoende ruimte kon
passeeren. Terwijl A. S. zich naast de auto be
vond, helde deze door een put in den weg nog
meer over, met gevolg dat de wielrijder een klap
kreeg. A. S. vroeg 18 schadevergoeding. W.
B. V. opzichter bij de Emgo, welke zich met een
auto achter verd. had bevonden, trad op als
getuige. C. P. werd bij verstek veroordeeld tot
18 schadevergoeding en een boete van 20
resp. 10 dagen hechtenis.
L. v. D. en J. H. H. welke niet verschenen
waren zullen 13 Maart verhoord worden.
R. v. P. Melissant. Verdachte had niet genoeg
op zijn hond gelet, die een wielrijder in de
broek heeft gebeten. P. beweert als hij aan het
werk is, of als de hond ver weg is, hij toch
niet kan zorgen, dat 't beestje niemand bijt. Ook
beweerde hij nog niet gewaarschuwd te zijn.
Als getuige kwam de veldwachter van Melissant
op. Deze verklaarde P. al meer gezegd te heb
ben zijn hond in bedwang te houden., maar P.
wachtte nog op een bevelschrift van den bur
gemeester. De eisch voor P. was 5 resp. 2
dagen hechtenis. Uitspraak 5 resp. 3 dagen.
J. P. 60 jaar, boer te Nieuwe Tonge. Ver
dachte was bekend voor zijn boter, welke niet
aan de door de wet gestelde eischen voldeed.
Er bevond zich in de boter n.l. minder dan S0
vetgehalte. H. D. 61 jaar, Rijkszuivelvisiteur
die J. P. bekeurd had, merkte op dat hij al eens
eerder zonder medeweten van P. een proefje
van zijn boter medegenomen had, waaruit het
zelfde gebleken was. De ambt, van het O. M.
eischte 20 boete resp. 15 dagen hechtenis.
Verdachte vond dit wel wat veel, gerekend
de weersomstandigheden. Ter waarschuwing
werd hij veroordeeld tot 10 resp. 5 dagen hech
tenis.
door
H. RING MANS.
12)
„Tante", en de stem van Martha klonk zacht
en liefdevol, „ik kan nu onmogelijk met liefde
aan Heino denken. Maar ik zal, ik weet, dat
het moet en ik wil het ook, God bidden, of Hij
mij stille berusting wil geven. En dan hoop ik,
dat ik zonder bitterheid over Heino spreken kan."
„Doe dat kind. En dan zal de Heere ons bei
den helpen en steunen. En bid met mij ook voor
Heino, want ik geloof, dat die arme jongen nog
het meest te beklagen is, al maakt hij dan ook
nog zulke promoties. Je waart vervuld met
eigen gedachten en eigen verdriet. Maar ik heb
gemerkt, dat Heino bezig is, het kinderlijk geloof
van zijn jeugd te verliezen dat hij langzamer
hand meenen gaat, het zonder God op de wereld
te kunnen stellen. En dat is het vreeselijkste van
alles."
De moedersmart uitte zich in tranen
HOOFDSTUK VII.
In Amsterdam.
,,'k Had het wel gedacht, dat jij naar Amster
dam komen zoudt", had Jansma gezegd, toen
Heino naar de hoofdstad was gereisd, om het
filiaal over te nemen. „Jij waart de eenig aange
wezene. En ik zal niet een makkelijk concurrent
aan je hebben. Maar aan onze vriendschap be
hoeft dat geen afbreuk te doen, nietwaar
Heino was het met 'hem eens geweest.
„Geen sprake van", had hij opgemerkt. „Nie
mand kan het je euvel duiden, dat je zelf een
zaak opzet, 't Is feitelijk om jaloersch te wor
den. En wat die concurrentie betreft, wij behoe
ven elkaar niet in de wielen te rijden. Amster
dam en omgeving en Nederland is groot genoeg,
zou ik denken. Je brengt mij maar spoedig op
de hoogte en dan verdwijn je maar van het too-
neel van Van Halen en Co."
Jansma had er eens hartelijk om gelachen en
hij had met bekwamen spoed Heino op de hoogte
gesteld van den gang van zaken in het Amster-
damsche filiaal, zoodat deze in een week tijds
zich er had ingewerkt, hoewel hem een maand
ervoor gegeven was.
