Antirevolutionair
Orgaan
voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsche Eilanden»
Puistjes
IN HOC SIGNO YINCES
No, 3547
WOENSDAG 19 JUNI 1929
44ste JAARGANG
3
W. BOEKHOVEN A ZONEN
AÏÏe stekken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie, franco toe te zenden aan de Uitgever»
Rede van Dr. J.| Severyn
te Sommelsdijk.
De excursie naar
Schouwen en Duiveland.
Algemeene Vergadering
▼an het Onderwijzers-
gezelschap Goeree
en Overflakkee.
to
n 's-Graven-
rader adres":
>uden vriend
ie meewarig
/at zuur-zoet
ier wordt
nig ook wel
'er niet, dal
•ouwens, dat
er menschen
bescheiden
iwoordig zoo.
it je de zaak
het is niets
en mooi te
wel goed, als
hooren krijgt,
deer is, doch
ergeven. Elk
het gebekt is
ang. Variatie
loeit hij, net
zoo erg, als
est tegen een
een mensch
en gevoeliger
rt een mensch
e overal met
t slag als we
a. Maar toch
me zitten,
e alles maar
het kerkelijk
Absoluut niet.
nen tegen dit,
iet in orde is.
chijnlijk mooi
trek er maar
zelf ook lang
ik dus eerlijk
mezelf moeten
onder handen
:r ouderen wel
ons wel een
ider de voeten
nder de ooren
ppassen, want
:n van anderen
ïgen (dat doet
het wasschen
nog maar bij
aoit de z haal.
bel lezen, dan
in wat dienen
te bouwen en
i en afbreken,
at, dan wijken
van den Naam
toe. Maar als
ïzalem, om het
m ben ik ruim.
er dit 'en' over
r te leeren en
1 aan menschen,
en maar één
laar dan altijd
Hl. Geest, doch
ten mensch. Er
recies gelijk, er
s eender geleid,
lensch, ook z'n
een ten deele.
ven en ook om
ekening en ver-
iijk gemakkelijk
brandblusscher
lar het lijkt me
en zachtmoedig-
of er ook een
ten dat aan te
ar het is grooter
nader tot den
n uit te houden.
>ral als iemand
lag critiseert en
christelijke zelf-
twen en te ver-
het kerkelijk en
:e stuurlui staan
itals storm op
n met touw te
lelederen sluiten
te staan in den
h nu moeten wij
te maken onder
inde toe, de vij-
even binnen de
lijk met me eens,
ij houdt niet van
t het karpet zoo
iet worden,
dat soort „leven"
wat minder van
genoeg en we
e niet oppassen,
jog als kurk. Ik
d aan het boenen
iet netjes houden
en van haar „af-
er zoo ongezellig
nderen veel liever
Misschien snapt
niet om elkander
>ut te slaan, maar
in de gescheurde
fel in de ééne en
de andere hand,
Ikaar, omdat we
lan kan ik er nog
zijn, want dat
altijd, maar het
en zoo, veel meer
willen bouwen,
ers. Bouwers zijn
slikken, maar het
ie geleerd hebben,
i werktuig in de
voor het vast ge-
:k, de grootste ge-
tan worden.
Deze Courait vei scheut eiken WOENSDAG en 7ATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franc per post f 1.— b| vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 8.50 per Jaar.
AFZONDERLIjKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS
SOMMELSDIJK
Telef. Interc. No. 202 Postbus No. 2
ADVERTENTIÈN 20 cent, RECLAMES 40 cent, BOEKAANKONDIGING 10 cent per regel
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1.— per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte, die z| beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 uur.
m ibUi\UEiI\LIjIVE( lNUIVI.YiLil\»J *J 11—
„ZOOVER DIT KAN".
Smalend sprak Ds. Zandt de vorige week te
Sommelsdijk over de Anti-Revolutionaire Partij,
die de beginselen wil toepassen „zoover dit
kan". Dat dit een onjuiste voorstelling van zaken
is .behoeft nauwelijks betoog. De Anti-Rev.
