MML geweesten vmfrnmü cfe fmuL
BESTEVAER
Dit m
Gemeenteraad.
heeft een enopm
ontwikheid peuk-
instinct waap het
't vaststellen van
poohlucht betpeft
Hy wacht zich cp voop den brand te
steken in z'n pyp,waapvan de inhoud
maap „zoo-zoo"is.b het wondepdat
hcj zweept by de zachte peupige
Za
In
ïi 1
meer wil zeggen dan de formule die ik hier
boven weergaf. Dat Gereformeerd-zijn behalve
met zuchten, ook iets te maken heeft met ge-
looven en dan ook niet te vergeten met ar
beiden.
Hier opent zich een onafzienbaar arbeids
veld, land dat nog braak ligt, en velden die
nog geoogst moeten worden.
Ik ga er weer niet dieper op in. Wie wer
kelijk iets weet van den reuzenarbeid der
echte oud-vaders, ik bedoel niet de mannen
der achttiende eeuw, maar die der zestiende
eeuw, voelt wel waar ik heen wil, en die het
niet voelt, bestudeere Calvijn's institutie maar
eens, b.v. de onderwerpen over doop, belijde
nis, geloof en kerkbegrip, misschien brengt het
hem tot de wonderbaarlijke ontdekking, dat die
oude, beproefde waarheid toch nog iets meer
is dan hij wel dacht.
Maar wat ik zeggen wil: hebben we wel tijd
en recht om de Roomsche menschen, ik zeg
niet het Roomsche beginsel, te bestrijden
Is er op eigen erve niet genoeg te doen
Het een doen en het ander niet nalaten
Ja wel, maar door Roomsche muren te breken,
stel dat we dat konden worden eigen
muren niet gebouwd, en door eigen muren te
bouwen met troffel en zwaard worden
de Roomsche muren meteen afgebroken.
Dat is nu maar het verschil.
't Is hier eigenlijk net als Troelstra eens
gezegd heeft
Waarom ageerde hij niet tegen het Vorsten
huis
„Wel", zei hij, „zorgt dat het socialisme er
komt de heilstaat dan valt de troon van
zelf."
Zoo is het hier ook.
Zorg, dat eigen muren gebouwd worden, ik
bedoel dat hetgeen er nog te reformeeren valt
in eigen huis en alles is nog niet in de
puntjes, zooals we zagen inderdaad gerefor
meerd wordt, zoo wint ge terrein en let dan
eens op of Rome dan even sterk blijft staan
als nu onder alle anti-papistische actie, waar
zij gezond bij blijft
UITKIJK.
Vergadering van den Raad der gemeente
SOMMELSDIJK op Dinsdag 17 No
vember 1928, des nam. half drie uur.
De Voorzitter, burgemeester Den Hollander,
opent de vergadering met gebed.
Van wege de vele onderwerpen, die moeten
worden behandeld, worden de notulen aange
houden tot een volgende vergadering.
Van Ged. Staten is een schrijven ingekomen,
waarbij zij mededeelen de laatste wijziging van
de Politieverordening te hebben voorgedragen
aan de Kroon ter vernietiging.
Het Burgerlijk Armbestuur en Weeshuis ver
zoekt goedkeuring van een besluit tot wijziging
van de begrooting dier instelling voor 1928.
Deze goedkeuring wordt verleend.
De le, 2e en 3e helpster der Bewaarschool
betuigen hun dank voor hunne bevordering
en verzoeken tevens alsnog te willen bepalen,
dat die bevordering zal gerekend worden met
1 Oct. 1.1. in plaats van met 1 Nov. te zijn
ingegaan. Aldus wordt besloten.
De 4e helpster aan de bewaarschool, mej.
J. C. Uijl, bericht, dat zij hare benoeming als
zoodanig aanneemt.
De Commissie van Beheer voor de gemeen
schappelijke gasfabriek stelt voor de winst der
fabriek over 1926 en 1927 bij het reservefonds
te voegen. Hiertoe wordt besloten.
De gem. begrooting van 1928 wordt gewijzigd
zooals B. en W. voorstellen.
B. en W. stellen voor om het Grondbedrijf
met ingang van 1929 op te heffen en de betrek
kelijke verordening in te trekken.
De heer BLOK (S.D.A.P.) informeert welke
veranderingen dit practisch zal opleveren.
De VOORZITTER antwoordt, dat inkomsten
en uitgaven van de gronden, welke tot het be
drijf behooren tot nu toe gescheiden worden
gehouden. Te beginnen met 1929 zullen ze in
de begrooting van de gemeente worden op
genomen.
