Antirevolutionair
Orgaan
voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsche Eilanden.
Sanap
IN HOC SIGNO YINCES
WOENSDAG 16 FEBRUARI 1927
41ste JAARGANG
-I
vfk
Hoofdpijn
Kiespijn
*25c4É
"K
f
No. 3303
W. BOEKHOVEN ZONEN
stukken voos* de Redactie bestemd, Advertea tiëta en verdere Ad minis tra ti e, franco toe te zenden aan de Uitgever®
De Provinciale Staten.
v.
Welke positie nemen provincie en
gemeente in ons land in
Van de beantwoording van deze vraag
hangt veel af.
Immers al naar men het beeld van
deze positie ziet, zal men provincie en
gemeente een taak opdragen, die er
mede overeenstemt.
Veel is er over de staatsrechterlijke
positie van deze onderdeelen des rijks
gesproken.
Een bekwaam leerling van Thorbecke
Mr. de Vries heeft in 1847 een werkje
geschreven, getiteld„Van de wetgeven
de macht der plaatselijke besturen". In
dit werkje neemt de Vries het stand
punt in, dat élk der onderdeelen een
eigen belangengroep heeft te behartigen,
Volgens hem zijn de belangen van rijk.
provincie en gemeente uit hun aard
verschillend. Ieder onderdeel heefteen
eigen belang, en er bestaat een criterium
waaraan getoest kan worden of een
onderwerp uit zijn aard tot den kring
van belangen behoort. En nu heeft de
wetgever zich aan dit criterium te hou
den. Een vast criterium wordt echter
door de Vries niet aangegeven. Heeft,
volgens hem, de rijkswetgever zich
eenmaal een onderwerp tot regeling
aangetrokken dan is daarmede beslist
dat het onderwerp tot de rijksbelangen
groep behoort.
Mr. Olivier, ook een leerling van
Thorbecke schreef in 1847 een werkje
getiteld„Beperking van den eigendom
door het politierecht". Deze schrijver
is consequenter dan de Vries.
Olivier geeft den rechter de taak om
te waken dat geen der corporaties zich
begeeft op het terrein dat van een an
der behoort. Ook wanneer de wetgever
zich begeeft op het gebied van provincie
of gemeente, moet de rechter de wet
onverbindend verklaren. Maar ook Oli
vier geeft geen criterium aan waaraan
kan worden getoetst wat tot rijk, pro
vincie of gemeente behoort. Trouwens
dit criterium bestaat ook niet. In de
praktijk is gebleken dat vele onderwer
pen zoowel als rijks- als provinie- of
als gemeentebelang te beschouwen is.
Het standpunt door beide schrijvers
ingenomen werd ook gehuldigd door
Thorbecke en is in art. 140 en art.
141 der Prov. wet terug te vinden.
Men noemt deze leer, de natuur
rechtelijke theorie.
Een ander standpunt wordt ingenomen
door vele andere staatsrechtsgeleerden.
Deze zeggen dat de werkkring van rijk,
provincie en gemeente gelijk is. Er is
geen onderscheid in wat behoort tot
het belang van het rijk, of van de pro
vincie of van de gemeene.
Toch, al is bij dezen het uitgangs
punt gelijk, gaan zij toch ook weer
verschillende kanten uit.
In de eerste plaats heeft men de
theorie van het primordiale recht, ver
dedigd door Prof. Krabbe. De onderdee
len van den staat, zegt hij, zijn ouder
dap het rijk.
Zij oefende vroeger krachtens eigen
autoriteit wetgevende macht uit. Uit de
onderdeelen is later pas het geheel
ontstaan en het geheel bestaat om de
onderdeelen, maar de onderdeelen niet
om het geheel. Wanneer de Grondwet
een onderwerp aan den rijkswetgever
heeft opgedragen ter regeling, of wan
neer een onderwerp door den rijkswet
gever is uitgeput, houdt alles op, maar
overigens hebben de onderdeelen het
recht alles te regelen wat zij van belang
achten, en dat volgens hun primordiaal
recht. Deze leer zou ten grondslag lig
gen aan de art. 134 en 144 der Grond
wet. Maar dan is art. 141 der prov. wet
een ongrondwettige bepaling.
