Antire voluiionair
Orgaan
voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsche Eilanden.
De SI. Gerei. Dwaling.
BUM
:lame
IILfflOnTUREnl
I
GA&Co
IN HOG SIGNO VINCES
I
araniie vanal f 3,-.
laraniie
Benauwd op de Borst?
femtoch Abdijsiroop!
No. 3720
ZATERDAG 14 FEBRUARI 1931
45STE JAARGANG
EERSTE BLAD.
entrale Proeftuin
IKBAAR.
nl
TELIJK
IEUWS
N&ZONEN
Op den Uitkijk.
W. BOEKHOVEN A ZONEN
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Ad vertes» tl ©ia ©sa verdere Administratie fratico lo® te zenden aass «I© Uitgevers
erpanden, rente vanaf
r getaxeerde waarde.
ASSURANTIËN
TRATIËN
TeS. 36566
ERSCHIJNT
ONDERSCHRIFT
TOKVIS
LEUREN OMSLAG
5 CENTS
ereelen uit het boek
album in beeld
KHANDEL VAN
K
g kei
6.—.
DE DUIF"
rmometers
AKKER's A
DE BETEEKENIS VAN DE CHR.
SOCIALE BEWEGING IN DEN
STRIJD TUSSCHEN GELOOF
EN ONGELOOF.
Januari 1930 te Middelharnis
n in 1930: 303; 'bedankt, ver
den 147. Het ledental vermeer
bedroeg op 1 Jan. 1931. 2991
1 Januari 1930 te Sommelsdiik
i in 1930: 243; bedankt, ver
den 143. .Het ledental vermeer
bedroeg op 1 Jan. 1931: 2206.
leden in beide gemeenten Der
5197.
was thans de verkiezing van
en wegens periodieke aftreding
r. P. Knöps en J. C. van Loo.
meerderheid van stemmen wer-
herkozen. De heer van Loo
direct bereid zijn herbenoeming
aan Dr. P. Knöps zal van deze
nnis worden gegeven. Nog was
bestuursvacature ontstaan door
ens bedanken, of zich eigenlijk
sbaar stellen van den heer
tweede stemming bleek met 85
en benoemd te zijn de heer
elsdijk.
plaatsvervangende leden voor
ning werden benoemd de heeren
A. Koese, J. Verbrugge en
st en C; Tieleman.
de contributie voor het a.s.
ooals deze was.
elde voor art. 4 van het Huish.
e wijzigen, dat de leden recht
voer van een patiënt naar de
ekenhuizen tot een uitkeering
0.Voor andere ziekenhuizen
nderd op 20.—. Alzoo werd
loten art. 13 der Statuten zoo
geen uitkeering kan geschieden
erpleging voor T.B.C. patiënten,
ratief moet worden ingegrepen,
arna men recht op uitkeering
erd wederom bepaald op 4
vraag werd geen gebruik ge-
uiten der vergadering sprak de
artelijke woorden tot afscheid
lid Van Es. Het bestuur stelde
n waardeering den heer Van Es
chap onzer vereeniging aan te
om van contributie en behoud
Deze Courait verschiet eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franc per post 1 1.- bS vooruitbetaling
BUITENLAND b? vooruitbetaling f 8.50 per jaar.
AFZONDERLLKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS
SOMMELSDIJK
Telef. interc. No. 202 Postbus No. 2
ADVERTENT1ÈN 20 cent, RECLAMES 40 cent, BOEKAANKONDIGING 10 cent per regel
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1.- per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte, die zg beslaan,
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 uur.
laus werd dit voorstel aange-
Van Es dankte het bestuur en
ze onderscheiding, sprak woor-
ering over 'het bestuur en de
nwerking, die steeds in de Ver-
eheerscht en in het bijzonder
sch bestuur,
de vergadering gesloten.
EREE en OVERFLAKKEE te
mis (Langeweg) is op eiken
oor belangstellenden GRATIS
Ük. Desgewenscht geeft d?
alle inlichtingen die mochten
erlangd.
BEWERKT
ftfcn.
^ie
MAST KAPOKMATRAS,
onvermengde Java.Kapok
5STEL compleet voor f27,75
ns tegen ongekend lage prijzen.
de voorraad strekt.
EEN DEKEN CADEAU
ROTTERDAM
ICHTING
Hoogstraat 132,
ROTTERDAM.