Begrooting Burgerlijk Armbestuur en Wees
huis.
De heer SLIS (C.H.) deelt namens de com
missie van onderzoek mede, dat de commissie
ten aanzien dezer begrooting alleen wil op
merken, dat als de financien der instelling het
maar eenigszins toelaten in enkele gevallen wat
milder onderstand wenschelijk wordt geoordeeld.
De heer BLOK zegt, dat hem een ding heeft
getroffen. In de begrooting der gemeente is de
geldelijke steun aan werkloozen geschrapt.
Toen Ged. Staten daarover hebben geschreven
in verband met de gemeentebegrooting voor
1928, merkte zij op, dat zoodanige uitgaaf op
de begrooting van het Burgerlijk Armbestuur
thuis hoorde. Nu had hij verwacht, dat de
commissie van onderzoek zou hebben voor
gesteld, regenten der instelling te verzoeken,
zoodanige post alsnog op de begrooting te
brengen.
De VOORZITTER zegt, dat in de praktijk
gebleken is, dat met werkverschaffing kan wor
den volstaan. Geldelijken steun is nog niet ver
leend behoeven te worden. Ged. Staten hebben
gezegd, dat de tijden voorbij zijn, waarop gel
delijke steun aan werkloozen op de gemeente
begrooting behoorde voor te komen. Hij meent,
dat de post voor de werkverschaffing wel in
de behoefte zal voorzien. Uitkeering van gel
delijken steun is dan toch een uiterste maatregel.
De heer DIJKERS (A.R.) vindt, dat de heer
Blok ten deele gelijk heeft, maar acht het niet
noodig om deze post op de begrooting te zetten.
Spr. heeft als lid der commissie belast met het
onderzoek dezer begrooting, wel gemerkt, dat
deze begrooting zoo in elkander zit, dat als het
noodig is, er toch wel steun voor werkloozen
kan worden gegeven.
De heer BLOK vindt de gang voor de ar
beiders naar het Burgerlijk Armbestuur moeilijk
en meent, dat op deze wijze, die hij voorstelt,
daaraan wordt tegemoet gekomen.
De VOORZITTER gelooft wel, dat de ge
meente bereid zal zijn een subsidie aan het
Burgerlijk Armbestuur voor dit doel te geven,
als zou blijken, dat het B. A. tot steun zou
moeten overgaan.
De heer BLOK vindt, dat wel goed, maar
niet voldoende. Hij wil bij voorbaat reeds een
post er voor op de begrooting van het B. A.
zetten.
De heer DIJKERS wijst er op, dat het B. A.
voldoende fondsen zal hebben. Spr. krijgt den
indruk, dat het B. A. er goed voorzit en drong
in de commissie er reeds op aan te bewerken,
dat een wat ruimere bedeeling van de armen
zal plaats hebben.
De heer BLOK wil de steun aan werkloozen
in een concreet plan vastleggen. De ervaring
heeft spr. geleerd, dat er anders toch niets van
komt. Daarom stelt spr. voor het Burg. Arm
bestuur te verzoeken deze post op de begrooting
te brengen.
De heer DIJKERS wijst op het principieel
verschil tusschen armenzorg, zooals de A. R.
partij en de S. D. A. P. die ziet. De armoede
is geen gevolg van maatschappelijke wantoe
standen, maar van de zonde
De heer BLOK: Wat ben jij dan gelukkig.
De heer DIJKERS zegt, dat met geen over
heidsmaatregelen dit gevolg der zonde is uit te
roeien. De eerste factor die hier lenigend en
steunend moet optreden is de maatschappij,
waaruit de armotde opkomt, zelve. Maatschap
pelijke instellingen zijn er voor aangewezen en
daarom is spr. er niet voor de Overheid hier
dwingend te laten optreden. Barmhartigheid en
liefde en geen dwang moeten hier helpen. De
Raad moet derhalve geen pressie uitoefenen.
De heer VAN DER VEER (S.D.A.P.) zegt
dat de heer Dijkers reeds vroeger onderscheid
heeft gemaakt tusschen menschen, die arm zijn
en menschen die werkloos zijn. Dat onderscheid
wil spr. hier even vastleggen. Voorts meende
de heer Dijkers, dat de werkloosheid een acuut
verschijnsel is, terwijl spr. meent, dat ze chro
nisch is. Telkens keert ze terug in steeds er
gere mate.
