Antire volutionair
Orgaan
voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsehe Eilanden,
Horiogesf
Klingen f
IN HOC SIGNO VINCES
ROOKT
ipingen.
No. 3238
ZATERDAG 3 JULI 1926
41STE JAARGANG
EERSTE BLAD.
W. BOEKHOVEN ZONEN
&lle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie, franco toe te zenden aan de Uitgevers
pstraat 73
RecRame-syiededeelingen.
lidelijk, dat de heer v. D.
ïvermelde «consequenties*
dpunt schromelijk vergist,
unt wraakt met de absurdi»
dit vrijheidsbeginsel, «de
lief en den doodslager niet
affen*
ijk, dat het standpunt der
ischer, Heemskerk en van
rtij volkomen in overeen»
len geest en de woorden
maakt hetzelfde standpunt,
ïns geteekend in de vraag
rDe Standaard, Mei»Juni
strafbaar
dat in het Gereformeerde
door Milton het eerst uit»
•land en Amerika allengs
komen, en, voor zooveel
ook in ons land gevolgd
als zoodanig de dwaling
daad vertolkt wordt, kan
de St. Geref. Partij ten
dpunt innemen. Niemand
haar het recht daartoe te
moeten haar sprekers en
voor niet op Groen van
die hun standpunt niet
imal valsch is het uit het
beleden beginsel te con»
rijheid zouden willen ver»
addragen op de publieke
et het opschrift «God is
Wat herhaaldelijk in
Geref. zijde gepropageerd
en volgend maal.
herinnering, dat het al»
refBanier was, die den
wij ons slechts bepalen
lien met hardnekkigheid
meinschen senator Cato,
erinnering brengen.
iet adres van de Gerefor»
de jheer C. A. L(ingbeek)
voor de zooveelste maal
d. O.
R. A. d. O.
Deze Coura it verschijnt eiken WOENSDAG en 7ATERDAG.
ABONNEM NTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 8.50 per jaar.
AFZONDERLLKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS:
SOMMELSDIJK
Telef. Interc. No. 202 Postbus No. 2
ADVERTENTIÈN 20 cent, RECLAMES 40 cent, BOEKAANKONDIGING 10 cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1.— per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte, die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 uur.
Juli 1926 bij veiling en
9-6 afslag, beide dagen
te Dirksland in Hotel
6.37.00 H.A. (13 Gem)
and te Melissant, in pol»
egenover den Staakweg,
5, 17 en 1496, thans in
L Kwak, blootschoof
in 8 perceelen en com»
van deD heer M de
SLUYS.
wvereeniging »DOOR
STER K« te Dirksland
besteden
00 K.G. zuiauelzure
iiaK.
te bekomen bij den
\N DER WEKKE, Pol»
rsland. 27749
Iverhandel
perdam
SPECIALITEIT
INKLIJKE
ÏVERIJ III
IE «SCHERM
ISDORDRECHT
[lijk Franco terug
GDE PRIJZEN
dscheweg 166 en
tkade 75, Rotterdam
Buijsse, Middelhar
i, Dirksland P. v.
ender, Sommelsdijk
Ouddorp; H. Si»
TongeG. Verweij
Tonge; J. Graaf»
Helvoet.
dkoopste Ververij
mnoER
f 50,— per heel gebit.
loos. Spreekuren 9—4.
:Rineo - TonooRTS
2-5 - ROTTERDAM
ER MEIJDEN
Telefoon no. 82
M BRIEL.
UNTANT.
D. BOEKHOUDEN
de Praktijk en voor
es voor Belastingzaken
tea-.i—iBiii nii—w—n—e—a—iwieiLJua
Terar Dam Prosim.
Terar Dum Prosin. Het beeld van
de kaars: „dat ik vertere, indien ik
maar nuttig ben 1".
Hier spreekt de zelfverloochening,
de zelfvernietiging, de zelfopoffering,
om slechts dienstbaar te zijn aan het
heil van anderen.
Onwillekeurig verrijst hier voor onze
oogen het beeld van het Lam Gods, dat
de zonde der wereld wegneemt.Wanneer
het leven van iemand met de gouden
spreuk Terar dum prosim geteekend
moest worden dan was het wel het leven
van den Christus, den Zone des leven
de Gods, Wiens gansche leven één
zelfovergave was „Zie Ik kom om Uw
vil te doen". „Gij hebt geen lust gehad
aan slachtoffer en spijsoffer brand
offer en zondoffer hebt Gij niet geëischt
Ik heb lust o, mijn God, om Uw
welbehagen te doen, en Uwe wet is
in het midden mijns ingewands".