Het is de laatste jaren wel duidelijk
geworden, dat de kloof die Antirev. en
St. Geref. scheidt, breeder en dieper is
dan in het begin werd vermoed.
Het is waar, dat de S, G. P. haar
meeste programpunten aan het A.-R.
program van beginselen heeft ontleend,
maar er zijn toch ook enkele punten bij,
die een geheel andere richting uitwijzen
dan waarin de A.-R. partij ooit gegaan
is en ooit gaan kan.
Dat onderscheid wordt beheerscht
door het verschil in theologisch denken.
We houden er aan vast, dat Kerk en
litiek twee afzonderlijke terreinen
ïjn, die gescheiden moeten blijven,
maar politiek of beter: Staatkunde en
theologie kunnen wel onderscheiden,
maar niet gescheiden van elkaar ge
dacht worden.
Vandaar, dat Groen van Prinsterer,
de stichter der A.-R. partij kon zeggen:
„staatsman niet, maar Evangeliebelij
der".
Onze staatkundige principiën moeten
gedragen worden door, voortvloeien
uit onze theologische inzichten. Wie
Calvinist is, is antirevolutionair. De
Antirev. politiek wordt door de Cal-
I vinistische beschouwing beheerscht.
Het is een principe, dat zijn wortels
heeft in het bloeitijdperk van het Cal
vinisme, de zestiende en zeventiende
eeuw. Natuurlijk is dat Calvinisme rij
ker ontplooid met der eeuwen worste-
g gegroeid en ontwikkeld, maar de
iem bleef ongewijzigd.
Anders staat het met de St. Geref.
partij.
Tragisch is, dat zij nog leeft uit een
misverstand. Zij noemen zich nakroost
van Calvijn en de Dordtsche vaderen,
maar inderdaad is dit niet zoo. Wij
hebben reeds meer öp het principieele
onderscheid, dat er ligt tusschen hun
theologisch denken en dat der Geref.
oudvaderen, gewezen.
In de fundamenteele leerstukken wij
ken zij van de drie formulieren van
Eenigheid af. Hun Doopsbeschouwing,
hun Kerkbegrip, hun leer over het doen
van belijdenis, hun denken over het
H. Avondmaal, hun Kerktucht, hun
Sabbathsopvatting, hun piëtistische op
vatting van het leven, hun methodisti
sche opvatting over wedergeboorte en
bekeering, het wortelt alles in de acht
tiende eeuw, toen vooral de theologi
sche wind, die van uit Engeland kwam
overwaaien, het oud-Gereformeerde
denken ging benevelen.
Wie studie maakt van de geestes-
strooming der achttiende eeuw, ziet dat
steeds duidelijker.
De klove, die er gaapt tusschen de
zestiende eeuw van het kloek Calvinis
tisch getuigenis en de achttiende eeuw
van 't mystiek-piëtistisch-methodistisch
vertroebelen der oudvaderlijke theolo
gie, gaapt nog tusschen den theologi-
schen achtergrond, waarop de A.-R.
partij en de St. Geref. partij uitkomen.
Wie dan ook deze dingen principieel
bezien wil, moet kennis hebben aan
deze stroomingen. Wie daar geen oog
voor heeft, staat telkens weer verbaasd
over hetgeen de S, G. P. openbaart.
Een zeer voornaam dingen, waaruit
het theologisch onderscheid blijkt, is de
kwestie van overheid en geestelijk
leven.
Onze Calvinistische vaderen hebben,
nu afgezien van hun formeele fout in
art, 36, duidelijk de positie der Nieuw-
Testamentische gemeente, tegenover
die van het Oude Testament getee-
kend. Zij hebben het karakter van het
theocratisch koningschap, dat in het
Oude Testament overheerscht, helder
gezien en de bedoeling er van begrepen.
