EN
al 7,98
!0,95
KOK
BDEN
f 135.-
y&oca#n&n
derdeblad
imachines
bi nders
lertouw
iharken
4,25
26
4 - R'dam
yfoest
/tijnAa/tclils
zemuivtatfótten
TE"
KOFFIE
Zaterdag 11 Juni 1927.
No. 3336.
Buitenland.
Marktberichten.
ansstr. 7®
agen 7,25
Gedistilleerd
Mineraalwateren^ i
alle plaatsen uan ons Eliane®
En PRIJZEN OP AütlURAAti
trer
:ent
ebranderij
rotterdam
[DDELHARNIS
ig en maandag 6-7 uur n. n.
LIDE MEU
i. A. BOER
>tterdam
FLAKKEE VOORUIT
Hoe men de Kiezers
voorlicht.
Dr. H.MANNING'S
(Zetpillen tegen aambeien)
ƒ1.75 per doosje van 12 stuks.
F. SOIO
Iitelt
lager
leren zoo zeer begeerde
'den gaarne ten kantore
paren
Vrijdag 3 Juni werd in hotel Spee te Sommels-
diik een vergadering gehouden van leden der
Vereeniging tot wegenverbetering op Goede
reede en Overflakkee.
De uitnoodiging tot bijwoning van deze ver
gadering was gezonden aan alle automobiel-
houders en motorrijders, alsmede aan alle be
langstellenden.
De vergadering was druk bezocht.
Aan de bestuurstafel hadden plaats genomen
de 4 overgebleven bestuursleden dezer ver-
eeniaina en de leden van een pas opgericht
comité, dat zich ten doel stelt de behartiging
van de algemeene belangen van Goeree en
Overflakkee.
De heer Van Paasschen te Middelharms,
secretaris der vereeniging, opende de vergade
ring en ging in het kort na het ontstaan en
de geschiedenis der vereeniging.
Zij is opgericht in 1919 en koninkl. goed
gekeurd 22 Juli van datzelfde jaar.
Veel heeft zij niet uitgevoerd. In 1919 heeft
zij op advies en in samenwerking met wijlen
den heer Bouman en den heer C. Warnaer
te Dirksland bij Ged. Staten aangedrongen op
provinciale wegen of dit eiland. Ged. Staten
vonden het toen nog beter niet te doen.
Thans kwam het verzoek van het pas opge
richt comité om gecombineerd te vergaderen,
daar het doel der beide organisaties parallel
loopt.
Bij de besprekingen, die beide vereenigingen
hebben gehouden, is gebleken, dat zij hetzelfde
doel nastreven en dat het gewenscht voorkwam
zoo mogelijk alles in een hand te brengen en
niet al dadelijk te beginnen met verdeeldheid.
De secretaris deelde mede, dat het in de
bedoeling ligt de werkzaamheden niet alleen
te bepalen tot het verkrijgen van betere ver
keerswegen, maar verder uit te strekken en
de vereeniging om te bouwen in een vereeniging
die tot haar taak rekent „het behartigen van
alle belangen die Flakkee mag hebben, zooals
om enkele te noemen
Snelverbindingen met tram Ouddorp—Oolt
gensplaat—Rotterdam.
Betere postbestellingen voor de bewoners
buiten de kom van de Gemeenten.
Streeknet voor de telefoon op dit Eiland.
Lagere vervoertarieven op de overzetveeren
voor auto's. Enz.
Het beste is dus, dat beide organisaties zich
in één vereeniging oplossen.
Hiertoé is thans deze vergadering belegd.
De heer Den Hollander, burgemeester van
Middelharnis en Sommelsdijk, het woord nemend
gaat eveneens nog eens in 't kort na wat er
tusschen beide vereenigingen besproken is en
wijst op de noodzakelijkheid, dat vele belangen
van dit eiland door sterke centralisatie worden
behartigd. Afzonderlijk bereikt men zoo weinig,
maar door samenwerking kan heel veel goeds
tot stand gebracht worden. Spr. wijst er op,
dat indien een dergelijke centrale vereeniging
reeds een bestaan had, waarschijnlijk de nor
maalschool voor het eiland zou zijn gebleven.
Zoo zijn er meer dingen te noemen.
Spr. geeft de gelegenheid aan de aanwezigen
om hun meening over deze zaak te zeggen.
De heer Timmers vraagt of het ook geen
aandacht verdient om de verbetering der bin
nenwegen tot stand te brengen.
