Antirevolutionair Orgaan voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsche Eilanden. De Warmte IN HOG SIGNO VINCES WOENSDAG 29 JULI 1925 40ste JAARGANG Gemeenteraad. W. BOEKHOVEN ZONEN Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie, franco toe te zenden aan de Uitgevers Leve het Heidendom?? Reclame^ededeelingen. V Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG. ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 cent bij vooruitbetaling. BUITENLAND bij vooruitbetaling f 8.50 per jaar. AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT. UITGEVERS SOMMELSDIJK Telef. Interc. No. 202 Postbus No. 2 ADVERTENTIÈN 20 cent, RECLAMES 40 cent, BOEKAANKONDIGING 10 cent per regel. DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1.— per plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte, die zij beslaan. Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 uur. y>Het kopstuk der Reactie Dat is natuurlijk de heer Colijn. 't Is bij de S.D.A.P, 'n mechaniek Zeg »reactie«, - alles roeptHui 1 Zeg »democratie«, volgt een ovatie 't gaat als een gramafoon, zoo grif en glad. En nu is Colijn «aangezochte 5 Heeft daarvoor de S.D.AP. op 1 en ook nog op 2 Juli zich schor geschreeuwd in over» winningsroes en geroepen «De vlaggen uit 1« Heeft daarom Schaper, tóch al gallig van» wege de hoofdmanskeuze in de »roode« Ka» merclub, met zooveel nadruk in «Het Volk« geschreven, dat Colijn's ministerschap een kaakslag zijn zou in 't aangezicht der Demo» cratie 1 En wordt het nu tóch Colijn Men kan zich toch niet laten bespotten. En daarom fluks 'n Manifest 1 Aan de Arbeiders in Nederland. Wat men eigenlijk wil om Colijn te weren, Q ons een raadsel. Protesteeren, nu ja I -Maar als Colijn nu tóch een kabinet vormt en eenvoudig zegt 1 «Straks in 't Parlement, in de Kamer, ben ik te spreken 1*dan staat men daar wèl. Den mond vol heete brij. Maar men brandt zichzelf de tong. Alleenlijk heeft het volk kleine »v« er alwéér 'n papiertje bij, om er een socialis» tischen toeter van te rollen het Manifest 1 Steek op de Koningin.. Zie, dat vind ik min. Dat men nu ons aanvalt en scheldt en met name onze voormannen, wij zullen het dragen. Maar dat men de Koningin Neen, zij wordt niet genóémd. Daar passen de schrijvers wel voor op. Maar ze staat toch wel degelijk in dat Ma» nifest. Lees b.v. deze regelen slechts V^' «Na een verkiezingsuitslag, die duidelijk in democratsiche richting wijst, het kopstuk van de reactie tot kabinetsformatur aan te wijzen, is een ware hoon op de uitspraak van het kiezerskorps«. Geen woord over de Koningin Kunt ge begrijpen 1 Wie wijst den kabinets» formateur aan De Koning(in) volgens de Grondwet. Wie hoont dus de uitspraak van het kiezerscorps 't Antwoord ligt voor de hand. Eén van tweeën. Stel eens, de heer Colijn slaagt. Komt met een kabinet voor den dag. Dan is dat, mijne heeren van de S.D.A.P, volgens u «een hoon op de uitspraak van het kiezerscorps«. Welnu, waar zit die «uitspraak*? In levenden lijve, straks op 't Binnenhof, met September. Welaan! dan de proef op de som. Laat dan direct de heer Albarda, uw nieuwe voorzitter een motie indienen «De Kamer van oordeel, dat de keuze van den heer Colijn tot Kabinetsformateur en het optreden van dit ministerie is een hoon op de uitspraak van het kiezerscorps, gaat over tot de orde van den dag*. Is dan uw woord wéarheid dan neemt de Kamer natuurlijk die motie aan. En dan is Colijn vanzelf wèg.: Dan blijft hij geen dag. Maar wordt u motie