Antirevolutionair
Orgaan
voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsche Eilanden.
UIEIDE
erft IJl
PUROL
IN HOC SIGNO YINCES
Moeders
No. 3482
ZATERDAG 3 NOVEMBER 1928
43STE JAARGANG
EERSTE BLAD.
DE LANDBOUW.
3QUUIKALK
Kaih par H.D.
erflakkes
amandel
Op den Uitkijk.
W. BOEKHOVEN ZONEN
Het nadrukken van den inhoud van dit Blad is verboden overeenkomstig de Wet op het Auteursrecht.
TTERDAM
ARNIS
X Y/////////y
Deze Coursnt verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post f 1.— bfl vooruitbetaling!
BUITENLAND bl| vooruitbetaling f 8.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS
SOMMELSDIJK
Telef. Interc. No. 202 Postbus No. 2
ADVERTENT1ËN 20 cent, RECLAMES 40 cent, BOEKAANKONDIGING 10 cent per rege
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1.- per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
AdvertentiSn worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 uur.
V/////////A
leden van a. r. kiesvereen,
bezoekt de vergadering van de Staten-
sectie Ridderkerk, welke D.V. zal wor
den gehouden op MAANDAG 5 NO
VEMBER, des nam. 1 uur, in Café
Centraal, Hofplein, Rotterdam.
Na de huishoudelijke zaken zal Ds.
van Lummel een OPWEKKENDE
REDE houden, betrekking hebbende
op de a.s. verkiezingen.
eikopbrengst geven,
tot de fabrikante
'arandeeren.
Zalcium Hy-
n 900 mazen
eren zakken.
Een belangrijke bron van inkomsten
en volksbestaan in ons land is de Land
bouw.
si Méér dan in andere landen is ons
olk ten plattelande op den land- en
tuinbouw en veeteelt aangewezen.
Het is een mooi bedrijf, méér bevor
derlijk aan de verheffing van het zede
lijk en geestelijk peil des volks dan in
d'ustrie.
En ieder boer kent het gedicht van
landbouwer Poot„Hoe genoeglijk rolt
het levenenz.
Intusschen is het in onze dagen niet
meer als in de dagen van Poot, „ge
noeglijk rollen" doet ook het landbou
wersleven niet meer.
Vele bezwaren zijn er en de toekomst
geeft meer dreiging dan hope.
Toch wachte men zich ook hier voor
overdrijving, en voor een verheerlijking
van „den goeden ouden tijd", ten koste
van onze eeuw.
Hier voor ons ligt een considerans
Wkan een plakkaat uitgegeven 26 Sep
tember 1658, iets vóór Poot's dagen,
en daarin lezen we
„De Pachters en Huyrlinghen tot soodanige
moetwilligheyt zijn gekomen, dat de selve
eeriige Landen voor eenige jaren in huyre
gehadt hebbende, onder pretext van naehuyre
de selve Landen blijven detineren en ge-
bruycken, intimiderende met sware dreyge-
menten andere Huyrluyden, die soodanige
Landen van de Eygenaers komen te huyren,
ende oock de selve, haar Koorn ende gewasch
te Velde vernielende, haer Beesten beschae-
digende en uyter weyde jagende, en veel
andere moetwilligheden bedrijvende, zoodat
men gualijck yemand vinden kan,, die soo
danige Landen van de Eygenaers huyren,
aenvaerden en gebruycken derft".
Dat komt in onze dagen toch niet
meer voor
En dat de zeventiende eeuwsche
boer toch sprak van een „genoeglijk
rollend landmansleven", zou het niet
hierin zitten, dat de boer in dien tijd
met minder tevreden was dan die van
onze dagen, bewijzende hiermede, dat
hij op ander menschen ook al geen
uitzondering maakt
Want het is bekend' dat ons geslacht
verwend is. Vraag er de ouderen van
dagen maar naar, die in hun gedachten
vijftig, zestig jaren terug leven.
Dat alles neemt niet weg,onze land
bouw staat voor groote moeilijkheden.