Het is de taak der Overheid om hiertegen
op te treden. De post is nu afgevoerd van de
begrooting en daarom is nu de vraag hoe er
een aparte bron voor te vinden is. Dat is het
Burgerlijk Armbestuur.
De heer SLIS (C.H.) meent, dat er geen
afzonderlijke post voor op de begrooting be
hoeft gezet te worden.
De heer BLOK stelt voor er 500.voor
op de begrooting te plaatsen. Dit voorstel wordt
in stemming gebracht en verworpen. Voor stem
den de heeren Blok en v. d. Veer.
Bij punt 6 der agenda, begrooting gasfabriek,
zegt de heer SLIS, sprekend namens de com
missie belast met het onderzoek, dat de be
grooting in orde bevonden werd, doch dat de
commissie met het oog op de wisselplaats in
de haven, die er maar niet komt, voorstelt de
begrooting niet goed te keuren. Men zegt wel,
dat er geen of weinig stagnatie in de haven
is, maar spr. concludeert, dat er geregeld stag
natie voorkomt als er schepen aan de fabriek
liggen te lossen.
De VOORZITTER zegt, dat het 12.000
zou kosten en de gascommissie meent, dat er
geen stagnatie is. Er is wel eens gezegd, dat
allereerst Middelharnis over de begrooting krijgt
te beslissen en Sommelsdijk achter aan komt.
Nu is eerst Sommelsdijk aan de beurt en de
heeren moeten zich dus maar vrij uitspreken.
De heer LE COMTE (S.G.P.) vraagt hoe
de stemuitslag over deze kwestie in de gas
commissie is geweest.
De heer JOPPE (V.B.) lid dier commissie,
zegt, dat die niet meegedeeld kan worden, maar
de voorzitter heeft verzuimd mede te deelen,
dat de meerderheid der gascomissie tegen
het maken van een wisselplaats was. Er was
ook een minderheid, die er anders over dacht.
De heer LE COMTE zegt, dat de gascom
missie de meeningen van Sommelsdijk en Mid
delharnis vertegenwoordigt, zoodat die com
missie ons niet verder brengt. Daarop behoeft
dus niet gewacht te worden.
De VOORZITTER zegt, dat B. en W. voor
stellen de begrooting niet goed te keuren.
De heer BLOK zegt niet erg op de hoogte
te wezen met dp bedrijfsexploitatie, en vraagt
derhalve of het gewenscht is, dat er zulke enor
me hoeveelheden grondstoffen worden opge
slagen. Vroeger was de schuur altijd voldoende,
maar bij het nazien der begrooting bleek spr.,
dat er een grooter terrein voor opslag noodig
is. Volgens spr.'s bescheiden meening is dat
niet erg economisch, want zulke groote voor
raden beteekenen waardeverlies en renteverlies.
De VOORZITTER antwoordt, dat deze zaak
ook in de gascommissie besproken is en er de
aandacht op gevestigd is, dat men niet te royaal
met den opslag moet zijn. Maar daar staat
tegenover, dat het voor de gascommissie niet
gemakkelijk te beoordeelen is hoe ver men kan
gaan, als de directeur het noodig oordeelt, in
verband met stakingen, weersgesteldheid enz.
Ten slotte zegt de instructie der gascommissie,
dat zij is een, controleerend lichaam en zich
niet mag inlaten met de gasfabricatie.
De heer BLOK zegt er geen verstand van te
hebben en het niet te kunnen beoordeelen.
Weth. MIJS (V.B.)Welnou, zwijgt er dan
ook over
De heer BLOK wil den directeur niet binden.
Weth. MIJS zegt ,dat men zich hier heeft te
houden aan het advies van den directeur, men
kan vragen stellen, maar als die tot tevreden
heid worden beantwoord moet de commissie
verder zwijgen.
Wat betreft de wisselplaats licht spr. het
prae-advies van B. en W. nader toe.
Er is al een geschil geweest, waarin Ged.
Staten een uitspraak hebben gedaan. Deskun
digen zullen Ged. Staten moeten inlichten of
er stagnatie plaats heeft. Er is een begrooting
van 3200.- door den architect van Som
melsdijk gemaakt, waarmede het te verhelpen
zou zijn. B. en W. stellen derhalve voor de
begrooting goed te keuren onder voorbehoud,
dat er een bedrag van 3500.— voor een
wisselplaats op voorkomt.
Conform het voorstel-B. en W. wordt met
algemeene stemmen besloten.
De begrooting van het vleeschkeuringsbe-
drijf wordt goedgekeurd.
