Q)e ffbliticus
BESTEVAER
ótneeft naap
vcpbetepino
ven toestanden
en ver?t?uiminó
vaatoet
menschelijk
bestaan.
'tb vanzelf
sprekend dat
hij bij óq keuze
van 2'n tabak hulde betu'iöt aan
het fabeikaat dat doop ppjjaen kwali
teit aan cieze ekschen tejemoet kont,
aan de zachte Qeuriqe
Wij zijn dan ook van meening, dat noodig
zijn
A. Voor Goeree en Overflakkee.
Ie. Een goede verbinding met Brabant.
2e. Eén of meer goede verbindingen met
Voorne, Putten en Beijerland.
3e. Een goede veerverbinding met Schouwen,
Duiveland en St. Philipsland.
B. Voor Voorne, Putten en Beijerland boven
dien
4e. Een goede verbinding met Brabant.
In hoeverre voldoet de tegenwoordige toe
stand aan deze eischen
Ie. De verbinding van Flakkee met de Noord-
brabantsche wal.
Onze gedachten gaan onwillekeurig naar Oolt-
gensplaat en wij zoeken dan op de beste kaart
het stippelijntje naar Dintelsas.
Helaas vindt men er een verklaring bij
alleen voor voetgangers en rijwielen, misschien
gaat een kinderwagen desnoods ook nog mee,
misschien ook een kruiwagen.
Ik geloof nu wel, dat iedereen het er over
eens zal zijn, dat dit geen veer is, dat aan re
delijke eischen voldoet.
De verbindingsmogelijkheid via Numansdorp
welke tweemaal per dag vaart en welke een
maal ongeveer 3 uur en eenmaal ongeveer 5
uur duurt en onbetaalbaar is (voor een perso
nenauto ongeveer 15.enkeie reis) kan men
wel weglaten, daar deze boot alleen te Oolt-
gensplaat aan den steiger komt, als het tij en
het weer zulks naar het oordeel van den kapi
tein van de boot mogelijk maken en dit is zoo'n
uitzondering, dat de tram op Flakkee geen aan
sluiting daarop mogelijk acht
Eenige Gedeputeerden van Zuid-Holland zijn
daarnaar wezen kijken en zorgt U allen nu het
actieve comité te steunen laat iedereen nu
het door dat comité ingediende plan steunen
een uitgewerkt plan, dat iedereen voldoet, is
natuurlijk onmogelijk, maar slechts eendracht
maakt macht,. Laat ons aller actie er uitslui
tend op gericht zijn, om dit plan te helpen tot
stand komen.
Iedereen legge zich nu neer bij de wenschen
van de meerderheid, laat van geen verdeeld
heid blijken
Deze veerverbinding met West-Noordbrabant
moet er nu in de eerste plaats komen.
(Applaus).
2e. Een of meer goede veerverbindingen van
Goeree en Overflakkee met Voorne, Putten en
Beijerland.
Er bestaat een veer van de R.T.M. van Mid-
delharnishaven naar Hellevoetsluis.
Men vertelde hiervan b.v.
„In 1909 is de Rotterdamsche tram met ge
juich daar binnen gehaald, omdat wij toen in de
gelegenheid zouden komen vijf maal per dag
van Overflakkee naar Roterdam te komen en
zelfs in korten tijd. Wij waren altijd aangewe
zen op de stoomboot, die er drie uur over deed.
De Rotterdamsche tram kwam toen met 5 diens
ten ieder 2/ uur tot 2% uur. Wij zijn nu bijna
20 jaar verder en tot voor korten tijd zijn deze
diensten beperkt tot één dienst minder. Ik heb
20 jaar geleden, 's avonds 8 uur uit Rotterdam
het eiland nog kunnen bereiken, tot voor korten
tijd was de laatste gelegenheid uit Rotterdam 5
-uur. In Rotterdam kunnen wij niet eerder dan
om half twaalf zijn. Door een contract met de
Stoomboot-Maatschappij, die eruit gewerkt is,
is er nog gekomen een snelle dienst, die er twee
uur over doet, maar de vroegere diensten, die
er V/2 en 2uur over doen, zijn verminderd
van 5 tot 4 en in werkelijkheid doen zij er al
lemaal drie uur over."
Terwijl onze inspecteur rapporteerde:
„Veer MiddelharnisHellevoetsluis. Woens-
dagmidag 1 Aug. '28 stonden te Middelharnis
haven zes auto's, welke 3 uur 49 minuten n.m.
wenschten over te steken naar Hellevoetsluis,
4 ervan werden geladen op het achterschip en
1 op het voordek der tramboot. De zesde auto
kon niet mee en moest wachten tot de volgen
de gelegenheid 8.13 's avonds.