De Voorzitter stemt dit toe.
De heer v. d. Boogaard te Oude Tonge
wijst er op, dat men niet het gevaar moet loopen
door te veel op één bepaald belang te zien,
vele andere belangen over het hoofd ziet.
De Voorzitter stemt dat toe.
De heer De Wilde te Nieuwe Tonge wijst
op de noodzakelijkheid dat ook de waterleiding
in het plan der vereeniging wordt opgenomen.
De Voorzitter acht dit ook noodzakelijk.
.Niet alleen de waterleiding, maar ook de elec-
trificatie. Spr. stelt voor, dat men nu overgaat
tot samenstelling van het bestuur. Het voor-
loopig comité stelt voor uit iedere gemeente
één lid te nemen. Dus 13 leden en 4 leden, n.l.
'de bestuursleden der oude vereeniging.
Dit zijn de heeren Breur te Ooltgensplaat,
Van Paasschen te Middelharnis, Vreeswijk te
Oude Tonge en Zaaier te Dirksland.
Over dit voorstel van het voorloopig bestuur
wordt breed gediscussieerd, doch ten slotte toch
aangenomen. De vertegenwoordigers van de
verschillende dorpen confereeren een half uurtje
met elkander en iedere plaats kiest dan haar
bestuurslid.
De uitkomst is, dat in het bestuur zitting
nemen Ouddorp J. Hameeteman; Goedereede:
Van den Berg Stellendam M. Jansen Melis
sant J. A. van NieuwenhuizenHerkingen
Van WeelDirksland Zoeteman Sommels
dijk A. A. MijsMiddelharms Den Hollan
der Stad aan 't HaringvlietJoppe Nieuwe
TongeR. SterkOude Tonge Van Schou
wen Den BommelMastOoltgensplaatJ.
■A. van Nimwegen.
Dan verkrijgt de heer C. Warnaer G.Lz. te
Dirksland, lid der Prov. Staten van Zuid-Hol
land, het woord, om enkele mededeelingen te
doen over de wegenverbetering op Flakkee.
Spr. geeft uiting aan zijn ingenomenheid met
het oprichten van dit comité, dat spr. zou willen
noemen „FLAKKEE VOORUITHet streven
moet zijn, Flakkee zoo geriefelijk mogelijk te
maken en daartoe is het ook gewenscht, dat er
'een voortdurend contact bestaat met de Prov.
Staten. Wij leven hier geïsoleerd en daarom is
samenwerking van alle plaatsen noodzakelijk
om de nadeelen, die aan dit isolement verbonden
zijn, tot het minimum te reduceeren.
Dan zijn er vele punten, die de aandacht
verdienen. Spr. noemt de waterleiding, waarvan
hij hoopt, dat deze nog eens tot een goede
oplossing komen mag. Dan is er de electrificatie,
dat eveneens van groot belang is. Het aller
noodzakelijkste is echter wel de wegenverbete
ring. Spr. wijst op de ontwikkeling der wegen
verbetering van dit eiland. De voor geschiedenis
ligt in 't Westelijk deel. Daar was 't ook het
hardst noodig. Hierin ligt een compliment voor
het Oostelijk gedeelte, daar zijn det wegen beter
dan in het Westen. De commissie voor het
Westelijk deel heeft dan ook nog heel wat op
te halen. De oude voorzitter dezer commissie
is hier niet tegenwoordig, anders had spr. het
gaarne aan hem overgelaten hier het woord
te voeren.
Thans wil spr. het echter doen, om enkele
mededeelingen te verstrekken, waarmede de
vereeniging wellicht haar voordeel kan doen.
Er is hier een wegenfonds. Het ligt niet in
spr.'s bedoeling hier te spreken over de dis
tributie der gelden, maar wel hoe we er thans
voor staan. En dan zou spr. willen zeggen
men moet het ijzer smeden als het heet is En
dat is nu het geval. Het is noodzakelijk, dat
deze vereeniging in contact treedt met de com
missie voor het Westelijk deel. Spr. hecht veel
beteekenis aan een gecentraliseerd optreden.
Vroeger heeft de commissie voor het Westen
zich reeds in contact gesteld met Ged. Staten.
Dat dateert van 10 jaren terug. Het liep toen
over de geldkwestie. De reconstructie van den
weg zou zich bepalen tot de localiteit en ze
zouden een bijdrage krijgen van 20 Het was,
vergeleken met de wegen in andere gedeelten
der provincie, een stiefmoederlijke behandeling.
