voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsche Eilanden,
leis ouer 't onderwijs.
Rechtzaken
Q
Antirevolutionair
Orgaan
rug en lendenen
Kloo^sterhalsem
m
IN HOC SIGNO VINCES
No. 3078
ZATERDAG 20 DECEMBER 1924
39ste JAARGANG
Op den Uitkijk.
MMELSDIJK
O stuks f 0.08.
x
W. BOEKHOVEN ZONEN
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers
EERSTE BLAD.
Reclame-Mededeelingen.
Hebt Gij pijl! in
verdrijft de pijn
hoest: Ariqa
1 Doos 60-90cf Bij Apoih.en Dro^isien.
>11
Jagsschoolrooster voor
ORTMAN.
i solieden
»evers
Bij inlevea
ring van 25
Vogeltjes
1 KNOT
CADEAU
432
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 8.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS
SOMMELSDIJK
Telef. Interc. No. 202 Postbus No. 2
ADVERTENTIËN 20 cent, RECLAMES 40 cent, BOEKAANKONDIGING 10 cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1.— per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 uur.
Ditmaal es over onderwijs-zaken.
Om dezen tijd van 't jaar komt overal
de Gemeente-Begrooting voor 1925 aan
de orde en omdat op die Begrooting
het Onderwijs een voorname plaats in
neemt is dat tegelijk voor velen een
aanleiding om 't es uit te zeggen, als
ze over 't onderwijs ter plaatse iets op
hun hart hebben.
Zoo b.v. ook te Amsterdam.
Daar werd onder meer pro en contra
gepleit over de vraag, of 't peil van 't
lager onderwijs al of niet naar beneden
,'ng-
Ja, zeiden sommige, ook van Links.
Uit den hoek van den „Vrijheidsbond"
Nu moet men met die lieden wat
voorzichtig zijn, want zij kunnen zich
nog maar steeds niet neerleggen bij
minister De Visser's .Eenheidsschool".
Zij vonden de Openbare school heel
mooi zoolang er „soorten" waren
en dan gingen natuurlijk hun kinderen
op een Openbare School der eerste
klasse waar allemaal „nette" kindertjes
gingen, die in 't vierde of vijfde leer
jaar begonnen met Fransch en ook in
de andere vakken zoo ongemerkt alvast
werden voorbereid voor de H. B. S.,
't Gym. enzoovoort.
En dat is nu uit.
't Is de eerste zes jaren in theorie
tenminste voor alle kinderen het-
zèlfde onderwijs in de praktijk
blijkt wel, dat kinderen geen planken
fjr zijn, die je precies op dezelfde dikte
schaven kunt, maar levende schepselen
met soms zéér verschillende aanleg en
vermogens.
Nu ben ik ook voor de „Eenheids-
school".
Mits verstandiglijk toegepast.
Onze christelijke school, toen er nog
maar in zeer enkele plaatsen een chris
telijke „Mulo" was, is practisch vele
jaren lang een „eenheidsschool" ge
weest en dat schikte zichzelf heel goed.
De enkele kinders, die „hooger-o/?"
moesten, kregen van 't hoofd of een
der onderwijzers wat extra les en deden
vaak een uitstekend toelatingsexamen
voor een „hoogere inrichting van on
derwijs".
Zie, en nog is 't zelfs in 't „roode"
Amsterdam niet zoo, dat de kinderen
uit de woonwagens naast die van de
Heerengracht worden gezet, zelfs de
socialistische wethouder Polak zeide
terecht„Wij doen dit met beleidde
eene beurt is de andere niet en uaar
rekenen we mee met de schoolverdee-
ling!"
Wat erg verstandig heeten mag.
Mciar dat nu de kinders uit een
flink arbeidersgezin zes jaar lang zitten
naast en gelijk op leeren met die van
den groot-werkgever, ik kan 't we
zenlijk zoo erg niet vinden als d't door
sommige Vrijheidsbonders, onder aller
lei schoonschijnende voorwendsels, ge
vonden wordt.
Nu is daar de kwestie van 't Fransch.