Partij stelt haar beginsel, zonder voorbehoud,
zoowel in de Kamer als daarbuiten. Wie politiek
meeleeft kan dit telkens constateeren. Dat dit
beginsel in alle maatregelen van wetgeving en
bestuur niet steeds wordt toegepast, komt niet
voor rekening der Anti-Rev. Partij. Met dertien
Kamerzetels kan men niet regeeren, alsof men
er over minstens één en vijftig beschiktWe
hebben daarom in de practische politiek meer
malen te streven naar het bereikbare. Trouwens
dat doet de S. G. P. ook. Niet zelden stemmen
de heeren Kersten en Zandt voor een zaak,
die ze ook gaarne meer positief doorgevoerd
zagen, en dan mogen ze er kritiek op uitbrengen
•nals' onze Kamerleden, maar ze stemmen dan
!i ook vóór, omdat ze redeneeren: beter wat
dan niets, 'en terecht
Maar dan is het toch wel zeer onbillijk om
de Anti-Rev. Partij te verwijten, dat ze de be
ginselen trachten toe te passen „zoover dit kan".
Te meer als men er dan nog een toepassing
bijmaakt als Ds. Zandt deed, die de Anti-Rev.
vergeleek bij de Libertijnen, die ook wel van
de beginselen wilden weten „zoover dit kon".
Dat is grievend. Op die manier wordt de
A. R. Partij vergeleken met de partijen van het
Ongeloof. Een treurige misleiding van ons volk,
te treuriger, omdat het gepaard gaat met vrome
woorden
Dezer dagen gaf „De Waarheidsvriend", het
orgaan van den Geref. Bond in de Ned. Herv.
Kerk, echter weer wat „De Banier", het blad
van Ds. Kersten, schreef op 13 Mei j.l.
„De Waarheidsvriend" schrijft letterlijk het
lgeride
„Opmerkelijk is het echter, dat waar de
Staatkundig-Gereformeerden voor de onver
korte handhaving van artikel 36 zijn en juist
aan de clausule
om te weren en uit te roeien alle afgoderij
en valschen godsdienst, om het rijk van den
anti-christ te gronde te werpen,
met alle kracht vasthouden, Ds. Kersten thans
in zijn orgaan „De Banier" van 13 Mei j.l.
schrijft: zoover dit in de praktijk
k a n."
Terecht zegt „De Waarheidsvriend" dat dit
van groote beteekenis is.
Art. 36 is het Schibboleth der Staatkundig-
Gereformeerden, we kunnen wel zeggen haar
voornaamste beginsel, waarmee ze zegt niet te
willen schipperen, maar zich er letterlijk aan
te willen houden, in het voetspoor der vaderen.
Maar als Ds. Kersten zelf over dit hoofd
beginsel gaat zeggen: toepassen zoover dit in
de praktijk kan, dan past het Ds. Zandt vol
strekt niet om een andere partij te bekritiseeren,
immers als het waar zou zijn, dat dit is een
volgen van het voetspoor der Libertijnen, dan
doet de S. G. P. dat ook en nog wel inzake
het hoofdbeginsel van haar belijdenisDan vol
trekt zij het oordeel over zichzelve
EEN VOLK, EEN STRIJD!
Dr. Severijn, no. één van onze lijst, sprak
de vorige week een paar malen op Flakkee.
Het leitmotief van zijn hoogst ernstig en hoog
staand woord was wel: éénvolk, één strijd
Hij bracht ons de grondprincipiën van den
politieken strijd. We kregen de groote lijnen te
zi'en waarlangs de worsteling om een christelijke
staatkunde gaan moet.
Hij raakte den wortel der dingen waarmee we
ons in deze verkiezingsdagen hebben bezig te
houden.