Ziehier de volkomen zelfovergave.
Wat was nu het welbehagen des
Allerhoogste, dat de Zone Gods bereid
was om te doen
„Als die geëischt werd, toen werd
Hij verdrukt, doch Hij deed zijnen
mond niet open. Als een lam werd ter
slachting geleid, en als een schaap dat
stom is voor het aangezicht Zijner scheer
ders alzoo deed Hij zijnen mond niet
open".
Ziehier de volkomen zelfopoffering
en zelfvernietiging..
8ft Jft
Terar dum prosim dat ik vertere
indien ik maar nuttig ben.
Hierin ligt de grondtrek, van het
►positieve Christendom, en zonder dezen
grondtrek, hetzij in meerdere of mindere
mate, kan geen kind van God bestaan
Alle geestelijk leven, individueel en
gemeenschappelijk, bloeit uit dezen
grond op.
Op dezen grond bloeit ook het Anti-
Revolutionaire partijleven.
In een van zijn Deputaten-redevoerin-
gen sprak Dr. Kuyper de Deputaten
van ons Anti-Rev. volk aldus toe„Uw
actie blijft in haar uitgangspunt geeste
lijk en zonder die geestelijke actie zou
zich uw kiezersaanhang onder het opko
mend geslacht nimmer recruteeren".
Haar opkomst, groei en bloei heeft
de Anti-Rev. partij te danken aan haar
geestelijk element, waarvan de grond
trek is „dat ik verteere, indien ik maar
nuttig ben".
Voor hen die het om persoonlijk winst
of voordeel te doen is, heeft de Anti-
Rev. partij in haar gelederen geen plaats.
Dezelfde leider, hierboven genoemd,
sprak eens„de hand die grijpt naar
persoonlijk winstbejag is niet bekwaam
om de banier onzer partij, met het
„Pro Rege", te omklemmen".
„Er zijn er die op posten, er zijn
er die op subsidiën, er zijn er die op
pensioen, er zijn er die op verhooging
van loon of van salaris azen, en ik zeg
niet dat dit alles niet kan komen, noch
ook ontken ik dat veel in zulk begeeren
rechtmatig kan zijn. Maar al kan de
strijd buit brengen, buit mag het doel
van uw strijd niet zijn, of ge voert
rooverpolitiek en haalt de banier van
uw ideaal neer, om de vaan van het
partij-egoïsme in top te hijschen".
Wie zich onder de banier der Anti-
Rev. partij scharen wil, heeft zich dus
wel rekenschap te geven hetgeen hij
doet.
Anti-Rev. zijn eischt voor alles zelf
overgave. Want het geestelijk karakter
dezer partij brengt mee dat zij zich
niet dienstbaar maken kan aan zekere
groepen uit ons volk, aan geen stedelijke-
aan geen plattelands-, aan geen ambte
naars-, aan geen kerkelijke groepen.
Het streven dezer partij is alléén:
te dienen geheel ons volk in al zijn
verscheidenheid, zijn richtingen en groe
pen. Haar streven is dus bij uitstek
nationaal. „God- Nederland en Oranje
Voor alles te belijden de Souvereiniteit
Gods over al het geschapene en Hem
te brengen den lof, de eer, den dank
en de aanbidding. Om Nederland te be
waren voor Ongeloof en Revolutie en
gedachtig aan de rijke historie onzes
lands ons volk te binden aan het vor
stenhuis der Oranjes.
Het geestelijke voorop, dan het stof
felijke, gedachtig aan het woord des
HeerenZoekt eerst het Koninkrijk
Gods en Zijne gerechtigheid en al deze
dingen zullen U toegeworpen worden.
Hoog staat dit ideaal.
Maar niet te hoog en tegen eiken
prijs moet bij dit ideaal volhard wor
den.
En die zich aangordt om mee te
kampen in den strijd om dit ideaal,
onderzoeke zich zelve nauw.