Een andere meening is van Duit-
schen oorsprong en wordt voorgestaan
door Mr. Levy. Deze theorie belijdt het
beginsel dat de onderdeelen hun auto
nomie uitsluitend danken aan het ge
heel, aan den wil van den rijkswetge
ver. Hun recht is niet primordiaal, maar
afgeleid. En de Staat kent geen veror
dende wetgevende bevoegdheid toe aan
de onderdeelen, van verdeeling van de
staatszaak is geen sprake. De onder
deelen hebben slechts het beheer over
over eigen huishouden, de zorg over
eigendommen.
Anderen gaan in beginsel met deze
Duitsche theorie mede doch zeggen
dat onze Grondwet, hoewel de onder
deelen slechts afgeleid gezag hebben,
van de verdeeling der staatszaak is uit
gegaan. De rijkswetgever kent aan de
onderdeelen een eigen terrein toe, waar
op zij zelfstandig, hoewel niet onafhan
kelijk van de staat een taak vervullen.
Dit is de z.g. kringen theorie, welke
wordt geleeraard door Prof. Buys en
Prof. Oppenheim.
Maar al gaan beide inzooverre accoord
verder gaan hun wegen ook weer uit
een. Prof. Oppenheim zegt, dat uit den
aard der zaak kan voortvloeien dat een
te regelen onderwerp slechts kan gere
geld worden, door provincie of gemeen
te en dus alleen door dat onderdeel
geregeld mag [worden. Overigens is een
terrein dat reeds door het rijksgezag
betreden werd, niet absoluut verboden
voor de onderdeelen, dit hangt er slechts
van af, met welk doel dat terrein door
de onderdeelen betreden wordt. Geldt
het de bescherming van andere belangen
dan het rijk beoogde dan mogen de
lagere corporaties dit regelen. Een voor
beeld hiervan is de trekhondenwet. Het
rijk beschermt de trekhond door te ver
bieden dat meer dan 2 personen op
een hondekar plaats nemen. Maar de
gemeente mag verbieden dat in bepaalde
straten, zelfs een persoon op een hon
dekar plaats neemt, mits het oogmerk
maar niet is de hond te beschermen,
doch om b.v. het verkeer op een druk
gedeelte niet in gevaar te brengen. Dit
is de z.g. oogmerk of motief theorie,
voorgestaan door Mr. Schepel en Prof.
Oppenheim. Deze theorie komt te pas
bij de uitlegging van de art. 141 en
142 der Rrov. Wet.
Tenslotte is er nog een theorie dia
leert dat elk onderwerp, dat het rijk
nog niet geregeld heeft door de onder
deelen geregeld mag worden, maar zoo
spoedig het rijk ingrijpt, moeten de
onderdeelen zich geheel terugtrekken.
Wel mogen de onderdeelen dan deze
stof nog regelen.
Wanneer de rijkswetgever deze be
voegdheid hun uitdrukkelijk toekent.
Dit is de de z.g.n. positief rechtelijke
theorie van Mr. van Leeuwen.
Het is te begrijpen, dat deze theoriën
van groot belang zijn. Want al naar
men een dezer theoriën huldigt, zal
men de Grondwet en organieke wetten
interpreteeren.
In onze wetgeving is geen vast
systeem te vinden.
Nu eens wordt in de wet de positief
rechtelijke theorie, dan weer eens de
oogmerktheorie gehuldigd.
Formeel juridisch gezien zijn de pro
vinciën en gemeenten rechtsgemeen
schappen die hun bevoegdheid uitslui
tend ontleenen aan den rijks wetgever.
Het is een verhouding van een lagere
tot een hoogere orde. Gevolg hiervan
is dat de onderdeelen in ieder geval
niet mogen ingaan tegen de Rijksrege
ling.
Uit bovenstaande blijkt echter dat er
geen grens tusschen de bevoegheid
der onderdeelen en het rijk is aan te
geven.
De gemeentewet verbiedt aan de ge
meentebesturen te treden in hetgeen
van algemeen rijks- of provinciaal be
lang is. De plaatselijke verordeningen
houden van rechtswege op te gelden
als zij een onderwerp regelen daar door
wet of algemeene maatregel van be
stuur wordt voorzien. De Prov. wet
bevat desgelijks zulke bepalingen.