Deze auto moest dus niet minder dan 4 uren
en 24 minuten blijven wachten om over te ko
men.
De eigenaar van de luxe-Chevrolet, die op
het voordek een plaatsje gekregen had, vertelde
mij, dat hem de overtocht enkele reis 6.50
kostte voor auto en 0.90 voor zichzelf totaal
7.90. Retour kost 8.10 voor de auto en 2
maal voor zichzelf 2.80, totaal 10.90."
Voor vrachtauto's gelden nog betere bepalin
gen. Deze hebben voor de overtocht ongeveer
3 maal 24 uur noodig. Met 1500 K.G. lading
bedraagt de vrachtprijs enkele reis 14.04 en
retour 28.08.
Misschien kan ik het best een brief van 28
Juli van de R.T.M.die het monopolie van dit
veer heeft, even voorlezen.
Rotterdam, 28 Juli 1928.
„Hierbij hebben wij de eer U mede te deelen
dat in den veerdienst Hellevoetsluis-Middelhar-
nis-haven met ingang van 15 Aug. a.s. geen
motorvrachtwagens meer ten vervoer zullen
worden aangenomen.
Wij zijn tot dezen maatregel overgegaan in
verband met de vertragingen ontstaan, waar
over door het reizend publiek wordt geklaagd.
Bovendien is de veerboet niet voor dit vervoer
ingericht en is het vervoer ook niet van gevaar
ontbloot.
Het vervoer van motorvrachtwagens kan ge
schieden op platte wagens, welke per sleepschip
kunnen worden overgezet. De platte wagens
moeten minstens 24 uur te voren worden aange
vraagd bij den stationschef te Hellevoetsluis of
te Middelharnis.
De motorvrachtwagens moeten door den af
zender geladen en behoorlijk tegen afrollen on
derstopt en bevestigd worden en door den ge
adresseerde gelost worden.
Voor het vervoer van motorvrachtwagens
per sleepschip tusschen Hellevoetsluis en Mid-
deiharnis-haven is het hieronder volgend tarief
vastgesteld
De vracht voor den motorwagen bedraagt
10.—. Voor de lading bedraagt de vracht per
1000 K.G. of gedeelte daarvan 2.02.
Inmiddels verblijven wij.
Hoogachtend,
Rotterdamsche Tramweg Maatschappij.
De Directeur,
w.g. KUIPER.
Mij dukt, dat het wel voldoende is gebleken,
dat dit veer spot met alle daaraan in dezen tijd
te stellen redelijke eischen.
3e. Een goede veerverbinding van Goeree en
Overflakkee met Schouwen-Duiveland-St. Phi
lipsland.
Met alle respect voor de veerschippers met
hun motorbootjes is het thans voor voetgangers,
c.q. met rijwielen, een heele tocht met meer
malen een lange wandeling over de slikken.
Van een veerverbinding is hier toch eigenlijk
geen sprake
4e. Een goede veerverbinding van de Hoek-
sche Waard met Noord-Brabant.
De heer Vlielander zeide hierover in Zierik-
zee
„Mijnheer de Voorzitter. Ik geloof, dat voor
deze eilanden van groot belang is het veer Nu
mansdorp. Het is mij nog onverklaarbaar, na
alle groote moeite, na ale aanvragen bij den
Minister en de Rotterdamsche tram, waarom
de Rotterdamsche tram toch niet wil overgaan
tot verbetering van het veer Numansdorp, om
dat het toch zoo betrekkelijk geringe kosten
zijn. Volgens mij komt het neer op een beetje
koppigheid. De boot is er eenmaalhet veer
aan Numansdorp is heel goed, misschien zou de
boot iets veranderd moeten worden, maar an
ders kan het voor het Rijk niet zooveel kosten
met zich brengen. Het rijk heeft het veer ge
geven of verpacht aan de R.T.M. Het rijk
heeft in handen de tarieven vast te stellen. Alle
moeite door de veren. Hoeksche Waard Belan
gen en gemeentebesturen zijn altijd verkeerd
uitgekomen en ik hoop, dat het zal liggen in
de richting van den B. B. N.f om ook vooral
aan te dringen er op, dat deze veeren zoo spoe
dig mogelijk verbeterd worden en alreeds de
tarieven verlaag worden. Ik kan begrijpen, dat
het moeilijk is aan Willemstad een groote haven
te bouwen, maar in ieder geval als de tarieven
verminderd werden, was het verkeer daar al
reeds veel drukker. In het begin ,toen de boot
op Willemstad is ingevoerd, bestond er een
heel aardige handel op de Hoeksche Waard en
Voorne en Putten. Wat is er toen gebeurd
Toen waren de tarieven nog heel laag, 2.50
voor een auto. In eens heeft de Rotterdamsche
tram gezegd, wij willen volstrekt geen auto's
meer, wij maken de tarieven zoo hoog, dat er
niemand meer mee kan gaan. Ik hoop, dat de
B.B.N. alle pogingen zal doen, de Minister in
deze zaak te steunen, om deze tarieven zoo
spoedig mogelijk naar beneden te krijgen."
