Orgaan
Antirevolutionair
voor de Zuidhollaedsche en Zeeuwsche Eilanden.
Kiespijn
Sa/nafühin
No. 3189
WOENSDAG 13 JANUARI 1926
40STE JAARGANG
IN HOC SIGNO VINCES
^eclame-iededeelingen.
W. BOEKHOVEN ZONEN
,411e stukke» voor de Redactie bestetnd, Advertenties® en verdere AdtaJnts tralie, franco toe te zenden aan de Uitgevers
Partijdag op Flakkee.
„Diepere Beginselen".
verdrijft men spoedig met
Uit de Pers.
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bij vooruitbeialing.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 8.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS
SOMMELSDIJK
Telef. Interc. No. 202 Postbus' No. 2
ADVERTENTIËN 20 cent, RECLAMES 40 cent, BOEKAANKONDIGING 10 cent per regel
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1.— per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan,
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 uur.
13 Januari hopen wij voor Flakkee
onzen politieken landdag te hebben. Het
kan een leerzamen dag worden, want wij
hebben veel te vragen.
Wij lezen wel onze Maas» en Schelde,
bode, maar in Intiemen kring, bij onze
vooraanstaande mannen ons licht op te
steken heeft iets aantrekkelijks. Daarom
verwachten wij velen onzer op de ver.
gadering der Hulpcentrale, waarin alle
leden van de aangesloten Kiesvereeni.
gingen toegang hebben om met onze
Voorz. en Secretaris van het Prov. Co.
mité van gedachten te wisselen. De dag.
verdeeling denken wij als volgt te houden
Van 10—12uur, Zondagsschoolgebouw,
alleen de bestuursleden (zie art. 9 in het
Statuut).
Van 1.30-3 uur vergadering met de
Hulpcentrale en de Voorz. en Secr. van
het Prov. Comité.
Van 3.30- 6 uur openb. verg. met debat.
Onderwerp i »Tot de Oude Paden«.
Spreker t het lid van Ged. Staten, de
heer de Wilde.
De Voorzitter,
C. WARNAER, Dirksland
In het antwoord, dat de Roomsch Kath.
Staatspartij gaf op de vraag of zij samenwerken
wilde met de Vrijzinnig democraten en de
Sociaal democraten aan de vorming van een
Kabinet, wees deze partij er op dat »de diepe re
beginselender R.K. partij voorshands zich
verzetten tegen een samengaan met de soda»
listen.
Ongetwijfeld spreekt in dit antwoord een
{qja^doek getuigenis en het is zeer te wenschen,
dat deze diepere beginselen ten allen tijde
zoodanig de R.K. Staatspartij beheerschen zul»
len, dat een samengaan met Rood, zooals in
België, tot de onmogelijkheden blijft behooren
Intusschen dringt de vraag naar voren «wtlke
zijn deze diepere beginselen
De heer Schaper tracht in Het Volk hierop
een antwoord te geven Hij zegt»die «die»
pere beginselen« zijn blijkbaar van theologi-
schen aard. Op gror.d daarvan werken ze (de
R.K.) liever met de Anti.Revolutionairen en
Christelijk»Historischen« En even verder zegt
hij»Met deze protestantsche politici hebben
zij zoogenaamd «diepere beginselen« gemeen
alhoewel zij elkander juist om die beginselen,
van den godsdienst bestrijden en hekelen
Wij gelooven niet, dat de heer Schaper hier.
mee het juiste antwoord gegeven heeft.
Zeker, tegenover het ongeloof en de Gods.
ontkenning hebben de R.K. en de protestan.
ten theologische beginselen gemeen, houden
beiden vast aan de Apostolische Geloofsbe.
lijdenis, doch wat verder de theologische be»
ginselen betreft loopen deze zoover uiteen, dat
er van een samengaan in dit opzicht schier
geen sprake zijn kan. Het is dan ook niet dit
wat de R.K. liever de zijde der protestantsche
groepen kiezen doet, dan samengaan met de
socialisten.