Gelukkig hebben die plannen niet dien vasten
vorm gekregen, dat terugtreden onmogelijk is.
Het is billijk, dat Flakkee geheel dezelfde positie
krijgt als andere deelen der provincie. Het is
een flinke stap in de goede richting, dat er
thans een centrale opzet gekomen is. Wanneer
deze organisatie, vertegenwoordigend het ge-
heele eiland, als zoodanig voor Ged. Staten
komt, zal dit ongetwijfeld een goeden indruk
maken en eventueele voorstellen in ernstige
overweging genomen worden.
Dan bespreekt spr. de technische zijde van
het wegenvraagstuk, wanneer deze provinciaal
wordt, en wijst er op, dat een der grootste
moeilijkheden altijd de onteigening is. Het beste
is, dat de vereeniging contact zoekt met den
inginieur en een schema van den weg geeft.
Ten opzichte van de reconstructie betaalt
de localiteit geen cent meer, dat kan uit het
wegenfonds betaald worden.
De eerste kosten voor wegenverbouw zijn
6.— per 1000.— (per K.M.).
Spr. heeft alles nog niet goed nagerekend,
maar kreeg toch den indruk, dat het Westelijk
deel minstens heeft bij te dragen 600.—, wat
voor het Oostelijk deel niet minder zal zijn.
Dat is dus niet onoverkomenlijk.
Ook de polders, die ontheven werden van
de bijdragen, zullen dan iets meer kunnen doen.
Op deze mededeelingen, die de heer Warnaer
officieus verstrekte, volgde luid applaus.
De Voorzitter spreekt zijn blijdschap uit over
deze mededeelingen en, hoopt, dat Flakkee
spoedig betere wegen zal krijgen.
De heer Van Nieuwenhuizen te Nieuwe Ton
ge bespreekt daarop de in te stellen verkeers-
inspectie. De hoofdzaak bij deze instelling zal
zijn opvoedend te werken. Twee maal per week
zal er een auto over het geheele eiland rijden
en controle uitoefenen. In deze auto zal een
politie in burger zitting nemen.
Een en ander is overeengekomen met den
districtscommandant van de rijksveldwacht.
Maar de automobilisten moeten dan wat mede
werken. Wanneer er b.v. 100 automobilisten
zijn, die één maal per jaar hun auto voor een
rit afstaan, kan de zaak doorgaan en een
volledige controledienst worden ingesteld. Dat
dit dringend noodig is, blijkt telkens in de
praktijk. Vele wielrijders b.v. zijn er nog, die
nog niet weten hoe zij zich op den weg te ge
dragen hebben. Deze en dergelijke gevallen
met andere vervoermiddelen zullen onder con
trole staan en wanneer waarschuwingen niet
helpen, zal er proces-verbaal opgemaakt kunnen
worden. Ook fouten onder de automobilisten
zelve kunnen onder de oogen gezien worden.
De heer A. A. Mijs te Sommelsdijk is blij
met de belangrijke mededeelingen van den hzer
Warnaer. Het zou een belangrijke verbetering
zijn wanneer de wegen konden worden over
gedragen aan de provincie. Men hoeft slechts
te letten op de grondige verbetering van den
weg naar het havenhoofd om te zien, dat als
de provincie wat aanpakt, het ook goed ge
beurt. De gemeenten en de polders moeten zich
hiervan maar eens gaan overtuigen.
Ten slotte wordt nog bepaald de contributie
voor het lidmaatschap der vereeniging te stel
len op 2.50 per jaar.
Dan sluiting.
Ter aanvulling van hetgeen ik in mijn vorig
artikel schreef, moge ik nog op het volgende
de aandacht vestigen
Mij werd toegezonden 1. een nummer van
de Ermelosche Courant, waarin een advertentie
met de volgende aanbeveling
„Met het oog op de belangen onzer Ned.
Herv. Kerk raad ik ieder aan hun stem uit te
brengen op den heer H. L. Rikkers."
De heer Rikkers was de candidaat der
Chr. Hist, kiesvereeniging, en de onderteekenaar
der aanbeveling was Ds. J. J. Timmer, pred. der
Ned. Herv. Kerk.
Wat zegt „De Nederlander" hiervan
2e. een „Verkiezingsorgaan der Chr. Hist.
