Vrouwenhanden
PUROL
Kerk en School.
Posterijen.
Vis scher ij.
Vergaderingen,
Burgerlijke Stand.
Buitenland.
NIVA TANDPASTA
E!8?,
Plaatselijk Nieuws.
Ingezonden Stukken.
VOORKOMT TANDBEDERF
Ge
ling der werkloosheidsverzekering zal daar
worden gesproken. De werkvoorziening als
middel tot bestrijding der werkloosheid aan de
orde worden gesteld.
Voor deze op zichzelf nuttige zaken zal de
aandacht worden gevraagd. Misschien wel
omdat de propaganda voor de eerste punten
beneden de verwachting bleef, moet nu hierop
de aandacht worden gericht. Hopelijk zullen
deze punten ondanks de vele demonstraties
en congressen de volle aandacht der regeering
hebben.
SOMMELSDIJK. Belanghebbenden wor»
den er aan herinnerd, dat de geneeskundige
S. Knöps, Donderdag a.s. des namiddags te 2
uur gelegenheid zal geven tot kostelooze in»
enting en herinenting.
Mej. C. van den Hoek heeft ondershands
gekocht een woonhuis van de heer G. P. Mast
en Keijzer en van der Bij, staande aan den
Dorpsweg.
Van den landbouwer J. J. sloeg Maan»
dagmorgen een paard gespannen voor een
wielslede op hol. Na de Oranjestraat, St. Joris
Doelstraat en Binnenweg te zijn doorgehold,
wilde het paard de Jacob Banestraat inhollen.
Aldaar werd het paard door Dr. P Knöps
tot staan gebracht. Persoonlijke ongelukken
kwamen niet voor.
Maandag zijn aan de Cichoreidrogerij de
eerste cichoreiwortelen aangevoerd. De eerste
levering geschiedde door den landbouwer D.
Joppe Czn. Woensdag zal met het drogen
worden begonnen.
De prijs der paardepeen is in deze ge«
meente stijgende. Op het oogenblik betaald
men f 1,50 per H.L.
Een paard van den landbouwer K. D.
schrok door het lossen van eierkolen. Het
paard nam een zijsprong waardoor D. met zijn
voet zoodanig bekneld kwam te zitten, dat
dit lichaamsdeel bloedend werd verwond en
onmiddellijk geneeskundige hulp moest wor»
den ingeroepen.
Vorige week werden uit deze gemeente
546939 K.G. aardappelen, uien en peen ver»
scheept.
Belanghebbenden worden er aan herin»
nerd, dat van het voornemen van z g. huis»
slachtingen ter Secretarie alhier, 4 dagen voor
den dag van slachting, aangift moet geschieden.
Óp de groote Internationale Brood» en
Beschuitwedstrijden, te Utrecht gehouden en
uitgeschreven door de Zeelandiafabriek, werd
een inzending van den bakker J. B. alhier
bekroond in klasse E met een bronzen pla»
quette.
MIDDELHARNIS. Tegen een firma al»
hier is proces»verbaal opgemaakt wegens ovei»
treding van de arbeidswet.
Over het derde kwartaal zijn alhier door
de schutsluis binnengekomen 347 schepen me»
tende 32160 ton en uitgevaren 346 schepen
metende 31809 ton.
DEN BOMMEL. Aan de haven werden
de vorige week vervoerd 300 H.L. aardappelen
en 580 H.L. uien.
Tegen een persoon uit Stad is proces»
verbaal opgemaakt voor het afrijden van de
Voorstraat.
Onze vroegere dorpsgenoot dokter J. J.
Freuniger is benoemd tot arts aan het gesticht
•Vrederust» te Bergen op Zoom.
De Regenmeter gaf over de maand Sep«
tember een neerslag van 110.6 m.M. tegen 55.9
m.M. in September 1926,
Loop der bevolking in September 1927.
Ingekomen W. van Zanten van Goedereede
D. A. Knöps van OoltgensplaatM. Braber
en C. Paerel en gezin van Rotterdam.
Vertrokken J. C. Borgdorff en echtgenoote
naar SchoonhovenP. Keuvelaar naar Voor»
burg W. Verheul vaar Amsterdam H. Vaal»
burg en gezin naar Rotterdam.
Voor de veldvruchten wordt in deze ge»
meente besteed aardappelen f 4,50 per H.L.
uien f 3,— per H.L.
OOLTGENSPLAAT. Bevolking. Ver.
trokken P. H. van den Ouden en gezin naar
Rotterdam, Geertruida Tannetje Breeman naar
Rijswijk, Bleekerslaan 11. Ingekomen: Cor»
nelia van Eek, Teuntje Osseweijer, Adriana
van Wijk van Den Bommel, Jan van Dam
van Oude Tonge, Adrianus Slui van Som»
melsdijk.
