Orgaan Be Chr. School voor llio. Antirevolutionair IN HOC SIGNO VINCES voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsche Eilanden. Ulaiir Kinderen zijn cliooa. No. 3638 ZATERDAG 3 ME11930 45ste JAARGANG EERSTE BLAD. Op den Uitkijk. Uit de Pers. Fa. W. BOEKHOVEN*ZONEN Het nadrukken van den inhoud van dit Blad ia verboden overeenkomstig de Wet op het Auteursrecht. r. Men rake deze Is de schakelaar- l schakelaar naar ïlementaire, doch ierwezen worden, iteit niet jaarlijks ische. og eens uitdruk- geëlectrocuteerde, loodig gedurende ademhaling moet achten tot de ge- s vervoerd (wat het onmiddellijk. 5ADISTJES, vertoevend, zoo loorde ik spreken polsmouwen der naam blijkt ont- maam (Jean de) uwschen prediker taan en het land zijn zedepreeken .aten hebben over g die er van der rrmen uitgaat. Hij niet. En daarom ie zich onder zijn smouwen aan, die g altoos „labadis- sman, zóó vonden Knappert Gesch. e mededeeling van den voorzitter der stigde het mij ten n, die wij er naar g van een ander Labadie's naam uffel, een stof, die adisten-kolonie op >ij Bozum in Baar- ieke vroomheid, is ezuïten-leerling uit ons blijven leven, /aalsche Gemeente uit Frankrijk naar oote scharen hoor- ij keerde zich tegen en spaarde daarbij .atuurlijk ook nogal ingen met zijn col- kerkelijke besturen in 668 werd De rst. Hij ging echter de Middelburgsche Staten van Zeeland ?t kerkelijk bestuur. ,em de Synode en n, dat hij zich zou kcke exercitiën" en die dagelijcksche (Knappert, Gesch. ;n „vrije gemeente", zij wel driehonderd week De Labadie lburgers verzochten e gelasten, De La- zetten. Tóen Veere Staten te voldoen, et geweld dwingen, ok niet mis, liet de ruiterij, zoodat men or een burgeroorlog •n werd doordat de llig heenging. Hij lam, waar de vroed- hèm toevlucht bood stichtte De Labadie en invloed en mach- 'erd de vroedschap en De Labadie op en in 1670 uit Am- stigden Zich in Her laar verjaagd, weer aar De Labadie in oud. Tot 1732 bleef kerk in stand. door De Lairesse ■onder lezen wij die man daar elk van praat, an meerder zeer gehaat, en meer tot laster schrijven, It, het zal wel staande blijven. menschen gelukkig maar op mij. Het m. Maar nu weet ik :ouw. ilijke naam. Wij zul- Als ik hier weer en dan zal ik je van Maar wanneer het liet. Misschien duurt en." juffrouw. Wat is u erraderlijken glans in 2n zij hoorde, hoe de te. lanke hand uit, toen het dorp genaderd je goed, hoor. Ik zien." mogelijk na en wuifde mkeek. Hertha haar weg. ng gelegen, naar de te gaan, om dat deel voelde zich zoo moe, el bereikt te hebben, lafde, hoewel zij wist, as, dien drank niet te rwgestel danig in de erg, al zag zij de iet. Die zou zij, als vaak zien. Want zij zou Maandag dat zij het aanbod zijn oom kon aan- goed als zeker een (Wordt vervolgd). Deze Courant verschflnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG. ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post f 1.- b? vooruitbetaling, BUITENLAND b| vooruitbetaling f 8,50 per icar. AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT. UITGEEFSTER SOMMELSDIJK Telef. Interc. No. 202 Postbus No. 2 ADVERTENTIËN 20 cent, RECLAMES 40 cent, BOEK AANKONDIGING 10 cent per regel DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1.