Het Ant.-Rev. concept-program van
actie spreekt er van en noemt als ei-
schen tot verbetering een betere re
geling van de pachtovereenkomstin
stelling van een actieven voorlichtings
dienst met het oog op de wisselvallig
heid bij den afzet onzer producten van
en tuinbuw en veehouderij ter
wijl ook enkele wenken gegeven wor-
en ten aanzien van 't landbouwonder
wijs, de emigratie en de bescherming
van de vrouw en jeugdige personen,
waarbij echter uitdrukkelijk als vor-
waarde gesteld wordt, dat zulk een re
geling behoort te leiden tot opwekking
van t organisatieleven, dat op den duur
e door de Overheid vastgestelde be
palingen kunnen worden vervangen
door uit het bedrijf zelf voortgekomen
regelingen.
Met groote nuchterheid ziet het con
cept program de bezwaren van het land
bouwbedrijf in.
Het komt niet met overdreven klach
ten, zooals we van eenzijdig gevormde
belangengroepen gewend zijn. Er is
geen tegenstelling gevormd tusschen
stad en platteland.
Integendeel naar eisch van het Ant-
Rev. beginsel, dat is naar den Woorde
Gods, treedt onze partij op als natio
nale partij. Zij ziet in het platteland
nog de bewaarders van tal van zeden
en gewoonten die van groot belang
zijn voor de nationale volkskracht. Zij
ziet ons volk als eenheid, welke door
een sterke band van geestelijk leven
gebonden moet worden en niet in on
derlinge concurrentie en tweedracht de
nationale kracht verteren mag.
Nu heeft de ervaring al wel geleerd,
dat deze wijze van beschouwing van
het plattelandsleven, méér dienstbaar
is aan haar geestelijk en stoffelijk wel
varen, dan de eenzijdige belangenpoli-
tiek voor het platteland tot stand heeft
kunnen brengen.
Het zou een kleine moeite zijn een
flinke opsomming te geven van hetgeen
van de zijde der Regeering in den loop
der jaren ten bate van den landbouw
gedaan is, waaruit blijkt dat de Regee
ring steeds een gewillig oor heeft ge
had voor rechtvaardige klachten.
En nu blijft er altijd wel iets te wen-
schen over. Het is b.v. voor velen een
grief, dat we geen afzonderlijk depar
tement van landbouw meer hebben.
We doen er echter goed aan ons te
herinneren dat er nooit zulk een af
zonderlijk departement is geweest.
Vroeger was er een departement van
Landbouw, Handel en Nijverheid. Nu
is landbauw vereenigt met Binnenland-
sche Zaken. En wil men het weer om-
keeren dan bedenke men wel dat hier
alles afhangt van den persoon van den
Minister. Waar het dan ook voor land
bouw op aankomt is, een man als minis
ter te hebben, die met kennis van zaken
kan optreden en leiding geven aan de
landbouwbedrijven en de eigenaardige
behoeften van het agrarische leven
kent.
Echter al keuren we de belangen-
politiek streng af, en al treedt de Ant.-
Rev. partij als nationale partij op, dat
neemt niet weg, dat elke tak van het
rijk geschakeerde leven afzonderlijk be
keken en bestudeerd moet worden.
Wij gelooven dat de Ant.-Rev.. par
tij hierin gelukkig is geslaagd.
De samenstelling van onze kamer
club, weerspiegelt het volle leven.
We hebben onze juridische-, koloni
ale-, onderwijs-, economische-, mili
taire-, sociale- en agrarische speciali
teiten, mannen, die met eere genoemd
mogen worden.
Vooral landbouw is goed vertegen
woordigd. Is onze partijleider zelve niet
uit het landbouwleven afkomstig En
mannen als Leenstra en Van den Heu
vel weten wat er in het landbouwleven
omgaat en stonden steeds voor deze
belangen in de bres.
Vooral bij gewichtige punten betref
fende den landbouw, urgente vraag
stukken, als waarvan ons concept-pro
gram van actie spreekt: betere regeling
der pachtovereenkomsten en regeling
van het bedrijfsleven, is 't zaak, dat er
mannen in de volksvertegenwoordiging
zitting hebben die oordeelkundig kun
nen optreden.
Het is een opvallend verschijnsel, dat
het platteland hoe langer hoe meer de
belangstelling trekt van alle politieke
partijen.
Op 't Socialistisch Landbouwcongres
te Wageningen werd gezegd, dat het
Socialsme reeds van meet af de be
langen van 't platteland gediend heeft.