Unie-Nijmegen" waarin o.m. dit fraais
Wij willen Gods Woord niet laten vervan
gen door uitspraken der kerk of van een bin
dend Program, zooals de R.K. of Anti-Revolu
tionairen.
Zoowel de Roomsch-Katholieken als de
Anti-Revolutionairen denken daar anders
over. De eersten houden zich voor wat de
Schrift leert aan de uitspraken der Kerk, de
laatsten hebben daarvoor, wat de politiek be
treft, het standaardwerk van Dr. A. Kuyper
„Ons Program".
Onder deze verrassende mededeeling ver
maant dan het Bestuur der Chr. Hist, kiesver
eeniging te Nijmegen zichzelf en zijn kornuiten
met deze woorden„En als we met eerlijke
middelen, ridderlijk dezen verkiezingsstrijd voe
ren, dan kunnen en mogen we rekenen op de
hulp des Heeren en zal de uitslag een zegen zijn
voor onze stad en haar bewoners."
Nu is 't uw beurt weer Nederlander
Voorts werd mij toegezonden een strooibiljet
dat te Kampen, wellicht ook elders werd ver
spreid vanwege de Staatk. Geref. Partij ter
voorlichting van de kiezers bij de gemeente
lijke stembus. Dit biljet draagt aan den kop met
dikke, zwarte letters het op/schrift: „Tot de
Wet en de Getuigenis" welk ernstig vermaan
echter den schrijvers niet belet heeft, voor de
zooveelste maal een volslagen onjuiste uitleg
ging te geven aan het derde artikel van ons A.R.
Program van beginselen.
Ik zal voor de zooveelste maal beproeven het
duidelijk en meer overeenkomstig de waarheid
uit te leggen. Hoevele malen zal de A.R. partij
zich nog tegen deze en soortgelijke onware
voorstellingen van haar staatkundige beginselen
moeten verweren
Art. 3 van het A.R. program luidt
„Ook op staatkundig terrein belijdt zij de
eeuwige beginselen die ons in Gods Woord
geopenbaard zijn; zóó evenwel, dat het Staats
gezag ten onzent noch rechtstreeks, gelijk in
Israël, noch door de uitspraak van eenige
kerk, maar in de consciëntie belde van Over
heid en Onderdaan aan de ordinanti'n Gods
gebonden zij."
Het S.G. verkiezingsbiljet drukt den tekst van
dit artikel af, zooals die luidde vóór de wijzi
ging van 1916.
„Op staatkundig terrein belijdt zij de eeuwi
ge beginselen van Gods Woord, zóó evenwel,
dat het staatsgezag, noch rechtstreeks, noch
door de uitspraak van eenige kerk maar al
leen in de consciëntie der Overheidspersonen
aan de ordinantiën Gods gebonden zij."
De nieuwe tekst spreekt duidelijker dan de
oude, weshalve onzen bestrijders zou mogen ge
vraagd worden, niet langer meer op den inhoud
van het oude artikel voort te borduren. Edoch
dat is het ergste niet. De oude tekst heeft
nimmer iets anders bedoeld dan wat nu in de
nieuwe gezegd wordt.
Erger is, dat het staatkundig geref. biljet van
den inhoud van dit artikel dezen uitleg geeft
„Alzoo dus het staatsgezag niet rechtstreeks
aan Gods ordinantiën gebonden. De kerk van
Christus uitgeschakeld in haar roeping tegen
over de Overheid. Daarvoor in de eerste
plaats gesteld De consciëntie der overheids
personen.
„De laatste woorden van art. 3 van het
A.R.program van beginselen, maken het ge
heele artikel feitelijk waardeloos en zinloos.
Men onderwerpt zich als overheidspersoon
aan de ordinantiën Gods, of men doet het
niet.
„Een onderwerping aan de wetten Gods
alleen, inzooverre zij in' de consciëntie der
overheidspersonen goedkeuring kunnen vin
den, is evenzooveel, dan dat men deze per
sonen vrijheid verleent, om naar het goed
dunken huns harten te regeeren."
De commentaar van artikel 3 is ten eenenmale
valsch. Er is geenerlei sprake van „goedkeu
ring" der ordinantiën Gods in of door de cons
ciëntie. In het artikel staat
„dat het staatsgezag ten onzentin de cons
ciëntie van overheid en onderdaan aan de or-
dinantan Gods gebonden zij."