— per plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zfl beslaan, AdvertentiCn worden Ingewacht tot DINSDAG- ea VRIJDAGMORGEN 10 uur. Zoo is dan na moeite en strijd de school geboren, waaraan op Flakkee reeds jaren behoefte bestond. Een be hoefte, die misschien door bedroevend misverstand niet altijd even scherp ge voeld werd, maar die er toch was, want de school met den Bijbel, is niet maar een liefhebberijtje van enkele Christen- menschen^doch zij is den menschen van 's Heeren wege opgelegd, als de school die in den grond der zaak alléén be staansrecht heeft. We weten het wel, dat als er zoo esproken wordt, de steenen klaar leg- ^gesproken wordt, de steenen klaar liggen om zulk een onverdraagzaam vaarden van deze stelling doen wij toch niets meer of minder, dan de palstaan ders voor de openbare school doen. De gelijkstelling die werd verkregen, is in hun oog ten slotte toch maar een po litieke noodzakelijkheid geweest waar aan niet meer te ontkomen was, maar als hun het hart tot spreken dringt, dan hoort men het nog, dat de Chr. school contrabande is, dat het neutrale onder wijs den christelijken geest bij uitne mendheid ademt, omdat daar liefde, verdraagzaamheid en vriendschappe lijkheid gekweekt wordt. De Chr. scho len zijn toch maar dure sectescholen, die parasiteeren op de gemeenschap. Wanneer wij dus zeggen, dat alleen de school met den Bijbel bestaansrecht Iflfc heeft, dan zijn we dus niets onver- ^draagzamer dan zij. En nu weten wij wel, dat ons politiek beginsel de vrije school voor ieder eischt, en dus ook de school zonder den Bijbel toelaat, maar dat vindt zijn oor zaak in het feit, dat de mensch betrek kelijk moet zijn in zijn eisch. De mensch is schepsel en is dus gebonden aan het relatieve, hij mag de plaats van God niet innemen, en zooals Mozes eenmaal omdat hij relatief mensch was, den Jo den vanwege de hardigheid huns harten toestond een andere vrouw te nemen, zoo mogen wij ook niet anders dan het relatieve eischen van onzen naaste. Maar naast dit betrekkelijk beginsel staat het absolute beginsel, dat de Schepper van Hemel en aarde stelt aan het nietig schepsel en volgens dat ab solute beginsel is alles wat uit het ge loof niet is zonde, dus onheilig, dus verwerpelijk, dus verboden. Ieder ster veling is in zijn consciëntie gehouden Gods heiligen wil te doen, en in alle ding allereerst te vragen naar den hei ligen wil van God, die geopenbaard is in het Woord, dat wij Bijbel noemen. Aan dat Woord moet alles in den wor tel gebonden zijn, dus ook de opvoe ding, dus ook het onderwijs, dus ook de school. En dat geldt niet alleen voor den Christenouder, maar voor eiken vader en voor elke moeder. Dit be ginsel is absoluut, wijl het van Godde- lijken oorsprong is. Natuurlijk wil de natuurlijke mensch hier niet aan, wijl hij de oorsprong, het middelpunt en het einddoel van alle opvoeding in den mensch zelf zoekt. In zijn oriënteerende rede heeft het hoofd der Chr. U.L.O. Woensdag j.l. het zoo duidelijk aangetoond, dat de humanist der middeleeuwen hierin in niets verschilt met den modernen mensch van onzen tijd. Opvoeding be- teekent bij hen: menschen maken, die van goeden wille zijn, in dit leven tot alle goed werk bekwamelijk toegerust, opdat naar het woord van Prof. Op- zoomer door den bouw van deze scho len de gevangenissen gesloten zullen worden. Men aanvaardt de tweede tafel der Wet met negatie vari de eerste. En daarom moet al zulk pogen telkens weer desillusie baren. Want het eerste ge bod is God liefhebben boven alles. Dat is de wortel waaruit de mensch leven moet, zal hij geluk en vrede smaken. Daarom is de godsdienstlooze school zonde voor God, wijl zij Hem negeert als niet bestaande. Zij vindt oorsprong, middelpunt en doel in zichzelf en gunt God den Hemel, als zij de aarde