Antirevolutionair
Orgaan
voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsche Eilanden.
No. 3319
WOENSDAG 13 APRIL1927
42STE JAARGANG
IN HOC SIGNO VINCES
Uit de Pers.
ruooster- m°oi weer iangs
ka
NIVA TANDPASTA
W. BOEKHOVEN AZONEN
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Adminis tratie, franco toe te zenden aan de Uitgevers
7.
s
V Bijtijds Ingezien.
Ingezonden Stukken.
VOORKOMT TANDBEDERF
en poetst 's-morgens en 's-avonds met
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post f 1.— bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 8.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS
SOMMELSDIJK
Telef. Interc. No. 202 Postbus No. 2
ADVERTENTIËN 20 cent, RECLAMES 40 cent, BOEKAANKONDIGING 10 cent per regel
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1.— per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 uur.
Onze positie in Ridderkerk.
Zuid>Ho)land leed evenals in 1925 de meeste
schade. Drie van de zestien zetels gingen voor
ons verloren.
De Standaard geeft een vergelijking van de
cijfers en de percentages in de 7 Statenkies'
kringen onzer provincie.
Dat ziet er aldus uit:
1925
1927
H
SH QJ
%n -Q
Rotterdam
27596
12,5
30181
14,1
1.6
Den Haag
14980
8,4
15778
9,4
1,0
Leiden
9127
14,6
7738
12,6
- 2,0
Gouda
15854
18,5
14393
18.4
- 0,1
Delft
12621
15,8
12552
16,0
0,2
Dordrecht
17283
28,0
15650
25,7
- 2.3
Ridderkerk
16008
26,9
15634
27,3
0,4
De Statenkieskring Ridderkerk behoort dus
tot de vier kieskringen waar geen verlies ge»
'.leden werd.
Jeer terecht constateerde ons hoofdorgaan
Ridderkerk de meest bedreigde streek
onzer provincie onze positie onverzwakt
heeft gehandhaafd.
De Staatk. Geref. Party is hier tot staan
gebracht. Percentsgewijze uitgedrukt heeft de
S. G. P. een teruggang te boeken gehad.
Opmerkelijk hierbij is dat die plaatsen die het
eerst en het zwaarst geteisterd werden door
de aanvallen der S. G. P. het er thans beter
afbrachten, dan die gemeenten waar de S.
G. P. eerst later invloed kreeg. Duidelijk zien
dit om ons bij Flakkee te bepalen
in Ouddorp b.v., dat sedert 1923 een gesta>
digen achteruitgang te zien geeft. Eveneeens
in Middelharnis en Sommelsdijk, waar de
Kerstenbeweging direct invloed had, zien we
een belangrijken teruggang. Daarentegen in
die plaatsen waar de S. G. P.>actie eerst later
begon Oude Tonge en Nieuwe Tonge en
Stellendam b.v. zien we nog winst,
ditzelfde verschijnsel zien we op grootere
in onze provincie. Flakkee dat het eerst
door de S. G. P. getroffen werd, maakte een
veel beter figuur dan b.v. Rotterdam waar de
Kerstenbeweging later begon.
De heer A. Dorst.
Onze lezers hebben misschien kennis ge»
nomen van het feit dat de heer A. Dorst te
Nieuwe Tonge, wegens hoogen ouderdom zich
niet meer voor een raadszetel beschikbaar stelt.
Dit feit mogen wij niet onopgemerkt laten
passeeren.
Vier en dertig jaren heeft de heer Dorst als
aadslid de belangen zijner gemeente gediend.
Verscheidene jaren hiervan stond hij boven»
dien den burgemeester als wethouder terzijde.
En steeds kwam hij op voor het antirevo»
lutionair beginsel. Aan dit principe had hij
de liefde van zijn hart verpand. Hij leefde
mee met de A.R. partij op Flakkee. Op de
vergaderingen der Hulpcentrale ontbrak hij
einig.