Daar zit heel wat aan vast en er gaat
geen jaar, geen half jaar voorbij, of in
de Kamer wordt aan min. De Visser
gevraagdHoe is 't, Excellentie krij
gen we haast het Fransch terug op dé
lagere school
En al zullen nu verreweg de meesten
mijner lezers voor hun kinderen géén
mondjevol Fransch vragen of begeeren
°P de lagere school, zij willen toch
ook wel eens iets weten van wat er
aan deze kwestie vastzit, vooral nu zij
tengevolge der jongste verklaringen
yan den minister interessant geworden
1S en ook wel maar nèt zeg
gen zoo t is 'n beetje een raar reukje
I
verspreidt 'n vies kantje gekregen
heeft.
Wij, Nederlanders, doen veel aan
„talen".
Hebben we ook groot gelijk in
Ons land is een klein land, maar 't
moet trachten groot te zijn enz.
ge kent het woord, éénmaal door de Ko
ningin-Regentes gesproken als woord-
op-z'n-pas en sinds weieens wat a' te
vaak, te pas èn te onpas, herhaald.
Groot, ook in kennis-van-talen.
Daar beginnen we al jong mee.
Voor elk kind, dat naderhand met
„vreemden" in aanraking komen kan
wij willen graag dat zij zich zullen
kunnen redden.
Nu was het vroeger zoo
Wie vreemde talen leeren zou, begon
er mee, laten we zeggen in 't 5e leerjaar
van de „uitgebreid" lagere school en
leerde dan voor hij kwam op H. B. S.
enz. de beginselen der Fransche taal.
De „eenheidsschool" maakte daar'n
einde aan.
De minister is van meening Tot het
twaalfde jaar uitsluitend Nederlandsch
en dan op 12 a 13-jarigen leeftijd is er
nog plenty tijd voor de talen, als 't maar
goed aangepakt wordt. Voordeelen zijn
er is meer tijd voor de moedertaal op
de lagere school èn de kinders worden
niet te vroeg met het moeilijke Fransch
geplaagd.
Wat de deskundigen betreft
Die zijn 't als gewoon .onder
elkaar niet eens.
Sommigen staan aan de kant van den
minister; anderen zijn 't ganschelijk
niet met hem eens.
Ik voor mij kan 't niet beslissen.
En ik had wel gewild, dat de proef
vangéén-Fransch-op-de-lagere-school
'n eerlijke, billijke kans had mogen
hebben.
Die ze nu niet heeft gehad
Wat tnch is er gebeurd
Het klinkt ongelooflijk, dat stem ik
toe maar de minister zelfheeftin
dien geest in de Kamer gesproken en
hij zal toch wel weten, wat er omgaat
in 't land.
Er komen dus nu op de H. B. S.,
eerste klasse
Kinderen, die nog geen woord Fransch
kennen; zoo van de „lagere eenheids
school", èn kinderen, die op aparte
cursussen en lessen, buiten de lagere
school om, al de eerste beginselen van
't Fransch hebben geleerd.
Want, dat moet ook worden gezegd
Veie ouders willen vroeg Fransch.
Vergeet niet: zoo was sinds vele,
vele jaren het gebruik.
Dat geeft nu heel wat ongerief.
Maar men mag toch van de H B. S.
verwachten, dat zij beginnen zal bij 't
begin, ook met Fransch, omdat zij een
zeker contingent krijgt, dat nog nooit
één Fransche thema heeft gemaakt
Nu echter komt 't onbegrijpelijke.
Min. De Visser kwam er rond voor
uitEr zijn inrichtingen van Middel-
baai Onderwijs, waar deze regeling van
't lager gewoonweg wordt gesaboteerd.
Waar het zoo toegaat
De leeraar in 't Fransch zegt gewoon
De H. B. S. begint in de eerste klasse,
'k zal maar zeggen 't zooveelste boek
je, de zooveelste les. Wat? nog nooit
iets gehoord van 't Fransch Tja, kan
ik niet helpen, kan ik niet mee reke
nenzooveelste bogkje, zooveelste les!