maar heeft. En nu scheen het alsof orthodox Flakkee met dit humanistisch-materia- listisch beginsel op goeden voet stond. Neutrale H.B.S., neutrale Landbouw school, neutrale U.L.O. school en zelfs bloeiend neutrale lagere scholen kon den ongehinderd rustig arbeiden om de ziel van het Flakkeesche kind los te weeken van het hoogste beginsel, dat uit God is, zijn oog af te trekken van het eeuwig absolute en het zich doen verlustigen in het materialistisch-ver- gankelijke. Gelukkig komt hierin nu, voor wat betreft het lager onderwijs en het U. L. Onderwijs kentering. Alleen Nieuwe Tonge mist nog de Chr. school, maar de voorzitter van de Chr. U.L.O. heeft te zeer zijn liefde aan de school met den Bijbel verpand, dan dat hij ook hier niet de kracht van het absolute beginsel zou voelen en niet rusteloos zou arbeiden aan de Chr. school van Nieuwe Tonge. En zeker, nu waarschuwen wij voor geldverspilling. Er moet op het terrein van het Chr. onderwijs samenwerking zijn. Wat God als zegen gaf, kan de mensch tot een vloek maken. Liefde moet hier het cement zijn, dat vereenigt wat kerkelijk vaak helaas zoo verdeeld ligt. De school met den Bijbel kan in zich herbergen diverse kerkelijke ge zindten. Dat is een eisch van het chris telijke leven, dat he?t goede zoekt in el kander en toenadering predikt. En wie zich hieraan speent bedenke wel, dat vloek en zegen vlak naast elkander lig gen. De mensch heeft af te leggen alle eigenwilligheid en eigen daden te laten leiden door de saambindende kracht van het Christelijk beginsel. Het is be droevend, dat een waarschuwing hier op haar plaats is. We stemmen toe, dat de onderwijswet de gelegenheid tot scheurmakerij opent, maar daarom des te meer moet dit zelfde beginsel, dat leefde in onze oude voorvechters voor de Christelijke school, ook in ons leven en waar zij hun beginsel toonden door het financieele offer, moet ons beginsel blijken door onze brandofferen aan te dragen op het altaar der liefelijkheid en de samenbinding, opdat ook zoo nog een prediking van ons beginsel op de wereld uitga. Wij hopen dat de Chr. U.L.O. school tot grooten zegen voor Flakkee zal werkzaam zijn, dat er nauw contact zal blijven tusschen ouders en onderwij zend personeel en dat dit personeel on der Gods genade zoo mag arbeidzaam zijn in zijn zware taak, dat de jeugd, die door deze school in het voorportaal der H. B. S. komt, in die mate doordrongen worde van den heerlijken dienst van God, dat het godsdienstloos onderwijs, dat haar daar wacht, aan de jeugdige ziel geen schade meer berokkenen kan. Een der grootste problemen van onze dagen is zeker wel die van de vrouw en het huwelijk. Een groot deel der moderne literatuur is aan dit vraagstuk gewijd. Droef is het vaak te lezen wat men in moderne kringen hierover ten beste blijkt geeft. Het lijkt veel op de oude geschie denis die altijd nieuw blijft. Het loopt altijd weer over een Hij, een Zij en een Derde. Zelfs heeft men voor deze onwettige verhouding een vakterm gevonden en spreekt men van de „Drie hoeksconstellatie." En wat wel frappant is 't is alles melan cholie wat men hier zietOf de vrouw dan wel de man hun zin doorzetten en hun plicht verzaken dan wel dat zij, niettegenstaande de Derde in hun leven kwam, de verzoeking we- derstaan en „trouw" blijven, het is al pessi misme waar het op uit loopt. Ellende voor en ellende in den bestaanden huwelijksband. Was van een der personen, soms tot twee personen en zelfs niet zelden tot geluksvernietiging van alle drie de vlakken