Jan van der Vliet Mz. is voor goed vrij»
gesteld van den dienstplicht wegens broeder»
dienst.
Met toestemming van den Burgemeester
zal het Circus Robertie voorstellingen geven.
E. Hotting Lz. heeft onderhands een
woonhuis gekocht van de Erven Neels.
Gegadigden naar het opruimen van pee»
aarde kunnen zich aanmelden ter Gemeente»
Secretarie vóór of op Donderdag 6 October
tot 12 uur des middags.
Gevonden en ter gemeente»secretarie ge»
deponeerd een bout diepsteker, een porte»
monnaie en een pijp.
Uitslag van de wedstrijd der P. V. »De
Reisduif» (laatste vlucht) vanaf Chimay België.
Afstand 181 K.M.
Ie, 3e, 4e, 5e prijs L. van Nimwegen Gz.,
2e prijs A. Vermaat, 6e prijs prijs J. van Nim»
wegen Jz.
lste overduif L. van Nimwegen Gz., 2de
overduif J. van Nimwegen Jz. Voor deze
wedvlucht waren mooie prijzen beschikbaar
gesteld. De vlucht had een mooi verloop.
Aankomst le duif 2,22 uur, laatste 2,57 uur.
OUDE TONGE. M. K. viel met hit en
kar in de sloot. Met veel moeite werd het
zaakje op het droge gebracht maar de berijder
bekwam nog wonden.
Bij een vechtpartij tusschen twee jongens
werd P. de K. zoodanig toegetakeld, dat ge»
neeskundige hulp moest worden ingeroepen.
Donderdag a.s. zal er een schouw worden
gehouden vanwege den Dijkring Flakkee over
de spongen in deze gemeente,
L. den Ottevanger had het ongeluk zijn
handen te branden, zoodat geneeskundige
hulp noodig was.
NIEUWE TONGE. J.l. week werden van
hier vervoerd 1600 balen uien en 300 balen
peen.
P. K alhier had het ongeluk met een
wagen in een sloot te rijden. Met eenige
moeite gelukte het, het voertuig weder op den
wal te brengen en liep dit ongeluk met eenige
materieele schade af.
Bij de publieke inschrijving is het per»
ceel weiland bij den molen alhier groot plm.
2 H.A. verhuurd aan dhr. G. Kievit landbou»
wer alhier.
De prijzen van de veldvrucht;n gaan
alhier steeds omhoog. Voor de Uien besteedt
men alhier f 3,25 per H.L.
De oudste inwoner dezer gemeente dhr.
G. Zaaijer hoopt 5 dezer zijn 96e geboortedag
te herdenken.
J.l. Vrijdag is de echtgenoote van A.
Drooger alhier, per ziekenauto naar Rotterdam
vervoerd om aldaar in een der ziekenhuizen
te worden opgenomen.
De echtgenoote van den landbouwer J.
Ras te Herkingen had het ongeluk nabij deze
gemeente in een sloot te rijden. Met moeite
gelukte het haar op het droge te komen. Met
de schrik en een nat pak kwam ze vrij.
DIRKSLAND. De prijzen van de veld»
vruchten op de wekelijksche beurs alhier wa»
ren vooraardappelen f 4, uien f 3,25, kleine
uien f 2,40 en peen f 1,20 per H.L.
Aan den burgemeester is tot 16 October
a.s. verlof tot afwezigheid verleend. Wethou»
der Van der Poel zal als waarnemend burge»
meester optreden.
Op de wekelijksche beurs waren 13 run»
deren aangevoerd.
Vanuit deze gemeente werden verscheept
171000 K G. aardappelen, 139200 K.G. uien
en 130000 K.G. peen.
Burgemeester D. J. Visscher is aangewe»
zen om op te treden als adviseur voor de
afgifte van bewijsstukken voor rijvaardigheid
bedoeld in artikel 15 der Motor» en Rijwiel»
wet.
L. W de Ruiter, dienstplichtige derlich»
ting 1927, is j.l. Maandag voor eerste oefening
bij het Regt. Grenadiers te 's«Gravenhage in»
gelijfd.
Het nieuwe noodslachtingsgebouw is de»
zer dagen in gebruik genomen.
HERKINGEN. Op de groote Internatio»
nale »Zeelandia« wedstrijden, gehouden te
Utrecht, behaalde de heer A. Noordijk bak»
ker alhier, met een inzending beschuit een
prijs in klasse A, n.l. een bronzen pbquette,
hetgeen wel pleit voor prima werk.