Is dat geen beginsel van positieve staatkunde
op den grondslag der Goddelijke ordinantiën
Van het staatsgezag wordt gesproken in ab-
soluten zin.
Van de „ordinantiën Gods" evenzoo.
En de „consciëntie" wordt genoemd als het
intermédiair, als het middelwaardoor de ge
bondenheid van het staatsgezag aan die ordinan
tiën tot stand komt. Zoodat er van beoordeeling
noch van goed- of afkeuring dier ordinantiën
door de consciëntie sprake is. De consciëntie
heeft geen andere taak dan der overheid in elk
geval, waarin Gods Woord of Wet geen dui-
delijken, voor geen tweeërlei uitlegging vatbaren
regel, of bevel geeft ten opzichte van een be
paald onderwerp van regeerbeleid, uitspraak te
doen, wat een overheidspersoon te dier zake
als ordinantie Gods heeft te aanvaarden.
Doet een staatk. geref. overheidspersoon an
ders
Wanneer hij erkennen moet, dat b.v. in het
woord Gods geen rechtstreeksche uitspraak is te
vinden inzake het al of niet geoorloofde van de
verzekering of van het stemmen der vrouwen,
gaat hij dan met iets anders te rade dan met
zijn consciëntie, om voor zich zelf uit te maken,
wat hem Gods Woord en Wet ten aanzien de
zer dingen van uit de ordinantiën Gods afge
leid beginsel gebiedt Ik geloof het nietOp
de jongste jaarvergadering der S. G. Partij zei
de Ds. Kersten, over de verzekering sprekend,
dat deze, naar zijn overtuiging, in strijd is met
het geloof aan de Voorzienigheid Godsde
candidaten moesten vrij zijn van verzekering,
omdat een parfijbesluit aldus bepaald had, (dus
niet omdat Gods Woord het assureeren uit
drukkelijk verbiedt), de leden evenwel moest
men vrij laten, omdat men over niemands cons
ciëntie mag oordeelen. Alzoo, precies in over
eenstemming met artikel 3 van het A. R. pro
gram het politiek beleid in de consciëntie ge
bonden aan de ordinantiën Gods. De S. G.
Partij, bij het nemen van voormeld besluit, door
haar consciëntie (in zooverre bij „een partij"
van een consciëntie, een algemeene consciënti
euze uitspraak, mag gewaagd worden) gedron
gen tot veroordeeling van de verzekering op
grond -van haar opvatting der ordinantiën Gods
te dezer zake. Daarom elk overheidspersoon
of volksvertegenwoordiger, die namens de par
tij zal optreden, van verzekering vrijde an
deren, zoolang ze niet in eenig college met be
sturende of wetgevende bevoegdheden gaan
optreden, in hun consciëntie vrijgelaten.
Art. 3 van het A.R. Program van beginselen
noemt 3 middelen, waardoor de Overheid kan
gebonden worden, in de uitoefening van het
staatsgezag, aan de ordinantiën Gods
1. „rechtstreeks, gelijk in Israel". In Israel
sprak God zelf met hoorbare stem tot de Over
heid Zijns volks, tot Mozes op den berg tot
Samuel, toen het volk een koning begeerde
door een engel tot det ouders van den richter
Simsondoor profeten als tot David na zijn
zonde met Bathseba door een droom als tot
den jongen koning Salomo.
Meent de S. G. Partij, dat ook in onzen tijd
de ordinantiën Gods nog op zulk een „recht
streeksche" wijze tot onze overheid zullen ge
bracht worden Als er iemand optreedt, die
beweert, dat hem profetische opdrachten of
droomen en gezichten gegeven zijn met betrek
king tot het staatsgezag, zal de S. G. Partij
diens autoriteit dan aanvaarden? De A. R.
Partij zeker niet 1 Zij staat in dezen op den
grondslag der Gereformeerde belijdeniswij
hebben Gods Woord, dat algenoegzaam is, en
wij kennen Hem volkomenlijk uit Natuur en
Schriftuur. „Daar is geschreven" en „daar is
geschied".
2. „noch door de uitspraak van eenige kerk".
Dat wil niet zeggen, gelijk het staatk.-geref.
strooibiljet beweert, dat „de kerk van Christus
(wordt) uitgeschakeld in haar roeping tegen
over de overheid". In „Ons Program", de toe
lichting op het beginselprogram der A. R.