Kun je dat niet Is 'tFransch
voor je, m'n jongen? Ja, dan maak je
't niet, maar dan krijg je op je werk
en straks, op je rapport een nul
En, dit is zoo erg, zegt de minister
Dat het zou kunnen zijn, dat ik tegen
m'n wil, me genoodzaakt zag, om het
Fransch op die lagere scholen, welke
opleiden voor de H. B. S. enz. maar
weer in te voeren.
- Het is een zonderlinge historie:
En het onbevredigende zou zeker wei
zijn, dat het Gezag en de Regeering
zouden moeten wijken voor de „Stille
Kracht", die hun wil saboteert,
ik hoop dat 't daartoe niet komen zal.
Afgezien van de heele kwestie.
De Overheid moet de baas zijn.
En als ze terugkeert op haar schre
den, zoo moet ze dit doen, wijl haar
wèg verkeerd is en niet omdat ze door
sabotage gedwongen wordt.
/Intusschen staat de minister v^n meet
af hierin zwak, dat hij in deze zaak
weer van boven af, „over u, zonder u",
heeft beslist, zonder rekening te houden
met den wensch der ouders, en zonder
hun invloed toe te kennen op 't onder
wijs hunner kinderen.
Daardoor wordt zooveel kwaads aan
gericht.
En zooveel goeds tegengehouden.
„Haal er toch altijd weer de ouders
bijl" wil ik, ook ons christelijk onderwijs
en onze christelijke besturen toeroepen.
Gij behoeft hun niet de macht te
geven't feit, dat iemand kinderen
heeft maakt hem nog niet bekwaam om
een school te regeerenElk op z'n
plaats't schoolbestuur en de onder
wijzers, ieder baas in eigen kring en
op eigen terrein,
Maar geef den ouders invloed.
En haat de „eenvormigheid" ook op
schoolgebied.
Ik las daar 'n frappant vooi beeld van.
Wat is er op vele plaatsen niet afge-
tobt met 't herhalings- en vervolgon
derwijs. Vaak wou 't maar niet en dan
was niet zeiden 't keurslijf der wette
lijke b palingen, waarin de Regeering
dit onderwijs wrong, hier de oorzaak van.
Nu las ik, hoe men dat de Regee
ring, als men weet, liet het grooten-
deels los in de gemeente Lonneker
heeft aangepakt.
Lees dat ook es opmerkzaam na
Ged. Staten van Overijsel hebben
thans het besluit van den raad der
gemeente Lonneker om het vervolg
onderwijs te vervangen door avond
onderwijs voor de rijpere jeugd, goed
gekeurd. Inmiddels was voor de leer
lingen reeds de gelegenheid openge
steld zich voor dit onderwijs aan te
melden. De belangstelling voor dit
onderwijs bleek zeer groot. Veel meer
dan bij het vervolgonderwijs mogelijk
was, wordt bij het avondonderwijs
rekening gehouden met de behoeften
en wenschen der leerlingen, terwijl
bij de aanneming rekening wordt ge
houden met de vorderingen der leer
lingen. Voor hen, die in de lagere
klassen zijn blijven steken, wordt bij
het avondonderwijs afzonderlijk her-
halingsonderwijs gegeven, zij, die de
lagere school verlieten na de hoogste
klasse doorloopen te hebben, ontvan
gen daarentegen les in lezen, reke
nen, taal, geschiedenis, aardrijkskun
de, natuurkunde, teekenen, wiskunde,
landbouwkunde boekhouden Duitsch
en Engelsch, handenarbeid voor jon
gens en handwerken, maatknippen
en verstellen voor meisjes. Aan de
laatstgemelde lessen kunnen ook zij
deelnemen, die de lagere school niet
geheel doorliepen. Voor de overige
lessen zijn de leerlingen vrij in hun
keuze.
Dit is nu geen stuk bureaucratie.
Neen, dit is het leven.
Hier heerscht gepaste vrijheid.