uit de „Driehoeksconstel latie" af. En de tendenz van deze moderne huwelijks literatuur is één groot pleidooi voor de afschaf fing van het bestaande huwelijk, want zoo raar kan het niet loopen maar dè schrijvers en de schrijfsters (opmerkelijk is dat het meestal schrijfsters zijn) zoeken de oorzaak van alle ellende in de bestaande huwelijksband. Was die er slechts niet, dan zou het samenleven een hemel op aarde zijn. Intuschen is het zeer opmerkenswaard dat men in deze moderne literatuur wel een eenheid in het afbreken ziet, wel een homogeniteit in het aanwijzen van de oorzaak, maar tenslotte laten zij toch allen het probleem staan. Want wel wordt er gezegd dat wanneer het huwelijk op geruimd werd de zaak in orde zou zijn, maar wanneer zij in hun beschrijving de up to date moderne menschen in vrije liefde laten opgaan, dan blijft nochtans de ellende. Het geluk wordt niet gevonden. De vrouw die zich in vrije liefde geeft blijft het slachtoffer ook in het mo derne samenleven. En de man brengt het er over het algemeen niet veel beter af. Dat is inderdaad wel een opmerkelijk .verschijnsel in de moderne roman, die hierin, we willen het gaarne geloven, een getrouw beeld geeft van het werkelijke leven. Toch krijgt de huwelijksopvatting van het positieve Christendom de schuld van alle ellende. In dit verband is lezenswaard een artikel dat ik dezer dagen in „Het Volk" las, geschreven door een vrouw. Daar boven staat te lezen „Om der wille van de kinderen" en daarin komen de volgende passages voor Nadat ze gewezen heeft op de groote ver andering in de opvatting van vele dingen na den wereldoorlog zegt ze „Deze revolutie is de revolutie die ons vrouwen meesleept, die ons verblijdt, ver baast, verschrikt, ons dingen laat zien waar van niemand de mogelijkheid had kunnen vermoeden. Het Christendom, dat den sexu- eeten omgang als een noodzakelijk kwaad en de vrouw als een even noodzakelijk kwaad beschouwde, dat men niet ontbeeren kon, heeft de positie van de vrouw heel moeilijk ge maakt, Zoo moeilijk - —dat de vrouw de uitzonderingen daargelaten twintig eeuwen lang als een onmondig en verdrukt schepsel heeft geleefd. Wat was in dien tijd voor den man van 40 50 jaar zijn echtgenoote, die hem vaak meer dan zes kinderen ter wereld bracht en bijna altijd ondergegaan was geestelijk en lichamelijk in zorgen voor gezin en kinderen. Dat de vrouw door deze levenswijze groot en diep verdriet moet heb ben gehad, wie kan dat beter begrijpen dan wij, de vrouw van het heden Maar verzet heeft zij zich nietin opstand gekomen is zij niet. Zij heeft dit groote leed in stilte ge dragen. Wat kon zij doen Haar opstandig heid zou toch nutteloos zijn geweestzij was immers aan handen en voeten gebonden aan haar gezin, aan haar kinderen, zij was geen zelfstandig mensch, zij was een slavin Toen de vrouw een plaats ging innemen in het maatschappelijk leven en zij ook vaak na haar huwelijk geld bleef verdienen, veran derde de verhouding. Dat geldverdienen maak te haar en hare zusters tot een vrij mensch natuurlijk zooverre een vrouw met kinderen vrij kan zijn. Het twee kinderstelsel een maatschappelijk verschijnsel heeft ook in vele opzichten 't leVen gemakkelijker gemaakt, heeft haar, zelfs als ze meer dan twee kinde ren gekregen had, de mogelijkheid geopend om te leven en te genieten. „In het leven van nu ik meen dan het normale huwelijk staan man en vrouw als kameraden naast elkaar, die samen hun kinderen groot brengen. Zij zijn kameraden, hebben samen hun vrienden, hun