De heer A. Vellekoop had vorige week
het ongeluk met bietenhakken zoodanig zijn
hand te verwonden dat heelkundige hulp
noodig was.
welke huishoudelijke arbeid verrichten,
blijven zacht, gaaf en blank door
Doos 30«60»90, Tube 80 ct.
MELISSANT. Dhr. A. van der Werf al»
hier behaalde op de nationale brood» en
beschuittentoonstelling te Utrecht in Klasse A
(beschuit) een prijs van f 10 en in Klasse E
(brood) een verzilverd bronzen plaquette. Voor»
waar een mooie presttaie, wijl er niet minder
dan 8286 inzenders waren.
Vorige week is het door de gemeente
aangekochte woonhuis van dhr. Joh. Mijnders
en staande aan de Voorstraat, afgebroken.
Thans is een prachtige breede straat verkregen,
hetgeen het verkeer zeer ten goede zal komen.
STELLENDAM. De vorige week werden
van hier verzonden 1300 H.L. uien, 1500 H.L.
koepeen en 50 H.L. aardappelen.
Door de gemeente» en rijksveldwachter
is tegen een tweetal personen proces»verbaal
opgemaakt wegens overtreding van de IJkwet.
GOEDEREEDE. De vorige week werden
per tram en vaartuigen pl.m. 1500 H.L. uien
vervoerd.
Zaterdag 8 October zal er alhier langs
de huizen gecollecteerd worden voor het Ned.
Roode Kruis.
In de maand September vertrok naar
Rotterdam Cornelia van Wijk.
OUDDORP. Op het postkantoor zijn
terug te bekomen drie brieven, waarvan de
afzenders onbekend zijn en die als onbestel»
baar zijn teruggekomen. Ze zijn geadresseerd
aan Kapteijn te Ouddorp, aan L. C. Lang»
horst te Utrecht en aan den Raad van Arbeid
te Brielle.
In de maand Sept. hebben zich hier
metterwoon gevestigd Abraham Akershoek
van den Bommel en Simina Kareis van Nieuwe
Tonge. Vertrokken zijnnaar Maassluis A. v.
't Geloof en F. Sperling met echtgen.G. v.
Koppen naar 's Gravenhage M. Hameeteman
naar Vlissingen en J, van Wijk naar Middel»
harnis.
Bij de verkooping van het huis enz. van
C. K. Lodder werd de woning afgemijnd
op f 4500 door T. de Rondede fabriek op
f 1200 door Jac. Lodder Tz.de schuur liep
aan op f 3130de grond werd op f 1740
afgemijnd door G. van Oostenbrugge. Com.
binatie koop 3 en 4 en combinatie koop 2,
3 en 4, liepen aan, terwijl combinatie 1, 2, 3
en 4 werd afgemijnd op f 11400 door Klaas
Meijer Wz.
Bij de openbare verhuring van 5 perc'
land van Anth. Meijer werd Zaterdag inge»
schreven als volgt: Perc. 1 voor f 135,35 per
Gemet door P. Grinwis Th.Kr z.perceel 2
f 1,42,50 per G. door Komm. Breen Jac.z.
perc. 3 voor f 143,35 per G. door L. Br. en
Jac.z. perc. 4 door dezelfde voor f 148,40 per
G. en perc. 5 voor f 150,35 per G. door T.
Tanis Kz.
Zaterdag werd publiek een schuur van
P. Nagtegaai voor afbraak verkochtinzet
f 60,— door C. Akershoek, afgemijnd door
Kommer Witte Mz. voor f 65,—. Voorts werd
een aandeel in de »Onverwacht« door W.
Bosland ingezet op f 105,— en afgemijnd door
Th. Hoek Az. op f 120,-.
3 Oct. Heden zijn bij het 14e R. I. te
Bergen op Zoom ingelijfd H. Mastenbroek,
K. C. Meijer en D. C. Padmos.
De colporteur L. v. d. Linde is met een
zak erwten van de trap komen te vallen, waar»
door hij zich zeer erg aan den rechterarm en
pols heeft bezeerd en ook het linkerbeen is
verwond. De dokter heeft hem moeten ver»
binden.
Alsnog is van den dienstplicht wegens
broederdienst vrijgesteld L. Mierop Cz.
f Jagers-dorado In den »Springertpolder«
zijn op een gehouden drijfjacht 400 konijnen
geschoten.
f Door het bestuur der cichorei<drogerij
•Onverwacht» is aan de leden bekend gemaakt
tot het leveren der wortelen, daar de cam»
pagne spoedig een aanvang neemt.
f Zaterdag j.l. zijn per beurtschipper de
Graaf ruim 1700 balen uien verscheept.