„Daar zijn er zoovel en uitgetrokken
in den morgenstond hunner bekeering,
en op hun vaandel hadden zij al het
„onoverwinlijk" geschreven en de
strijdbijl trilde in hun hand, maar
de avond vond ze als verslagen, vluch
tende krijgers. Daar zijn zoo vele vrucht-
boomen die de bebloesemde kruinen
heffen, als wilden ze zeggen„Groot
zal de zameling zijn!" maar één
enkele hagelbui schudt ze naakt"
Wie kent ze niet uit eigen omgeving
die in jonge jaren zooveel beloofden
Met laaiende geestdrift wierpen zij zich
op de studie der heilige beginselen en
trokken uit in vurige actie voor het
heilig ideaal. Maar als het volle leven
tot hen kwam, trok hun ziel naar het
stof, werden ze slachtoffers van het
materialisme, en hun zielelevenj ver
schrompelde in dorst naar goud, of
eer.
O, als de teleurstelling, de achter
stelling, de miskenning maar komt,
hoevelen bezwijken er niet, omdat zij
zichzelve en niet het heilig ideaal zagen.
Of zooals de man van wien we pas
nog hoorden, die zijn gave voor een
zeker terrein van Gods Koninkrijk terug
hield, omdat men zijn persoon miskend
had!
Inderdaad voor dezulken is onder
de strijders voor het Koningschap van
Christus op het staatkundig en maat
schappelijk erf des levens geen plaats.
Zij missen de geestelijke kracht voor
het Terar dum Prosim.
Christus is ons exempel. Hij heeft
zijn ziel tot een schuldoffer gesteld,
zichzelf overgevende tot volkomene
vernietiging.
In die volkomen zelfovergave moeten
ook zij leven die strijden om het ideaal.
Slechts één begeerte moet hun leven
beheerschen indien ik maar nuttig ben.
En dan is het loon groot. Voor
Christus gold het: Als zijn ziel zich
tot een schuldoffer gesteld zal hebben,
zoo zal hij zaad zien.
En de vrucht van dat zaad is groot
geweest. Hij heeft zichzelven een Kerk
gesticht over het rond der aarde, een
schare die niemand tellen kan. Maar
ook alle Christelijk leven dat wij nog
aanschouwen is vrucht van dat eene
schuldoffer. Alle licht dat nog in de
duisternis van het heidendom instraalt
komt van dat eene Licht der wereld.
Hier is in den vollen zin des woords
bewaarheid geworden„indien het
tarwegraan in de aarde niet valt, zoo
kan het geen vrucht voortbrengen.,,
Wie dan de banier van het Evan
gelie óók op maatschappelijk en staat
kundig terrein tegenover de revolutie-
vaan wil uitdragen beseffe wat van
hem gevraagd wordt.
Slechts de kaars die zichzelve ver
teert verspreidt licht om zich, slechts
het tarwegraan dat in de aarde valt
kan vrucht voortbrengen.
En dan, om dat alles alléén te
doen uit dankbaarheid
V L)e Vrije Universiteit.
De vorige week schreven wij een driestar
naar aanleiding van het Jaarverslag der Vrije
Universiteit waarin melding werd gemaakt van
«warme sympathie van broeders uit de Herv.
Kerk in den Ring Haringvliet voor onze Vrije
Deze passage gaf een Hervormde broeder
van Flakkee aanleiding zich tot ons te wenden
met een ingezonden stuk waarin hij de Her»
vormden waarschuwt tot inkeer te komen,
omdat «een krachtig steunen* van het Leer»
stoelfonds van den Geref. Bond z.i. meer op
hun weg ligt dan financieelen steun te bieden
aan de Vrije.
Daar deze broeder nog al vrij scherp uit den
hoek komt en in zijn schrijven enkele dingen
behandeld die met de zaak, waarom het hier
gaat, geen verband houden, meenen wij goed
te doen het uit onze kolommen te weren.
Wat natuurlijk niet zeggen wil dat wij van
zijn bezwaren geen notitie nemen.
Integendeel. Wij hebben zijn schrijven laten
lezen aan een man, die in onze Anti Rev.
Op den Uitkijfeu
Wegens ongesteldheid is onze Uitkijk-re-
dacteur verhinderd zijn wekelijkschen briefte
schrijven.
Wij meenen goed te doen het woord te
geven aan «De Standaard* die dezer dagen
schreef over de laatste dagen van Dr. A. Kuyper.
«De Standaard* weet het volgende mee te
deelen
De laatste dagen van Dr. A. Kuyper.
In de rubriek «van Week tot Week* van
het Geref. Jongelingsblad schrijft de kroniek»
schrijver over de laatste dagen van Dr. Kuyper.
Het citeert uit oude «Standaar«»nummers
woorden van «Bijltje*, mej. H. S. S, Kuyper
en oud»Minister Idenburg, waarin zij spreken
over het sterfbed van Dr. Kuyper.