genoegens hun uispanningen en gaan samen door het leven. De vrouw is in dit huwelijk meestal gelukkig. De vrouw van heden verlangt van haar man de huwelijkstrouw, die zij zelve ook houdt, al weet zij dat de man polygaam van aanleg is. De vrouw eischt van hem een monogaan leven, op straffe van zelve ook de huwelijkstrouw te breken. Dit kan zij nu zoo gemakkelijk doen, want zij vreest de gevolgen van illegale verhoudingen niet meer. Maar wat het meest verbijstert, verschrikt en mis schien ook wel verblijdt, is de onhoudbaar heid van de stelling, de vrouw is „monogaam" (en dan beschrijft ze de moeilijkheid als er kinderen zlijn 'en man en vrouw willen van elkander af.) „Hoe vrij wij vrouwen ook ge worden zijn, voor deze groote moeilijke kwes tie hebben wij nog geen oplossing gevonden Men zou de vrouw dezelfde vrijheid moeten geven als den man. Als zij dit wenscht als zij zich niet in staat voelt om welke re den dan ook, haar kinderen alleen groot te brengen, dan moeten wet en maatschappij haar hare vrijheid terug geven. Dan moet er gelegenheid gevonden worden, in tehuizen of bij particulieren waar de kinderen uit on volledige gezinnen in harmonie kunnen worden gorot gebracht. Evenals de man moet zij dan haar krachten bijdragen in de opvoeding van haar kinderen." Ik heb meer geciteerd dan mijn plan was. Hier is een socialistische vrouw aan het woord. Met groote vrijmoedigheid laat zij haar levens beschouwing zien. In en in droef, leeg, kleurloos en arm is zulk een beschouwing. Van het christendom keert men zich af, om dat deze de vrouw tot slaaf maakte, maar men predikt een moraal, die geen moraal is, maar een bang symptoom is van de ergste degeneratie. Men predikt een vrijheid, die de gruwelijkste losbandigheid is. En dat wordt door een vrouw gepropageerd 1 Los van den man en desnoods ook los van de kinderen omdat men zich zelf wil zijn. Dit is de levensbeschouwing waarin men wel rechten en lusten maar geen plichten en lasten aanvaardt. En zulke menschen oefenen snijdende kri tiek op het christendom 1 Zulke moderne vrouwen, die zelfs geen na tuurlijk gevoel meer over gehouden hebben, durven onze christenvrouwen en -moeders sla vinnen noemen 1 Dergelijke lectuur bewijst één ding, het bewijst dat er in onze dagen een geslacht is gekweekt, dat volkomen los staat van het christendom, dat niet de minste notie heeft van wat er in het christelijk huisgezin omgaat. Men praat over mag Genius Wondbalsem niet ontbreken Elk oogenblik komt deze weldadige zalf te pas. Bij branden, snijden, stooten, en alle andere kleine verwondingen geeft ze uitkomst. Genius Wondbalsem dat helpt tenminsre. 25 en 50 ets. 9 dingen waar men niet de minste kennis van heeft. Het christendom wordt veroordeeld zonder dat het gekend wordt. Toen ik dit artikel las dacht ik aan een boek dat pas verschenen is. Het heet„Het huwe lijksprobleem in leven en literatuur" geschreven door Dr. J. C. Honig en Dr. C. Tazelaar. Ook dit boek is een product van den tijd, maar het is geen onrijpe vrucht van dezen tijd. Het ge tuigd tegen de moderne opvatting van huwelijks leven en huwelijkstrouw. Dr. Tazelaar neemt in de tweede helft van dit boek de moderne hu welijksroman onder het ontleedmes en er blijft niet veel van over. Hij komt tot de slotsom dat de roman van het huwelijksprobleem uit literatuur en uit etisch sociaal en regilieus oog punt verwerpelijk is. Hij noemt hem een zeer gevaarlijke infectans van den tijd. Dr. Taze laar doet hier zien, dat er veel gebazeld wordt over