Hij behoorde steeds tot die degelijke groep
van onze menschen, die de kern onzer partij
uitmaakt. Hij zweeg nooit als hij meende tot
spreken geroepen te zijn, maar ook hij sprak
Diet als het niet noodig was. Hij zocht niet
zich zelve, maar de belangen van zijn party
en daardoor de belangen van ons volk.
Dit kenmerkte hem ook steeds als raadslid
en wethouder.
Nieuwe Tonge is dan ook veel aan hem
verschuldigd.
Het zal den levensavond van den heer Dorst
verlichten, dat hij zien mag, dat nu aan hem
den arbeid ontvallen gaat, er jongeren gereed
staan, die hun krachtige schouders onder het
zware werk zetten willen.
Moge hem nog enkele jaren gegeven worden
om ook in zijn gemeente te aanschouwen,
dat God in de geestelijke worsteling van ons
staatkundig leven niet laat varen het werk
Zijner Handen.
En zij het stoere levensvoorbeeld yan den
leer Dorst een lichtend spoor voor onze
ongeren.
De brochure Blokhuis.
De Raad van Middelharnis besloot om de
rochure door den secretaris van de commissie
an toezicht op het M. O. geschreven niet voor
tmeente«rekening te nemen.
Natuurlijk eerbiedigen wij het recht van
den Raad om hiertoe te besluiten.
De wijze waarop verschillende raadsleden
zich over deze brochure uitlieten keuren wij
echter streng af.
Het schijnt sommigen raadsleden nog maar
altijd onmogelijk zakelijke dingen op een
zakelijke manier te behandelen.
Het razen en schelden waarop het in de
raadsvergadering te Middelharnis uitliep, be<
wijst volstrekt niets tegen de brochure in
kwestie.
Op de kaai mag een scheldpartij indruk
maken, in de vertegenwoordiging des volks
verlaagt het slechts den persoon die zich van
dit middel bedient.
Ontegenzeggelijk treft den secretaris schuld.
Hijzelf zal bij eenig nadenken moeten er»
kennen dat het niet op zijn weg lag deze
brochure in zekeren oplaag te doen verschij»
nen en het land in te zenden. Dat zijn gekrenkt
rechtsgevoel hem hiertoe verleid heeft is de
eenige verzachtende omstandigheid die voor
hem pleit.
Doch hierover ware te praten geweest.
Opmerkelijk is echter dat geen der raadsleden
zich liet verleiden den zakelijken inhoud van
de brochure te bespreken, dit feit maakt sterk
den indruk, dat zij dezen onaantastbaar achtten.
Immers was de brochure geen juiste weergave
van hetgeen op de H. B. S. gepasseerd is, dan
had de Raad het volle recht gehad het toe»
gestaan-crediet om het rapport in druk uitte
geven, in te trekken.
Hierover werd echter met geen woord gerept.
De heeren weten dan ook te goed dat
hetgeen aan de H. B. S. heeft plaats gehad,
geen daglicht zien kan.
En juist daarom had het op den weg dier
heeren gelegen ook de andere zijde dezer
kwestie eens te bezien.
Het geldt hier toch een hoogst gewichtige
zaak.
De opvoeding van de jeugd van Flakkee in
de allergevaarlijkste periode, de sturm»und
drangperiode, zooals een paedagoog dezen
leeftijd eens noemde, wordt aan dit instituut
toevertrouwd.
Het geldt hier dus een publieke zaak van
primair belang.
Daarover moet het volle licht schijnen.
En deze openbaarheid zonder eenige reserve
te dienen, ligt op den weg van den Raad van
Middelharnis.
Hier mag volstrekt geen «onder onsje* ge»
speeld worden.
De ouders dier leerlingen, maar ook geheel
Flakkee, hebben recht te weten wat er in de
H. B. S. omgaat.
En al ontkennen wij niet dat het subjectieve
element in deze brochure, misschien wat te
sterk op den voorgrond treedt, evenzeer staat
voor ons vast dat het beeld, dat de schrijver
geeft, een zuivere weergave is van hetgeen zich
op de H. B. S. heeft afgespeeld.