Als een bijzonderheid kan gemeld wor»
den dat bij A. B. voor de tweede maal nog
steeds rijpe aardbeien geplukt worden.
SOMMELSDIJK. Deze week zal voor de
Bijzondere Lagere School alhier, de gewone
jaarlijksche Uniecollecte langs de huizen wor»
den gehouden.
MIDDELHARNIS*. Zondag a.s. zal in de
Geref. kerk collecte worden gehouden voor
de hulpbehoevende kerkeq.
OOLTGENSPLAAT. De heer W. den Bra
ber Lz. heeft zijn benoeming tot ouderling
in de Ned. Herv. kerk niet aangenomen.
NIEUWE TONGE. Donderdagavond a.s.
van 6,30—7,30 uur zal in de consistoriekamer
der Ned. Herv. kerk alhier, de stemming
plaats hebben voor 4 leden van het Kiescollege
wegens periodieke aftreding van de heeren
A. Brooshoofd, L. C. Bruggeman, J. Lugten»
burg en C. Verweij.
DIRKSLAND.» Bij de Geref. gem. werd
vorife maand een bankbiljet van f 100,— ge»
collecteerd.
HERKINGEN. In afwijking van gewone
Zondagen, zal er a.s. Zondag in de Geref.
gem. driemaal een predikant voorgaan en wel
Ds. Vreugdenhil van Bruinisse.
MELISSANT. De J. V. »Ora et Labora» op
Geref. grondslag alhier, stelt a.s. Donderdag
reeds haar begunstigers gratis in staat boeken
te lezen, die ze halen kunnen in de Chr.
school Donderdagsavonds van 6-6,30 uur.
(Het is gewenscht niet nk 6,30 te komen,
want dan houdt onze vereeniging vergadering)
en desnoods om kwart voor acht tot acht uur.
Nadere voorwaarden omtrent het lezen van
die boeken zullen u tijdig bekend gemaakt
worden.
GOEDEREEDE. Mej. J. Ph. van den Born,
onderwijzeres aan de Bijz. school aan het
Havenhoofd alhier, is met 1 Januari 1928 in
gelijke betrekking benoemd te Katwijk aan Zee.
OUDDORP. De onder wij zer» wachtgelder,
de heer S. van Weele, is tot tijdelijk onder'
wijzer benoemd te Odoorn (Drente) en reeds
in functie getreden.
De Chr. Leesbibliotheek hoopt haar nuttig
werk op 10 October a.s. te beginnen. Eiken
Maandagavond van half zeven tot half acht
houdt de bibliotehcaris zitting in een lokaal
van de Openb. school, ingang achterzijde.
De boekenlijst, die reeds 291 nummers telt.
vermeldende theologische werken, verhalen
en geschiedenis, is gratis te bekomen bij den
bibliothecaris, den heer J. de Bakker, West'
straat. De andere bestuursleden hebben we
vroeger al genoemd.
Als commissie van toezicht treden op de
heeren KL Voogd, J. Grinwis Tz. en KI.
Westhoeve.
Wij hopen dat er zeer druk gebruik van
deze bibliotheek gemaakt zal worden.
(Zie advertentie in dit nummer).
LIJST 6
van de 49ste jaarcollecte
voor de Scholen met den Bijbel.
Transport van Lijst 5 f 17050,67
P. en Q.- te Vroomshoop (Uniegift) 5,—
Hoogfzand135,75
Siddeburen340,—
Beetgum c.a245,70
Engwierum (kercoll22,—
Ferwerd176,60
Nijawier107,20
Oudehaske79,71
Oudwoude97,10
Schetter: s (Geref. kerk)103,13
Emmer>Erfscheidenveen85,—
Roden170,—
Ruinerwold54,36
Bergentheim135,—
Mastenbroek (O624,55
Steenwijkerwold78,71
Harmeien134,65
Krommenie150.30
Bodegraven (Kerkcoll.)254,86
Leerbroek (Kerkcoll.)40,—
Maasland (Geref. kerk)135,01
Naaldwijk831,96
Rotterdam (Oud-Delfsh.) (Ger. kerk)» 545,77
Schipluiden (Den Hoorn) (nagift) 1,—
Nieuwerkerk (Z.)86,19
Tholen 32,69
Nieuwendijk (N.»Br.)131,67
Totaal van 150 Loc. Com. f 21854,58
Te Hoogezand is de collecte van f 30,—in
1926 tot f 135,- in 1927 gestegen. Te Mas»
tenbroek was de stijging van f 475,— in 1926
tot f 624.— in 1927. Wij wensehen den cor»
respondenten aldaar geluk met deze mooie
successen. De relatieve achteruitgang der eerste
vier lijsten is nu gelukkig weer ingehaald.