verworpen, dan Itégt gij met uw «uitspraak van het kiezers» corps«, ik weet er geen beter woord voor. HET »MOOIE« HEIDENDOM. Af en toe hebben we ervan verteld. De bekende hoefijzer»correspondent van het Hbl., de heer Elout, maakte een reis door den Indischen archipel, 'n echte vliegreis en is onder de bekoring van het heidendom gekomen. Die leuke, lieve, naïeve heidenen 1 Die Balische Hindoes, met hun prachtige tempels en kinderlijken godsdienst, van hun woeste dansen en levende»kuikens»eterij zweeg hij maar moet je die prachtmenschen in een kale afgescheiden kerk bijeenbrengen, de nu zoogoed als naakte lichamen met een voegzaam kleed bedekt,'t zou honderdmaal jammer zijnl En dan die Toradjo'sl Die als 't ware leven met de geesten hunner voorvaderen' o! zoo knus en gezellig 1 al leven ze dan dag en nacht ook in de vrees, dat ze die geesten vertoornen zullen en deze zich zullen wreken. Breng die menschen geen christendom. Ze hébben immers hun eigen religie Aldus deze vaderlandsche scribent. En dag op dag keken we al uit naar 't be» richt dat de man op Bali een landhuisje be» trokken had of op Celebes onder de hoede der geesten was gaan wonenoch 1 voor wie er met wat inlandsche kost tevreden kan zijn is 't leven er niet duurvan 't klimaat kun je er wel in een zwembroekje loopen, dus dat is voor je kleeren nihilje plant wat sago» en kokosnooten-boomen en je hebt 't geluk op aardel Maar hij kwam terug 1 Naar 't land van nevels en Christendom HET WAS KRAS! Intusschen, het was wèl kras I Wat hier in Nederland geschreven wordt, dat komt ook in Indië langzamerhand publiek en al zouden dan, misschiende Balineezen en de Toradjo's er zoo gauw niet van hooren, op Java zouden millioenen Mohamedanen, die hun eigenen pers hebben er zeer zeker wèl van hooren. En de vele Chineezen eveneens. En vele anderen met hen. En al deze menschen zouden minachtend de lip krullen en zeggen 't Loopt met dat Christendom toch op 't laatst, als me daar een christen want al wat »blank« is, [dat is voor hen »christen« uit het verre Nederland hier komt en naar huis schrijft, dat ze maar geen zendelingen moeten sturen, omdat die ons maar ongelukkig zouden maken En de meer ontwikkelde moslins op Java zeggen Allah is zéér groot 1 Ziehier een chris» ten die zegt dat de zendelingen zich maar met het lichaam, in hun ziekenhuizen moeten tevre» den stellen en vooral niet te veel van den Christus moeten getuigen. Geen wonder, dat hier protest rees. Allereerst uit de kringen der Zending. Die zijn natuurlijk op de hoogte 1 Die kennen het heidendom door»en»dóór, uit jaren» en jarenlange ervaring. Die gloeiden van verontwaardiging, dat iemand, die eens een paar dagen door de streek heenvloog, met zulke partijdige en eenzijdige voorstellin» gen kwam. Die namen het voor de Zending op. KERMIS»ERVARING. Nu zou men kunnen vragen Is die meneer dan een leugenaar Dat wil zeggen, iemand die opzettelijk, tegen alle beter weten in de zaken scheef en verdraaid voorstelt en dingen vertelt, waarvan hij wéét, dat 't klare leugens zijn? Zoo moet ge 't u stellig niet voorstellen. Laat ik een voorbeeld mogen bezigen. Jaren geleden fietste ik eens op een mooien zomermiddag door het dorp X, waar 't juist kermis was. Door de drukte moest ik afstappen. Fiets aan de hand ging 't nu langzaam door de dorpstraat En ik moet eerlijk zeggen, wat ik daar in die tien minuten zag, dat was een blij volks» feest, waarop niets ongebondens voorviel. Flinke kramen en een net kooperspubliek. 