Ik wil er op wijzen, dat over dit veer de oude
groote verkeersweg loopt van het Oude Holland
naar België over Rotterdam-Bergen op Zoom.
Op het Rijkswegenplan, de groote verbin
dingswegen van intercommunaal belang, zien
wij dan ook den weg Rotterdam-Numansdorp...
't Is of de ministerieele ambtenaar zijn pen, of
trekpen toen niet verder wilde, want deze weg
voor doorgaand verkeer eindigt in het Hol-
landsch Diepin Brabant mankeert de rest.
Op een dergelijk veer vraagt men 7.60 en
kele reis voor een personenauto met twee per
sonen, voor een vrachtauto met 1.5 ton lading
enkele reis, 13.80 en retour 23.en als
tij en wind ongunstig zijn, kan men aan den
steiger te Willemstad niet van de boot af
De auto mak niet langer zijn dan 4.50 M.
Vindt een uwer dat veer voldoende
Mijn conclusie kan dan ook slechts zijn dat
Geen dezer veerverbindingen aan redelijke ei
schen voldoet.
Welke belangen zijn hierbij betrokken
Het Goereesche Comité schrijft
„Dringende behoefte is er dan ook aan een
flinken veerdienst, geschikt tot het vervoeren
van auto's, vee, paarden en vrachtgoed. Han
del en verkeer zouden toenemen, landbouwbe
langen in sterke mate worden bevorderd.
„De aard van het landbouwbedrijf op ons
eiland heeft veel gemeen met dien van Zee
land en West-Noord-Brabant. In vele opzichten
hebben wij dezelfde belangen. Belgische, Bra-
bantsche en Zeeuwsche paarden- en veehan
delaren koopen ons vet- en drachtig vee en
onze jonge paarden.
„Aardappelen, uien, koepeen gaan in be
langrijke hoeveelheden naar België. Het is ech
ter een groot ongerief voor den handel, dat
persoonlijk contact door de slechte verbinding
met ons eiland zoo lastig is, zooveel tijd en
geld vergen.
„Het gevolg is, dat tot schade van onzen
landbouw en handel, Flakkee voor 't laatst
wordt gehouden, ons vee en onze paarden voor
België bestemd, een grooten en kostbaren om
weg moet maken, om de bestemming te be
reiken.
„De paardenfokkerij staat op ons eiland vrij
hoog, doch om vooruit te komen, is dringend
noodzakelijk ,dat onze fokkers met hun paar
den naar West-Brabant gaan ter dekking bij
de daar gestationneerde eerste klasse dekheng
sten. Thans is dat uitgesloten.
„Bovenstaand slechts enkele voorbeelden ter
illustratie van het groote belang bij een goede
veerverbinding tusschen Ooltgensplaat en Din-
tel-Sas voor ons eiland."
Verder lezen wij in 't verslag van de Zeeuw
sche Landbouwmaatschappij uit de N. Rott.
Courant van 13 Juli 1928
„Hiermee bedoelen we, dat voor een be
langrijk deel van den landbouw, en niet eens
in verre toekomst, een oplossing voor de slechte
bedrijfsuitkomsten wellicht gelegen kan zijn, in
een meer en meer zich bewegen in de richting
van het intensievere tuinbouwbedrijf. Immers we
zien dit steeds meer in de landbouwstreken,
waar vroeger de tuinbouw ten hoogste de be
scheiden plaats van moestuin op de boerderij
innam, ziet men verschillende boeren het tuin
bouwbedrijf hetzij naast of wel geheel in plaats
van het boerenbedrijf ter hand nemen. Wel is
waar is met de tram en de Rotterdamsche vei
ling een zeer gunstige overeenkomst getroffen,
die wel niet langs de veiling te Zierkzee, maar
via die te Rotterdam toch export mogelijk maakt,
maar dt neemt niet weg, dat door betere ver
binding de tuinbouw op Schouwen vooral een
zeer groote vlucht zou kunnen nemen, omdat
alle factoren voor goeden tuinbouw behalve
economisch-gunstige ligging er aanwezig zijn."