Mr, J. TERPSTRA.
Secretaris van de Unie
»Een School met den Bijbel
De Copie van Ingezonden stukken die niet ge»
plaatst zijn wordt niet teruggegeven. Buiten
verantwoordelijkheid van Redactie en Uitgevers
Mijnheer de Redacteur,
Beleefd verzoek ik U een plaatsje in Uw
Blad tot opname van onderstaande. Bij voor»
baat mijnen dank.
Naar aanleiding van eenige aan mij gestelde
vragen, betreffende de Landarbeiderswet, wil
ik gaarne hier iets over zeggen.
De hoofdvraag is wel: »Is de Landarbeiders»
wet uitvoerbaar voor iedere gemeente en kun»
nen daarvan alle arbeiders genieten
Volgens mij nogal een simpele vraag, te
meer daar ook hier te Sommelsdijk een
vereeniging ter uitvoering van genoemde wet
bestaat. Of die nu eigenlijk wel in de goede
richting werkt en actief is, laat ik buiten be>
schouwing, ik voor mjj hoor hiervan goed
noch kwaad Doch dit staat voor mij vast
dat iedere gemeente, ook iedere arbeider i/
het kader der Landarbeiderswet ligt, indie
•men aan de gestelde wet»eischen voldoeKy
Om echter al die eischen uit te schrijven,
waaraan in hoofdzaak iedere arbeider moet
voldoen, hetzij voor los land in pacht of
voor een plaatsje (land en woning in eigen»
dom) zou te veel plaatsruimte vorderen. Ook
acht ik dit overbodig, daar een ieder die zich
in genoemde wet wil inleven, deze wet voor
een klein bedrag in iederen solieden boek»
handel kan koopen. Het is voor iederen land»
arbeider van groot gewicht het ontstaan, de
werking en de viucht van deze wet te kennen.
Het is wel jammer, dat er in vele gemeenten
zoo mee gesold wordt, wijl iedere arbeider
de vrucht wel terdege zou kunnen gebruiken.
In het kort wil ik nog even op de ont»
werpen neerkomen. Het was juist in de
benarde positie der Landarbeiders, dat bij
K. B. van 29 Juni 1906, No. 72, een Commissie
in het leven werd geroepen, tot onderzoek
naar den economischen toestand der land»
arbeiders in Nederland. Dat die toestand veel
te wensehen overliet, heeft de gehouden
enquête overtuigend aangetoond. Doordien
werd dan ook door Minister Talma de Land»
arbeiderswet als wetsontwerp ingevoerd, met
memorie van toelichting. Veel is hieraan ge»
werkt, veel veranderd en ook nog verbeterd,
totdat in April 1918, Stbl. 259 het ontwerp
als wet werd afgekondigd. De uitwerking lag
nu gereed voor den arbeider, doch de toepas»
sing wordt nog maar met geringe mate na
zooveel jaren gezien. Niet dat dit ligt in de
bekrompenheid der wet, of zware eiscben,
maar wel meer m.i. aan de laksheid der
arbeiders zeive. cnmc
derd, wordt er nog maar weinig van het nut
der wet gezien, v.n.l. ook hier te Sommelsdijk
Wat de eigenlijke oorzaak hiervan is, is voor
mij een duistere zaak. Ik zou daar dan ook
gaarne verandering in zien, wat zeker noodig
is, wil men de vrucht van deze uitnemende
wet kunnen genieten.
Gaarne wil ik alle inlichtingen verstrekken
aan hen die dat verlangen, tot uitwerking
dezer wet.
Vele Gemeenten, niet zoo gunstig voor dit
doel als Sommelsdijk, gaan voor en genieten
alzoo de schoone vruchten dezer wet.
U, mij nheer de Redacteur, nogmaals dankend,
teeken ik
Sommelsdijk. L. HOKKE Az,
NIEUWE TONGE.
Gedurende de maand September 1927 werden
op het hulppost-, telegraaf- en telefoonkantoor
alhier behandeld 1025 telefoongesprekken, 6
telefoonoproepberichten en 82 telegrammen. To
taal 1113 handelingen.
STELLENDAM.
De vorige week hebben de garnalenvisschers
gedurende 5 dagen gevischt en daarbij ge
middeld per dag en per vaartuig gevangen
60 K.G. garnalen.
OUDDORP.