Het zijn wel terdege de diepere beginselen
van het staatkundig leven welke de R K. Staats,
partij vooralsnog binden aan de Rechterzijde
en tegenover de manneh der Revolutie.positie
kiezen doet. Het lezen van het bovenbedoelde
artikel van den heer Schaper toont dit reeds
duidelijk aan. In zijn artikel toch wijst de
heer Schaper op enkele uitspraken van Kerk.
vaders, Pausen en Bisschoppen die het Kapi»
talisme veroordeeld hebben en het «alle goe.
deren gemeen« gepredikt zouden hebben En
dan zegt de heer Schaper «Het zou voorwaar
geen wonder geweest zijn als de Katholieken
juist krachtens deze diepere beginselen met
ons hadden willen samenwerken«.
Daar hebt ge het verschil tusschen Sociaal,
democratische en de Rechtsche groepen. De
Sociaal.democratie kent geen dieper beginsel
dan het historisch materialisme en de mate.
rialistische toekomst. Voor hem wordt het
geheele leven beheerscht door de stof en is
het stoffelijk privaat bezit de bron van alle
ellende. Dit is in wezen het diepere beginsel
waardoor het Socialisme zich beheerschen laat.
Het einddoel van het Socialisme is dan ook
wat de heer Schaper in hetzelfde artikel zegt
«dat het internationale kapitaal op internatio.
nale basis moet worden overmeesterd®.
Het spreekt echter vanzelf dat de R.K. Staas.
partij zich door dit diepere beginsel niet leiden
laat Krachtens haar historie en organisatie op
Staatkundig terrein is zij gehouden te leven
en te arbeiden uit een principe van tegenover
gesteld gehalte. De R.K. partij verwerpt het
historisch materialisme en evenzeer ontkent
zij dat het menschelijk geluk afhankelijk is van
uitsluitend stoffelijke factoren. Tegenover het
diepere materialistisch beginsel der Sociaal,
democratie stelt de R K. partij een geheel
andersoortig «dieper® beginsel.
Wij herinneren aan een bekende rede, welke
de Paus tot de Katholieke Italiaansche studen.
ten gehouden heeft nog niet zoo lang geleden,
over het probleemDe Katholieke in het open
bare leven In deze rede wees de Paus er op
dat «de groote lijn der politiek voorgeteekend
is, door den goddelijken Leermeester toen Hij
zeide«Geeft den Keizer wat des Keizers en
God, wat Godes is«, en ook de apostelen
hebben het gebied der politiek betreden, toen
zij leerdenAlle macht komt van God«.
Men gevoelthier wordt een der diepere
beginselen der staatkunde aangewezen van een
partij die daardoor lijnrecht tegenover de so»
ciaal.democratische komt te staan. Dit is geen
theologisch beginsel maar wel terdege een
staatkundig principe.
Hier wordt de hoofdpilaar van ons staat,
kundig gebouw aangewezen, n 1. het Gezag.
In dit beginsel belijdt de R.K. Staatspartij
met de beide andere rechtsche partijen, dat
alle gezag is uit God en verwerpt zij diens,
volgens het grondbeginsel der Sociaal.demo»
cratie, die het staatkundig gebouw optrekt op
den leer der Volkssouvereiniteit.
Maar wanneer de R.K. Partij spreekt over
diepere beginselen dan zijn er meer dan alleen
de Gezagskwestie.
En dan denken we aan hetgeen Brummel.
meikamp eens schreef over de diepere begin,
selen onzer staatkunde. In zijn werk«Voor
het Gemeene Bests spreekt Brummelkamp over
«het huis met de zeven pilaren«. Deze zijn
het Gezag, het huisgezin, het huwelijk, de ar.
beid, de rustdag, het Vaderland en de onder,
linge welwillendheid. Deze zeven zuilen zijn
volgens de Rechtsche groepen de draagsters van
ons Staatkundig gebouw. En wanneer wij nu
deze diepere beginselen waaruit de Rechtsche
groepen leven eens nauwkeurig beschouwen
en daartegenover stellen wat het «diepere® be.
ginsel der Sociaal.democratie is, dan blijkt
het dat juist het socialisme er zich op toe
legt om deze zeven hoofdzuilen onzer samen,
leving te ondergraven. Dit geesteskind der
Fransche Encyclopaedisten randt het Godde.