Goeree en Overflakkee liggen nog veel dich
ter bij het dichtbevolkte wooncentrum Rotter-
dam^Den Haag.
Mij dunkt, U kunt over de tuinbouw-moge-
lijkheden beter oordeelen dan wij, maar over
weging is de mogelijkheid toch zeker waard.
Voorne en Putten en Beijerland kunnen U ten
voorbeeld strekken.
Even wil ik ook nog wijzen op het zich snel
ontwikkelende strand van Voorne en Putten
en hoe meer men ook reeds in Schouwen het
groote belang van toeristen-verkeer inziet
maar dan moeten er behoorlijke verbindingen
zijn
In het verslag van de R. T. M. over 1927
lezen wij o.a.
„In de eerste 6 maanden van het verslagjaar
liep het reizigersvervoer belangrijk achteruit. Be
halve aan algemeene oorzaken is deze achter
uitgang te wijten aan toenemend gebruik van
particuliere auto's, in het bijzonder op markt
dagen te Rotterdam. Het marktbezoek per auto
heeft gedurende het verslagjaar sterke uitbrei
ding ondergaan. Groepen van 46 personen
begeven zich per personenauto ter markt en
veehandelaren doen zich met hun vee per
vrachtauto naar de markt brengen.
„Het vervoer van bestel-, ijl- en stukgoederen
bleef nagenoeg gelijk aan dat van het vorige
jaar, wat, gelet op het toenemend gebruik van
vrachtauto's voor bezorging van goederen, be
vredigend geacht mag worden.
„Ook bij het massa- (wagonlading) vervoer,
doet zich het gebruik van vrachtauto's als ver
voermiddel meer en meer gevoelen. Gedurende
de beetwortelcampagne werden op sommige tra
jecten belangrijke kwantums beetwortelen per
vrachtauto naar de fabrieken gevoerd, terwijl
ook voor het vervoer van aardappelen, granen
en bouwmaterialen e. d. hoe langer hoe meer
van vrachtauto's gebruik gemaakt wordt. Het
beetwortelvervoer was belangrijk minder dan
het vorige jaar, in hoofdzaak ten gevolge van
het gebruik van vrachtauto's."
U zult ongetwijfeld den indruk hebben ge
kregen van de groote belangen, welke bij goede
verbindingen betrokken zijn. Want voor zijn
plezier schaft men geen vrachtauto's aan en
voor zijn plezier gaat men in het algemeen niet
met personenauto's naar de Rotterdamsche
markt.
De ontwikkeling van de geheele streek is
hiermede gemoeid de mogelijk van ontwik
keling van het autoverkeer is een sociaal-eco
nomische eisch van de eerste orde.
Waarom is deze toestand der veerverbindin
gen niet reeds verbeterd
De voornaamste oorzaak, waarom er nog
geen voldoende verbetering is, moeten wij na
tuurlijk niet zoeken bij de medewerking of
tegenwerking van menschen, maar in algemeene
toestanden. Wij zagen het aantal auto's in 4
jaar verdubbelen en de bevolking toenemen
behalve op de geïsoleerde eilanden
De ongeloofelijk snelle ontwikkeling van het
autoverkeer maakt het moeilijker om de eischen
dadelijk te bevredigen.
Ik weet intusschen zeker, dat men ook in
Den Haag, d.w.z. bij Rijk en Provincie, over
tuigd is van de noodzakelijkheid van voor
zieningen. Immers aan den Moerdijk is dit jaar
een goede veerboot in dienst gesteld en voor
een tweede boot staat het geld op deze be
grooting. Maar men moet zich daar in Den
Haag met zooveel zaken bezig houden en dan
krijgt een buitenstaander wel eens den indrukt,
dat wiens stem het luidste klinkt, het eerste
verhoord wordt.
A. De belanghebbenden moeten het dus eens
zijn.
B. Gij moet den grooten trom roeren.
Als gij straks onze voorgestelde wenschen
bespreekt, bedenkt dan, dat gij alleen vlug iets
goeds bereikt, als gij 't daarover tezamen eens
zijt en ook blijften daarna geen andere
meeningen meer opduiken, welke dan de de
zaken slechts kunnen tegenhouden.
Eerst daarna kan men de groote trom met
succes roeren.
Groote moeilijkheden zijn hier ongetwijfeld
aanwezig.