De visschers vingen de vorige week van
20 tot 80 kilo garnalen per vaartuig; schubben
ook van 20 tot 80 kilo.
GOEDEREEDE.
Algemeene vergadering van de coop, cicho'
reidrogerij „Goedereede'te Goedereede, op
Woensdag 5 October a.s. des nam. 5 uur in het
hotel „De Gouden Leeuw".
Te behandelen
1. Notulen.
2. Rekening en verantwoording over 1926.
3. Jaarverslag.
4. Verkiezing van bestuursleden, wegens pe
riodieke aftreding van de heeren C. J. Lod
der, P. Troost en P. Struijk. De laatste
stelt zich niet meer herkiesbaar.
5. Benoeming plaatsvervanger Commissie-lid.
6. Bespreking aanvang der nieuwe campagne.
7. Uitbetaling van 1.— per 1000 K.G. ge
leverde groene cichorei.
8. Rondvraag.
MIDDELHARNIS.
Geboren: Johannis Cornells, z. v. W. Tiji
en C. v. Wezel; Leentje, d. v. M. Jongejan
en H. Hartensveld: Cornells, z. v. J.Jordaan
en M. VerhageAnthonij, z. v. P. de Blok
en M. de Waard.
GetrouwdW. Breur 30 j. en G. Vroegin»
deweij 26 j.
OverledenJ. Tamboer, 7 maanden.
NIEUWE TONGE.
GeborenCornells, z. v. M. Felsbourg en
J. P. VerolmeFrans, z. v. A. L. van Noord
en G. A. van Heemst.
GehuwdC. Kievit j.m. 26 jaar en B. van
den Tol j.d. 26 jaar; W. K. Hameeteman j.m.
26 jaar en S. Kareis j.d. 24 jaar.
Overleden: Cornelia Hoogmoed, oud 61
jaar, weduwe van Cornelis Felsbourg.
STELLENDAM.
GeborenMartha, d. v. Dirk Jansen en
Maria Verbiest: Leendert, z. v. Aren van der
Wal en Marina Troost; Jacoba, d. v. Gerrit
Boshoven en Lijntje Orgers; Arend, z. v. Abra
ham Spuy en Cornelia Luime; Agata Maatje,
d. v. Gerbrand van Soest en Dina van Lenten;
Cornelia Adriana, d. v. Jacob Kalle en Anna
Martha Jansen; Jan Cornelis, z. v. Johannis van
Oostenbrugge en Johanna Kalle; Anna, d. v.
Pieter Spuy en Paulina Troost; Johanna Pieter-
nella, d. v. Jacob Troost en Jannetje Roon.
Overleden Lena Verhoeve, 75 jaar, weduwe
van Johannis Koese.
GOEDEREEDE.
Geboren Jannetje, d. v. Jan Klein en Jan
netje Tanis; Dimmen, z. v. Jan Hoek en Maaike
van Hoven; Klaartje, d. v. Pieter Kastelijn en
Jacomijntje Grinwis.
Overleden Grietje van Splunder, 18 j„ d. v.
Pieter van Splunder en Dina Rijnbrand; Dim
men Hoek, 19 dagen, z. v. Jan Hoek en Maaike
van Hoven.
Getrouwd M. L. Qbbels, 26 j„ van Rot
terdam, en Cornelia van Wijk, 25 j.
Ondertouwd Gerrit de Jong, 27 j„ van Rot
terdam, en Leentje Lokker, 26 j.
j.m. Zl jaar
J. Bakelaar j.d. 20 jaar; W. Tanis j.m.24jaar
en P. de Jong j.d. 19 jaar; J. Tanis j.m. 33
jaar en J. J. Goedegebuure j.d. 32 jaar;
K. Heerschap j.m. 22 jaar en J. M. Grinwis
j.d. 19 jaarK. C. Mastenbroek j.m. 26 jaar
en K. Tanis j.d. 25 jaarC. v. d. Linde j.m.
21 jaar en F. Bakelaar j d. 17 jaar J. Westdijk
j.m. 34 jaar en P. v. d. Wende j.d. 27 jaar
T. v. Dam j.m. 28 jaar en A. Heerschap j.d.
26 jaar.
Getrouwd: A. A Breen j.m. 21 jaar en
J. Bakelaar j.d. 20 jaar; W. Tanis j.m.24jaar
en P. de Jong j.d. 19 jaarJ. Tanis j.m. 33
jaar en J. J. Goedegebuure j.d. 32 jaar.