En op een vergadering van den Vrij
zinnig Democratischen Bond, dezer
dagen gehouden, zei iemand, dat de
Vrijzinnig Dem. Bond in zijn program
het reeds voor de minder bedeelden ten
plattelande opnam, toen andere partijen
er niet aan dachten een vinger te dien
aanzien uit te steken. Het wordt wel
wat verdacht, als door het napluizen
van het verledene de eer der familie
moet worden opgehouden
Wij gelooven niet, dat de landbou
wer over 't algemeen van deze belang
stelling gediend is.
Er is niets, dat zich minder voor
regeling van Overheidswege leent dan
het landbouwbedrijf. Het landbouw- en
veehoudersbedrijf is een seizoenbedrijf,
dat door wettelijke regelingen en be
perkingen al heel weinig gebaat zou
zijn. Het is afhankelijk van weersge
steldheid en marktprijzen, die zich niet
laten regelen, en daarom is het door
de stellers van ons program van actie
goed gezien, dat het meer negatief dan
positief zegt, wat er ten aanzien van
het bedrijfsleven in den landbouw ge
beuren moet.
Let wel, de A. R. partij heeft nooit
het Liberale systeem gehuldigd. Het
„Laissez faire, laissez passer", heeft
heel wat ellende gebracht en om ons
tot één punt in dit verband te bepalen,
het oude pachtstelsel van vrije ver
huring en publieke inschrijving, dat in
het liberale kader zoo mooi leek, is
voor een groot deel oorzaak van de
depressie in het landbouwbedrijf ge
worden.
En daarom bij alle voorzichtigheid,
die de Anti-Rev. partij hier als gebie
dende eisch stelt, ligt het toch in haar
aloude beginselen naar den Woorde
Gods besloten, dat de Overheid zoo
noodig, met wijs beleid ingrijpe om het
zwakkere tegenover het sterkere te be
schermen.
Dit komt tot uitdrukking in ons con
cept-program van actie.
Over de betere regeling der pacht
overeenkomst en regeling van het be
drijfsleven hopen we een volgende keer
meer te zeggen.
VERGADERING VAN DEN STATEN-
KIESKRING RIDDERKERK.
Op de vergadering der Flakkeesche Hulp-
Centrale, deze week gehouden, gaf de voor
zitter een opwekkend woord tot bezoek van
de vergadering van de Statensectie Ridderkerk.
Gaarne dragen wij dat opwekkend woord
verder uit.
Het is de inzet van de gewichtvolle ver
kiezingscampagne die ons wacht.
Deze vergadering is toegankelijk voor alle
leden der A. R. Kiesvereenigingen.
En de hoofdschotel wordt gevormd door een
„opwekkende rede" van Ds. van Lummel van
Zuidland, welke betrekking zal hebben op de
aanstaande verkiezingen.
Het is dus gewenscht, dat vele leden onzer
kiesvereenigingen en vooral de plaatselijke
„werkers" daar tegenwoordig zijn.
De vergadering wordt D.V. gehouden op
Maandag 5 November in de bovenzaal van
Café Centraal, Hofplein, Rotterdam, en begint
om 1 uur.
Er is altijd minder vrucht dan de bloesem
belooft.
De stedeling, die niets afweet van het platte
landsleven, slaat z'n handen ineen als hij het
voorrecht geniet in de lente de bloemenpracht
van een boomgaard te bewonderen en hij roept
uit: „moeten dat allemaal appelen worden 7"
En wel wordt hij ontnuchterd als de buiten
man hem glimlachend antwoordt: ik ben tevreden
wanneer één op de tien bloempjes vrucht zet
Want er komen nog nachtvorsten, nog hagel,
nog storm en dan wordt de wonderschoone
bloesemtooi gedecimeerd.
En tóch kan de oogst nog rijk zijn.
Onder de menschen is het niet anders.
Jantje is een wonderkind, al z'n kornuiten
vooruit, er schuilt een professor in 'm. Maar
eer hij twintig is, blijkt hij een gewoon sterve
ling te zijn. Hij steekt niet uit, is niet minder,
maar gaat onder de duizenden verloren.
De jeugd is veel belovend.