lijk Gezag aan, verwoest het huisgezin, ont.
heiligt het huwelijk, vloekt den arbeidt, be=
spot den rustdag, hoont de Vaderlandsliefde,
en belacht de onderlinge welwillendheid, met
zijn zang«Wij hebben lang genoeg bemind,
wij willen eindelijk haten
Het gaat hier dus niet over een theologische
kwestie, zooals de heer Schaper wil doch wel
zuiver om staatkundig princïepes. Want wat
betreft de genoemde hoofdzuilen van ons
staatkundig leven zooals Brummelkamp die
opsomt, stelt de R.K. Staatspartij zich aan de
zijde der protestantsche groepen. Zeker op
het eene beginsel legt het meer den nadruk
dan op het andere en is het wel op het punt
van de heiliging van den Zondag, dat zij de
meeste nonchalance betoont, doch daarentegen
biedt zij voor de overige grondbeginselen
een des te hechter bolwerk. Zij bloeit op uit
het princiepe dat alle gezag is uit God, zij
beschermt het huisgezin, zij eischt in haar
program van beginselen«handhaving van
de Christelijke beginselen in de huwelijkswet.
geving«, zij eert den arbeid en zegt in haar
program de sociale vragen zijn in de eerste
plaats zedelijke vragen en alleen in den geest
van het Christendom kunnen zij tot een goede
oplossing worden gebracht. «Godsdienst, huis.
gezin en eigendom zijn de van God gewilde
grondslagen der maatschappij.® En toch ook
zij wijdt in haar program een paragraaf over
de Zondagsheiliging, waarin zij zegt«Met
alle ten dienste staande middelen worden de
heiliging en viering van den Zondag bevor.
derd en de Zondagsrust verzekerd®. En tegen,
over de minachting der sociaal.democratie
voor alle vaderlandsliefde getuigt zij in haar
beginselprogram«Als getrouwe onderzaten
van het Huis van Oranje, als trouwe aan.
hangers van het Koningschap en van de Grond,
wet, meenen zij in 't belang van Vorstenhuis
en Vaderland te handelen door op wetgevend
gebied aan die maatregelen hun kracht te
wijden, die kunnen strekken tot bevestiging
van onze Nederlandsche rechten en vrijheden,
tot beter en vaster vervulling van ieders plicht,
tot meerdere ontwikkeling en meerdere bloei
van het geheele volk en vooral tot versterking
van den band tusschen Vorstenhuis en Natie
naar het woord van Z. M. Koning Willem III
«Oranje en Nederland, onder Gods zegen vrij,
onafhankelijk en een 1
Hier hebt ge de «diepere beginselen« op
grond waarvan de R.K. Staatspartij in volle een.
stemmigheid verklaarde vooralsnog niet met
de sociaal.democratie samen te kunnen wer»
ken. Op grond van deze diepere beginselen
welke de R.K. partij met de andere Rechtsche
groepen gemeen heeft, geeft zij thans nog de
voorkeur aan samenwerking met de Ani.Rev.
cn Christel. Hist.
Zouden deze partijen dan niet, met de we.
tenschap, dat tenslote deze diepere beginselen
de «zeven pilaren® zijn waarop ons Staatkun.
dig gebouw rusten moet wil het niet van zijn
Bezuiniging gewenscht.
Een voorbeeld uit de praktijk.
En, omdat men van de overzijde nogal eens
afgeeft op het bizonder onderwijs dat zoo
enorm veel geld kosten zou. stellen we op
den voorgrond, dat dit voorbeeld ligt op 't
gebied van het Openbaar onderwijs.
De lezer kent de Zaanstreek
Zaandam, Koog a. d Zaan, Zaandijk, Wor.
merveer, Krommenie, al die gemeenten
loopen in elkaar, maar elke gemeente is zelf.
standig, regelt dus bet openbaar lager onder,
wijs zelf en, naar we meenen te weten zijn
de voorstanders van 't bizonder onderwijs in
de gansche streek verre in de minderheid.
Het is Noord.Holland boven het IJ 1
Nu heeft, bleek dezer dagen uit de pers,
elk dezer vijf gemeenten een openbare mulo»
school.