En die wortel is het Woord van God
Dat Woord moet klem op de volksconsciëntie
krijgen, dat Woord moet ons allen gaan be-
heerschen, ook ir. den politiekenstrijd Dan lee
ren we de verhoudingen recht bezien, en dan
gevoelen we de groote verantwoordelijkheid, die
we op ons leggen, als we, levend uit dat Woord,
tóch uiteen gaan.
Eén volk, één strijd moet het zijn
Moge het hoogst ernstig woord van den
Dordtsch'en predikant in ons bezinken en bijéén
brengen, wat in den grond der zaak bijeen
hoortJ
Vrijdag hield Dr. Severijn (nummer 1 van
de Anti-Revolutionaire lijst in den Kieskring
Dordt) te Sommelsdijk in het Zondagsschool
gebouw een rede.
Spr. begon met te wijzen op het verschijnsel,
dat de A. R. partij wordt bestreden door links
en helaas ook door rechts. Helaas ook door
rechts, zegt spr. Dat helaas geldt niet van
het eerste. Het is ons een eer, dat we door links
bestreden worden. Want ons volk loopt in twee
richtingen uiteen. Twee beginselen zijn het waar
door ons volk gescheiden wordt. Spr. gelooft,
dat niet allen die ter linkerzijde staan ten volle
het beginsel waaruit zij leven doorgronden.
Maar toch is dat beginsel er en het doet zich
gelden. En ook de natuurlijke mensch voelt, dat
er een kloof is, die ons volk in twee deelen
splitst. Machtige denkers hebben zich met dit
probleem bezig gehouden. Een der wereldsche
denkers heeft eens gezegd.' het is e'en wonder,
dat de menschen niet evenals de wolven elkander
verscheuren, want de mensch is een zelfzuchtig
wezfen. Anderen hebben hierop geantwoord, dat
de mensch inderdaad een zelfzuchtig schepsel
is, maar het gezond verstand heeft hem geleerd,
dat wanneer hij zich aan zijn zelfzucht ten
volle overgeeft en de één den ander verslindt,
er ten slotte geen mensch meer zou overschieten.
De Rede, het menschelijk verstand, heeft dien
natuurlijken aard van den mensch getemperd,
zegt men. Uit dit systeem is het moderne denken
der laatste twee eeuwen geboren. En hierop
is ook verrez'en die techniek van een Staat en
een Maatschappij, zooals het ongeloof zich deze
heden ten dage nog voorstelt. Maar met dat
al blijft de mensch een zelfzuchtig wezen. Hij
wordt gedreven door zijn zelfzucht. De Schrift
zegt er dan ook van: „Zij zoeken allen het
hunne."
Er is echter een volk, zegt spr., dat dit woord
verstaat, dat geleerd heeft, dat den mensch in
den grond der zaak een zelfzuchtig wezen is.
Dat volk weet dat en dat brengt de kloof, dat
maakt de scheiding tusschen rechts en links. Dat
volk is er niet hoogmoedig op. Want juist apn
die wet'enschap is zoo'n heel leelijken kant, n.l.
dat het door eigen schuld is, dat de mensch
zoo is. Spr. wijst op het boek van Calvijn: De
Institutie, dat ieder christen behoort te kennen.
Hierin wordt in het eerste deel het stuk der
ellende zoo klaar uiteen gezet. Daaruit leert
de mensch wie hij door de zondeval geworden
is. Natuurlijk wordt de blindheid door uitwen
dig weten niet weggenomen, maar krachtens
opvoeding en gewoonte en sympathie is er een
groot deel, dat met het volk, dat eigen ellende-
staat leert kennen, meegaat 'en zich keert tegen
de menschen, die uit de aarde aardsch zijn. Wij
kunnen dan; ook de scheidingslijn zooals die
wezenlijk getrokken moet worden, niet zien. Dat
kan alleen God, Die de harten kent en de nieren
proeft.
Maar uit dit alles volgt, dat de scheidingslijn,
die er loopt tusschen de menschen ,die uit de
aarde aardsch en hen, die een levendmakend
beginsel in zich dragen, niet door een mensch
gemaakt is. God verkiest ten eeuwigen leven.