In plaats van nu met een soort van «motie*
bij de kiezers te leuren, hadden de zes raads»
leden verstandiger gedaan wat meer aandacht
te schenken aan de verplichting die hun is
opgelegd om deze zaak in het volle licht der
openbaarheid te zetten.
Het baarde algemeen verwondering, toen
bekend werd, dat Ds. Den Oudsten voorzitter
was geworden van de Kiesvereeniging, door
den heer J. Vroegindeweij te Middelharnis
opgericht.
In de eerste plaats reeds omdat zijn Eerw.
plots aan de politiek ging doen, wat men van
hem niet gewend was en in de tweede plaats,
omdat hij partij koos voor een politieke groep
zonder bepaalde politieke kleur en.dat blijkens
de afgespeelde feiten der laatste weken, door
den heer Vroegindewey met geen ander doel
is georganiseerd dan om hemzelf in den zadel
te houden.
Gelukkig heeft Zijn Eerw. de onvoorzich»
tigheid die hij beging, ingezien en bedankte
een dag later reeds voor «de eer* die men
hem aandeed.
Voor de ontstemming, die reeds Zaterdag
in en buiten Middelharnis over dit optreden
van Ds. den Oudsten zich openbaarde is thans
gelukkig geen plaats.
Ds. den Oudsten heeft zich gehaast de
kleine vergissing die hij beging, ongedaan te
maken. Het moet bij het publiek nu ook
werkelijk als ongedaan beschouwd worden.
Wie is er, die voornamelijk op het glib»
berige pad der politiek nimmer struikelt?
«De Standaard* driestart
ZuidaHoIland.
Deze provincie neemt onder de zusteren
een veelbeteekenende plaats in. Dat doet ze
ook voor onze Antirevolutionaire Partij. Bij
de stembus van 1925 overtrof ons stemmen»
verlies op 1922 in deze provincie alléén het
geheele tekort in alle andere tien provinciën
samen.
Ook nu leden we in dit gewest de grootste
schadewe verloren er 3 van onze 16 zetels.
Daarom is het van belang na te gaan, hoe
zich onze positie in Zuid»Holland vertoont
tegenover die we er in 1925 bereikten. Boven
zagen we reeds, dat we er een kleinen voor»
uitgang, n.l. van 0,89 percent, mochten boe»
ken. We geven nu een vergelijking van de
cijfers en percentages in de 7 Statenkieskrin»
gen:
Rotterdam
Den Haag
Leiden
Gouda
Delft
Dordrecht
Ridderkerk
1925
27396
14980
9127
15854
12621
17283
16008
o '3
1927
12.5 30181 14,1 1,6
8,4 15778 9,4 1,0
14.6 7738 12,6 - 2,0
18,5 14993 18,4 - 0,1
15.8 12552 16.0 0,2
28,0 15650 25,7 - 2,3
26.9 15634 27,3 0,4
In vijf dezer districten mochten we dus ons
stemmencijfer weer eenigszins ophalen. De
drie anderen drongen ons opnieuw iets ach»
teruit. Gouda niet noemenswaard, maar Leiden
met 2 en Dordrecht met 2,3 baren toch
zorg. Wat buitengemeen opvalt, is dat Rid»
Oerkerk een kieskring waar vooral de Staat»
kundig Gereformeerde Partij in 1925 groote
winsten behaalde ondanks een achteruit»
gang van 'n kleine 400 stemmen, ons percen»
tage een weinig opvoerde Een der oorzaken
van dit laatste verschijnsel zal wel zijn, dat
in dien kieskring een communistische lijst
ongeld g werd verklaard, wat ongetwijfeld het
geldig stemmental naar omlaag drukte en de
percentages der andere partijen omhoog bracht.
Toch mag worden vastgesteld, dat we onze
positie in deze bedreigde streek onverzwakt
hebben mogen handhaven.
De Copie van Ingezonden stukken die niet ge»
plaatst zijn wordt niet teruggegeven. Buiten
verantwoordelijkheid van Redactie en Uitgevers
Gy C. K. nu bent gij C. K. IK.