Het was alles schaduwdienst, typee
rend den komenden Christus, afbeel
dend soms ook de Nieuw-Testamen-
tische gemeente, maar daarmee ook
volstaande. Als Christus sterft aan het
vloekhout, scheurt het voorhangsel, het
heilige der heilige wordt profaan, de
middelmuur des afscheidsel wordt ver
broken, het theocratisch koningschap
neemt een eind, theologie en koning
schap laten elkander los en kiezen hun
eigen weg, kerkelijke en wereldlijke
overheid worden onderscheiden en van
elkaar gescheiden. De overheid blijft
uit de aarde aardsch, houdt een aard
sche roeping, de kerk is uit den hemel
hemlsch, heeft een deel in den hemel
als triumfeerende Kerk, heeft een deel
op aarde als de strijdende Kerk. Deze
zijn als vreemdelingen en bijwoners,
pelgrims, reizigers naar de eeuwigheid,
die hier geen blijvende stad hebben,
maar zoeken de toekomende. Wel blijft
die Kerk het zout der aarde, wel doet
ze niet aan wereldmijding doch aan we
reldwijding, wel blijft zij kurken waarop
de wereld drijft, maar het zout is een
vreemd bestanddeel, anders ware het
geen zout, de kurken blijven vreemd
aan het lichaam dat zij dragen.
De Nieuw-Testamentische gemeente
is van aard geheel anders dan de Oud-
T estamentische.
Dat hebben onze Calvinistische oud-
vaders duidelijk begrepen en vastge
houden. Hun theologie was ook in dit
opzicht zuiver Schriftuurlijk, al hebben
zij in de toepassing (art. 36) een mis
greep gedaan, een misgreep echter, die
ze praktisch nooit hebben toegepast,
want daarvoor waren ze weer te Gere
formeerd. Nederland bleef het land
der vrijheid, ook voor den Jood en den
libertijn.
De theologische fout der St. Geref.
is nu, dat zij teruggrijpen naar de Oud-
Testamentische gedachte. Hun ideaal
ligt eigenlijk in het theocratisch koning
schap. De overheid moet de geboden
Gods handhaven, dus kerkelijke zonden
straffen, de leerzuiverheid beschermen,
valsche godsdienst uitroeien, ongeloof
straffen. Precies wat de taak was van
het Oud-Testamentische koningschap.
Natuurlijk is bij hen ook de natuur ster
ker dan de leer, want het gaat nu een
maal niet meer den oudtestamentischen
toestand te herstellen. Ds. Kersten, Ds.
Zandt en Ir. van Dis zijn ook elk lid
van een ander kerkelijk instituut, wat
dus met hun eigen theorie in strijd is.
Maar hun beginsel is toch zoo. En
dat is de groote dwaling. Want hierin
ligt een niet begrijpen van het karakter
en het wezen der Nieuw-Testamen
tische gemeente. Hieruit volgt logisch
ook 'het terug grijpen naar de middel
eeuwen, toen door de Roomsche fout
Staat en Kerk weer ineengestrengeld
werden, ondanks het scheuren van het
voorhangsel. De S. G. P. grijpt naar
de Roomsche gedachte terug. Zij denkt
dat er nog wezenlijke eenheid tusschen
overheid en kerk kan bestaan.
Een onzettende dwaling, die hen
theologisch duur zal komen te staan.
Want de Christen, die leeft bij zijn
Bijbel, weet dat we leven in den grooten
advent-tijd, den tijd, die staat in het tee-
ken van de Wederkomst des Heeren.
Wij, in Nederland zien daar ge
lukkig eigenlijk nog het minste van.
We hebben het hier onder de politieke
omstandigheden nog tamelijk rustig als
Kerk.
Maar in het buitenland is dat overal
anders.
Daar zien we dat de Christenheid
schier alle invloed heeft verloren op
het publieke leven. De Overheden zijn
eigenlijk in wezen tot het heidendom
terug gekeerd.
En dan komt de vervolging. Het kan
niet anders.
Overheid en Christendom worden
dan weer tegenstellingen.
Dat wij daarvan in Nederland nog
zoo weinig zien, komt door de bizondere
bemoeienissen die God nog met ons
volk houdt.
Maar dat houdt ook op. We hebben
maar te letten op den groei van het on
geloof en de afval van de Kerk,
Het Nieuw Testamentisch karakter
van de Kerk des Heeren, zal steeds dui
delijker aan het licht treden, los van de
wereldlijke overheid, wortelend in het
Hemelsche leven, vreemdelingen en bij
woners op aarde, strijdende Kerk.
In het St. Geref. systeem komt deze
gedachte nooit goed tot haar recht.
Onze taak is het te leven bij de open.
baring van Johannes, maar de St. Geref.
leven bij de Oud-Testamentische ge
dachte.
Ziedaar het principieel onderscheid
dat ook de politiek beheerscht.