Het bestuur der vereeniging „Centrale Proef
tuin voor Goeree en Overflakkee" vraagt een
subsidie.
De heer BLOK vraagt of elke gemeente dit
verzoek kreeg.
Wethouder MIJS antwoordt, dat die gemeen
ten, die geen subsidie geven of het weer in
getrokken hebben, het verzoek kregen. Het is
voor moreelen steun tegenover de provincie,
die ook subsidie geeft, 25.per jaar is vol
doende.
Met algemeene stemmen wordt hiertoe be
sloten.
Het Bestuur van de afd. Middelharnis-Som-
melsdijk der Z. Holl. Vereen. „Het Groene
Kruis" vraagt om verhooging van subsidie.
De VOORZITTER stelt voor 100.aan
het Groene Kruis te geven en 400.aan de
wijkverpleging. Dan komt Sommelsdijk in betere
verhouding tot de subsidie van Middelharnis
te staan.
Wethouder MIJS zegt, dat Sommelsdijk niets
met Middelharnis te maken heeft. De vraag
is: wat heeft het Groene Kruis noodig
Na eenige discussie wordt besloten 100.—
aan het Groene Kruis en 300.aan de wijk
verpleging te geven.
De heer LE COMTE vraagt of deze aan
vrage verband houdt met de lighallen.
De VOORZITTER antwoordt ontkennend,
die za(ak moet latei* afzonderlijk behandeld
worden.
B. en W. stellen een nieuwe bijdrage-regeling
voor ten opzichte van de Wonlngbouwvereen.
„Sommelsdijk".
Er zijn 10 arbeiders en 10 burger woningen
waaraan de gemeente subsidie uitkeeringen doet.
Maar het is beter, dat dit gewijzigd wordt in
dier voege, dat alleen dan bijdrage gegeven
wordt, wanneer de exploitatierekening een te
kort aanwijst. Er werd winst gemaakt door
de vereeniging.
De heer BLOK vraagt of de vereeniging wat
met die winst doet, of ze alleen maar uitzet.
Als de vereen, er nog iets bijzonders mee doen
kan, b.v, verbetering van de huisvesting, is het
wat anders, maar in het andere geval is ook
spr. er tegen om bijdrage te geven.
De VOORZITTER antwoordt, dat de ver
eeniging met haar winst niets doen kan.
De heer LE COMTE zegt, dat de bouw-
vereeniging wist maakt ten koste van de ge-
mente, daarom is het billijk, dat de gemeente
voortaan alleen de tekorten betaalt.
Conform wordt met algemeene stemmen be
sloten.
B. en W. stellen voor de huur van tuinland
aan de Molenlaan op te zeggen.
De heer LE COMTE juicht dat toe, het is
er een ellendige toestand, die zoo niet blijven
kan. Er moeten maar tuintjes gemaakt worden
of een plantsoenaanleg. De schuurtjes moeten
er in ieder geval vandaan.
De heer BLOK zegt, dat besloten is er een
plantsoen aan te leggen Ook spr. juicht het plan
van B. en W. toe om het er wat aantrekkelijker
voor de bouwers te maken.
Wethouder BORN (A.R.) zegt: We kunnen
den grond toch wel verhuren, waarvoor moe
ten we daar nou bloemen planten, daar heeft
geen mensch wat aan
De VOORZITTER wil hierover later be
slissen.
Punt 12 der agenda, verhuring tuinland in
de Stoofhoek, wordt in gesloten zitting be
handeld.
Punt 13, bespreking verhuring bouwland bij
de nieuwe begraafplaats, wordt op verzoek van
den heer LE COMTE eveneens in besloten
zitting behandeld.
B. en W. stellen voor het weiland aan den
Molenweg weer aan den straatreiniger te ver
huren voor 25.per jaar en voor 5 jaar,
indien hij straatreiniger blijft.
De heer BLOK vraagt of door dit voorstel
er nog wat aan veranderd wordt.
De VOORZITTER antwoordt ontkennend,
het is alleen maar een officieele beslissing.
Conform wordt met algemeene stemmen be
sloten.
Aan de orde is de behandeling van de ge
meentebegrooting dienst 1929.
De heer SLIS brengt namens de commissie
belast met het onderzoek verslag uit.
In de eerste plaats stelt de commissie be
treffende de salarieering van het secretarie-per
soneel voor daarin een nieuwe regeling te bren
gen.
Weth. MIJS vraagt of het niet beter is deze
zaak in gesloten zitting te behandelen.
De heer DIJKERS protesteert daartegen. De
publieke zaak moet publiek behandeld worden.