Door een achteraf gebleken allerongelukkigst
contract met den Staat heeft de R. T. M. thans,
in lijnrechten strijd met het algemeen belang,
het monopolie voor het gebruik van de Rijks
havens te Middelharnis, Hellevoetsluis en Nu
mansdorp, welke havens men zelfs tramhavens
noemt.
Maar de vraag rijst, of de gemeentehaven
van Middelharnis dan niet voor uw concurree
renden bootdienst te gebruiken is, en of daar
voor in Hellevoetsluis geen andere aanlegplaats
aanwezig is
Ook rijst de vraag, of het veerrecht voor
het veer Numansdorp-Willemstad niet, als val
lende buiten het concessie-contract van de R.
T .M. met den Staat, afzonderlijk is te be
schouwen en of daardoor een afzonderlijke ver
betering niet mogelijk is
Bovendien meen ik, dat de Minister de ta
rieven der R. T. M. moet goedkeuren.
Ook rijst de vraag, of die Minister niet eiken
dag, de overname, het concessie-contract der
R. T. M. kan beëindigen.
Want, laten wij het maar eerlijk zeggen, me
dewerking is van de R. T. M. niet te ver
wachten.
Dit ondervonden wij weer door den voor
gelezen brief over het vervoer van vracht
auto's met het veer naar Hellevoetsluis en bij
onze pogingen, om na de Zierikzeesche bijeen
komst met de Directie te praten. Wel alle mo
gelijke moeite gedaan, maar is niet gelukt
De daartoe speciaal benoemde Staatscom
missie zegt b.v. in haar rapport van 16 De
cember 1920:
„Van de R. T. M. is niet te verwachten,
dat zij uit eigen beweging tot de uitvoering
der besproken verkeersmaatregelen zal mede
werken. De R. T. M. is het voorbeeld van
een onderneming, die ongeschreven plichten niet
erkent; haar gedragslijn is om alleen datgene
te doen, waartoe zij kan worden genoodzaakt."
Het is te begrijpen, dat velen uwer den moed
verloren om voor veerplannen te pleiten.
Maar neemt dan een voorbeeld aan Tholen,
80 jaren hebben zij volgehouden voor hun brug
te ageeren bij de officieele opening zeide
zelfs een spreker, dat als ten slotte Tholen 't
niet bijna alleen had gedaan, de brug er mis
schien nog niet zou zijn.
Maar de brug is er 1
Ik neem aan, dat van uw 80 jaren actie er
78 om zijn, welnu begin thans aan de laatste
twee.
Zoo mag het niet blijven.
Aan de medewrking van dezen Minister van
Waterstaat twijfelen wij niet, bovendien is nu
voor de besprekingen van verkeersbelangen het
ijzer heet.
Zoo werd nu door ons b.v, reeds de vol
gende mededeeling ontvangen
„Indien de auto-eigenaren op Goeree en Flak
kee wenschen van het monopolie van de R.T.M.
bevrijd te worden, is zulks heel goed moge
lijk. Hun familie bezit langs de buitenhaven
te Dirksland een strook grond, die bij alle getij
bereikbaar is. Zij zijn er zeker van, dat die
strook gratis voor het doel ter beschikking
gesteld zal worden.
„Blijft dus over het verbeteren van den toe
gangsweg en het leggen van pontons in boven
genoemde buitenhaven van Dirksland en in
de buitenhaven van het Voornschekanaal te
Hellevoetsluis.
„Bedoelde strook grond aan de buitenhaven
te Dirksland staat op naam van
In verband met mogelijke grondspeculaties
laat ik den naam maar liever weg.
Natuurlijk kosten dergelijke verbeteringen
geld, maar betalen toch wegenbelasting ook.
Daarnaast zal een meer economische exploi
tatie van deze veren geheel andere vervoer-
cijfers opleveren, waartoe ik als bewijs slechts
de vergelijking behoef te maken tusschen b.v.
het Hellevoetsche veer en het veer van Noord-
naar Zuid-Beveland.
Noord-Beveland had op 1 Januari 1917 ruim
7700 zielen. Men beoefent er bijna alleen land
bouw.
Reeds in 1925 vervoerde het veer ongeveer
76000 personen; ter vergelijking gaat dus elke
bewoner 10 keer per jaar over. De boot vaart
15 keer per dag.
Goeree en Overflakkee heeft bijna 30.000
zielen. Men beoefent er in hoofdzaak landbouw.