Partij, wordt duidelijk gezegd (3e druk, par: 64,
blz. 97) in een Christennatie zal van
zelf, naar mate de kerk van Christus het gods
dienstig bewustzijn hoog houdt (Ik cursiveer,
R. A. d. O.), de inspraak der zedewet in het
hart uitgezuiverd en verscherpt zijn, naar en
door dat hoogere standpunt, dat de tien geboden
innemen", terwijl in het hoofd stuk „Staat en
Kerk" (t. a. p. blz. 392) gezegd wordt:
„Waartegenover dan door de Overheid aan
de kerk ware te waarborgen1het recht op
het geven van advies in zaken van burgerlijke
politie, voor zooverre deze het godsdienstig en
zedelijk leven des volks raakt;
Dit schijnt toch wel iets anders dan „de kerk
van Christus uitgeschakeld", wat in het staatk.-
geref. biljet maar klakkeloos wordt beweerd.
„Niet door de uitspraak van eenige kerk"
beteekent, dat de A. R. partij in den tegen-
woordigen tijd geen kerkelijk instituut of col
lege aanvaardt, dat haar uitspraken ten aanzien
van het regeerbeleid met bindend gezag aan
de Overheid zou kunnen opleggen. Dat is een
Roomsche leerstelling 1 Maar waaraan de A. R.
Partij zich, zelfs niet als ze in coalitie aan het
bewind deelneemt, wenscht te onderwerpen. Er
is hier natuurlijk geen sprake van de „ééne
heilige, algemeene Christelijke Kerk" deze
heeft geen orgaan, waardoor zij haar gezag
over de Overheid zou kunnen oefenen maar
van de geïnstitueerde kerken. Wenscht de S. G.
Partij zich aan zoodanig gezag voor het staats
leven van eenige kerk te onderwerpen Aan
welke dan Aan de Alg. Synode der Ned. Herv.
Kerk, of van de Geref. Kerken, of van die der
Chr. Geref. Kerk, of de Geref. Gemeenten
Immers neen I Maar laat men dan toch van
Staatk. Geref. zijde zich onthouden van zulke
onzinnige commentaar op het A. R. Program
onthouden Zulke kiezersvoorlichting is niet in
overeenstemming met het ernstig vermaan„Tot
de Wet en tot de Getuigenis". Zij vloekt
daarmee.
3. „in de consciëntie van Overheid en onder
daan". Wat blijft er nu over dan dit derde
middel der „gebondenheid" Weet de S. G.
Partij een vierde Dat zij die dan noeme I
Laate ons nu deze kwestie nog even praktisch
toepassen. Het Kampensche strooibiljet geeft
in dit verband een verhaal van de verhuring
van een gemeentegebouw, waarin op Zondag
tooneel- en bioscoopvoorstellingen zouden ge
houden worden, en waarbij A.R. gemeenteraads
leden zouden geweigerd hebben een voorstel
tot verbod van zulke vermakelijkheden op Gods
heiligen dag te steunen. Wanneer dat alles zóó
gegaan is als hier wordt meegedeeld, dan wil
ik wel als mijn oordeel uitspreken, dat deze
kalmeeren U en Houden Uw geest helder.
Buisje 75ct.Bij Apoth.en Drogisten
A. R. leden van den Raad in Christelijk politiek
beleid zijn tekort geschoten. Maar was het
zóó precies
Laten we nu echter ook ten aanzien van de
Overheidstaak ten opzichte van den Zondag
zien, of de S. G. Partij principieel op een
ander standpunt staat als in art. 3 van het
A. R. program neergelegd. In het bewuste strooi
biljet staat afgedrukt het „Gemeenteprogram"
der S. G. Partij. Art. 2 daarvan luidt
„De Gemeentelijke Overheid bevordere met
alle haar ten dienste staande middelen de
Zondagsrust, en were op publiek terrein alles
wat de heiliging van den Zondag belemmert".
Moest hier nu toch eigenlijk, in overeenstem
ming met de S. G. lectuur niet staanDe ge
meentelijke overheid handhave Gods Wet, ook
ten aanzien van den Dag des HeerenZes
dagen zult gij arbeiden, en al uw werk doen,
maar de zevende dag is de Sabbath des Heeren
Uws Gods, dan zult gij geen werk doen
We bedoelen natuurlijk niet, dat de Zaterdag
als zoodanig zou moeten geheiligd worden, maar
in overeenstemming met de leiding Gods in
Zijne eene, heilige, algemeene Christelijke Kerk
(„Er is geschiedde Zondag.