De S.G.P. leunt nog op de Overheid,
terwijl die Overheid straks wordt het
instituut van den Antichrist, die de
Kerk komt uitroeien, zoo God haar voor
dien tijd niet van de aarde wegnam.
En waarom is dit nu zoon ontzetten
de dwaling
Omdat, wie zich hier vergist, in het
verleden leeft inplaats van in de toe
komst, geen oog heeft voor hetgeen de
Heiland zegt in Mattheus 24 en v.v.
Zij kunnen geen oog en geen oor heb
ben voor het diep ernstig woord van
den Heiland„Wanneer gij alle deze
dingen zult zien, zoo weet dat het einde
nabij is voor de deur
De Kerk van Christus zal zich in de
twintigste eeuw moeten gewennen te
leven in de sfeer van toekomstverwach
ting.
Te lang is de Openbaring van Johan
nes door haar verwaarloosd.
Er zal geloof moeten zijn, niet in een
wereldlijke overheid, die nog alle af
goden en valsche godsdienst uitroeit,
maar geloof in een Christus, die, als de
wereldlijke overheid alle afgoden en
valsche godsdiensten zal concentreeren
en uitoefenen om de Kerke Christi weg
te vagen van den aardbodem, komen zal
en Zijn Engelen zal uitzenden met een
bazuin van groot geluid om de uitver
korenen bijeen te vergaderen uit de vier
winden van het eene uiterste der heme
len tot het andere uiterste der zelve
(Matth. 24 vers 31
Eerst als de S.G.P. van deze haar
ernstige theologische dwaling genezen
zal zijn, zal zij ook vanzelf terug komen
op haar politieke dwaling.
Geve God de Heere, haar ware
Schriftkennis opdat zij leve uit de
Nieuw-Testamentische gedachte.
Want eerst dan zal er vrucht te ver
wachten zijn voor het theologisch en
politiek denken en handelen.
Eenige weken geleden terug, deed een schrij
ver van en ingezonden stuk in Het Volk zijn
beklag over het in Gemeente-dienst zijn van
gehuwde vrouwen. Hij wist te vertellen dat vele
gezinnen zoodoende een dubbel inkomen hebben
en dat terwijl er duizenden werkloos zijn, waar
van het hoofd er naar snakt een inkomen te
hebben als die gehuwde vrouwen verdienen.
En hij vroeg of de S.D.A.P. niet een ander
standpunt moest gaan innemen, want dit was
toch eigenlijk de onrechtvaardigheid gekroond.
Henri Polak, die deze vraag had te beant
woorden' was het volkomen met den vrager eens.
Hij zag ook de onbillijkheid er van in, maar hij
wees er op, dat de partij als zoodanig er nu
eenmaal een beginselkwestie van gemaakt had,
en het zou wel niet meer te veranderen zijn.
In Amsterdam is deze kwestie urgent ge
worden.
Een onzer dagbladen schreef dezer dagen
Door een der leden van den Amsterdam-
schen Gemeenteraad, den heer Rustige, wer
den voor enkele weken aan B. en W. der
hoofdstad vragen' gesteld betreffende het aan
tal gehuwde ambtenaressen in gemeentedienst.
Uit het thans gepubliceerde antwoord blijkt,
dat hun aantal niet minder bedraagt dan 151
en dat de verdiensten dezer 151 dames moeten
worden gesteld op 200.000.
Deze cijfers zijn veelzeggend wanneer men
bedenkt, dat de gegevens niet werden ge
vraagd aangaande alle gehuwde ambtena-
ressen, maar alleen omtrent hen, die gehuwd
zijn met gemeente-ambtenaren en gemeente,
werklieden.
Ware het eerste het geval geweest, dan
zou de vraagsteller nog heel wat andere cij
fers onder het oog hebben gekregen.
Intusschen staat dan nu in elk geval vast
dat niet minder dan 151 gehuwde paren een
dubbel salaris trekken uit de gemeentekas van
Amsterdam.
Let men nu op het gezamenlijk salarisbe
drag dezer .gehuwde ambtenaressen, dan blijkt,
dat zij gemiddeld 1300 per hoofd verdienen.
Wanneer men nu bedenkt, dat menig ge
zin met talrijk kroost in onze dagen van eën
geringer bedrag moet rondkomen, voelt men
dat hier iets is, dat wringt.