Hij vertelde het in Rotterdam op het hoofd
kantoor, waarheen hij wekelijks reizen zou voor-
loopig, er bij voegend, dat Jansma wel eerder
vertrekken wilde.
„Laat hem gaan", adviseerde hij den direc
teur. „Hij kijkt mij maar op de vingers en heeft
er toch niet mee te maken, wat ik doe
Op het hoofdkantoor was men van dezelfde
meening, zoodat Jansma drie weken vóór den
tijd, dien hij zelf gesteld had, verlof kreeg, om
te vertrekken en Heino de verantwoordelijkheid
in Amsterdam te. dragen kreeg.
Jansma, maar dat wist Heino niet, had zoo
lang mogelijk gehoopt, dat niet Heerema, maar
een ander, naar Amsterdam zou worden gezon
den, al had hij dan ook van meet af aan Heino
gedacht.
Het was hem dan ook tegengevallen, toen
van het hoofdkantoor het bericht kwam, dat
Heerema zijn opvolger worden zou en hij de
zaak had over te dragen.
Hij had oneindig liever een ander gezien, want
Heerema was hem te gevat, te doorzettend en
vasthoudend.
En het bleek hem weldra, dat die nieuwe chef
zich niet de kaas van het brood eten liet, zoo
als hij wel vermoed had. Want alvorens Jansma
met zijn gestichte zaak in dezelfde branche
zoover op dreef was, dat hij behoorlijk aan
het werk kon gaan, had Heino, die zich dag
noch nacht rust gunde, de voornaamste klanten
persoonlijk bezocht, al behoefde hij dat niet te
doen, en zoo een gunstigen indruk op hen ge
maakt, dat Jansma vrijwel overal zijn neus stoot
te en zich e'en geheel nieuw klantencorps schep
pen moest, waarmede wel geruimen tijd zou
heengaan.
Na eenige maanden werd in Rotterdam be
merkt, dat het Amsterdamsche filiaal in geen
enkel opzicht was achteruitgegaan. De procu
ratiehouder voorspelde den directeur zelfs, dat
er vooruitgang komen zou en deze moest prij
zen „Je hebt een goeden kijk op de zaken ge
had, door de aandacht op Heerema te vestigen."
„Laat mij maar begaan", zeide Heino vol zelf
vertrouwen. „Er zit in Amsterdam veel perspec
tief voor de zaak. Jansma krijgt bij onze klanten
ge'en voet aan den grond. Uit vertrouwbare
bron heb ik vernomen, dat hij niet al te best
te spreken was. Overigens, hij komt er, buiten
onze klanten, op den duur ook wel. Als hij
slechts geduld heeft. Wij behoeven elkaar ook
niet in de wielen te rijden."
Henio was dan ook vast besloten, dit niet te
doen. Hij ging daarin zelfs zóó ver als Rot
terdam het geweten had, was het vast niet goed
gevonden dat hij zich ergens, waar hij wel
geslaagd zou zijn, terugtrok, toen hij bespeurde,
dat ook Jansma kansen had.
Het bleek hem, dat Jansma dit zeer op prijs
stelde en tegenover anderen die meening niet
onder stoelen of banken stak. En daarom was
het Heino juist te doen. Hij moest in de zaken
wereld van Amsterdam bekend worden als een
gevat zakenman, maar ook als een fair con
current.
Niemand in Rotterdam kon vermoeden, welke
plannen Heino koesterde.
Sinds hij in Amsterdam onafhankelijker ge
worden was en veel vrijer in zijn doen en laten,
hoewel hij de op hem gelegde verantwoordelijk
heid zeer goed voelde, hadden zijn plannen een
nog vasteren vorm aangenomen.
'Het stond voor hem vastwat Jansma heeft
gedaan, kan ik ook, alsik slechts het kapi
taal had.
Daar er echter op dit laatste vooralsnog geen
kans bestond, werkte hij hard voor het filiaal,
instinctmatig gevoelend, dat hij daarmede zijn
eigen positie verbeterde.