Die menschen, die uit de aarde aardsch zijn,
zijn de dragers en de belijders van het Revolutie
beginsel en die anderen, die leven uit het begin
sel, dat uit God is, zijn de waarlijk Anti-Re
volutionairen. Niet wij maken die dingen zoo,
maar God zelf heeft die scheidingslijn getrok
ken. Wij vind'en het zooals het is en wij hebben
het zoo te accepteeren.
De wortel van het Anti-Revolutionaire volk
vindt men in het Paradijs, evenals men de
wortel van den mensch der Revolutie in het
Paradijs te zoeken heeft. Na den val zocht God
Adam op, en bood hem het Genademiddel aan.
En van uit het eerste menschenpaar ziet men
nu de scheidingslijn loopen door heel de mensch-
heid heen. Christus bevestigt haar als Hij tijdens
Zijn omwandeling op aarde tot den Vader bidt:
„Ik bid niet voor de wereld, maar voor degenen
die Gij Mij gegeden hebt." Dat volk van God
is door alle eeuwen heen Antirevolutionair ge
weest; en uit dat beginsel heeft ook Groen van
Prinsterer geleefd. Hij noemde de belijders van
dat beginsel „de Partij van den levenden God".
Daar is een daad van moed voor noodig ge
weest, een daad van geloofsmoed. Want dat
ontketent den strijd op alle terrein. Dan begint
de strijd eerst al in eigen hart. Want van na
ture zijn we allen kinderen der Revolutie. Het
Revolutie-beginsel zit dicht bij huis En dan
begint de strijd in eigen gezin. De vader moet
als koning, profeet en priester in zijn gezin
optreden Hoeveel komt daarvan in de praktijk
terecht Het Revolutiebeginsel woont ook in
het kind. En tegen de zondige begeerten van
het kind moet de wil van d'en vader staan om
het Anti-Revolutie-beginsel door te zetten Daar
komt wat voor kijken. En in de nalatigheid op
dit terrein ligt ook de groote breuk van ons
openbare leven. Wie moeten in het huisgezin
beginnen; niet met de Overheid, bij de Overheid
ligt niet de wortelEn als we dan het huisgezin
stellen onder de tucht van het Anti-Rev. be
ginsel, dan volgt ook onzen! strijd om dat be
ginsel uit te dragen in het publieke leven. Daar
hebben we op te komen voor de heiligheid van
het gezins- en huwelijksleven. En dan moet
daar ook toegepast worden het Anti-Rev. be
ginsel: Gij moet Uw naasten liefhebben als U
zeivenDan moeten we opkom'en voor den
God, die wij belijden .Dan moeten we voor
onzen boterham in de fabriek en de werkplaats
bidden en toonen, dat we niet leven uit het
Revolutiebeginsel, maar uit het Anti-Revolutie
beginsel En dan komt de strijd op allerlei
terrein Want de Anti-Revolutionair weet heel
goed, dat die wereld niet deugt, dat er veel
bestreden moet worden. Men zegt wel, dat de
Anti-Re vol utionaifen alles wel zoo goed vinden
en de dingen maar in den doofpot willen stop
pen, maar dat is niet waar. De Anti-Rev., die
dem strijd in eigen, hart kent, weet heel goed,
dat de wereld boos en verdorven is. Maar men
moet niet denken, dat de Overheid alles kan
doen En de Overheid mag ook alles niet doen,
want niet de mensch, maar God wijst de taak
aan en de ordinantiën van de Overheid, even
goed als Hij het is, die ons onze taak en roeping
vaststelt. En aan de ordinantiën, die God voor
d'en Staat en de Overheid stelt, hebben wij ons
gebonden te achten. En naar luid van die or
dinantiën Gods heeft de Overheid niet de roe
ping om zich met alles in te laten. God heeft
ook andere kringen geschapen, met een gezags-
sfeer en een dure" roeping. Die grenzen, die
God tusschen verschillende terreinen gesteld
heeft, moeten wij eerbiedigen. Ook dat vloeit
uit het Anti-Rev. beginsel voort!