Zaandam en Wormerveer hebben een keu.
rig ingerichte, maar ook goed bezette school,
die dus haar geld waard zijn.
Anders echter de andere drie 1
Krommenie en Zaandijk hebben kleine
schooltjes elk met drie leerkrachten waarvan
er één, straks misschien twee door de gemeente
zelf moeten worden betaald, zoo gering is 't
aantal leerlingen.
Koog a. d. Zaan spant de Kroon.
Daar is een mulo«school met drie leerkrach»
ten en in 't geheel IS leerlingen.
Vraag niet, wat elke leerling kost.
Zoo iets kan ook niet blijven bestaan.
H M de Koningin te Rossumbelangstellend informeerende naar de toestanden bij de bevolking
positief.ch riste! ij ken grondslag beroofd worden,
alles doen wat in hun vermogen is, desnoods
met terzijdestelling van eenige «lievelingswen.
schen« om de R.K.»partij aan zich verbonden
te houden om alzoo de handhaving der chris.
telijken grondslag in wetgeving en bestuur te
verzekeren
Een persoonlijk woord van H. M. de Ko
ningin tot haar Volk.
Elders in ons blad vinden onze lezers wat
dit persoonlijk woord van onze geëerbiedigde
Landsvrouwe inhoudt.
Wij wijzen hier op de laatste zinsnede van
dit Koninklijk woord, waar H. M zegt
^Kennende de kracht, die er van uitgaat zich
gedragen te weten door gemeenschappelijk ge-,
bed, zoowel voor de door den watersnood ge
troffenen als voor de verdedigers onzer dijken,
zullen allen zonder onderscheid een wensch van
mij vervullen, wanneer zij zich daarin met mij
vereenigen
Wij hebben een Vorstin, Die BIDT 1
Meer nogWij hebben een Vorstin, Die
óók Haar Volk opwekt met Haar het gemeen,
schappelijk gebed op te zenden tot God Al.
machtig.
Een telg der Oranjes.
Van een Oranje die een verbond sloot met
den Potentaat der potentaten.
Van een Oranje, die te midden zijner sol»
daten God bad in den Vrijheidsoorlog.
Van een Oranje ook, die bad en streed voor
«Godsdienst en Vrijheid«.
Wat onderscheidt ons boven zoovele andere
volken, die deze genade missen moeten
Nederland: bid dan met Uwe Vorstin 1
En Ged. Staten van N .Holland, hoewel
verre van »Rechts« hebben dan ook de be.
sturen dezer gemeenten om de ronde bespreek
tafel bijeengebracht, om zoodoende te komen
tot een tweetal flinke scholen, waarmee de
gansche streek geholpen is en die ook door
gansche streek worden onderhouden.
Het is te hopen dat dit lukt.
Ons zit het als natie in den weg, dat we
vaak zoo weinig tot samenwerking kunnen
komen.
Dit geld ook voor 't bizonder onderwijs.
Als er eens over 't gansche land een uit»
gebreid onderzoek werd ingesteld, wkt er op
't gebied van 't openbaar en 't bizonder on»
derwijs zou kunnen worden bezuinigd door
betere samenwerking, men zou rare dingen
hooren.
■»Algemeene, economische catastrophes.
'n Catastrophe is een reuzeramp.
En economisch doelt op 't bedrijfsleven.
Bij de wisseling des jaars beschreef decor,
respondent van het Hbl. te Berlijn den toestand
van het Duitsche bedrijfsleven en als ge dkt
leest slaat u de bange schrik om 't hart en
ge vraagt, wat dit worden moet.
Ja, óók voor de bedrijfsleiders
Al weten die niet zelden eenige scheiding
te maken tusschen hun persoonlijke en hun
bedrijfszaken.
Maar 't ergst is 't voor de arbeiders
Nóg erger dan Engeland is nu ook Duitsch»
land door de werkeloosheid aangetast. Ziehier,
wat de bedoelde correspondent er van zegt
Zóó, als een operatie op leven en dood
dient men het saneeringsproces tebeschouj
wen, dat het Duitsche bedrijfsleven op het
oogenblik doormaakt.