Het duurde dan ook slechts betrekkelijk korten
tijd, of hij was in de Amsterdamsche zakenwe
reld en op de beurs een geziene persoonlijkheid,
die men gaarne lijden mocht. Hij verwierf zich
vele vrienden en het kostte hem, na eenigen tijd,
geen moeite, om door te dringen in d'en kring
van gevestigde kooplieden. Waarmede hij, naar
zijn meening, een stap verder gekomen was tot
het doel, dat hij zich gesteld had, zij het dan,
dat de wijze, waarop hij het doel bereiken zou,
hem nog slechts vaag voor de oogen sche
merde.
Hij had door de vele beslommeringen, waarin
hij zich gewikkeld zag, slechts weinig tijd, er
over na te denken. Maar als het geschiedde,
dan kwam hij steeds tot de conclusie, dat de
beste wijze, om in het bezit van kapitaal te
komen, de manier was, die Jansma, bewust of
onbewust, had toegepast.
Maar als die gedachte bij hem post vatte,
dan schrok hij er onmiddellijk van terug. Want
hij wis t, dat zijn huwelijk dan een leugen zou
zijn.
Als zijn gedachten die richting uitgingen, dan
rees onmiddellijk het beeld van Martha voor zijn
oogen, Martiha, die hij nog even lief had, als
toen hij haar zijn liefde bekende. Dan zag hij
een verwij tende blik en dan -hoorde hij haar stem
zeggen: trouwelooze
Zijn gedachten waren meer in Groningen, dan
men daar wel vermoedde. Hij voelde zeer wel,
dat hij schandelijk had gehandeld. En er waren
oogenblikken, zij het dan niet vaak, waarin in
hem opkwam de begeerte, om alles weer goed
te maken. Wanneer hij berouwvol terugkeerde
en Martha vergeving vroeg voor wat hij haar
had aangedaan, dan zou zij hem vergeven. Hij
kende haar grootheid van geest en haar ver
gevensgezindheid. En dan ging hij, naar den
m'ensch gesproken, een gelukkig leven tegemoet
aan de zijde van haar, die hij lief had. Hij had
toch een goede positie, verdiende een behoorlijk
salaris
Maar die oogenblikken waren er niet vele.
Hij had de schepen achter zich verbrand, omdat
hij niet terug wilde. Martha bracht hem geen
kapitaal mee, dat hij kon aanwenden, om zich
zelf een zaak te scheppen, als Jansma had ge
daan. Er was dus slechts één oplossing mogelijk
geweest: hij moest met Martha afgehandeld zijn.
En dat w a s nu geschied. De eerste brieven
van huis, geschreven na het verzoek van zijn
moeder, om Martha op de hoogte te stellen,
waren niet prettig geweest. En hij had moeten
toegeven, dat de schuld daarvan geheel bij hem
lag. In zijn antwoord had hij dan ook wat har
telijker over Martha geschreven en gezegd, hoe
het hem smartte, dat hij zoo handelen moest.
Maar moest men ook niet toegeven, dat het ver
keerd was, te huwen met een meisje, dat hij
niet lief had
Hij verkeerde in een eigenaardige gemoeds
stemming, toen hij deze woorden neerschreef.
Hij had zich wel voor het hoofd kunnen slaan,
daar hij wist, dat hij bewust een leugen neer
pende. Hij had maar één meisje lief. En dat
was Martha Biermasz, het stond voor hem
vastEn toch moest hij los van haar, want zijn
en haar liefde stonden zijn plannen tegen.
Met dat al viel het niet gemakkelijk, naar huis
te gaan. Hij kon het best éénmaal per maand
doen van Zaterdagavond tot Maandagmorgen
vroeg. Hij was in zekeren zin volkomen vrij
man. Niettegenstaande hij echter al zes maanden
in Amsterdam was, had hij nog niet den moed
gehad, naar Groningen te reizen. Hij durfde
Martha niet onder de oogen komen. Als zij er
niet was, zou het wel gaan, hoewel dan Truus
hem vol verwijt zou aanstaren en ook Tjaard
hem nog zou wijzen op het verkeerde van zijn
handelwijze. Hij vermoedde uit een opmerking
in een brief van Tjaard, dat deze hem min of
meer doorzag.
Met zijn moeder, die hem vermanen zou, zou
hij wel klaar komen, dacht hij. Maar dan moest
Martha er niet zijn. En hij kon toch niet vergen,
dat zij heenging, als hij enkele dagen thuiskwam?
Hij kon niet vermoeden, dat in Groningen