«Zijn geloof bleef steeds helder. Toen het
spreken hem zwaar viel, wijl dan steeds ver»
moeiende hoestaanvallen volgden, kon hij zoo
veelzeggend en vol blijde verwachting den
blik hemelwaarts slaan, de rechterhand om»
hoog heffend. Zijn ziekbed was geloofsver»
sterkend voor hen, die hem verpleegden.Zoo
is hij van ons gegaan, gelijk hij onder ons
geleefd heeft,roemend in de kracht en genade
zijns Gods,* schreef oud»Minister Idenburg.
Weet ge, hoe ik er toe kwam, dit alles, en
nog veel meer, na te lezen in de boekjes «Dr.
A. Kuyper in Jezus ontslapen* van R C.
Verweijck en «De levensavond van Dr. A.
Kuyper« door H. S. S. en J. H. Kuyper al
dus vervolgt dan de kroniekschrijver.
Ik zocht een antwoord op de vraag «Is Dr.
Kuyper als Calvinist gestoven?*
Te Delft werd Zaterdag een Landdag van den bijzonderen vrijwilligen landstorm gehouden.
De officieele genoodigden werden op het Raadhuis te Delft door B. en W. ontvangen.
partij in de voorste gelederen staat en tevens
een plaats inneemt in de allervoorste rijen
van den «Gereformeerden Bond in de Ned.
Herv. Kerk« die óók behoort tot hen die voor
het Leerstoelfonds ijveren. Het doet ons ge»
noegen als antwoord aan den bezwaarden
broeder zijn opmerkingen, niet de onze te
mogen geven. Hij schreef ons
«Over deze dingen moet gepraat worden,
doch liever in besloten kring vertrouwelijk,
dan in het openbaar door middel van kran»
tengeschrijf. Er zijn fouten gemaakt, van
beide kanten. Van welken kant de meeste
en de grootste, staat niet aan ons om dat
uit te maken. Maar als er formeel en mate»
rieel, betreffende leer en leven, opmerkingen,
misschien aanmerkingen te maken zijn, moe»
ten we beginnen met elkaar te zoeken en niet
zeggen, dat we niets met elkaar te doen
willen hebben. De nood der tijden dringt,
ook wat betreft het Hooger onderwijs. Rome
staat eenerzijds en het ongeloof anderzijds,
en moet dan «de gereformeerde gezindheid*
(waarvan Groen spreekt) elkaar den rug
toe keeren Het zou verblijdend zijn indien
we op het terrein van het Hooger Onder»
wijs, waarvoor de strijd van 411e gerefor»
meerden moet gaan, elkander konden vin»
den. Daarom is en blijft onze leuzeEén
Hooge school op geref. grondslag voor 41
de Gereformeerden in Nederland. Daarom
niet met den rug, maar met het aangezicht
naar elkaar toeen 't is waar, dat de liefde
niet van één kant kan komen, wat ons moet
doen gevoelen, dat we naar Gods wondere
leiding in ons Vaderland op elkaar zijn
aangelegd, om elkaar te helpen en bij te
staan, waarbij de Heere meer dan één zegen
heeft.«
Een zonderlinge vraag, vindt ge.
Maar nog zonderlinger wordt het geval,
als ge deze vraag met een beslist «neen* ziet
beantwoord, nog wel gestaafd met een citaat
uit een brief van niemand minder dan wijlen
Jhr. Mr. A. F de Savornin Lohman.
'k Zal u niet langer in den droom laten.
Vraag en antwoord komen nu in het April»
no. van «Licht en Liefde*, maandblad van
Hilbrandt Boschma, vrij Evangelist te Ruurloo
schrijver van een aardig, als we ons niet ver»
gissen bekroond, zondagsschoolboekje, van
niet onaardig geschreven, en daarom des te
gevaarlijker, antimilitaristische propaganda»
lectuur, van geschriften met spiritische ten»
denzen, alsmede van een werkje «Op de
Rozenhoeve*, waarin de meening wordt ver»
kondigd, dat er na den dood nog kans is op
bekeering, de zoogenaamde «tweede kans*
Zie zoo, nu weet ge, wie Hilbrand Bosch»
ma is.
Zijn ideën betreffende een ontwikkings»
gang van het leven na den dood willen er
naar het schijnt, bij de menschen niet te
best in.