Maar ten aanzien van het werken en rusten.
De gemeente Kampen zal wel een gasfabriek
of electriciteitsbedrijf hebben, om daaraan het
praktisch voorbeeld te ontleenen.
Mogen deze fabrieken nu op Zondag werken
om stookgas of licht aan de burgerij te ver
schaffen Of moeten ze stop gezet worden
Wanneer daaromtrent in den gemeenteraad
verordeningen zullen worden gemaakt wat
zullen dan de S. G. leden van den Raad doen
Wat anders dan„in hun consciëntie te rade
gaan over hun gebondenheid aan de ordinantiën
Gods"? R. A. d. O.
HET ENGELSCH-RUSSISCHE CONFLICT.
Toen Chamberlain eenige maanden geleden
door den meest rechtschen vleugel der conser
vatieven werd aangepord om de vriendschaps
banden tusschen Engeland en Rusland door te
knippen, zei hij„zacht aan, vrienden, als we
de relaties verbreken komen we in groote moei
lijkheden. En daarom moeten we eerst nog eens
probeeren, den Russischen beer met vriendelijk
heid te paaien.
Beleefde verzoeken en ernstige vermaningen
maakten echter in Moscou niet den minsten
indruk en Chamberlain begon zoo langzamer
hand te gelooven, dat de raad van zijn con
servatieve vrienden nog zoo dom niet was.
Die gevaren, waarover hij eerst zoo somber
sprak, wogen hem ten slotte niet zoo heel zwaar.
Die waren sterk overdreven, gelijk hij thans
zelf moest verklaren, waaruit blijken mag, dat
men zelfs de meest ernstige verklaringen der
diplomaten altijd met de noodige voorzichtig
heid moet aanhooren.
Maar ondertusschen zou Chamberlain de zaak
nog wel een poosje rustig hebben aangezien,
als die huiszoeking in de Arcosgebouwen er
niet tusschen gekomen was.
Het geheime document, dat gestolen was
daar ging het oorspronkelijk om. Maar ondanks
de meest nauwkeurige naspeuringen werd het
niet bij de Russen gevonden. Dat was voor de
Engelsche regeering een groote teleurstelling,
maar wel bleek den politiemannen dat de bolsje-
wiki 't waardevolle document in handen hadden
gehad, want zij ontdekten een fotografie van
het stuk. Het oorspronkelijke was blijkbaar voor
de komst der politie verdonkeremaand. En
verder kwam er wel zooveel te voorschijn, dat
de Arcos met recht het middelpunt van de
bolsjewistische propaganda en spionnage kon
worden genoemd. Dat beteekende schending van
artikel zooveel van de Engelsch-Russische han
delsovereenkomst.
In het Lagerhuis heeft minister Joynson Hicks,
in verband hiermede eenige minder prettige
dingen te hooren gekregen. Eenige Labour-
afgevaardigden begrepen de felle verontwaar
diging van den minister niet. „De pot verwijt
den ketel, dat hij zwart ziet", zeiden zij. Waren
de conservatieven nu plotseling tot de over
tuiging gekomen, dat spionnage uit den booze is?
Een beetje spionneereh doet toch elke nette
regeering. Vroeger is dat nooit zoo fel veroor
deeld en de Engelsche regeering heeft toch ook
wel een behoorlijk aantal spionnen in dienst I
Dat laatste kon de minister niet ontkennen
en hij heeft er ook geen moeite voor gedaan.
Spionneeren hoort nu eenmaal bij de politiek
en daarom doet Engeland er ook aan mee.
Maar het moet altijd op een fatsoenlijke manier
gebeuren, zoo zei hij. En de bolsjewiki zijn nu
met hun spionnage de perken van het fatsoen
te buiten gegaan. Zij deden het op een onbe
hoorlijk groote schaal.
Dat klinkt wel wat vreemd voor menschen,
die gewoon zijn, naar het beginsel van een
zaak te vragen, maar in de diplomatie moet
men niet zoo nauw kijken en daarom vond
de Engelsche regeering haar eigen verontschul
diging ruimschoots voldoende.
Als de Russen in hun spionnage redelijk waren
gebleven, zou de Britsche regeering er niets
van gezegd hebben, maar nu zag zij zich genood
zaakt er eens en vooral een einde aan te maken.