Het criterim dat deze organieke wet
ten voor de competentie van gemeente
en provincie geven is dus uitermate
vaag en geeft geen enkele waarborg
voor de gewestelijken en plaatselijke
autonomie. Het Rijk, de administratie,
en de rechter hebben alles feitelijk in
hun hand. De provincie heeft ingrijpen
van het rijk te duchten en de gemeente
■HMaa
i'ii
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post f 1.- bfj vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 8.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS
SOMMELSDIJK
Telef. Interc. No. 202 Postbus No. 2
ADVERTENTIËN 20 cent, RECLAMES 40 cent, BOEKAANKONDIGING 10 cent per regel
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f l.~ per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 uur.
Kiezers en gekozenen.
Ongetwijfeld mag de vergadering der hulp»
Centrale van Woensdag j.l. goed geslaagd
heeten.
Al moest men het ditmaal zonder een spre»
ker van den overkant doen, dit werd ruim»
schoois vergoed door de rede van den heer
Warnaer, voorzitter der Hulp»Centrale, die
een duidelijk en leerzaam overzicht gaf van
verrichtingen der Provinciale Staten na 1923
en hetgeen de verschillende politieke fracties
daarbij gepresteerd hadden.
De afgevaardigden der plaatselijke Kies»
vereenigingen zullen er voldoende stof kun»
ncn uithalen om voor de verkiezingen nog
eens een inleiding voor eigen Kiesvereeniging
te maken over de beteekenis der a.s. Staten»
verkiezing.
Daarnaast blijft echter ook plaats voor ver»
wezelijking van het goede idee van den afge»
vaardigde van Ouddorp, n.l. dat onze Voor»
;itter vóór de verkiezing in de vergaderingen
van de Kiesvereenigingen op Goeree en Over»
flakkee persoonlijk het woord tot de aange»
sloten kiezers richt.
Immers de heer Warnaer staat no. 1 op de
lijst van -de Staten.sectie Ridderkerk.
En nu wordt er wel vaak geklaagd, (en
terecht) dat er na de invoering van de even»
redige vertegenwoordiging zoo weinig is over»
gebleven van het contact, dat er bestond tus»
schen kiezers en gekozenen.
Flakkee verkeert echter bij de Staten ver»
kiezing in de gunstige positie dat no. één
van de anti.rev. lijst een oude Flakkeënaar
is, die reeds jaren de belangen dezer streken
in de Staten mocht behartigen.
Het nauwe verband tusschen hem en de
Flakkeesche kiezers bestaat er dus en kan
blijven bestaan.
Onze Kiesvereenigingen moeten van deze
gelegenheid profiteeren en zij doen wel indien
zij den heer Warnaer uitnoodigen om voor
de leden der Kiesvereeniging in hun gemeente
eens op te treden.
De loonen onzer landarbeiders.
Voor eenigeD tijd gaf De Telegraaf een
lijstje aan de landarbeidersloonen die volgens
collectieve contracten in verschillende streken
van ons land gelden.
De volgende nemen wij over
Oude Bildtzijl (Friesland).
Volwaardige vaste arbeiders minstens f 18
per week, plus emolumenten van f 3 per week.
Bolsward Friesland
Volwassen vaste arbeiders f 25 per week
in de hooitijd f 30 per week.
Oude Tonge (Z. Moll.)
Vaste arbeiders 1 Mrt.—1 Dec. f 16 i f 16,50.
1 Dec.—1 Mrt. f 9,60 per week plus emolu»
menten.
St. Philipsland (Zeeland).
Vaste arbeiders of knechts1 Mrt.—1 Aug.
f 15 i f 16. 1 Aug—2 Dec. f 17,50 a f 18,50
1 Dec.—1 Maart f 12 a f 13 per week plus
emolumenten.
Steenbergen Noord Brabant).
Vaste arbeiders gedurende 3 maanden f 17
3 maanden f 20, 3 maanden f 23 en 3 maan»
den f 14, plus emolumenten.
Koedijk.
Bekwame en volslasen vaste arbeiders
minstens f 22 plus emolumenten.
De loonen die voor Oude Tonge gelden,
zullen die van andere plaatsen uit ons gewest
niet zoo heel veel ontloopen.
In vergelijking met andere streken van ons
land, maakt het loon dat hier uitgeteld wordt
geen gunstigen indruk.
Billijkheidshalve moet bij vergelijking alle
factoren in rekening gebracht worden en de
bijkomende omstandigheden, die in de ver»
schillende provinc: ën zeer uiteen loopen, be«
kend zijn.
Een zuivere vergelijking is dus niet te maken.
Maar ook zonder die te kennen, mag veilig
worden aangenomen, dat de loonen in onze
streek eer tot de laagste dan tot de hoogste
gerekend moeten worden.