De ouders kunnen vcfor hun kinderen
uitkiezen, wat vakken zij begeeren en
worden niet gedwongen er iets bij te
nemen, waar ze niets voor voelen, 't
Verwondert me dan ook niet, dat de
belangstelling en de ingenomenheid
-groot zijn. En als men dan die
ouders voor wat ze krijgen, naar hun
vermogen laat betalen en ze zich door
geen staketsel van beperkende bepalin
gen belemmerd voelen, dan heeft men
de beste waarborg, dat het onderwijs
ook door oud en jong wordt gewaar
deerd.
Nu geldt dit de „rijpere jeugd".
Voor de lagere school zoo niet toe
te passen.
Maar de idee, die er achter zit, juich
ik toe en daarmee is in strijd dat men
in Den Haag op 'n bureau eenvoudig
even decreteertFransch zullen de één
millioen zooveel schoolkinderen in Ne
derland niet op de lagere school zién,
om misschien morgen te bepalen in het
vijfde en zesde leerjaar zullen ze allen
leeren de voornaamste regelen voor de
hygiëne en het straatverkeer ik
noem nu maar es wat!
Heel onze onderwijs-regeling vraagt
om meer soepelheid.
Intusschen moet waarheidshalve
opgemerkt, dat uit de kringen der H.
B. S. in de bladen reeds stemmen op
gingen, die verzekeren dat 't geen de
minister noemt hooge uitzondering is.
40 cent per regel.-
MOND. ADVIES fl I.»
Alle zaken behandelt het
Bureau voor Rechtskundige Hulp
Haagscheveer 5 (bij Hofplein)
v Telefoon 11862 Rotterdam
Kantoor van 10—8 uur. Geen Bijkantoren
Blijf daarmee toch niet loopen. Akker's
Kloosterbalsem zal Uw pijn onmiddellijk
tot bedaren brengen, U snel behaaglijke
verlichting, kalmte en rust bezorgen.
V' De Roode Hand.
Die is weer overal merkbaar.
Estland was bijna overrompeld.
In Frankrijk bestaan wijdvertakte organisa»
ties en alles wijst er op, hoe de Roode Hand
haar slag wil slaan, zoodra ze maar een gun*
stig oogenblik ziet.
In de Mohamedaansche en heidensche lan»
den van het Oosten stuit Engeland telkens
op die Roode Hand, ja zelfs in Nederlandsch*
Indië wordt op de kleinste eilanden en in de
meest afgelegen dessa's bolsjewistische propa*
ganda gevoerd.
Zeg nietWat begrijpt men er van
De hoofdzaak snapt men overal
Omverwerping van het gezag vestiging van
de macht van het »proletariaat«.
Dat verstaat men overal wel.
En dat wil er bij een deel des volks wel
altijd in.
Wordt dan daarbij, waar 't helpen kan ook
nog de haat tegen het christendom en zijn
belijders gevierd, dan heeft op de halve we*
reld het communisme een goede kans en, men
weetgeen enkel middel wordt versmaad, om
de kans te benutten ook.
Dat is het communistisch gevaar.
En al is dit nu zeker niet met harde, booze
en wreede onderdrukking 'te bezweren, een
slappe houding helpt heelemaal niet. En 't is
Jovenswaard, dat dit tenminste door de nieuwe
Engelsche regeering ingezien wordt.
Zegen en Zorg.
Nederland is tenslotte één.
En al is in óns gewest de landbouw hoofd,
middel van bestaan, toch kunnen we er ons
mêe in verheugen als het, gelijk thans, han»
del en scheepvaart weer beter gaat.
Een paar voorbeelden om die vooruitgang
te bewijzen.
Uit Amsterdam kwam dezer dagen de goede
boodschap, dat thans ook het laatste »opgc«
legde« Nederlandsche zeestoomschip weer was
in de vaart gebracht. En te Rotterdam is het
aantal binnengeloopen schepen, dit jaar, 't
welk verleden jaar tot December ruim 7300
bedroeg, reeds met een paar duizend gestegen.
Ook in 't buitenland heeft men er oog
voor, dat het Nederland, wat handel en
scheepvaart betreft, goed gaat.