Spr. zegt, dat als men in het algemeen ge
constateerd is, dat er een volk is, dat leeft uit
het Anti-Revolutionair beginsel, dan direct de
tweede vraag volgt: waar is dat volk In con-
creten vorm kan gezegd worden: dat volk is
de Kerk. Waar is die Kerk? De Kerk is het
mystieke lichaam van Christus, waarvan Hij het
verheerlijkte Hoofd is. Er zijn wel verschillende
uitwendige vormen van die Kerk. En het schijnt
wel alsof men bezig is die uitwendige vormen
nog 'steeds te vermeerderen, tot het ten slotte
misschien op „huis-gemeenten" uitloopt, maar
er is toch eigenlijk met dat al maar één volk,
gebouwd op één fundam'ent, n.l. Christus., Daar
om moet dat volk ook één in strijd zijn. Dat
volk mag niet gedeeld optrekken. Waar dat zoo
is, is er revolutie in eigen gelederen. En dat
is zonde .Dan is er ban in het leger. En als
er een ban in het leger is, dan wordt de strijd
voor Ai verloren Eén volk, maar dan ook
één strijd
En dat volk moet het Anti-Revolutionaire
beginsel dan op alle levensterreinen propageeren.
Uit één basis komt dat beginsel op en daarom
moet dat volk ook één zijn. En nu is er het
nieuwe kiesstelsel gekomen, de Evenredige Ver
tegenwoordiging, met de mogelijkheid, dat elk
klein partijtje, dat zich om de een of andere
reden formeert, gescheiden optrekt. Wil iemand
zich candidaat stellen voor de Kamer, dan is
het gemakkelijk om over het heele land vol
doende aanhang te vinden. Ontevredenen zijn
er altijd 'en overal geweest. Maar dat is niet
goed 1 Dat is zondig. Wie dat doet zal het
eens voor God te verantwoorden hebben. Wie
gelooft, dat God de Heere Zich over de ge-
heele wereld één volk verkoren heeft, doet groo
te zonde als hij tracht de splijtzwam in dat
volk te drijven. Spr. bedoelt dit niet als bang
makerij, want daar is hem de zaak te ernstig
en te heilig voor. Maar we hebben te leven
in het gelaat verdwijnen spoedig door deze
des avonds met wat PUROL in te wrijven
en door zich des morgens te wasschen met
warm wafer en gewone zeep of beter nog
met Purolzeep. 't Voldoet iedereen.
onder de tucht van Gods Woord. Dat Woord
heeft spr. thans laten spreken. Hij heeft er niet
van gemaakt wat hij wil, hij heeft den boom
niet afgekapt naar eigen goeddunken, maar hij
is van den wortel uit begonnen, en niemand
zal kunnen tegenspreken, dat het Gods Woord
zelf is. dat het ons zoo leert. Wij sprek'en vaak
over onze vaderen en dan bedoelen we de
vaderen uit den tijd der Dordtsche Synode. Zij
hebben als één man het Revolutiebeginsel van
die dagen tegen gestaan. Maar we hebben ook
andere vaderen gehad 1 De vaderen van voor
150 jaren. Dat was de tijd van inzinking, van
schromelijke verwaarloozing van de roeping om
tegen de Revolutie te strijden. Wij zitten nu
nog onder de gevolgen van dien jammerlijken
tijd. Wij leven nog onder het oordeel. Groen
heeft in zijn dagen den strijd tegen het Revolutie
beginsel weer aangebonden en hij heeft het volk
dat bijéén hoorde weer gemobiliseerd. Zijn werk
is een daad Gods geweest. God zelf heeft door
hem in ons volk willen werken om dat volk
weer te doen buigen ook op het staatkundig erf
voor de Ordinantiën des Heeren. Zullen we
dan nu wegloopen van dat volk Zullen we
dan gedeeld optrekken Dat mag niet; dat kan
de wil des Heeren niet zijn 1 Er is in de geor
ganiseerde Anti-Rev. Partij gelegenheid om be
zwaren naar vor'en te brengen en in den orde
lijken weg op te ruimen. Maar in den grooten
strijd tegen het ongeloof moet het zijn: één volk,
één strijd 1 Daartoe moet het weer komen. Want
het is de wil van Christus, Die voor de eenheid
van dat volk gebeden heeft.