Maar als een tiende gedeelte der beloften
gerealiseerd wordt, mogen we tevreden zijn.
Ik las eens
„Daar zijn er zoovelen uitgetrokken in den
morgenstond hunner bekeering en op hun
vaandel hadden ze het „onoverwinlijk" ge
schreven en de strijdbijl trilde in hun hand,
maar de avond vond ze als verslagen, vluch
tende krijgers. Daar zijn zooveel vruchtboo-
men die de bebloesemde kruinen heffen, als
wilen ze zeggen „Groot zal de verzameling
zijn maaréén enkele hagelbui schudt
ze naakt."
Zóó is het leven.
Het heeft wel iets tragisch.
Vruchtbelovende bloesem die afvalt
Bloemen in den knop gebroken
nemen voor de roode, ge
smette of ontstoken huid
van de kleine, uitsluitend
het beste middel en dat is
Doos 30 en 60. tube 80 ct.
Drogisten
Ontplooiend leven dat het graf ingaat
De schuld ligt niet bij de jeugdige overmoed,
maar bij 's levens hardheid.
De spontane wil, het bekorend idealisme, de
oplaaiende geestdrift zijn ernstig gemeend. Elk
bloempje heeft den wil om vrucht te zeten.
Maar het leven is sterker dan dien wil, der
halve overwint het harde leven.
Of de wil moet gestaald worden door ge
loofskracht
Toen hij als jong predikant zoo van de school
in de pastorie kwam beloofde de rijke bloesem
pracht een weelderigen oogst.
Maar hij kende het leven alleen vanaf de
schoolbanken gezien.
En dat is het eigenlijke leven niet.
De professoren haden er ook op gewezen, dat
de eigenlijke leerschool pas in de pastorie begon,
wanneer de predikant in dagelijksche aanraking
komt met het volk dat het leven vormt.
En al spoedig kwam de nachtvorst, en de ha
gelbuien en de storm.
En toen kwam het er op aan.
„Je er bij aanpassen", fluisterde een stem.
„Er tegen in gaan, je roeping ligt er", ant
woordde een andere stem.
Dat was de tweestrijd.
En alleen den Alwetende is bekend wat er
in de pastorie is afgeworsteld.
Want dat is het opmerkelijke het blijft niet
bij één veldslag.
Eén overwinning beteekent nog geen zege
praal.
Juist dat is het moeilijke in het leven van
iederen dag, dat het eiken dag terugkomt. Het
is niet één forsche veldslag van duizenden tegen
duizenden, waar het in eenmaal uitloopt op
heerscher of slaaf, maar het is een voortdurende
guerilla-krijg, met kleine overwinningen en kleine
nederlaagjes.
En dat maakt het leven zwaar, dat stemt le
vensmoede, dat dreigt met eindelijken ondergang.
De man is sterker in den strijd van man tegen
ma met het gewette zwaard, dan in den krijg
tegen vaak onzichtbare vijanden die het met
voortdurende speldeprikjes afdoen.
Het was een verwende gemeente, met stugge
boeren en eigenzinnige leden, die het zelf wel
wisten en niet meer geleerd wilden worden, die
altijd maar weer decreteerden wat ze wilden
hooren en geen waarheid op den kansel duld
den die niet naar hun zin was.
En de levenspractijk liet er zooveel te wen-
schen over Het sociale leven was een leven
van onrecht, van onbarmhartigheid, er was lief
deloosheid, kwaadsprekerij, geldgierigheid, on
tucht vaak, en wat de wortel van alles was
gebrek aan geloof bij alle godsdienstig vertoon.
Dat alles waren de nachtvorsten, de hagel
buien en de stormen die den jongen bloesemrij
ken boom aantastten.
Zou hij naaktgeschud worden
's Avonds laat liet de boer van ,,'t Groothof"
zich bij den jongen predikant aandienen.
Dominé ontving hem in de studeerkamer.
,,'t Gaat zoo niet goed dominé, d'r moet ver
andering in komen."
„Waarin, broeder Goudhaan?"
,Wel in je preekerij, wat heben we er aan of
je al sociale preeken houdt en zegt hoe een boer,
hoe een arbeider wezen moet, en over allerlei
zonden in de gemeente, 't komt er maar op aan
of we de waarheid van den preekstoel hooren,
daarvoor komen we in de kerk."