Volgens een door ons gehouden telling zal
het Hellevoetsche veer in 1928 ongeveer 80000
vervoeren; ter vergelijking gaat dus elke be
woner slechts 3 keer per jaar over. De boot
vaart 5 keer per dag.
Volgens onze telling zal dit veer in 1928
bovendien vervoeren ongeveer 2000 auto's,
14000 rijwielen en 800 motorrijwielen.
Dit Helevoetsche veer zal dus ongetwijfeld
met ook voor autovervoer bruikbare booten en
een behoorlijk laag tarief heel wat meer kunnen
opleveren.
Zoo zal het veer Numansdorp-Willemstad,
eveneens op grond van tellingen van den B.
B. N„ in 1928 ongeveer vervoeren 23000 per
sonen, 1000 auto's, 12000 fietsen en 600 mo
torrijwielen.
Dit is voor een veer, gelegen in den korten
verbindingsweg van Zuid-Holland met West-
Noord-Brabant natuurlijk bijzonder weinig.
Maar is dit te verwonderen, als men met een
personenauto met 2 personen aan veergeld
moet betalen7.60 Aan het Moerdijksche
veer, dat zelfs nog winst oplevert, is dit f 1.50.
Met een dergelijk prijsverschil kan geen en
kele veerexploitant anders dan verlies ver
wachten.
Een dergelijk veer zou bij economische ex
ploitatie, misschien niet als het Rijksveer aan
de Moerdijk 50.000 winst opleveren, maar
toch zeker zal dit veer dan niet meer kosten
dan te verdedigen is in verband met de groote
belangen, welke er ook voor West-Noord-Bra
bant en de Hoeksche Waard bij zijn betrokken.
Het Rijk betaalde in 1927 182.760 subsidie
aan de R. T. M. Bij goede exploitatie dezer
veren kan er zeker zooveel geld van deze
subsidie overblijven, dat men daarvan gemak
kelijk rente en aflossing zou kunnen betalen
van de bedragen, welke noodig zijn om deze
veren zoo te veranderen, dat zij aan onze
redelijke eischen en nog niets voor eventueele
exploitatie-verliezen overhouden.
Wij stellen de volgende conclusies aan U
voor
Wij eischen thans met spoed
1. Een veer met voldoende overvaarten van
Flakkee naar West-Noord-Brabant, met ook
voor alle autoverkeer geschikte booten en laad-
en losinrichtingen. Het tarief moet hoogstens
zijn 50 cent voor een kleine auto tot 1.50
voor de grootste of zwaarste auto's, verder
10 cent per persoon en de rest naar even
redigheid. (Applaus)
2. Een veer met voldoende overvaarten van
Numansdorp naar den Brabantschen wal met
ook voor alle autoverkeer geschikte booten en
laad- en losinrichtingen en een tarief als on
der 1.
3. Minstens één veer met voldoende over
vaarten van Goeree en Overflakkee naar de
eilandengroep Voorne en Putten en Beijerland,
overigens als onder 1 en 2 bedoeld.
4. Een veer met voldoende overvaarten van
Dooxcd JO-óO CD 90 ct. Tube 80 ct. Bij Apoth. cd Drogictcn
Goeree en Overflakkee naar Schouwen en Dui
veland, met ook voor alle autoverkeer geschik
te booten en laad- en losinrichtingen. Het tarief
moet hoogstens zijn 1.— voor een kleine
auto tot 3.— voor de grootste of zwaarste
auto, en hoogstens 20 cent per persoon en
de rest naar evenredigheid.
5. Een wegverbinding, om het nu zwevende
stuk Zierikzee-Zijpe van het Rijkswegenplan in
verbinding te brengen met de wegen in Brabant
van het Rijkswegenplan, liefst uitgebreid met
een weg Bergen op Zoom-Willemstad.
6. c.q. Opname in het Provinciaal wegenplan
van Zuid-Holland van wegen, verbinding ge
vende van de aanlegplaatsen van deze veer-
booten met het overige verbeterde Provinciale
wegennet.
Als de vergadering zich hiermede kan ver
eenigen, zou ik willen voorstellen deze wen
schen, gedocumenteerd door alle hier bijeen
gebrachte en nog te brengen gegevens, over
te brengen bij betrokken Ministeries en Colleges
van Ged. Staten, Kamerleden en Statenleden
en adhaesie te vragen aan alle gemeentebesturen,
Kamer van Koophandel en Vereenigingen, wel
ke daarvoor in aanmerking komen.
De B. B. N. wil zich hiermede namens U
allen gaarne belasten.