Toen gij 't Ik C. K.»gedicht destijds eens las
In deez' rubriek door velen steeds begeerd,
Toen leefde gij in de hoop, dat gij toen was
Van Uwe dwaze daün te zijn bekeerd.
Helaas Uw eigenschap was niet geweken.
Al maakte gij U tot vriend die vroeger vijand
[scheen.
Uw haar zoudt gij eer verliezen dan Uwe
[streken,
Door veel gepeins van politieke slimmigheen.
De Raadsverkiezing is thans Uw eenigst doel
Dat U tot wit staat in deez' verkiezingstijd.
Gij moest Uw aanloop nemen met 't platte»
[landsgejoel,
Al kostte U dat kronkelpaan of vriendennijd.
Uw ernstig streven is: het doel dat heiligt 't
[middel goed,
Al moet U vriendlijk zijn met Burgemeester en
[andere heeren,
Desnoods gaat gij op stap met ieder die den
[hoed
Verwisseld voor de pet of andere werkmans»
[kleeren.
Uw pog'ng is vermindering van 't ambtenaren»
[dom,
Ofschoon nu booze tong U zelfs verwijting
[maakt,
Dat ge als een andere Wijnkoop nu zoo stom.
Bescherming zoeken moet bij dienders van
[den staat.
Aldus als gij weer komt in den Raad,
Dan zal in plaats van mindering van politie
Een oproep tot versterking en tot weering van
[het kwaad
Noodzakelijk zijn, neemt daarvan goed notitie.
Vermindering van ambtenaren staat ook op
[Uw devies,
Maar de werkelijkheid zal ook wel anders
[wezen,
Want door Uw beter weten en door Uw veel
[gespeech
Zal men van veel teruggekomen stukken lezen.
Ik zal maar eindigen met de hoop «bij leven«,
En laat maar na «bij welzijna kort daarop te
[laten rijmen,
Bij 't stukje dat gij schreef dat enkel boeren
[zouden beven.
Wanneer gij met orakeltaal zelfs theologen
[dacht te lijmen.
Ja gij was Ik C. K. en bent ook C. K. Ikl
En voeg U in elke bocht, ook als het moet.
Bedenk toch wel, dat gij ook wikt,
Want gij gevoelt U een rasecht paspertoet.
RIJMELAAR
Geachte Redactie,
In Uw j.l. Zaterdagnummer schrijft de heer
J. Galjema van Ouddorp een open brief aan
mijn adres, waarin hij zich mengt in de kwestie
Warnaer.De Bonte inzake de vergadering te
Stellendam.
Dat de heer Galjema zich geroepen acht,
zich hierin te mengen, zal wel voortkomen
uit het besef, dat hij de man is, die zooiets
opknappen kan.
Dat hij daardoor de zaak voor den heer W.
er niet beter op maakt, (immers een kind kan
begrijpen, dat, had de heer W. ook maar één
aanmerking kunnen maken op mijn aan hem
gerichten open brief, voorkomende in Onze
»r n j Hoe heerlijk om met
n
wegen te rijden, alle
beslommeringen te
SSfYl CU vergeten en te ge-
nieten van de mooie
UT** a natuur en de ge»
H p P tPtCPr zonde buitenlucht.
ivlaCI Maar elke medaille
heeft zijn keerzijde. Velen hebben last van
zadelpijn en stijve spieren. Wist U niet, dat
Kloosterbalsem ook daarvoor prachtig en afdoende
helpt? Neem een pot Akker's Kloosterbalsem
(60 cent) mee in Uw zadeltaschje en Uw fietstocht
wordt een ongestoord genot. En als ge het ongeluk
hebt U te bezeeren of te verwonden, doe er dan
dadelijk wat KloosterDalsem op, die de wond zui»
vert en geneest. Dan zult gij begrijpen, waarom men
van Klooster,
balsem reeds
jaren lang zegt: 5
Eilanden van 6 April, deze dat niet nagelaten
zou hebben') schijnt hij niet te snappen.