Overleden: Jan Meijer, 63 jaar, echtgenoot
van Kaatje BoslooperJannetje Nuij, 1 maand,
d. v. K. Nuij en J. Hollaar.
TANNENBERG.
HET ROODE GEVAAR.
Terwijl in Frankrijk bijna iedere plaats haar
oorlogsmonument heeft, zoekt men in Duitsch-
land tevergeefs naar gedenkteekenen die de
dig houden.- Dat is zeer natuurlijk. De uitein
delijke overwinning heeft in Frankrijk veel van
het oorlogsleed verzacht, maar het Duitsche
volk bleef door den vrede van Versailles in
den druk, het vond geen verademing. De groote
oorlog met zooveel geestdrift begonnen, vormt
een der donkerste bladzijden uit de Duitsche
geschiedenis en daarom richt het volk geen
standbeelden op, die het einde van een roem
ruchtige periode zouden moeten uitbeelden.
Maar toch zijn er oogenblikken in den strijd
geweest, waaraan de Duitscher met trots kan
terugdenken al hebben zij ten slotte geen
verandering kunnen brengen in het eindresul
taat. Denk slechts aan de geweldige worsteling
in Oost-Pruisen tegen de tienvoudige Russi
sche overmacht De geheel wereld stond ver
baasd, toen het Hindenberg daar gelukte om
de Russische stoomwals tegen te houden en
terug te drijven. Dat was een wapenfeit, zooals
er gedurende heel den oorlolg aan geen der
fronten één is vertoond. Ter herinnering hieraan
stichtte het Duitsche volk een Tannenberg ge-
denkteeken op de plaats waar in 1914 de
artillerie den laatsten beslissenden aanval on
dersteunde.
Dit monument -een machtig bouwwerk
dat met zijn acht torens de wouden en meren
van Oost-Pruisen beheerscht verrijst op de
plek, waar 13 jaar geleden twee groote rijken
met elkaar in botsing kwamen en waar de
Duitsche adelaar meester bleef van het slag
veld. De vaandels der regimenten, die aan den
slag deelnamen, zullen er bewaard worden en
oorlogsinvaliden zullen er wonen en het ge
bouw bewaken. Tannenberg zal in Duitschland
de herinnering zijn aan den grootschen, maar
tragischen strijd
Het sprak vanzelf, dat de Rijkspresident het
gebouw moest inwijden. Want niemand heeft
meer bijgedragen tot het behalen van de over
winning op de Russen, dan maarschalk von
Hindenberg, die de legers aanvoerde. Maar wat
zal er in het gemoed van dezen nobelen grijs
aard zijn omgegaan toen hij den grond betrad,
die gedrenkt is met het bloed van zijn dappere
soldaten Zijn de hier gebrachte offers niet
te vergeefs geweest? Heeft de hier behaalde
victorie ook maar iets verzacht van het leed,
dat het vredesverdrag over de overwonnenen
uitstorte
Terwijl de schaduwen van den avond op
zijn pad vielen moest de grijze generaal het
beleven, dat zijn geheele levenswerk werd ver
nietigd. De keizer, dien hij zoo trouw had ge
diend, vluchtte van zijn in nood verkeerend volk
weg en slijt thans zijn dagen in ballingschap.
Het schitterende keizerrijk ging onder en er
kwam een socialistische republiek voor in de
plaats, die eigenlijk geen ruimte bood voor
mannen als Hindenberg. Het schrijnenste bij
dit alles moet voor hem wel geweest zijn, dat
het Duitsche volk juist hem verkoos om de
plaats van den verjaagden monarch in te nemen.
Zeker het zal den ouden soldaat goed
hebben gedaan, te weten, dat het volk de daden
van zijn nationale held niet heeft vergeter
maar het was toch een met doornen doorvloch-
ten eerekroon, die hem om de slaper werd
gedrukt.
Zou het wonde'r zijn geweest, wanneer Hin-
denburg's hart vervuld was van-bitterheid toen
hij spreken moest bij de inwijding van het Tan-
nenberg-monument Maar van bitterheid was
geen spoor te vinden in de woorden die hij
sprak. Wel van diepen ernst en droefheid.
Het is niet de nederlaag, die hem het zwaarst
te dragen valt, maar wel de smaad, die zijn
volk te Versailles is' aangedaan en de noode-
looze vernederingen, die het na den oorlog
en poetst 's morgens en 's avonds met
75 ets. per '/i tube. 25 ets. p. '/.(tube
heeft moeten verduren. En daarom kan het
worden verstaan, dat het gemoed van dezen
oprechten vaderlander vol schoot, toen hij op
het slagveld van Oost-Pruisen stond.