'n Wafelkraam, waar 't fijn rook. 'n Paar restaurants, waar men rustig zich wat laafde. Vele slentenaars, die 't moois bekeken'n mallemolen met blijë kinders, maar ik hoorde geen vloek en zag niets dat niet voegzaam was, een «nette* kermisviering. Maar wat zou de kenner er van zeggen, als ik op grond van die fietservaring nu een gloeiend artikel was gaan schrijven ter verheer» lijking van de kermissen in Nederland, opwek» kende om de menschen toch hun onschuldig genot te laten en op te houden met alle actie tot afschaffing van de kermisvolk en kermis passen bij elkaarlaat ze daarom samen en verbied van Overheidswege eiken aanval op de kermis, die immers maar onrust en verdeeld» heid brengen zou onder het, deze oude instel» ling minnende volk? Zou de verontwaardiging niet Jgroot zijn en zou ik niet terecht van schier onvergeeflijke lichtvaardigheid beschuldigd worden Nu, zóó stel ik me voor, moet ge ook het schrijven beoordeelen van dezen liberalen scribent. *i TEGENSPRAAK. Waarom ik hierop terugkom Vanwege een merkwaardigheid, die zeldzaam is. Het «Handelsblad, «het* blad, waarvan de heer Elout vele jaren lang een zeer gewaardeerd medewerker is, schreef kort daarna een pootig hoofdartikel, waarin het zijn eigen mederedac» teur zóó kras op de vingers tikt, dat hij 't in Indië of onderweg naar het vaderland, waar hij 't artikel maar gelezen heeft, danig moet hebben gevoeld. Het »Hbl.« is een liberaal blad. Maar het neemt flink en royaal de partij op vóór de Zending en tegen den zendings» belager. Natuurlijk niet in de éérste plaats uit godsdienstige overwegingen, maar met het oog op beschaving en welvaart. We komen daar in een tweede stuk nader op terug. 't Is een van de schoonste getuigenissen voor de Christelijke Zending in onze Oost, die we in jaren lazen en het zal voor elk op» recht zendingshart onder onze lezers een ware blijdschap en verkwikking zijn. Op de Vingers getikt. Laten we nü eens zien, wat het «Hbl.«zelf tegen de stukken van zijn medewerker, den Oost»reiziger»anti»zendingsman had in te bren» gen. En dan herinnert het blad in de eerste plaats aan punt drie van het regeer»program van wijlen den gouv.»generaal Van Heutz Tegenover de zending worde met wel» willendheid opgetreden en haar, waar mo« gelijk, zonder prijsgeving van het neutraal karakter van den staat, daadwerkelijke steun verleend. Die steun worde geschonken, zedelijk door wegneming van onnoodige belemmering en onthouding van bemoeilijking van den zendingsarbeidstoffelijk door geldelijke tegemoetkoming, waar de zending een ge» deelte der overheidstaak op maatschappelijk terrein verricht. Dit was het oordeel van Van Heutz. Dat te meer waarde heeft, omdat deze groote Nederlander allerminst een der »onzen« is geweest. Met dit programpunt, dat er alvast wel wat anders uitziet dan de anti»zendingsartikelen van den, heer Elout verklaart het »Hbl.« gaarne in te stemmen. Niet alzoo de anti»zendingsmenschen. Men weet, hoe die redeneeren «Laat elk toch z'n eigen godsdienst, als»ie daar gelukkig mee is en dring hem niet iets vreemds op, dat het volk niet eigen is Laat de Baliërs hun pracht»religie. En de Toradjo's de bange vrees voor de geesten der vaderen 1 Hierop antwoordt het »Hbl.