Integendeel I Hij, Galjema, de man, die mijn
partijbladen leest, dus op de hoogte is, voelt
zich daarvoor de aangewezen man 1
Och arme 1 alleen al zijn bewering, dat het
aan W. adres gerichte schrijven feitelijk aan
hem gericht is, doet vermakelijk aan.
Wat een gewichtig man 1 En wat een voor»
stelling van zaken 1
Als men hem hoort, zou men denken, dat
we naast elkaar gezeten hebben en hij mij alle
citaten van partijleiders, uit partijbladen etc.
«getoond* heeft en ik dan daarop niets te
zeggen zou hebben gehad enz.
Men moet maar durven I
Dan moet je niet de minste gelegenheid
krijgen, wanneer zoo iemand op zijn manier
ook een duit in 't zakje gedaan heeft, daarop
te antwoorden.
Van 't zelfde gehalte is zijn bewering, dat
bij mijn partijgenooten altijd maar 2, 3 of 5
minuten debat gegeven wordt.
Als bestuurslid der S D.A.P., groep Flakkee,
garandeer ik den heer Galjema, wanneer door
ons in zijn buurt of waar ook een vergadering
wordt gehouden, hij volop gelegenheid zal
krijgen, zijn hart te luchten.
De heer Galjema schijnt tot dat soort men»
schen te behooren, welke ieder in zijn om»
geving wel kent, n.l. die zóó liegen, dat ze 't
zelf gelooven.
Moreel defect, noemt men dezulken.
En zulk soort menschen voelen zich altijd
bepaald gewichtig en geleerd.
Daarom gebruiken ze ook wel eens een
vreemd woord, dat slaat in, moet je denken I
Vandaar ook, dat de heer Galjema schrijft
Het valt niet mee, zoo con amore de waarheid
te vernemen enz.
Om «con amore* in zulk een zinsverband
te gebruiken, moet je nu juist zoo'n veel be
lezen onderwijzer uit Ouddorp zijn I
's Mans figuur spreekt hieruit duidelijk
genoeg I
U, Redactie, dankend voor de opname.
Achtend,
J. C. DE BONTE.
Dirksland, 11 April 1927.
Onderschrift van de Redactie.
Wat de heer De Bonte voor een «kind
begrijpelijk acht* behoeft daarom nog niet
altijd voor den volwassene een uitgemaakte
zaak te zijn. Wanneer de heei Warnaer op
alles waarop hij een aanmerking kan maken,
ook inderdaad moest ingaan zou zijn positie
niet te benijden zijn 1
Overigens plaatsen wij dit stuk omdat wy
den aangevallene de gelegenheid zich te ver'
dedigen niet onthouden willen. Het spijt ons
echter, dat de heer De Bonte zich niet heeft
kunnen onthouden van persoonlijke beleedi»
ging. Dat verzwakt zijn verweer. Het interes»
seert niemand, bij welk soort menschen de
heer De B. den heer G. indeelt. Dat is een
persoonlijke zaak voor den heer De B.
Red.
Amice 1 Ge ontmoet soms eigenaardige lui,
personen d e voor minister in de wieg zijn
gelegd, doch die vergeten worden, en zoo»
doende van hun vooruitzienden blik slechts
gebruik kunnen maken in een beperkten kring.
Zulk een persoon heb ik dezer dagen ontmoet.
Ik heb geluisterd, aandachtig geluisterd, en
eerlijk gezegd, ik kon er weinig tegen inbren»
gen. Hij vertelde mij van zijn politiek inzicht,
ja, hij was er zoo zeker van, dat het als wer»
kelijk te zijn werd voorgesteld. Een profeet
dus. Hij had het over de eindelijke over»
winning van de partij van Kersten. Deze had
de toekomst en als die toekomst was
gekomen, zou er een strijd ontbranden, zoo
fel, dat er van het vaderland geen spaander
overbleef. Het eigenaardige van dien strijd
was echter dat het niet tegen Rome ging,
doch een broederstrijd werd. Eerst was Rome
over de grenzen gedreven, 't Was wel met
moeite gegaan, doch eindelijk hadden ze de
Roomschen de burgerrechten ontnomen, en
daarna hadden ze brandstapels en schavotten
opgericht, waarop zij den dood zouden vin»
den, tenzij zij bereid waren zich aan te sluiten
bij de partij van Kersten. Velen waren het
niet. De meeste gingen met pak en zak over
de grenzen. Een groote uittocht uit het land.