de vrije liefde, maar in den grond der zaak is het de vrije uitleving van zinnelust. Men probeert de zinnelijkheid tot liefde te verwrin gen en heel het probleem, dat men in die ro mans opwerpt, is in den grond der zaak niet anders dan een verkapt pleidooi voor een zin nenleven naar eigen vrij en ongebonden be- geeren. Wat hoogste idealiteit is (de Liefde) wordt gelijk gesteld met het grofste materialisme, zegt Dr. Tazelaar; wat offervaardigheid, toewij ding, zelfovergave als diepste wezenstrekken be zit, wordt verlaagd tot drijfveef van allerlei egoïstische en individualistische handelingen; zij, die naar haar aard dienen wil, wordt gemaakt tot eischeres; zij, die in haar begeeren en open baring rein is en zuiver, wordt bezoedeld tot een duister instinct. En omgekeerd: wat sensua liteit is en brandende zinnenlust, wordt ver heven tot een ideëele behoefte aan levenswarmte en omgetooverd tot een waarlijk niet ongeoor loofde begeerte naar levensgeluk. Dat is de vloek van het moderne leven. Deugd en ondeugd hebben stuivertje gewisseld. De eenvoudige, kuische Christenvrouw, die haar geluk vindt in het intieme gezinsleven, heet slavin en de boeleerster, de vrouw dié blijkt „poligame neigingen" te hebben, moet een plaats hebben in de maatschappij en de Staat moet voor haar kinderen zorgen, want zij is de vrijgemaakte vrouw, die recht op het leven heeft En het zijn vrouwen, die dat publiek neer schrijven God zal hier oordeelen. Het kan zijn, dat de vrouw een tijd van vrijheid tegemoet gaat. Maar dat zal een vrijheid zijn, die gelijk is aan een vogelvrijverklaring. Zij zal haar natuurlijke be scherming in het wreede leVen komen te missen, zij zal volkomen alleen staan in het harde leven, dat den ijzeren voet haar op den nek zal planten. Want waar de vrouw zich zoo vergooid, daar zal ze alle recht op eer en bescherming inboeten. Die moderne vrouw zal straks in waarheid de slavin van den man worden. Prof. Hepp zegt in zijn boekje over Den Anti-Christ: „Wanneer de menschen zich als liefhebbers van zichzelf zullen doen kennen, zal zich dat eerst wreken op de natuurlijke verhouding tusschen de ge slachten. De wederzijdsche aantrekkingskrachten zullen plaats maken voor afstootingskrachten. Steil egoïstisch zullen de seksen naast elkander voortleven en met elkander op gespannen voet verkeeren. Thans belooft de leuze „emancipatie" vrijverklaring der vrouw, een land van gouden bergen, doorsneden met rivieren vol schuimende champagne. Maar geen profetie liegt wreeder dan die van het feminisme. Want als de vrouw zich zal hebben vermand, zal de man haar niet langer als vrouw respecteeren. Hij zal tegen haar geldig maken het recht van den anti-christ, dat is het recht van den sterkste. En de vrouw zal het moeten afleggen." Inderdaad, de vrouw zooals de schrijfster in „Het Volk" haar hebben wil, zal zeker slavin worden en wel slavin in erger mate dan de oude heidenwereld ooit gekend heeft. En het vreeselijke zal dan zijn, dat er in die dagen geen Christendom met zijn gezegenden invloed meer te wachten zal zijn om de vrouw vrij te maken en haar de eerepositie in het leven te schenken. Dat heeft het Christendom eenmaal gedaan, maar in het rijk van den anti-christ zal dat niet meer kunnen, want ook van de wereld geldt het woord van God: wie eenmaal de kennis der genade deelachtig is geweest en af gevallen is, het is onmogelijk, dat die weder tot genade kome. UITKIJK. HOE TE HELPEN. I. Wie zichzelf de vraag voorlegt, of, onder de tegenwoordige