De heer BLOK sluit zich hier volkomen bij
aart.
De heer SLIS zegt, dat de commissie in ver
band met het verzoek der beide klerken om
salarisverhooging, voorstelt den 2en ambtenaar
te laten beginnen met een aanvangsalaris van
600.—, te verhoogen met 6 jaarlijksche ver
hoogingen van 100.— en den eersten amb
tenaar boven dit bedrag nog 300.— extra te
geven, en bovendien het diploma gemeente-ad
ministratie te honoreeren met 200.—. De com
missie stelt zich hierbij op het standpunt, dat
er 2 klerken noodig zijn. Dit gezien een lijst
van gelijksoortige gemeenten, die allen evenveel
of meer personeel hebben. Sommelsdijk is nog
heusch de hoogste gemeente niet. Op 't oogen-
blik zal het een flink bedrag hooger zijn dan
nu gegeven wordt, maar het is bekend, dat een
der klerken druk solliciteert, gaat deze weg,
dan begint een nieuwe tweede klerk met de
aanvangsjaarwedde en is het verschil zoo groot
niet meer.
De heer DIJKERS licht het voorstel nog
nader toe en wijst er op, dat de commissie het
goed vond, toen een verzoek om salarisver
hooging inkwam, om een globale regeling te
maken, die altijd geldt. De toelage van 300.—
en de belooning voor het diploma, geschiedt in
navolging van de regeling bij het onderwijs.
De VOORZITTER stelt het voorstel aan
de orde.
De heer BLOK vindt het beter de begrooting
punt voor punt te behandelen.
De VOORZITTER had een stille hoop, dat
als de commissie rapport uitbrengt, dit niet
noodig zou zijn. Spr. wil in elk geval dan maar
eerst de commissie vragen of ze nog meer aan
merkingen heeft.
Weth. MIJSVraagt liever of ze meer
nieuwe verordeningen heeft. Spr. vindt het voor
stel der commissie diep ingrijpend, en vindt het
niet goed, dat dit zoo maar rauwelings hier op
tafel gebracht wordt. Spr. acht den ijver der
commissie prijzenswaard, maar dit is niet goed
voorbereid.
De heer SLIS zegt, dat de commissie in de
tweede plaats voorstelt de subsidie ad 10.—
voor de vereeniging voor drankbestrijding in te
trekken.
De heer BLOK verwacht hierop een ge
motiveerde toelichting.
De heer SLIS zegt, dat hier beschikt wordt
over geld van de belastingbetalers en ze stem
men niet allen met den grondslag der vereeni
ging in. Dan vraagt de commissie of de 50.—
voor de oudercommissie alleen voor de open
bare of voor de beide scholen zijn.
De VOORZITTER antwoordt, dat het voor
de openbare school is, Ged. Staten hadden aan
merking gemaakt, dat de Bijz. school het alleen
kreeg.
Betreffende schoolfeesten ad 90.vraagt
de commissie hetzelfde en krijgt hetzelfde ant
woord.
De commissie stelt voor de post arbeidsbe
middeling, waar veel werk aan is, te verhoogen
van 75op 100.
De weegbrug acht de commissie te klein en
ze vindt het niet goed, dat vrachtauto's er ge
bruik van maken.
Bij de inkomsten trof het de commissie, dat
de bijzondere school 1500.schoolgeld op
brengt en de openbare school maar 750.
niettegenstaande er op beide scholen evenveel
leerlingen gaan.
De VOORZITTER antwoordt, dat 't school
geld geregeld wordt naar de inkomstenbelasting.
Dan heeft de commissie niets meer en stelt
de VOORZITTER voor de begrooting post
voor post te behandelen.
De heer BLOKEn de algemeene beschou
wingen dan
De VOORZITTER O ja, die zou ik haast
vergeten, de heer Blok heeft het woord.
De heer BLOK Ik heb niets te zeggen, maar
misschien zijn er anderen.
De VOORZITTER: Wie dan? Ik wou
graag een beetje opschieten.
De heer VAN DER VEER (S.D.A.P.) wil
rekening houden met de haast van den voor
zitter, ook hij is niet de man van het woord,
maar wil in 't kort toch wel wat zeggen.
Spr. begint met op te merken, dat vroeger
geklaagd is, dat de agenda's de heeren laat thuis
gestuurd werden. Vooral was dat het geval,
wanneer er gewichtige punten te behandelen
vielen. Gezien echter de voorlaatste en de
laatste vergadering is er hoop op beterschap.