Dat einde is dan het afbreken van de han
delsbetrekkingen tusschen Londen en Moscou.
En daarmede is geschied, wat vele conserva
tieven reeds lang gewenscht hadden. Het bols
jewistische avontuur is ten einde. De handels
overeenkomst is opgedoekt en de leden der
Russische handelsdelegatie moeten binnen tien
dagen het Britsche Rijk verlaten hebben.
De nota, waarin Chamberlain Moscou hier
van op de hoogte stelde, is door Litwinof, den
Russischen volkscommissaris van buitenlandsche
zaken natuurlijk volgens de eischen der diplo
matie becyitwoord. En even natuurlijk is het,
dat hij alle beschuldigingen van zich werpt.
Iets anders werd trouwens ook niet verwacht,
hoewel de Engelsche regeering uitsluitend dege
lijke en steekhoudende argumenten voor haar
houding heeft aangevoerd.
De bolsjewistische handelsdelegatie maakte
grof misbruik van haar voorrechten en van
het in haar gestelde vertrouwen. Het is nu
duidelijk gebleken, dat Engeland het paard van
Troje had binnengehaald en dat het verraad
nog tijdig is ontdekt, is heusch niet te danken
aan de eerlijkheid der bolsjewiki. Een land, dat
zich zelf respecteert, kan geen gastvrijheid ver-
leenen aan menschen, die niet anders doen dan
het wettig gezag ondermijnen.
Toch zal de Engelsche regeering zich wel
ernstig hebben beraden vóór zij dezen gewich-
tigen stap deed. De handel met Rusland bracht
niet onbelangrijke bedragen in het land en de
regeering zal niet hebben vergeten, dat het
aantal werkloozen nog altijd meer dan een
millioen bedraagt. Maar wat het zwaarst is,
moet het zwaarst wegen en de veiligheid van
den staat is ook heel wat waard.
Ondertusschen heeft Engeland, met het oog
hierop, de deur op een kier gezet voor den
handel. De officieele betrekkingen brak zij af,
maar zij zal gaarne zien, dat particulieren den
handel voortzetten.
MIDDELHARNIS.
Noteering der Centrale veiling op 7 Juni '27.
Kipeieren 58-60 Kg. f 4,90 tot f 5,30.
50 Kg. f 4,15.
bruin 60 Kg. f 5,20.
Eendeieren 60 Kg. f 5,20.
Aanvoer 8500 eieren
Bloemkool le soort f 12,80 tot f 16 60.
2e f 12,- tot f 12.60.'
3e f 5,- tot f 8,60.
uitschot f 1,80 tot f 2,60.
Komkommers f 17,—.
Alles per 100 stuks.
Peen f 10,— tot f 20,—.
Asperges f 50,—.
Rabarber f 7,60 per 100 bos.
Sla f 0,90 tot f 2,- per 100 krop.
Postelein f 16,— per Kg.
Spinazie f 12.- tot 19,- per 100 Kg.
Aardbeien f 0,37 tot f 0,44 per pond.
Boter f 0,95 tot f 0,98
Noteering op Woensdag 8 Juni 1927.
Kipeieren 59 Kg. f 5,15.
Bloemkool 1 soort f 15,—.
2e soort f 11,80 tot f 13,—.
3e soort f 5,50 tot f 9,50.
uitschot f 0,50 tot f 3,40.
Komkommers f 14,-. Alles per 100 stuks.
Rabarber f 5,70 tot f 6,80.
Asperges f 55,—
Sjalotten f 0,90 tot f 5,—.
Peen f 6,60 tot f 10,10 per 100 bos.
Spinazie f 5,- tot 5,60 per 100 Kg.
Tomaten (gescheurde) f 2.— per 100 Kg.
Sla f 0,40 tot f 1,90 per 100 krop.
Aardbeien f 0,46 per pond.
Boter f 0,95 tot f 1,—.
ROTTERDAM, 7 Juni 1927
Op de heden in ons Veilingslokaal, War»
moezierstraat 37—39, gehouden Veiling, wer»
den de volgende prijzen besteed
Kipeierenf 4,90 tot f 6,25
Idem (klein)tot
Idem extra zwtot
Eendeieren4,80 tot 5,30
Ganseierentot
Kalkoeneierentot
Kievitseierentot
Middenprijs f
Aanvoer 180.000 stuks
DE ROTTERDAMSCHE VEILING