omstandigheden, onze land bouw c.a. voor steun in aanmerking komt, mag niet blijven hangen bij den toestand van het oogenblik. Immers komt het in elk bedrijf wel eens voor, dat het een paar jaar minder goed gaat, zonder dat daarin aanleiding gezocht en gevonden wordt van Staatswege steun te ver langen en te verleenen. Men zal dienen te beginnen onderscheid te maken tusschen het algemeërie en het bijzondere in de crisis, die we doormaken; tusschen dat gene, wat als van min of meer blijvende be- teekenis althans als van langen duur moet worden gezien en datgene wat waarschijnlijk slechts als van voorbijgaanden aard mag wor den beschouwd. Dat zulk een onderscheiding niet gemakkelijk te maken valt, geven we toe. Dat er, als men haar gemaakt he'eft, nog ruimte voor yele vragen overblijft, we denken er niet aan het te ontkennen. Dat eensgezindheid in de beoor deeling der feiten en der verwachtingen niet te verkrijgen is, staat voor ons ook vast. Maar als men niet altijd in het klaaghuis wil blijven zitten, dan zal men, ook als politieke partij, tot een beslissing moeten komen over de vraag, of hulp voor den landbouw etc., noodig is en, zoo ja, op welke wijze die het best kan worden verleend. Nu zijn we, gelijk we in onze artikelen over de landbouwcrisis meenen aangetoond te hebben, inderdaad in e'en toestand gekomen, dat althans onze akkerbouw in eene onhoudbare positie verkeert. Met de veehouderij nijpt het nog niet zoo, maar de prijs der melkproducten van" aller lei soort is dalende en rooskleurig is het ook daar allerminst. Ook voor den tuinbouw zijn de vooruitzichten niet gunstig, en vooral niet als onze akkerbouw inkrimpt en de tuinbouw op eenigszins groote schaal wordt uitgebreid. Als hoofdoorzaak van de malaise valt te wijzen op de prijsverlaging der producten, als gevolg van overproductie, welke prijsverlaging saamvalt met t e hooge koop- en pachtprijzen van den grond, en, bij vroeger vergeleken, aan merkelijk hoogere kosten van productie uit anderen hoofde. Voor een deel is die overproductie gevolg van volkomen natuurlijke omstandigheden (graanbouw), wijl men er elders in geslaagd is goedkooper voort te brengen dan wij het kunnen. Voor een ander deel moet het worden verklaard uit verschillende vormen van bescherming in andere landen aan den landbouw verleend. Ook op dit verschil zal moeten worden gelet, indien men de te nemen maatregelen in be schouwing neemt. Nu staat het voor ons als een paal boven water, dat e'en politiek van bescherming, a 1 s systeem, geen uitkomst kan brengen. De ervaring in andere landen bewijst het afdoende. Men heeft daar jaren lang beschermd en thans grijpen allen weer bij vernieuwing naar hoogere en steeds hoogere protectie. En dat geeft dan een paar jaar wel weer eenige verlichting bij den landbouw met een terugslag nochtans op andere belangen, die niet vooruit kan worden voorzien maar het eind is, dat steeds naar nieuwe kunstmiddelen moet worden gegrepen en dat men ten slotte in een economisch gekken huis terecht komt. Wij meenen dan ook, dat als algemeene gedragslijn moet worden aanvaard, dat de land bouw in de eerste plaats op eigen kracht is aangewezen. Dat moge nu op het oogenblik voor de tob- bers en zwoegers, die worstelen om het hoofd boven water te houden, wat hard klinken, maar dat is het toch niet. Er is metterdaad nog veel te verbeteren, waartoe Regeeringshult) niet noodig is. Er moet, bij behoorlijke organisatie, toch

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1930 | | pagina 1