Spr. hoopt, dat dhr. Blok en hij voortaan ook
de agenda tegelijk krijgen met de overige raads
leden.
Komt spr. aan de begrooting toe, dan moet
hij zeggen, dat het afgeloopen begrootingsjaar
zich niet heeft gekenmerkt door al te groote
voortvarendheid. En toch zijn er punten, die
van het allergrootste belang zijn, b.v. de wo
ningkwestie. Spr. wil toegeven, dat de gezond
heidscommissie veel tijd heeft noodig gehad.
B. en W. hebben op de desbetreffende vraag
geantwoord, dat zij er niet veel aan konden
doen, omdat het buiten hun bevoeggdheid lag.
Voorts is het in handen van den architect ge
geven en later nog weer eens. Maar toch is
het tempo wel wat langzaam en komt dit niet
ten goede aan de volksgezondheid.
Wat het onderwijs betreft heeft spr. het ge
troffen, wat Middelharnis b.v. aan U. L. O. en
vervolgonderwijs doet. Ook hier zal het uitge
breid onderwijs toegankelijk gemaakt moeten
worden voor het arbeiderskind. Als men ziet
hoe groote subsidie de H.B.S. uit de gemeente
kas krijgt, moet het ook billijk geacht worden,
dat het volkskind er wat van krijgt.
Wat de waterleidingkwestie betreft, ligt het
aan de samenstelling van dezen raad, dat dit
wordt tegengehouden. Het wordt op de lange
baan geschoven. Gezien wat er gebeurd is,
komt er echter misschien kentering. Als spr.
het goed begrepen heeft komt de heer Hokke
tot betere denkbeelden hieromtrent.
In de samenstelling van den Raad is er het
afgeloopen jaar geen groote wijziging gekomen,
maar wel een groote wijziging vOn mentaliteit.
De heer Dijkers trekt de scheidingslijn tusschen
armen en werkloozen en het principieel verschil,
dat hij omtrent steun heeft, is ook bij elk voor
stel dat van de S.D.A.P. fractie uitging naar
voren gekomen. Dat heeft echter wel het hoog
tepunt bereikt in het voorstel der heeren tot
wijziging van de politieverordening. Spr. was
niet aanwezig, maar hoorde later van den heer
Blok wat zich had afgespeeld en deze wist niet
op de vraag van spr. wat wel de motieven tot
wijziging der politieverordening waren geweest.
Dat heeft spr. ten zeerste verbaasd. Het eenige
argument, dat gehoord werd, was, dat men het
den burgemeester een beetje gemakkelijk wilde
maken. Nu als dat het is geweest, wanneer
men het ons soms ook wat gemakkelijker wil
maken, dan kunnen wij wel thuis blijven. Maar
eigenlijk is het de anti-socialistische geest, de
politiek van onverdraagzaamheid, die achter dit
alles zit. De bedoelde optocht droeg een vrede
lievend karakter, geen mensch kon zich er aan
stooten. Het komt spr. voor, dat de argumen
teering dan ook zeer ondeugdelijk was, b.b. dat
bij 't papier strooien de beenen of andere lede
maten er over gebroken werden.
Het is nog al losgeloopen. Tijdens de winkel
week is er bij het uitstrooien van biljetten uit
de vliegmachine meer gebeurd. Men proeft uit
deze argumenten, dat de heeren zwak stonden
en wel wat voorbarig geweest zijn met hun
voorstel en wijziging. Spr. heeft dan ook ge
hoord, dat Ged. Staten de wijziging aan de
Kroon ter vernietiging hebben voorgedragen.
Spr. wil het hierbij laten.
De VOORZITTER zegt, dat betreffende het
woningonderzoek in de volgende vergadering
een rapport zal worden uitgebracht. Sedert de
laatste telling zijn er 87 woningen verdwenen.
Uit het onderzoek bleek, dat 170 woningen een
verandering moesten ondergaan en er nog een
paar woningen zijn, die onbewoonbaar ver
klaard zullen moeten worden.
De waterleiding bevindt zich in een stadium,
waarin niet hard kan worden opgeschoten. In
een conferentie met den voorzitter der gezond
heidscommissie is overwogen welke voorstellen
den Raad zullen worden aangeboden.
Wat de wijziging der politieveordening be
treft, heeft men gehoord, dat deze waarschijnlijk
van de baan is.
Wat er gebeurd is met de vliegmachine heeft
niemand te voren kunnen overzien, dat het dit
gevolg zou hebben. Het is wel wenschelijk, dat
regelen worden getroffen, die dit in 't vervolg
voorkomen.