En nu zoekt hij naar geloofwaardige ge»
tuigen, in wier gezelschap hij zich plaatst en
dan uitroept: wat zeg je d'r vanl dat had
je zeker niet gedacht 1 of ik met mijn veel
bestreden standpunt gelijk hebl
Daar is Charles Kingsley, de beroemde
Engelsche christen»socialist, schrijver van «Hy»
patia*, die in zijn «De waterkindertjes* breekt
met «het strakke geloof aangaande een onbe»
weeglijke hemel en hel in het hiernamaals*
en het leven aan gene zijde des grafs in de
eerste plaats als een ontwikkelingsgang ziet.
Daar is oud»minister en «oud»hoogleeraar
aan de Vrije Universiteit* Jhr. Mr. de Savor»
nin Lohman. Hoe kwam hij er aan, de Ruur»
lo'sche Evangelist, zeg je, om aan dezen staats» j
man een exemplaar van zijn »Rozenhoeve«
te zenden? Hij heeft zeker gedacht: men
kan nooit weten hoe een koe een haas vangt.
En zoo waar hij ving 'm. Lohman schreef,
dat hij het heelemaal met den ouden boer,
die in dit boek het woord voerde, eens was,
en de daarin uitgesproken denkbeelden vol»
komen schriftmatig vond.
Als Lohman dat zoo geschreven heeft, zal
't wel waar zijn. 't verwonderd ons niet al
te zeer. Deze Chr. hist, staatsman heeft aan
het einde van zijn leven meerdere gedachten
neergeschreven, die met zijn Gereformeerd
verleden niet geheel strookten.
En dan «nog sterker* ja, daar is ook
Dr. A. Kuyper
Maar Hillbrandtbewijzen, bewijzen
Ja, antwoordt hij, die heb ik; ziehier een
brief van Lohman, waarin deze verklaart,
dat «ook Dr. Kuyper in het laatst van zijn
leven deze denkbeelden was toegedaan, maar
hij kon ze* niet meer uitspreken, omdat hij
dan zijn heele stelsel had moeten herzien.')
Dus is Dr. Kuyper, de groote kampioen van
het Calvinisme, niet als Calvinist gestorven^
Wat trouwens ook niet te verwonderen is'
I
40 cent per regel.
zc/e.poneerc/
Stoom ^ba&sfabriefc.
,p.
99
met bijzondere nauwkeurigheid vervaardigde
rooktabak. Onze veeljarige ervaring komt de
kwaliteit ten goede.
MORIAAN BAY munt uit in geurigheid
en zachten smaak.
40 cent per half pond.
NEEMT PROEF
Hoe kan iemand, als hij zelf bij eiken voetstap
al nader komt tot de donkere poort, zoo harde
leer eener eindelooze verdoemenis aanhangen I
«Hij kon het niet meer uitspreken, zelfs
niet meer voor zijn beste vrienden, omdat het
hun al te veel leed zou hebben gedaan, hem
op het laatste gedeelte van zijn levensweg
nog overvallen te zien door twijfel aan dat»
gene, wat hij jarenlang zoo onverbiddelijk
had vastgehouden. Een enkele was er, aan
wien hij het durfde openbaren, «den ouden
vriend en mede»arbeider
En de redacteur van «Licht en Liefde« gaat
voort te fantaseeren
«Mij dunkt, ik zie de beide hoogbejaarde,
geniale mannen bij elkaar zitten, beiden nu
van de hoogte des ouderdoms rustig neer»
ziend op het levensdal, dat ze samen onder
zooveel strijd hadden doorgewandeld en ze
konden het voor elkaar niet verbergen, dat
op deze hoogte des levens de perspectief der
wereld voor hen veranderd was.
«En wat ze toen op het laatst nog onder
elkaar besproken hebben wie zal het zeg»
gen Maar ongetwijfeld is dat het beste en
waarachtigste geweest, wat ze ooit op aarde
hebben gezegd*.
Ik zocht, ik zocht in de erinneringen aan
Dr. Kuyper's laatste levensdagen.
En ik vond er dit getuigenis van Idenburg
«Mij viel 't voorrecht te beurt, hem gedu»
rende de laatste maanden meermalen 's weeks,
en gedurende de laatste weken schier dagelijks,
te bezoeken. Ik heb dit geweldig sterke lichaam
zien sloopen en zijne krachten geleidelijk zien
verminderen. Ik heb hem gezien in oogen»
blikken dat het lichaam leed, en ook wel zijn