Op deze rede, die met stille aandacht .werd
aangehoord, volgde geen debat.
Het Zondagsschoolgebouw was goed bezet.
Vrijdag jl.. werd de afgesproken excursie van
Flakkeesche Boeren naar Schouwen en Duive
land gehouden.
Dit uitstapje was georganiseerd door en op
initiatief van de laatst gehouden' Algemeene
Vergadering der afd. Goeree en Overflakkee
van de Holl. Mij. van Landbouw. Het bestuur
zou de zaak verder regelen.
Ofschoon het vruchtbare eiland Schouwen en
Duiveland binnen het gezichtsveld van den
Flakkeeschen landbouwer ligt, zijn er toch velen,
die het nooit bezocht hebben 'en daar twee jaren
geleden de Schouwensche boeren een kijkje op
Flakkee genomen hadden en wederkeerig de
Flakkeesche boeren tot een uitstapje ten hunnent
uitnoodigd hadden, was er voldoende reden om
thans een reisje naar de Zeeuwsche gewesten
te ondernemen.
Een woord van hulde 'en dank mag al direct
niet onthouden worden aan de heeren C. O. J.
Hendrikse, secrtaris der Tuinbouwvereeniging
Schouwen en Duiveland, en P. Hanse, secretaris
der L. M., die voor de organisatie zorg droegen.
De beide Flakkeesceh afdeelingen zouden
zorgen voor een flink aantal deelnemers voor
dit tochtje. Daar echter één der afdeelingen te
vergeefs op haar medewerking liet wachten,
werd de zaak buiten haar om op pooten gezet.
Twaalf deelnemers uit haar gebied namen aan
de excursie deel.
De afspraak was: Vrijdag 14 Juni om 9 uur
vertrek van Herkingen.
Vier 'en dertig deelnemers (w.o. twee dames)
waren present. Jammer, dat de veerman een
half uur over tijd was, zoodat we eerst om
half 10 vertrokken. Het reisje naar Zijpe nam
ongeveer een half uur in beslag.
Onze gasten, die een half uur moesten wach
ten, dank zij onzen veerman, hadden voor 14
auto's gezorgd. De heer Hendrikse, die zich
bijzonder verdienstelijk maakte voor deze ex
cursie, had de leiding bij de rondrit.
Het eerste doel was Nieuwerkerk. We gingen
over Bruinisse en Oosterland.
Wie van Flakkee komt, valt het op hoe ge
heel verschillend het aspect tusschen het Flak
keesche en het Zeeuwsche land is. Wij kennen
schier ge'en boomgewas. Alles kaal en vlak, op
Schouwen een weelderig houtgewas, wat kleur
en leven aan het land geeft.
We mogen zeggen, dat de gewassen over
het algemeen goed stonden.
Is het misschien aan gebrek aan poterbewaar
plaatsen te wijten, dat het aardapelgewas er iets
minder is dan op Flakkee
De bietenbouw wordt hier al evenzoo als
op Flakkee aangetroffen.
Ook hier ontbreekt het niet aan speculatieve
handelsgewassen. Maar domineert op Flakkee
de ui, hier zijn het de bruine boonen. Paarde-
peen 'en chichorei wordt bijna niet gezien. Wat
voor het laatste begrijpelijk is, daar dit artikel
steeds 1.50 minder dan in Flakkee opbrengt.
Te Nieuwerkerk splitste ons gezelschap zich
in twee groep'en. De eene helft bezocht de
Stoomzuivelfabriek „De Duif" en de overigen
richtten de schreden naar de modelboerderij.