De heer LE COMTE merkt op, dat de alge
meene beschouwingen der S.D.A.P. fractie dit
jaar buitengewoon meevallen. Het vorige jaar
kreeg zoowat een ieder een veeg uit de pan.
Dat is nu niet gebeurd. Spr. wil echter op
merken, dat wat den anti-socialistischen geest
waar de heer v. d. Veer over sprak, spr. al
zijn krachten zal aanwenden om in de richting,
eenmaal ingeslagen, te blijven voortgaan.
De heer DIJKERS zegt, dat nu al de heeren
het zich gemakkelijk gemaakt hebben, spr. het
zich niet moeilijk zal maken. Algemeene be
schouwingen heeft de heer v. d. Veer echter
niet gehouden. De begrooting geeft een blik in
de toekomst en hij sprak over het verleden.
De heer BLOKDat is toch wel eens goed
De heer DIJKERS Ja zeker, maar niet bij
de algemeene beschouwingen. Het is wel eens
aardig op oudejaarsavond een praatje te hou
den over wat er in het afgeloopen jaar is ge
beurd, maar bij de begrooting staan we bij het
begin van het nieuwe jaar, en past een blik
in de toekomst. Spr. dankt B. en W. voor het
geen zij deden, maar hoopt toch, dat zij in de
toekomst hun voorstellen gedocumenteerd ter
tafel zullen brengen. Een vaste leiding moet
van B. en W. uitgaan, zoodat de Raad in de
voorstellen van B. en W. een vaste leidraad
heeft, waarlangs gewerkt kan worden.
In de tweede plaatst vestigt spr. de aandacht
op de wenschelijkheid om scherp de gemeente
lijke zelfstandigheid naar voren te brengen te
genover andere andere gemeenten, Rijk en pro
vincie, opdat de burgers een gerust leven kun
nen leiden en de ondernemingsgeest kan worden
ontwikkeld.
Het ligt op den weg van B. en W. en den
Raad hun best te doen, dat Sommelsdijk de
positie, die zij voor 25 jaar innam, weer te ver
overen. Wat het onderwijs betreft toont spr.
met cijfers aan, dat de gemeente uit eigen mid
delen ruim 13.000 aan het onderwijs uitgeeft,
waaruit blijkt, dat deze gemeente in dit opzicht
voldoende tred houdt met andere gemeenten.
De wet legt de verplichting op, maar die wordt
hier royyaal uitgevoerd. Moet er nog meer voor
het onderwijs van het volkskind gedaan wor
den, dan wijst spr. op het voorbeeld van de
vroegere voorstanders van het Chr. onderwijs,
die vele offers uit eigen middelen hebben over
gehad om hun kinderen onderwijs te doen geven
overeenkomstig hun belijdenis. In de eerste
plaats hebben de ouders een taak in de op
voeding.
Wat betreft de klacht door den heer v. d.
Veer geuit, dat de Raad niet vooruitstrevend
genoeg is, zegt spr. eerst gedacht te hebben,
dat de heer v. d. Veer geklaagd zou hebben,
dat de raad niet democratisch genoeg is. Dat
hoort men wel meer uit dien hoek, maar hierop
zou spr. antwoorden, dat juist de S.D.A.P. niets
met de ware democratie gemeen heeft, want
democratie beteekent invloed op de regeerin*„Jl
door heel het volk, en de S.D.A.P. predikt den
klassenstrijd, en wenscht dus invloed van een
bepaalde categorie van het volk. De A. R.
partij is daarentegen een nationale partij, zij
vertegenwoordigt alle klassen en wil in ware
democratische richting sturen. Zij heft het schild
op over het zwakke, maar stelt als eerste eisch,
dat dit geschiedt overeenkomstig haar religie.
Daarom zal spr. een anti-socialistische politiek
blijven voeren en tegen het socialistische be
ginsel, dat vijandig tegenover den godsdienst
staat, zooals de leiders dier partij zelf getuigen,
blijven optreden. Er is tusschen Christendom en
Socialisme een onoverbrugbare kloof.
De heer VAN DER VEER zegt zich met
de woorden: anti-socialistische geest, verkeerd
te hebben uitgedrukt, hij bedoelde een geest
van politieke onverdraagzaamheid, die in dezen
raad heerscht. En wat betreft de S.D.A.P.,
kunnen, naar het woord van Dr. Kuyper, zooals
spr. uit een citaat uit „Het Volk", dat op zijn
beurt weer „De Standaard" van 1898 citeert,
aantoont, alle richtingen, ook godsdienstige, lid
worden dezer partij.