Wij, neutrale waarnemers, kunnen het,
rustig ontledend en analyseerend zoo be»
schouwen. Maar men kan deze objectiviteit
niet verwachten van het Duitsche volk, dat
de dupe is van de geweldige crisis en aller»
minst van de naar schatting anderhalf mil»
lioen werkloozen, die ten gevolge van dit
genezingsproces in de diepste ellende zijn
gedompeld. Hun heeft het jaar 1925 slechts
armoede en ontbering gebraght en het is
begrijpelijk, dat zij met zeer bittere gevoe»
lens de wisselings des jaars tegemoet gaan.
Vrouw en kinderen lijden honger en koude,
omdat er immers niets te verdienen valt en
de werkloosheidsondersteuning zoo krap is
afgepast, dat het waarlijk een wonder mag
heeten dat het niet al reeds lang tot honger»
opstootjes en plundering is gekomen.
Dat schrijft geen communist.
Ook niet een socialist.
Dat schrijft een bezadigd liberaal.
Men kan er aan zien, hoe land na land
nog zuchten onder de gevolgen van oorlog,
inflatie enz. enz.
Geve God voor 1926 tenminste alvast éénige
verbeteringhet hart krimpt u ineen, als ge
deze ellende leest.
40 cent per regel
7^ MIJN HARDT
Buisje 75ct.8ij Apoth.en Drogisten
V Overdaad van weelde.
En daarom doet het zoo schrijnend aan,
wanneer in een stad als Berlijn en in zoovele
grootere en kleinere plaatsen het weeldele ven
van de enkelen, die 't betalen kunnen naar
geen grenzen vraagt en de hongerlijders tot
't uiterste tergt.
Ook de man van Hbl. werd door de schrille
tegenstelling getroffen en zoo schreef hij ook
Morgen wordt het oude jaar uitgeluid.
Met oesters en kaviaar, met kreeften en
truffels, met reebout en champagne I De
groote hotels, de voornaamste restaurants,
wekken 't publiek per advertentie op, vroeg»
tijdig tafels te bespreken. In extenso worden
de uitgebreide menu's gepubliceerd. Prijs
per couvert 30 Mark, 35 Mark, 40 Mark.
Zónder wijn natuurlijk. Die komt er nog
extra bij
En dat in een tijd, waarin honderddui»
zenden, millioenen arbeidersgezinnen dól
gelukkig zouden zijn als zij zich voor één
keer den buik eens konden vóleten Veertig
Mark voor een Sylvestersoupertje 1 Maar
weet men dan niet, dat een werklooze van
veertig Mark een heele maand met zijn gezin
moet rondkomen Schaamt men zich niet
om in dezen tijd van nood en ontbering
zulke menu's te publiceeren, terwijl men
toch weet dat honderdduizenden zelfs geen
droog brood hebben
Voeg daarbij de lokkende weeldeuitstallio»
gen in de voornaamste winkels en den op»
dringenden luister, waarmee allerlei voorname
plaatsen van vermaak reclame maken.
Alle soberheid is hier zoek.
Aan den eenen kant overdaad van genot,
wkt het ook kost.
Aan den anderen kant gebrek en ellende
voor vele honderdduizenden het lijkt soms
op een spelen met vuur
P. A. D(iepenhorst) schrijft in «De Rott.®
over
»Het wassende water*.
Wel op pijnlijk gunstig oogenblik verscheen
de boeiende roman van Herman de Man,
«He/ wassende waters, die ons in het laatste
hoofdstuk geeft die aangrijpende schets van
de verschrikkingen, welke de overstrooming
brengt over de bevolking rondom de Lek.
Honderden en duizenden voelen thans aan
den lijve wat geduchte vijand nog immer onze
lage landen in den watervloed bedreigt.
Naast lof over liefdevolle deernis, die groot
leed verzachtte, wordt ook vernomen kritiek
op verkeerd beleid dat ongenoegzaam verweer
tegen de veroorzaakte rampen bewerkte. Het
rijksbestuur werd door sommige organen in
gebreke gesteld omdat in der jaren loop te