Zoo constateerde dezer dagen de New York
Times met blijdschap, dat de gulden eindelijk
weer op pari gekomen was en vervolgt dan
Met de noteering van den gulden op pari
zijn er vijf buitenlandsche geldsoorten, welke
in de laatste weken op hun goudbasis zijn
teruggekomen, namelijk de Zwitsersche franc,
de Canadeesche dollar, de Zweedsche kroon,
de nieuwe Duitsche rijksmark en thans de
gulden. De verbetering in den industrieelen
toestand in Duitschland schijnt op den Ne*
derlandschen gulden van invloed te zijn
geweest, aangezien Duitschland een van Ne*
derlands grootste afnemers is.
Sedert den wapenstilstand heeft Neder»
land den handel naar alle oorden der we»
reld uitgebreid, en evenals de Vereenigde
Staten, verwacht het een verbetering van
het herstel van Europa. De Nederlandsche
vlag zal voortaan een van de drie of vier
meest vooraanstaande zijn in de mededin»
ging van het internationale zakenleven.
Let op dien laatsten zin.
Wat hééft Nederland nog een reden, om te
danken voor den zegen Gods 1 Maar laat er
dan ook worden gedacht aan die deelen van
ons volk, die diep zitten onder den druk,
met name gaan onze gedachten op 't oogen»
blik naar de veenarbeiders, omtrent wie dezer
dagen in de bladen zulk een noodkreet werd
gehoord
Verdiende Lof.
Min. De Visser was vol lof.
Sinds de regeering, wegens geldgebrek, wei»
nig of niet aan de Kunst kan doen, is 't ver»
blijdend te zien, hoe particulieren met rijke
giften musea, tentoonstellingen enz. helpen en
steunen.
Soms met tienduizenden tegelijk.
Zelfs 'n tón brengt mefi bijeen
Wij stemmen gaarne met dien lof in.
Och, zoolang men nu eenmaal wéétPapa
Staat gaat vóór I laat men hem ook zijn gang
gaan. Eerst als men weet, dat Papa't opgeeft,
komt de prikkel voor 't particulier initiatief
Dan wordt 't tijd, dat wij er voor zorgen gaan.
Me dunkt, zoo moet 't maar blijven ook.
Nadruk verbodea.
De kranten. Ik bedoel nu niet speciaal de
christelijke pers, maar de neutrale en die van
de "overzijde®, stonden vol over Heijermans.
Dat onze pers zich wat afzijdig hield, was
begrijpelijk.
Een bericht, 'n kort levensoverzicht in kro»
niekstijl, 'n kort stuksken bij en over de be»
grafenis, daar bleef het bij.
Het was te wachten zoo.
Want aan »het Iand«, aan »het volk« heeft
Heijermans, al willen we hoog aanslaan zijn
waarde als kunstenaar, niet behoord.
Wel aan 'n bepaalde geestesrichting.
Maar die vormt niet »het« volk.
Die vormt er een deel van, een zeker procent
dat, kunnen we gerust zeggen, noch de meer»
derheid, noch de halve honderd procent haalt
en daarom moest men er ook een, vaak buiten
alle levenswerkelijkheid staand »Kniertje«
(mevrouw Esther De Boer—Van Rijk) voor
wezen, om voor Heijermans een nationale
hulde te vragen, die de Regeering dan in munt
zou moeten omzetten door uit 's Lands schat»
kist een jaarlijksche som te doen toekomen
aan zijn vrouw en kinderen.
'k Weet, het zij met schuchtere schroom
even aangeroerd, die blijven onverzorgd achter
en dat is waarlijk niet, wijl hun man en vader
niet genoeg voor hen geploeterd heeft, maar
omdat hij ongelukkig is geweest, om zoo te
zeggen borg bleef voor veel meer dan hij
hehben kon en omdat Nederland 'n klein
land is in zekere opzichten.
Voor die verwanten moet gezorgd.
Gelijk in meer dergelijke gevallen.
En in zooverre de familie in draagkracht
te kort schiet, is 't een eereschuld voor dat
deel van Nederland, 'k zeg niet dat zijn begin»
selen deelt, maar dat zijn kunst eerde en daar