Hun goederen werden verbeurd verklaard en
kwamen in handen der protestanten. Ze kre»
gen ze cadeau omdat-ze zoo ijverig behulp»
zaam waren geweest om Rome te verdrijven
Tot zoolang ging alles goed. Gelijk in de dagen
der revolutie de leuze «vrijheid, gelijkheid en
broederschap* de lui dol maakte, zoo was het
nu de leuze »wij zi/'n protestanten
't Was een luilekkerland gelijk. Geen zegel»
tjes plakken voor den werkman, geen verkie»
zingen meer, doch de kerkeraad was tevens
gemeenteraad. Wte als ouderling was gekozen,
deelde de lakens uit. De predikanten namen
de plaats in van de burgemeesters.
Langs de grenzen van het vaderland
werden waarschuwingsborden geplaatst, met
het opschrift: «Op straffe des doods is het
verboden dat Roomschen dit land betreden*.
Alles Staatkundig Gereformeerd! Een pracht
land met protestanten I Er viel niets meer te
protesteeren, nu Rome verdreven was.
Ds. Kersten en van 't Zant werden contro»
leurs. Geeuwende konden ze het werk af.
Alles ging goed, totdat op een goeien dag
Ds. Kersten zijn collega v. 't Zant er attent
op maakte dat. nu het land na zoo'n feilen
strijd tegen Rome tot rust was gekomen, het
werk van ketterij uitroeien moest voortgezet
worden.
Zoo iets ging boven de pet van Ds. van 't
Zant. Alles was immers protestants 1 Ja maar,
die, ja die anarchisten, socialisten, com»
munisten, in een woord, al wat uit het libe»
ralistisch bëginsel leefde, zoo merkte Ds.
Kersten op Och praat daar niet van, ontving
hij ten antwoord. Dezen waren mijn broeders
reeds toen ik met u optrok tegen Rome. Met
hen leefde ik in één huis, met hen ging ik
naar één kerk. Ze waren en zijn mijne broe»
ders, en naar mijne broeders moogt ge Uw
hand niet uitstrekken. En toen, toen gebeurde
er iets vreeselijks. Ds. Kersten viel onder de
handen van van 't Zand, omdat hij diens
broeders ook als ketters wilde vervolgen, n.l,
socialisten communisten, anarchisten. Ze wa»
ren immers geen Roomschen, doch Protestan»
7ö ets.per Vi tube. Z5ds.p. !4 tube.
ten. En wie zijn handen naar de Protestanten
uitstak, betoonde niet zuiver in de leer te
zijn. Deze moesten worden uitgeroeid. Na
Kersten kwamen diens volgelingen aan de
beurt, toen de «doleerenden* en «afgescbei»
denen«, ja al wie niet behoorde tot de Her»
vormde Kerk, werd als Rome verdreven. Want
deze allen waren even gevaarlijk als Rome.
Ze hadden geen rechten en vrijheden Met
dat soort lui mocht men zich niet bemoeien.
Slechts één kerk mocht er zijn, n.l. de Kerk
van van 't Zant. Ook die tijd brak aan, en
de communist en socialist begrepen, dat het
nu hun tijd was, en maakten van 't Zant een
kopje kleiner. Toen deze protesteerde, ontving
hij alleen dit antwoordGij met Ds. Kersten
hebt ons een les gegeven om de ketterij uit
te roeien. Wij passen Uw leer in de practijk
van het leven toe. Uw beschouwing is in
ons oog de grootste ketterij. De steek, kuit»
broek en de booge hoeden verdwenen, en
inplaats van «zwart* werd «rood* de kleur. Als
een profeet spreekt, moet men zwijgen, en ik
zweeg. Bij nadenken dacht ikwel man met
uw profetischen blik, ge hebt groot gelijk