De heer DIJKERS zegt, dat wel blijkt, dat |.,i
de heer v. d. Veer heel slecht in de Kuyperr»jl|
literatuur thuis is. Spr. citeert uit een der wer
ken van Kuyper, waarin deze zegt, dat sociale
politiek, waarover hij telkens spreekt, heel wat
anders is dan het streven van de S.D.A.P. Dat
verwart de heer v. d. Veer. De christelijk-sociale
beweging, die Dr. Kuyper verdedigt, staat lijn
recht tegenover de S. D. A.P.
Dr. Kuyper zegt hiervan in zijn boek „Het
Sociale Vraagstuk en de Christelijke religie"
„En die beterschap ligt ongetwijfeld, ik deins
voor het woord niet terug, op den socialistischen
weg, mits ge onder socialistisch maar niet ver
staat het program van de sociaal-democratie,
maar in dit opzicht zelf zoo schoone woord
alleen uitspreekt, dat ook onze vaderlandsche
maatschappij, om met Da Costa te spreken, geen
hoop zielen op een stuk grond is, maar een
van God gewilde gemeenschap, een levend men-
schelijk organisme".
De VOORZITTER wil aan dit debat een
einde maken.
De heer BLOK vindt het noodig, dat althans
eens per jaar gelegenheid gegeven wordt om
zich uit te spreken. Zijn er heeren, die er niet
van gediend zijn, dan raadt spr. hen maar naar
huis te gaan. Spr. belooft den Raad, dat deze
debatten in de toekomst zullen toenemen. De
beginselen moeten scherp tegenover elkander
gesteld worden.
Weth. MIJSDus het is een ziekte, die
toeneemt
De heer BLOK antwoordt: Ja, en wijst er
op, dat de heer v. d. Veer met anti-socialistische
geest bedoeld had de geest van politieke on
verdraagzaamheid, die in dezen raad gekomen
is, sinds de heer Dijkers lid werd. Vroeger na
men de heeren wat betreft benoeming in com
missies enz. tegenover spr.'s fractie een royaal
standpunt in, maar nu wordt zij stelselmatig
overal buiten gehouden. Dat is een geest van
onverdraagzaamheid.
De VOORZITTER stelt voor de besprekin
gen hierover thans te sluiten en de voorstellen
der commissie te behandelen.
Wat betreft de salarisregeling der secretarie
ambtenaren geeft spr. in overweging B. en W.
een ontwerp té laten maken.
De heer BLOK zegt moeilijk over het voor
stel der commissie zoo te kunnen oordeelen. Spr.
wil het voorstel eerst eens goed bekijken en
stelt voor de post op de begrooting zoodanig
te verhoogen, dat later een eventueel voorstel
kan worden aangenomen, 1200 voor een klerk
die in elk geval ten volle voor zijn taak be
rekend is en heel goed werk verricht, acht
spr. aan den lagen kant. Dit moet verhoogd
worden. Zoo is het met den anderen klerk ook,
daarom wil spr. deze post verhoogen en later
een vaste rekening maken.
Weth. MIJS vindt ook het salaris voor een
volle kracht te laag. De oorzaak is echter, dat
de raad geenszins overtuigd is geweest dat
men op dit secretarie twee volle krachten noo
dig had. De heeren zeggen nu wel dat ze een
onderzoek heben ingesteld, maar spr. weet niet
De coi
plaatst
verantt
LAN
U z(
helpen
Uw le:
eersdai
tot on
delijke
jongen
alsmed
het lai
Wa
gevoel
vereen
mogeli
heid t
tisch
ontvar
te voi
niet
gelege
Nad
bekeni
Noven
tot he
bereid
Inm
plaatsi
Corresi
In „I
een ru
houder]
elkaar,!
Ge be<|
ven w
'k Lee
ik graj
zoo alf
Hetl
ander
bezoei
vrije
te best!
OnlJ
dameslj
wel.
die gel
Nu
over
wordej
is ze
De
van dij
ge me|
onderv
rein lil
bereidil
Pij- Of
een be
neerzid
Wel
meisje!
Diei
Mag
even:
interef
meisje!
wordt!
waarlif
Is
va ntl
op pr|
al go
een g|
Mal
Del
Alsl
het qd
dan
dwaaJ
waterl
de zaf
ZoJ
reldsci
die is|
lang
die
schref
veronl
bewef
al nia
Val
stige
"waar
allen
deeld,
'k
getrok
en id]