Beide zijn het eigendom van den heer W. J.
van Oeveren.
Deze boerderij voldeed aan de moderne ei-
schen; schuur en paardenstallen, drinkbakjes,
voerkribben, koeien- en jong veestallen, alles
was tot in de puntjes in orde. De dakbedekking
was van eternit, wat veel hout in de kap-
bewerking uitspaart. Op de ruime dorschvloer
werden we gul onthaald door den eigenaar. En
na deze verkwikking gingen we naar de boter-
fabriek „De Duif", waar we een kijkje kregen
op de juiste wijze van boterbereiding.
Op onzen tocht naar Zierikzee kwamen we
langs de cichoreidrogerij „De Kapel". Het kwee-
kersbedrijf van den heer C. Koopman werd ook
bezocht. Interessant was hier de toeleg tot erw
tenkruisingen. De heer K. had b.v. uit de
schokkererwt de Glory schokker gewonnen, die
wat de opbrengst betreft niet onder doet voor
de Mansholt kortstroo schokker, terwijl er nog
het voordeel aan verbonden is, dat de bloem
zich meer in den top zet en vlugger uitbloeit.
Tal van kruisingen1 zijn vervolgens geprobeerd
met capucijners om de erwt grooter te maken,
terwijl tevens beoogt was om het aantal erwten
per dop te vermeerderen. Het resultaat beant
woordt nog niet aan de verwachtingen. Als een
nieuw soort kan het nog niet in den handel ge
bracht worden. Opmerkelijke verschijnselen
heeft de heer K. met deze kruisingen echter op
gedaan. Hij had b.v. een erwt gevonden van het
„wikke type". Daarmee had hij een schokker
gekruist, om dit type in dien schokker over
te bren'gen, zonder dat de korrel aan grootte en
opbrengst verloor. In de z.g.n. F 2 generatie
was het uitmendel'en te constateeren. De meeste
erwten vertoonden het wikke type. De heer K.
die als vanzelf spreekt over al deze proeven
een uitgebreide administratie er op na houdt,
interesseert zich ook voor bruine boonen, uien
en voederbieten. Dit levert hem flinke resultaten
op. De boomgaard van den heer K. bestond uit
louter struikgewas, de helft appels en de helft
peren, met bessen, aardbeien en aardappels als
onderbeplanting.
Nadat Mevr. Koopman het gezelschap ver-
frisschingen had aangebod'en, verlieten we ook
hier dankbaar en voldaan het mooie, practische
en doelmatige bedrijf.
In „Concordia" te Zierikzee werd getafeld.
De heer Panny, vice-voorzitter der Tuinbouw-
vereeniging, hield een tafelspeech, waarin hij in
hartelijke bewoordingen de hoop uitsprak, dat
na deze kennismaking met Schouwen en Duive
land, ook het liefhebben van dit eiland volgen
zou, en dat het niet bij dit ééne bezoek zou
blijven.
Na een gezellig samenzijn dankte de secretaris
onzer afdeeling voor het woord door den tafel
president gesproken en voor de buitengewoon
hartelijke ontvangst die de Flakkeeënaars was
ten deel gevallen. Als propagandisten voor
Schouwen en Duiveland zullen de Flakkeesche
boeren straks huiswaarts keeren 1 Hij hoopte,
dat de Zeeuwsche collega's een tegenbezoek
zouden brengen.
Beide redevoeringen werden met applaus be
krachtigd.
Dan werd Schouwen bezocht.
Hier is het aspect weer anders dan op Duive
land.
Hier is het ook meer vlak en laag. We gingen
langs de Zuidgrens over den zeedijk. Links had
den we dén breeden Scheldemond. Rechts zagen
we het geweldige stoomgemaal van het water
schap Schouwen, met een capaciteit van 650 M3
water per minuut.
We hadden onderweg een fiksche regenbui,
maar toen we Haamstede naderden, scheen de
zon weer. We bezochten nu den nieuw aange-
legden proeftuin, die werkt met subsidie van
Rijk en gemeente.