Met de groote hulp van U allen en in het
bijzonder de pers, geloof ik, dat daarmede op
dit moment al het mogelijke is gedaan, om
deze streken uit hun isolement te verlossen.
Wij mochten reeds zooveel medewerking van
den Minister van Waterstaat ondervinden, dat
wij gelooven, dat als wij slechts de bijzondere
aandacht van Zijne Excellentie met voldoenden
nadruk op deze nooden te vestigen, het aan
zijne medewerking niet zal ontbreken.
Trouwens voor deze zaak van algemeen be
lang kan succes niet lang meer uitblijven.
Laat uw roepstem onverflauwd luide weer
klinken.
Blijft diligent
Op den blijvenden steun van den B. B. N.
kunt gij rekenen. (Groot applaus).
Na deze rede, die aandachtig werd gevolgd,
nam eerst Mr. Nijgh te Hellevoetsluis het woord.
Spreker constateert, dac hetgeen door den
voorzitter gezegd is, ongetwijfeld allen den
vertegenwoordigers van de R. T. M. uitge
zonderd uit het hart gegrepen is. Het 50-
jarig bestaan van de R. T. M. is voor het
eilanden-publiek geen feest der vreugde, maar
een feest van narigheid en van verdriet ge
weest. Spr. gelooft echter, gezien de ervaring,
dat de voorzitter nog te veel verwacht van
het overleg met de R. T. M. Er zijn antece
denten, die deze verwachtingen logenstraffen.
Het comité van actie van 1919 liep op niets
uit. Het is de R. T. M. gelukt het streven van
dit comité te fnuiken, zij het door heele en
halve corruptie. De R. T. M. heeft de kunst
verstaan om de rol van verdachte met die van
rechter te verwisselen. Spr. gelooft derhalve niet,
dat het zal gelukken van de R. T. M., zij het
ook via den Minister, door overleg iets gedaan
te krijgen.
Tegenover de daad van de R. T. M. helpt
geen woord, maar alleen de daad. In verband
hiermede wijst spr. op het precedent van Brielle,
die een eigen boot in de vaart bracht. De actie
tegen de R. T. M. is daar algemeen geworden.
Om het in Krabbeaansche stijl te zeggen; de
antipathie tegen de R. T. M. wortelt daar in
de volksziel. De winkeliers koopen daar niet
meer van handelsreizigers, die met de tram
komen. Zoo ver moet het ook hier komen. En
al moge het misschien wat prematuur zijn, spr.
adviseert het publiek vait Flakkee: richt een
eigen stoombootmaatschappij op. Dan hebt ge
de daad. Tegenover de daad van de R. T. M.
moet ge zelfs de vuist opheffen, andere mid
delen helpen niet. (Applaus).
De heer van den Heuvel van Ooltgensplaat
merkt op, dat alle menschen geen auto's heb
ben. De menschen, die het zonder auto moeten
doen, moeten ook geholpen worden. Om een
vuist op te heffen, moet men er eerst een
kunnen maken. Een eigen bootmaatschappij zal
zoo gemakkelijk niet gaan. De tram is gebonden
aan zijn concessies. Kuiper erkent zelf, dat er
misstanden zijn, maar om die te verbeteren
moet men bij de Regeering zijn.
De heer Vreeswijk te Oude Tonge bepleit
de wenschelijkheid, om een boot in de vaart
te brengen, die aansluiting geeft op de trein
in Maassluis via Hellevoetsluis.
De Voorzitter antwoordt den heer Nijgh, dat
eerst overleg gepleegd moet worden met de
Regeering. De concessies zullen veranderd moe
ten worden of anders de gelegenheid opengesteld j
worden voor vrije concurrentie. Is die er, dan
komt de boot er vanzelf wel. Dit is geen pro
test-vergadering. De R. T. M. heeft heel veel
gedaan. Maar alleen moet geprotesteerd worden
tegen de tarieven en tegen de diensten. Daarom
moet voorloopig volstaan worden met reques-
treeren.
De heer Hossen te Middelharnis vertelt ook
zijn ervaringen met de R. T. M. De R. T. M.-
tarieven zijn een unicum. Al geeft de R. T. M.
reductie aan de ambachtsscholieren, toch heeft
zij aan de ambachtsschool nog een klantje van
1000.per jaar. Maar naar klachten luistert
zij niet.
De heer Littooij, afgevaardigde van de Kamer
van Koophandel te Dordrecht, vindt de houding
die hier tegen de R. T. M. aangenomen wordt,
toch wel iets te scherp. Kuiper kan ook alles
niet. Het doel van deze vergadering moet zijn
in verband met de gegeven toestanden: ve'^t
betering van het verkeer te krijgen. Kuip,.
wil wel luisteren. Beter is het een vaste com- I
missie te benoemen, die in overleg treedt met
Kuiper en de autoriteiten.