Wat is hiervan de oorzaak
V De ouderavond te Sommeladljk.
Onze lezers zullen waarschijnlijk wel ge»
lezen hebben het verslag van den ouderavond
te Sommelsdijk, dat in ons j.l. Zaterdag»num»
•oer verscheen.
De woorden door de beide predikanten,
Ds. v. Velzen en Ds. Lokhorst gesproken,
deden ongetwijfeld weldadig aan.
Van de zijde van de S G.P. en de H.G.S.
hoort men niet anders dan smalen op het
werk der rechterzijde, onder Gods zegen tot
stand gebracht.
Horwei ook de S.G.P. profiteert van de
vruchten van den schoolstrijd, door de coalitie
gestreden, weet men daar niets beters te doen
dan de coalitie en de rechtsche partijen die
haar vormden, af te breken.
Tegenover deze verguizing en miskenning
van het werk der rechtsche groepen, wij her»
halen het nogeensonder Gods zegen tot
stand gebracht, deed het goed van deze pre»
dikanten nu eens een andere toon te mogen
beluisteren.
Hier werd aangemaand tot dankbare erken»
ning van hetgeen God heeft willen doen
door middel der rechtsche partijen inzake den
schoolstrijd.
■nDe Heere heeft groote dingen gedaan, dies
zijn wij verblijdt.
Dkt moet in de ziel leven van ieder die
het Christelijk Onderwijs liefheeft. En dan
blijft ons oog niet gesloten voor de wijze
waarop de Heere deze groote dingen aan ons
doet.
God werkt middelijk en bedient zich van
menschen.
Dat wij uit het Babel van hei liberalisme
verlost zijn, was Gods werk, die er de Chris»
telijke partijen toe samenbracht.
Het is de verdienste der beide predikanten
van den ouderavond geweest, de vrienden
van het Christelijk Onderwijs op te wekken
tot dankbare erkenning van den zegen die
God over den schoolstrijd der gecoaliseerde
partijen geschonken heeft.
V »NIet alleen onbetamelijk, maar vol»
strekt ongeoorloofd.*
In de Saambinder, onder redactie van Ds.
Kersten, kwam voor eenige weken een stukje
voor, dat handelt over het Belgisch verdrag,
en waarin o.m deze passage voorkwam
Onder de droeve zaken, die denjongsten
tijd ons land troffen, behoort zeer zeker het
feit, dat de Tweede Kamer het Belgisch
Verdrag aannam. Dat vele Socialisten voor
het Verdag waren, .was te verstaan, evenals
tal van Roomschen, maar het schijnt wel
of de A.R. Kamerfactia met blindheid is
geslageD. Door dik en dun heen volgde
men den Minister in diens heilloos voorstel
van het Verdrag met België. Zou God ons
door eigen dwaasheid gaan bezoeken en ten
verderve leiden Arm land I Droevig volk,
dat voortholt op den weg der zonde, verder
en verder van Hem af.
O, ga het den levenden ter harte, en
keere de Heere het kwaad, eer het ten volle
besloten is.
Zoowel De Standaard, het hoofdorgaan der
A R. Partij, als De Waarheidsvriend, het orgaan
van den Geref. Bond in de Ned. Herv. Kerk,
onder redactie van Ds. v. Grieken, vir den dat
dit nu toch veel te ver gaat.
De Standaard schrijft dat men maar moet
aannemen dat, hetgeen hier gezegd is, niet
bedoeld is, immers, was dit wel het geval, dan
zou men staan voor zulk een uiting van sata»
nischen haat jegens de A.R. partij dat men
er van huivert.
De A.R. Kamerfractie gevangen in de
bekoring van Socialist en Roomsche, voort»
hollend op den weg d:r zonde, verder en
verder van God af, het land ten verderve
leidend I Dat is de beteekenis van hetgeen
werd neergeschreven.
En daarom sluiten we opzet buiten, willen
we liever aileen maar denken aan het niet
onderkennen van de draagwijdte der woor»
den die men bezigde. En dan wordt het ons
ook mogelijk tot de redactie een woord van
ernstig protest te doen hooren.