« Diezelfde menschen, die het»laseinjeder selig werden nach seiner Facon« laat ieder op z'n eigen manier zalig worden voor» staan, zullen vermoedelijk, wanneer zij zich van hun plicht als mensch bewust zijn, het bijgeloof in eigen kring zoo krachtig mo» gelijk onderdrukken, juist als bedreiging van het geluk der betrokkenen. En toch zouden zij in verre streken, waarvoor zij ook medeverantwoordelijk zijn, het bijgeloof tot religie verheven gehandhaafd willen zien, ter bestendiging van het geluk dier men» schen Men kan zich van dat »geluk« wel eenige voorstelling maken, wanneer men denkt aan de voortdurende vrees, waaronder die lieden met het oog op de hen te allen tijde be» lagende geesten gebukt gaan, aan grappen» makerijen, zooals het koppensnellen, die zij aan hun godsdienst hebben te danken. Ontnéémt de Zending »geluk«? Of bréngt en bevordert zij het Die vraag wordt nu nagegaan. Natuurlijk, dat hebben we in een liberaal blad niet te wachten, is hier geen sprake van «geestelijk*, maar alleen van «stoffelijk geluk«. DusBrengt de Zending de menschen, waar zij het volksleven beheerschen gaat, maat» schappelijk vooruit of achteruit? Welnu, laat de praktijk spreken. Dat doet ook het Hbl.men leze In «Mijn ambtelijk verleden«, een auto» biografie van den oud«gouverzeur van Su» matra's Westkust, den heer De Munnick, die in zijn 36»jarige Indische loopbaan, ook het bestuur over Menado had gevoerd, kan men het volgend getuigenis aantreffen «Toen ik in Mei 1883 te Menado kwam, was de zending nog geen 60 jaar in de Minahassa werkzaam, en als gewezen resi» dent van Ternate de met de Minahassers stamverwante Alfoeren van Halmaheira ken» nende, was het groote verschil in beschaving van deze twee volken voor mij recht dui» delijk, vervulde hetgeen ik in de Minahassa zag, mij met eerbied voor het werk der zendelingen. Zij hadden in dat betrekkelijk korte tijdsverloop wonderbaar veel tot stand gebrachteen in beschaving zeer achterlijk heidensch volk opgeleid tot het nu meest ordentelijk, meest beschaafde ras van onzen Archipel*. Schooner getuigenis, en dat nog wel van iemand die wat zijn beginsel betreft, «neu» traal* tegenover de Zending staat, zal wel zelden gegeven zijn. Sjc "5c Rest dan nu nog deze vraag Dit geldt wèl voor primitieve streken, maar geldt dit nu ook voor het Hindoeïsme op Bali en voor den Islam. Eerst dan de kwestie van Bali. goedschiks plaats, omdat er te velen belaDg hebben bij het voortbestaan Daarvan zegt het Hbl. Uit ethnographisch oogpunt merkwaardig, als eenling op zijn gebied in den archipel, heeft Bali die merkwaardigheid, een eigen cachet, kunnen behouden door de jarenlange onafhankelijkheid, waarin het werd gelaten. Maar daarvan maakte het een zoodanig ge» bruik, dat zelfs een Van Kol, na een bezoek aan het eiland, schreef, het een zegen voor het land te zullen heeten, indien het goed» schiks onder ons rechtstreeks bestuur zou kunnen worden gebracht in het werkelijk leven hebben zulke dingen echter helaas nimmer zijn, die van oude, rotte toestanden. ^elnu, Bali is sinds eenige jaren onder rechtstreeksch bestuur, èn zegt het Hbl. als wij nu de Zending beletten er te werken dan gaat de Islam het doen Islam dus dan Christendom. Wel, zegt het Hbl. ronduit En de keuze tusschen Islam, ondanks zijn mogelijke evolutie, en het Christendom is voor ons niet moeilijk. Wij houden het bij het zekere voor het onzekere. Wij achten het bovendien niet uitgesloten, dat het Balische volk, met behoud van eigen karakter, zich, naar het voorbeeld van zending of missie, de sociale eigenschappen, aan de christelijke opvattingen ontleend, zal weten eigen te maken, waardoor het de ge» schiktheid zal verwerven voor de moderne samenleving. Als hiermee «zeker iemand* niet een ge» voelige tik op z'n vingers heeft