We mochten hier zien wat door intensieve
samenwerking te bereiken is.
Hierdoor was m'en gekomen tot een ideale
afzetregeling voor het product.
Bij den tuinbouw is toch een eerste eisch
hoe men snel en doelmatig het product vervoert
en naar de plaats van bestemming brengt.
De kweekers van Haamstede en omgeving nu
hebben de handen ineen geslagen en kwamen
overeen alle tomaten en andere producten op
den proeftuin te laten sorteer'en. Aan den avond
van denzelfden dag van ontvangst wordt alles
nog op de tram geladen en per extra-locomotief
naar Zijpe gebracht. De R. T. M. heeft op zich
genomen te zorgen, dat de wagons vroeg in den1
morgen aan de Persoonsdam zijn. De directeur
van de veiling aldaar wordt te voren in kennis
gesteld met da verzonden hoeveelheden enz.,
zoodat alles als tandraderen in elkander grijpt,
en een ideale oplossing van het overigens moei
lijke vraagstuk, dat aan een afgelegen tuinbouw
verbonden is, verkregen werd.
We bezochten het mooie Burgh met de bloem -
bollenvelden van den heer W. G. Boot. Bollen
kregen we te zien van 75 a 80 cent per stuk
100 tot 400 per H.L. 1), ja zelfs een soort
ontbrak niet, dat 5000 per H.L. opleverde 1
Aan natuurschoon ontbreekt het hier niet.
Langs mooie bosschen bereikten we het tuinders-
bedrijf van den heer Toledo, die zich op de
druiventeelt toelegt. Zelft op dezen duingrond
tieren weelderige boomgaarden 1 De duinstreek
is hier bijzonder schoon. Door prachtige dreven
kwamen we te Renesse, over 't slot Moermond
de Reepert, Eikerzee naar Scharendijke, waar
de „Groene Hil", een bekende stal van den heer
S. J. Gast, bezichtigd werd. De bekende paarden
waren mooi opgetuigd en aldus wachtte de eige
naar ons bezoek af. We bewonderden de zwaar
gebouwde Suivant de Groenhil, met de vele
malen bekroonde moeder. Hier domineerde niet
de winst, maar de liefde tot het vak 1 En dit
had het tot zulk een groot succes gebracht. Het
gezelschap werd in de mooie woning van den
heer de Gast ontvangen 'en onder het genot van
een glas wijn werd hij door ons gecomplimen
teerd voor zijn schoon'en stal.
Hierna bracht de heer De Gast, die voorzitter
van het waterschap Schouwen is, ons naar het
stoomgemaal aan den Osse, waarwij van den
ingenieur, den heer Ilcken, een verklaring van
de werking van dat nog nieuwe gemaal ver
kregen.
De secretaris dankte namens het gezelschap
voor alles wat wij te aanschouwen hadden ge
kregen en daarop brachten de auto's ons spoedig
te Zonnemaire, waar de veerboot ons afhaalde.
Met dankbare woorden werd hartelijk afscheid
genomen van den heer Hendrikse en overige
gastheeren, waarop de reis naar Flakkee werd
aanvaard.
Het was e'en interessante, leerzame en genoeg
lijke excursie, die de band met collega's aan
de overzijde versterkte en onzen horizont op
landbouwgebied verruimde.
Ongetwijfeld zal Flakkee op zijn beurt de
Zeeuwsche collega's op even hartelijke wijze
een ontvangst bereiden 1
Vrijdag 14 Juni vergaderde bovengenoemd ge
zelschap in Hotel „Spee" te Sommelsdijk.
's Morgens werd de gewone huishoudelijke
vergadering gehouden. In de plaats van mejuf
frouw S. A. H. van Eek (die zich niet herkies
baar stelde) werd gekozen mejuffrouw Backer
te Melissant. De overige aftredenden werden
allen herkozen.
's Middags werd een algemeene vergadering
1
I