En het sprak haast wel vanzelf, dat hij op
die historische plek een poging deed om zijn
volk te zuiveren van vreeselijke beschuldiging,
door plechtig Duitschlands schuld aan den oor
log te ontkennen.
Duitschland zoo zei hij trok met een
rein hart ten oorlog. Het was het laatste middel
van zelfbehoud en de oorlog werd met reine
handen gevoerd. Wij zijn bereid dit voor een
onpartijdig tribunaal te bewijzen.
Het is dezelfde kreet, die door andere Duit-
pchers in den laatsten tijd meermalen is aange
heven en die zal blijven weerklinken tot het
redesverdrag eindelijk wordt gewijzigd
Waneer
Natuurlijk hebben deze woorden van den
veldmaarschalk in Frankrijk een slechten in
druk gemaakt dat was té verwachten. De
overwinnaars hadden in 1918 de macht om
de geheele verantwoordelijkheid voor den vree-
selijksten aller oorlogen op Duitschland te leg
gen. Daarvan hebben zij een dankbaar gebruik
gemaakt en nu mag er niet aan worden ge
tornd. Die tergende leugen moet blijven bestaan
om de schuld van de overwinnaars af te wen
telen.
Daarmee is niet gezegd dat Duitschland vrij
uit gaat. De inval in het neutrale België zal
alle eeuwen door een schandelijk vergrijp te
gen de oorlogswetten blijven en zoo zouden er
meer misdaden kunnen worden opgenoemd die
de Duitschers voor en tijdens den oorlog heb
ben bedreven. Maar beteekent dit dat de an
dere landen vrij zijn van onrecht Als Frank
rijk en Engeland de hand in eigen boezem sta
ken, zou ze er eveneens melaatsch uitkomen.
Daarom mogen de Duitschers niet uitsluitend
de schuld te dragen krijgen.
Een andere vraag is het intusschen of het
verstandig was van den Rijkspresident om
deze kwestite opnieuw op het tapijt te brengen.
Fransche en Belgische ministers hebben zijn
woorden onmiddellijk aangegrepen om de harts
tochten in hun land aan te wakkeren en de
zaak des vredes afbreuk te doen.
Maar minister Streseman had gelijk toen hij
zijn president in bescherming nam door te zeg
gen dat in Frankrijk iederen Zondag monu
menten worden onthuld met daverende rede
voeringen waaruit blijkt dat de sprekers nog
niets vergeten zijn. Daarvan wordt in Duitsch
land nooit iets gezegd.
En Streseman had óók gelijk toen hij op
merkte dat von Hindenburg een leeftijd heeft
bereikt, waarop men niet gemakkelijk meer
vergeten kan. Hij wortelt evenals de Fransche
„tijger" Clemenceau in een vorige periode en
nu zijn levensideaal is vernietigd, kan hij geen
nieuwe idealen meer gaan najagen. Streseman
en Briand daarentegen zijn de mannen van den
nieuwen tijd en zij zullen de kloof, door de
gen.
Terv
aan de
met de
heeft o
gen hel
Gehe
pagand
tijd
afmetin
neer di
stoord
hoe la:
daarom
dering
gezant
van dei
een ma
aan te
revoluti
Men
dat hij
Protest!
lijk niei
ki dit
commui
Met zi
er uit ti
wordt I
zijn m<
niet ger
Na i]
waarsdi
Franscl
Rokofsl
dat hiei
gauw r
verlaten
de mini
zoo'n m
gevingsi
sische
heeft z:
oevers
daarom
nenkort
redenen
Men
Zond,
den Ar
café „d
doodeliji
Toen
bal-supf
riveerde
bus op
van de
passeerc
met het
- beenen
fG-./.verd in
Na ir
bonden,
gasthuis
aan de
In de
de dam
Duin dc
een sche
dat gen
roepen.
De pi
onbeken
mogens
Maan<
het vooi
bruik en
totaal af
aan het
voeren
Wegens
schen n
M
Het a
dagen
rookt, z
slagen,
gedost
loon en
gere get
staander
omdat h<
en daari
boden
De re
zitster,
reden is
op staa^
op schai
na het
gevonde
dagen 1
de »alh
betaalde
De a<
In vei
van poli
het vols
W. v
Haagsch
genot. 1
bestemd
zilveren
boekje,
bet besti
aankwan
bet tijds
te stelle
afgedrag
te zijn.
van f 3C
drag, d;
draagt f
De v
volledigi
geld hac
Zaterd
de justit
opgesloti
b.TO.d8
Miah,
Naar
WÜdagtr
bjk van
Wal. Er
De tw
Politie t
getuigen