Men weet toch, dat de beide afgevaardig»
den der S. G. Partij meer dan eenmaal hun
stem hebben uitgebracht in vereeniging met
den Socialist en den Communist. Ook nu,
bij de stemming over het Belgisch Verdrag,
was dat het geval. Als wij nu daaraan eens
de opmerking hadden vastgeknoopt, dat de
afgevaardigden der Staatkundig Gerefor»
meerden verward waren in de netten van
Marx en Lenin en aldus voortholden op een
zondigen weg, verder en verder van God af,
ten verderve van het landwat zou de Re»
dactie van De Saambinder dan hebben
gevoeld
Verder dan het stellen van die vraag be»
hoeven we eigenlijk niet te gaan. Ze houdt
tegelijk ons protest in. Ais wij de Staat»
kundig Gereformeerden in de Kamer aan»
troffen in gezelschap van Socialist en Com»
munist, is nooit de gedachte in ons opge»
komen daarin een bewijs van Godverzaking
te zien. Wij hebben altijd angenomen, dat
de afgevaardigden dezer partij hunne eer»
lijke overtuiging gevolgd hebben naar het
licht dat zij bezaten.
Zoo willen wij ook zelf beschouwd worden
En we voegen daaraan toe, dat Christe»
net» elkander niet anders mogen beoordeelen.
Daarom zijn de aangehaalde woorden uit
De Saambinder niet alleen onbetamelijk,
maar volstrekt ongeoorloofd.
Aldus De Standaard.
En De Waarheidsvriend schreef:
Dat Is toch te bar.
Het schijnt van de redactie van »De Ba=
nier«, het orgaan van de Staatkundig Gere»
formeerden, gewoonte te worden om weke»
lijks haar pijlen op de Antirevolutionairen
en soms ook op de Christelijk<Historischen
af te schieten. Dit geschiedt dan onder groot
gejuich van Vrijzinnigen en Sociaal»Demo»
craten, die niets liever zien, dan dat door
tweespalt en onderling gekrakeel de Protes»
tantsch Christelijke partijen verbroken liggen.
Ons blad is niet in de eerste plaats het
aangewezen orgaan om aan de pijlen van
»De Banierhet schild ter bescherming voor
te houden. Wij zouden dan ook van deze
bestrijding hier geen gewag hebben gemaakt,
ware het niet, dat een gelijke strijdmethode
ook in 5>De Saambinder«, het corresponden»
tieblad van de Gereformeerde Gemeenten
in Nederland, schijnt te worden gevolgd,
schijnbaar met de bedoeling om uit de krin»
gen der gereformeerde Nederlandsch Her»
vormden eenige winst voor eigen Kerkfor»
matie te verkrijgen.
Doch afgezien van dit laatste, kan hetgeen
■»De Saambindert schrijft, in geen enkel
opzicht door den beugel van fatsoen en
eerlijkheid.
Wij laten onbesproken het verband, dat
in het bovenstaande gelegd wordt tusschen
de vele Socialisten en tal van Roomschen,
welke met de A.R. Kamerfractie hun stem
aan het Verdrag gaven, want hetzelfde ver»
band zouden wij kunnen leggen tusschen
de Staatkundig Gereformeerden, die met
den Communist, verscheidene Socialisten,
waaronder de meest revolutionairen, de Vrij»
zinnig Democraten en de Vrijheidsbonders,
arm in arm optrokken tegen het Verdrag.
Maar wat in het stuk in »De Saambinder«
af te keuren valt, is in de eerste plaats de
beschuldiging, dat de Antirevolutionairen
bij het uitbrengen van hun stem door andere
motieven werden gedreven dan door het
landsbelang.
Men mag, wanneer de feiten achterwege
worden gehouden, niet spreken over een
door dik en dun volgen van Minister van
Karnebeek.
Dit is een beschuldiging, welke ongepast
en zonder nadere motiveering onwaar is.
En dan de conclusie van »De Saambinderx,
waarin de Antirevolutionairen op grond
van hun stemmen van het Verdrag het droe»
vig volk zijn, »dat voortholt op den weg
der zonde, verder en verder van Hem af«.
Mag dit maar zoo gezegd worden
Wij laten veel over onzen kant gaan met
betrekking tot hetgeen de Staatkundig Ge»
reformeerden en de leiders der Gereform.
Gemeenten over ons zeggen. Maar tegen
hetgeen ze nu schreven, behoort op de meest
ernstige wijze te worden geprotesteerd, niet
het minst ook omdat men zich hier schuldig
maakte aan profanatie.
stilt men spoedig met
Buisjes 75,4-0 en
Bij Apoth.en Drogisten
u.l
ÉH