De Voorzitter antwoordt, dat een soortge
lijke vergadering ook te Zierikzee is gehouden.
Daar was een vertegenwoordiger van de R.
T. M. En ook daar is besloten met Kuiper in
overleg te treden. Maar ofschoon reeds den
volgenden dag werd gebeld en later nog weer
herhaaldelijk, was Kuiper niet te spreken. Het
is nu de bedoeling ook een vergadering in
Bergen op Zoom te beleggen, en uit deze drie
centra's een comissie samen te stellen, die in
overleg met de regeering treedt. Dan kunnen
er plannen gemaakt worden en iets gedaan
worden.
De heer A. A. Mijs te Sommelsdijk is voor
overleg, maar dan moet er ook gelegenheid
voor zijn. Wordt die gelegenheid alsnog door
de R. T. M. geboden, dan zou spr. er niet voor
zijn die te mijden. Spreker maakt echter de
restrictie, dat als de R. T. M. alleen wil over
leggen op basis, dat zij het monopolie houdt
op elk geïsoleerd eiland, het beter is niet te
overleggen, want dan komt men geen stap ve\yf)
der.
Voorts zegt spr., dat misschien verwacht
wordt, dat spr. als voorzitter van de commisie,
die de veerverbinding met den Brabantschen wal j
bevordert, iets zal zeggen over den staat van j
zaken, maar wat er te Ooltgensplaat met af
gevaardigden van Ged. Staten besproken is,
draagt nog een vertrouwelijk karakter. Er zijn
voordurend onderhandelingen gevoerd en Ged.
Staten hebben de toezegging gedaan, dat het
plan nader onderzocht wordt.
Spr. wil er nog bijvoegen, dat men de groote
verlanglijst niet in eens ingewilligd moet wil
len hebben. Beter is het stuk voor stuk af te
werken. En het zou jammer zijn, indien b.v.
een tweede wensch werd naar voren geschoven
ten koste van den eersten. Dan bereikt men
niets. Op 't oogenblik is de verbinding met
den Brabantschen wal van de grootste urgentie
en in het verste stadium.
Ten slotte zegt spr., dat het 't goed recht
der R. T. M. is om eigen belang te dienen,
maar er moet vrije concurrentie komen. Als
die er komt, zal er begin aan de genezing zijn.
Om dat te bereiken moet er gemeenschappelijk
worden opgetreden.
De Voorzitter zegt, dat het de bedoeling van
deze vergadering is in één lijn op te trekken.
Natuurlijk moet de R. T. M. zorgen, dat zij
geld verdient. Maar daarnaast krijgt zij groote f
subsidies, die gegeven worden voor het al
gemeen belang, dat legt de R. T. M. de ver
plichting op ook een open oog voor het alge-
meen belang le hebben.
Mr. Trouw te Brielle zegt in aansluiting aan j
hetgeen Mr. Nijgh opmerkte hoe het in Brielle
staat.
De toestanden op Voorne en Putten en Flak
kee zijn niet gelijk. Voorne en Putten heek
althans nog een weg naar Rotterdam, en als
straks de Groene Kruis weg klaar is juist
de vorige week kwam men tot overeenstemming
dan heeft men daar een ideale verkeersweg
naar Rotterdam.
Spr. wil er met klem op wijzen, dat er nu
geen contracten met de R. T. M. meer ge
sloten moeten worden gelijk vroeger gebeurd
is. Of eigenlijk „contracten" waren het niet,
het waren „eenzijdige verklaringen" van de
R. T. M„ waarin de gemeenschap niets te ver
tellen heeft. Straks komt de R. T. M .con
cessie vragen om met bussen over den nieuwen
verkeersweg te rijden. Daartegen moeten wij
ons met alle kracht verzetten. Men hoort nog
wel niets, maar ze zijn natuurlijk al lang aan
den gang. Dat is een groot gevaar, dat alle
aandacht verdient.
In de tweede plaats wijst spr. op de veerboot
die Brielle in de vaart bracht Daarvan wordt
een zeer druk gebruik gemaakt. Binnenkort zal
die boot zichzelf kunnen bedruipen. Spr. is
geen vriendje van de R. T. M„ hij heeft dan
ook geen vrijkaart (aplaus), maar het publiek
in het Brielsche land is evenmin een vriendje
van de R. T. M. Men schaamt zich daar om