„Is dat dan niet de waarheid broeder Goud
haan."
,,'t Kan wel waar wezen, maar an de arbei
der scheelt ook veul, ze worden allemaal rood
tegenwoordig, en die waarheid bedoel ik niet,
ik bedoel de waarheid."
Welke waarheid 7"
„De waarheid van onze ellende en onmacht
van onszelve, er moet gepreekt worden wie en
wat we uit ons zeiven benne, doemschuldig voor
eeuwig verloren, als er niet wat tusschenkomt.
Dat behoort op den preekstoel".
„Ah zoo broeder, nu begrijp ik je, je wil je
onmacht hooren, om des te gemakkelijker te
kunnen doorgaan op je zondigen weg 7"
,Op m'n zondigen weg, wat heeft U op mij
an te merken 7"
,VaIt er niets op je aan te merken 7"
„Wat zou er van me te zeggen zijn. Hebben
ze over me gekletst 7 Laten ze maar komen, die
wat van me weten."
„Maar als er niets van je te zeggen valt,
waarom moet ik dan iederen Zondag je doem-
schuld preeken, Goudhaan 7"
„Ja, ja, voor God staat het anders zie je, en
als er geen genade tusschen komt, blijft de he
mel gesloten, dat is eenmaal zoo."
„Juist je wil den hemel in, maar op jouw ma
nier, dat is geen godsdienst, en dat is de gods
dienst van jullie allemaal hier, Jullie zijn geen
Godzoekers maar hemelzoekers. Maar ik ben
niet van plan je op dien weg te helpen. Mijn
roeping is een andere. Ik preek jullie onmacht
niet, dit weet, als kind van drie jaar wordt
het je al ingepompt, en al zou ik het iederen
Zondag preeken en de verschrikkingen der ver
doemenis teekenen in helle kleuren, je werdt er
zoo aan gewend dat je er bij in slaap zou val
len evenals een hond bij het aanbeeld rustig
slaapt al spatten de vonken om hem heen.
„Neen, Goudhaan, mijn roeping is een andere,
ik zal jullie zonden, je dagelijksche, je boezem
zonden op -de preekstoel brengen en daarbij
God bidden dat Hij je consciëntie opent, niet
om jullie in den hemel te krijgen, maar om je
op de knieën voor God te brengen."
„En ik zeg je, dat wij die preeken in onze
gemeente niet willen. We houden ons bij de
beproefde orthodoxe waarheid en laten ons
door geen jong ventje de les lezen, als je dat
maar begrijpt."
Een vuistslag op de tafel bezegelde de woor
den van den boer-ouderling.
Hij stond op en liep zonder groeten de deur
uit.
s Anderen daags was de jonge oredikant bij
een andere collega.
„Je moet maar wat toegeven, kijk wat door
de vingers, je moet de menschen nemen zooals
ze zijn, en doet zoo nu en dan een droppeltje
medicijn door de limonade, die zij graag lusten,
dan hooren ze toch wat zij weten moeten, pas
je maar wat aan. Die eigenwijze kerels krijg
je toch niet klein."
Dat was het collegiaal advies.
Dat hij in eigen gemeente die practijk toe
paste, bleek duidelijk. Hij had het er best.
Ging veel op bezoek bij de boeren en kreeg
veel bezoek met kazen en versche kipeieren
en stukjes spek, en 's Zondags kregen ze te
hooren hoe verdoemelijk de mensch toch is in
z'n gevallen staat, een blok steen gelijk, dood
in zonden en misdaden en als er niet wat tus
schen treedt door goddelijke genade voor eeu
wig verloren. Het was het thema bij iederen
tekst en catechismusstof.
En daarbij bleef het èn bij de dominé èn bij
de gemeente, een zondig zuchten en een zuch
tend zondigen, ja, met tranen werd Gods Woord
weggespoeld, zooals ik het eens hoorde uit
drukken.
Het collegiale advies beviel den jongen pre
dikant niet. Hij kon er geen vrede bij vinden.
Maar hoe flink en positief hij bij zijn boer
Goudhaan was geweest, het werd hem bang
als hij zich den weg indacht die hij gaan moest
I