gehad, dan weten wij er niets meer van 1 40 cent per regel. veroorzaakt Slapeloosheid, maakt Benauwd en Onrustig. Mijnhardt's Zenuwtabletten maken Kalm en geven U een Verkwikkenden slaap. Buisje 75 c. Bij Apoth. en Drogisten. VERGADERING van den Gemeente» raad van MIDDELHARNIS op Vrij» dag 24 Juli des nam. half 3 uur. De Voorzitter, Burgemeester den Hollander opent de vergadering met gebed, waarna de notulen der laatste ledenverdering worden voorgelezen en onveranderd worden vastge» steld. De heer DORSMAN (Volksbelang) vraagt voortaan de namen der tegenstemmers ook te notuleeren. De SECRETARIS verzoekt dan duidelijk het vóór en tégen te laten hooren. Enkele ingekomen stukken worden ter ken» nis der vergadering gebracht. Het verslag van den toestand der gemeente over 1924 ligt voor de raadsleden ter visie. De kas van den gemeente=ontvanger is na» gezien en in orde bevonden. In kas was f 14678,94. Van de Kroon is bericht ingekomen dat het besluit van Ged. St. inzake de forenzen«aan» slag dezer gemeente tegen den heer A. A. Mijs te Sommelsdijk, tegen welk besluit de Raad in beroep gegaan was, wordt gehand» haafd, daar niet vastgesteld is dat ae heer Mijs, als directeur der N. V. Palland»polder meer dan 90 dagen in deze gemeente werk» zaam is. De heer Jüch vraagt van den grond naast zijn woning 3l/2 Roede te mogen koopen voor den bouw van een winkel. B. en W. stellen voor daarop thans niet in te gaan, doch af te wachten tot beslist kan worden wat het beste met dezen grond gedaan kan worden. De heer Geelhoed vraagt 625 M2 in erf» pacht beneden aan het Zandpad bij het Geref. Weeshuis. B. en W. stellen voor dit toe te staan onder voorwaarde dat de grond vóór 1 Jannuari 1927 bebouwd is. De heer DORSMAN vraagt of het niet beter zou zijn dien grond beschikbaar te houden voor de toekomstige uitbreiding der gasfabriek. De VOORZITTER meent dat de fabriek in elk geval zóó ver niet behoeft te worden uitgebreid. Conform het voorstel B. en W. wordt met algemeene stemmen besloten. De H.H. Langbroek en v. Hulst vragen 958 M2 in erfpacht voor den bouw van ar» beiderswoningen. B. en W. stellen voor dit te geven mits de grond vóór 1 Jan. 1927 bebouwd is. Met al» gemeene stemmen wordt aldus besloten. De heer W. J. Nijgh vraagt 528 M2 in erf» pacht, ook dit wordt toegestaan. Vóór 1 Juli 1926 moet het bebouwd zijn. De heer J. Dame vraagt 397'/4 M2 (naast de woning van den heer Koert) en krijgt dit onder dezelfde voorwaarde. In geheime vergadering worden de sollici» tatie»stukken besproken voor de benoeming van een onderwijzer met verplichte hoofdacte aan de meisjes»school. Daarna wordt benoemd de heer Jan Hek» man te Goedereede met 10 stemmen en 1 stem op den heer W. F. Carrière te Nieuwe Tonge. Enkele wijzigingen van de gemeente»begroo» ting worden toegestaan. Op haar verzoek wordt eervol ontslag ver» leend aan Mej. Rooij, onderwijzeres aan de jongens»school. B. en W zullen den datum van ingang nader vaststellen. Besloten wordt een geldleening aan te gaan tegen 5J2 tot dekking der kosten voor het noodslachtingsgebouw. De heer DORSMAN meent dat het wel tegen 5 °/o kan. De VOORZITTER zegt toe het op de goed» koopste wijze te zullen klaarspelen. Aangeboden wordt de gemeente»rekening dienst 1924, welke sluit met een goed slot van f 7300. De H.H. Krijgsman, Dorsman en Esselink zullen haar nazien evenals de begrooting 1926. De rekening en dg, begrooting der «Instel» lingen van Weldadigheid* zullen worden ge» controleerd door de H.H. Koote, Nipius