Wat zou er aan levensblijheid en arbeids-
vreugde gewonnen worden, wanneer deze 151
plaatsen konden worden ingenomen door man.
nen en vaders, die zich thans ten gevolge
van de heerschende crisis tot werkloosheid
^*1
Tast de wortel van het kwaad aan. Gij
zijt niet ziek. Het is alleen maar vies daar
van binnen. Uw borst zit als 't ware vol
slijm en ziektekiemen en die moet Gij
verwijderen. Abdijsiroop kan U helpen
de oude ontsteking veroorzakende slijm
op te lossen, die kleverige massa te ver
dunnen en op normale wijze te doen
verdwijnen. Wordt wegens haar bijzon
dere samenstelling sedert jaren geprezen bij:
Hoest, Bronchitis, Kinkhoest, Asthma.
,,Voor de Borst" fr
Alom verkrijgbaar. Prijs Fl. 1.50, Fl. 2.75, Fl. 4.50
Gebruik buitenshuis Abdijsiroop-Bonbons
(60 ct.Dan bespoedigt Ge Uw genezing.
ABDIJSIROOP-BONBONS (Gestolde Abdijsiroop)
zien gebracht en van particulieren of publie-
ken onderstand moeten' leven.
En wat deze gehuwde ambtenaressen zelf
aangaat, zou er niet rijkere glans aan hun
huiselijk leven worden verleend, wanneer zij
aan den kring van het gezin werden terug
gegeven
In dit verband ware het zeker niet van be
lang ontbloot geweest, als naast de verstrekte
gegevens nog enkele andere inlichtingen waren
gegeven omtrent het kindertal dezer gehuwde
paren in gemeentedienst.
Al deze overwegingen hebben echter bij
B. en' W. geen beteekennis.
Dit college meende te kunnen volstaan met
de simpele verwijzing naar het eenmaal inge
nomen standpunt, dat aan een vrouwelijk
werkman of ambtenaar, waneer zij in het
huwelijk treedt, niet op grond van haar huwe
lijk ontslag behoort te worden verleend.
Dienovereenkomstig waren B, en W. van
oordeel, dat opengevallen plaatsen eveens
dienden open te staan voor vrouwen, die ge
huwd zijn met gemeente-ambtenaren of ge
meentewerklieden.
In het door malaise zoo sterk veranderd
aspect der arbeidsmarkt vindt dus het da-
gelijksch bestuur der hoofdstad, waarin S.D.
A.P. een zoo sterke machtspositie inneemt,
geen aanleiding om het vroegere standpunt
aan een nadere beoordeeling te onderwerpen
of voorstellen tot verbetering toe te zeggen.
Men denke zich het eens in
Alleen in Amsterdam verdienen gehuwde
dames in gemeentedienst 200.000 per jaar.
Een bedrag waarvan 100 gezinnen weer met
een flink aantal kinderen ruimschoots zouden
kunnen leven.
En dat in dezen werkloozen tijd.
Nu mag de één toekijken met hongerige oogen
en de ander heeft dubbel.
Dat is het systeem van het socialisme, dat
spreekt van vrijheid, gelijkheid en broederschap
't Is toch eigenlijk een paskwil.
Die inzender in Het Volk, die ik zoo even
noemde liet doorschemeren, op welke manier
die gegevens met dubbele salarissen nu hun
geld opmaken. Ze gaan 's zomers in de vacan-
tie buitenlandsche reisjes maken, niet zoo maar
es een Rijnreisje of naar de Ardennen, maar
naar Italië b.v. of naar Egypte enz.
Waarom zouden ze het ook niet opmaken
Als ze terug komen verdienen ze weer volop
'eri dubbel.
En als die inzender dan vraagtmoet dat nu
maar blijven door gaan antwoord Polak Ja,
ik ben het eigenlijk wel met je eens, maar de
Partij, ziet je
Die partij rekenter moet absolute gelijkstel
ling zijn van man en vrouw. Met het huwelijk
wordt niet gerekend. Van het gezinsleven moet
zij in beginsel eigenlijk totaal niets hebben. Het
gezin is nog een product van de tegenwoordige
samenleving. In de socialistische heilstaat (zie
Rusland) wordt het gezin afgeschaft. Daar werkt
alles voor de gemeenschap. De Duitsche so
cialist Bebel heeft daar een mooi boek over ge
schreven. Of de vrouw nu gehuwd is of niet
doet niets ter zake, zij heeft haar eigën baas
te zijn en doet wat zij wil. Wil zij blijven ver
dienen dan mag niemand haar hierin hinderen.
Krijgt zij kinderen dan moet ze evengoed mogen
werken. Ontslag "aan zwangere vrouwen vindt
de S. D. A. P. verschrikkelijk. Zelfs al zijn ze
ongehuwd. Er is genoeg over te doen geweest.
Toch eigenlijk een wreed beginsel.
De Schrift zegtDe barmhartigheden der god-
deloozen zijn wreed.
Wanneer de socialisten de baas worden, krij-
g'en we een hel op aarde.
Een wereld vol egoïsme, waar geen sterveling
meer .op een ander let, ieder voor eigen hagje
moet worstelen en wie zwak is moet maar onder
gaan.
Want als'het gezinsleven uit de maatschappij
weg is, is de vuurhaard der liefde gedoofd.
Er is dan geen ouderliefde meer, geen kin
derliefde meer, geen zuster en broederliefde, geen
samenleving in zelfopoffering en overgave meer.
De kinderen behooren aan den Staat 'en de
vrouw behoort aan den Staat.
Dat is de theorie van het socialisme.
Reeds nu, nu ze nog zoo heel weinig te zeg
gen hebben zien we reeds de wreedheid van die
theorie waar ze maar even in toepassing komt.
Terwijl de een dubbel heeft, staat de ander
zonder.
En waag het niet er aan te raken slechts met
den vinger want dan raakt men aan het heilige
huisje.
Het is eenmaal een socialistisch beginsel.
Wreede barmhartigheid
UITKIJK.
IV,
Naar Gods Woord heeft de Kerk ook een
roeping den opzichte van bestaande misstanden,
zoowel wat betreft den ontstanen nood, als ook
om te getuigen tegen onrecht en overheersching
of dwingelandij. Ook onze belijdenis wijst daar
herhaaldelijk op. Op dit laatste moeten we in
dit verband wijzen.
De Kerk heeft het volle licht des Evangelies
te doen uitstralen over het geheele leven. En
het behoeft geen betoog, dat juist bij het op
komen van nieuwe vragen en andere verhoudin
gen, er zooveel gevaar bestaat voor botsingen,
waarvan niet alleen de Kerk ook de nadeelige
gevolgen zal ondervinden, maar ook om door
de prediking van het Evangelie, voor ieders
consciëntie te leggen het volle gewicht en de
groote verantwoordelijkheid. Het is niet denk
beeldig, maar werkelijk voorgekomen, dat bij
staking of uitsluiting ook zij, die zelfs kerkelijk
één waren, uit hun, evenwicht geraakten, en
'groote verdeeldheid, haat en vijandschap het
gevolg was. Wat groote taak en zware ver
antwoordelijkheid heeft dan de Kerk. Niet alleen
omdat het al zoo moeilijk is om bij min of meer
nieuwe denkbeelden den juisten weg te gaan,
maar ook hierdoor, dat de gemoederen dan ver
stoord zijn, en de objectiviteit zoo spoedig
zoek is.
En wat maakte 'het de Kerk dan zoo moeilijk
Dit, als één of beide partijen, op z.g. neutraal
standpunt stonden. Maar aan de andere zijde
als één of beide partijen Christelijk georgani
seerd waren, den strijd in beginsel schuwden,
gaarne tot al het mogelijke bereid waren, om
een broedertwist te voorkomen, wat een zegen
bleek dan het C h r. georganiseerd z ij n.
En dat kan niet verwonderen. Als de ver
schillende groepen zich maar op Christelijk
standpunt stellen, dan zullen ze, ondanks ver
schillen die dan daarop nog niet direct voor
allen helder zijn, voor het Chr. beginsel wil
len en moete n zwichten, wat de Kerk in
zulke tijden een grooten steun is.
En dan juist blijkt de beteekenis van het
Chr. georganiseerd zijn, ook de beteekenis van
de Chr. Vakbeweging, zoowel van werkgevers
als werknemers. Want dan blijven ze nog bij
een, ondanks de meest ingrijpende verschillen,
en vormen ze tegenover het ongeloof nog die
kracht, die Gods Kerk behoeft, om tegenover
haar ook voor de maatschappelijke vragen, eigen
beginsel en eigen praktijk te stellen, en ri'iet
meegesleurd te worden met de geest van den tijd.