en Struijk. Tot lid van de commissie der gasfabriek in de vacature de Ruiter wordt benoemd met 6 stemmen de heer Koote, de heer Esselink had 1 stem en de heer A. Tiggelman 3 stemmen. Betreffende het ingekomen adres der be» woners van de Nieuwstraat inzake rioleering, deelen B. en W. mede dat gebleken is dat 10 personen niet en 19 personen wél genegen zijn op de rioleering aan te sluiten. Hierin ligt een groot bezwaar en het is gewenscht, dat de personen in kwestie zich nog eens be» denken, daar, wanneer niet allen aansluiten, het een blijvende verontreiniging is. De kos» ten der rioleering worden begroot op f 1925. De heer DORSMAN vindt het gewenscht dat in de kosten voor die personen die het niet betalen kunnen, de gemeente bijspringt. De VOORZITTER meent ook dat het dien kant op moet, wil er iets van komen. Met algem. st. wordt besloten deze zaak verder af te wikkelen B. en W. stellen voor den weg aangelegd op het binnenpad wegens zijn beplanting »Hoflaan« te noemen, wat met algem. st. wordt goedgekeurd. B. en W. vragen machtiging tot publieken verkoop van de afbraak der woning van wij» len den heer de Ruiter. De heer DORSMAN is tegen zulk een over» haasting. Wethouder VROEGIN DE WEI J (A..R vindt het ook beter den verkoop nog wat aan te houden, misschien kan het voordeeliger ver» kocht worden, wanneer later blijkt wie er het meeste aan beeft. Na breede bespreking wordt besloten tot verkoop over te gaan. In verband hiermede wordt nog eens bespro» ken het verzoek van den heer Jüch. Wethouder VROEGIN DE WEIJ betoogt, dat de bedoeling van de afbraak geweest is een goeden ingang in de Nieuwstraat te krijgen. Daarbij zou een gedeelte van den grond be» stemd worden voor een huisje voor nachtwacht of politie. Nu er een verzoek is om dien grond te koopen kan hetzelfde hoekje ook worden uitgegeven. De heer DORSMAN zet uiteen hoe heter in de toekomst wel zou kunnen worden, mis» schien moet er nog wel meer worden wegge» broken. De heer KRIJGSMAN (A.»R.) vindt dit toekomstmuziek, waarom zou die 3'/2 M. grond niet verkocht kunnen worden De VOORZITTER zegt dat de heer Jüch bereid is den gevel te laten opknappen voor eigen rekening wanneer hij daarvoor het strookje grond krijgt. De heer NIPIUS (gemeentebelang) gelooft dat de heer Jüch verplicht kan worden dezen gevel toch in orde te laten maken, 't zelfde is eens het geval geweest met een woning van wethouder Zaaier. Wethouder ZAAIER (Lib.) merkt op dat hij toen f 30 subsidie van de gemeente kreeg, maar dien gevel zag er ook veel slechter uit. De VOORZITTER brengt in stemming of het verzoek van den heer Jüch thans in be» handeling zal komen ja, dan neen. Tegen het in behandeling nemen blijken de H.H. Dors» man en Esselink te zijn. Dan brengt de VOORZITTER in stemming of de heer Jüch den grond koopen kan. Met 6 tegen 5 stemmen wordt, besloten den grond niet te verkoopen aan den heer Jüch. Tegen stemden de H.H. Dorsman, Esselink, Zaaier, Nipius, Slik en Slis. De heer SLIK wil het doorrijden van den Nieuwstraat van één zijde verbieden en de hekjes in die straat laten verwijderen. Wethouder VROEGINDEWEIJ wijst er op dat dit besluit het kwaad slechts zou ver» plaatsen. De Nieuwstraat is de doortocht naar het Westen, wanneer alle vervoermiddelen moeten omrijden, komt men elders met aller» lei hoekjes en bochtjes in aanraking. Dit zou dan het vervoer niet alleen stremmen maar ook een nieuw gevaar scheppen.

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1925 | | pagina 1