voor de Zuidhollandsclie en Zeeuwsche Eilanden. Antirevolutionair Orgaan IN HOC SIGNO VINCES Wonden K loostesr ibalsem No. 3038 ZATERDAG 2 AUGUSTUS 1924 39STE JAARGANG EERSTE BLAD. Zondag". Op den Uitkijk. W. BOEKHOVEN ZONEN Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advert ent iën en verdere A dmi nis tra tie, franco toe te zenden aan de Uitgevers R@c9ame-^l@ci@deeiÊpgen Land- en Tuinbouw. Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG. ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 cent bij vooruitbetaling. BUITENLAND bij vooruitbetaling f 8.50 per jaar. AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT. UITGEVERS SOMMELSDiJK Telef. Interc. No. 202 Postbus No. 2 ADVERTENTIÈN 20 cent, RECLAMES 40 cent, BOEKAANKONDIGING 10 cent per regel. DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1- per plaatsing. Groote letters en vignetten woidti: berekend naar de plaatsruimte, die zij beslaan. Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 uur. Het antwoord, dat ds. Kersten kreeg, inzake de Zondagsrust bij de Spoor, heeft onder ons algemeene verontwaar diging gewekt. En daar was reden voor Eenig verschil van meening kan er altijd zijn. Voorzoover we ons herinneren kun nen, zijn er geen staatslieden of politici onder ons, die algeheele stilstand van spoorvervoer op Zondag eischen. Het verkeer 24 uren lang geheel doen stilstaan, heeft zijn zeer groote bezwa art, maar wèl wordt algemeen onder is gevraagd, dat het zooveel en zoover 'mogelijk in die richting zal gaan. Niet alleen bij de Spoor. Maar ook bij post, telegraaf, telefoon, hoeuneer de menschen er aan wénnen, dat deze zaken een groot deel van den Zondag stilstaan, hoe verder men op dien weg kan voortgaan. We kennen meer dan één spoorlijn, waar des Zondags half zooveel treinen loopen als door de week en hebben ons zelf wel kunnen overtuigen, dat er ook bij kleine treinen dan nog plenty plaats is. Inperking zij onze leus. Maar deze minister wil 't juist an dersom. „Uitbreiding", zegt hij ronduit. Hoe meer treinen er op Zondag moe ten loopen, hoe liever 't hem is. Want -Aje treinen zitten vól. En de „Spoor" ^.<t ze vol door goedkoope kaartjes. Zoo wordt er geld verdiend en of dat gaat ten koste van den Zondag, den rustdag, dat raakt den minister niet. Daarop kwam zijn antwoord neer. En bijna al wat Links staat, juichte hem toe. Nu zijn wij weer de bekrompen lui Goed, dat willen wij wel weten. We weten voor ons zelf veel te goed, dat het geen gril als wij, niet alieen thans, maar zoolang als onze partij bestaat, opkomen voor de Zondagsrust. Wij doen dat allereerst op den wille van Gods gebod. Over de uitlegging en de toepassing van het vierde gebod kan verschil van meening zijn, maar hierover zijn we I-het allen eens, dat men er niet in lezen r.mag het tegengestelde van wat er staat. Eb dat is toch duidelijk Er ®oet een rustdag zijn. Het streven moet zijn, om op dien -rustdag zoo weinig mogelijk werk te 'verrichten. Zoo wil het onze God. En -wat Hij wil is tegelijk een zegen voor de menschheid in haar geheel, doch 'daar komen we nader op. Voor Gods gebod komen wij op. Gelijk onze vaderen dit deden. Toen er nog „schutterij" was in ons 'laad, heeft men 't een poos gehad in enkète' écht „liberale" steden, dat de schutters bij voorkeur des Zondags wer- Éeïï 'Opgeroepen om te oefenen. Dan gingen, natuurlijkonze mannen niet. En betaalden dan maar liever de boete, die er op stond, al konden ze die ook nog zoo slecht missen. En ook, al kón er «ogenschijnlijk des Zondags extra worden verdiend, zoo lieten onze mannen zich daartoe niet verlokken, maar leden liever de schade, dan dat ze raken zonden aan des Heeren dag. Wij hebben te allen dage getoond, dat het ons ernst is met deze zaak. Ten eerste dusom Gods wil. Maar 't is óók om den wille des volks, dat wij steeds weer zoo opkomen voor Zondagsrust. Wij zijn maar een kleine groep. En toch is het ons in den loop der eeuwen gelukt, om de gedachte van Zondagsrust in te prenten in de zeden des volks. Over veel moeten we ons bedroeven. Als we ons n.l. gaan afvragen, wat velen nu dóén met die verworven rust. Maar dat de Zondag niet moet worden gebruikt voor allerlei slaafsche arbeid, dat is een gedachte, die we tot zegen voor ons volk diep in het volksleven mochten indragen. En die we nooit moeten loslaten Wat zegen de volkszede is, gaan we 't best begrijpen, als we eens onder sommige andere volken rondzien, met andere volken vergelijken Nemen we b.v. Frankrijk. Juist lazen we daar dezer dagen enkele voorbeelden van, die ons te beter ons voorrecht doen waardeeren. Frankrijk heeft landarbeiders noodig. Ook uit ons land gingen er daarheen. En nu heeft, op verzoek van de Sy node der Nederl. Herv. Kerk onlangs ds. P. Smit een reis door Noord-Frank rijk gemaakt, om een onderzoek in te stellen naar het geestelijk leven der protestantsche arbeiders aldaar. Nu, daar waren niet zoo heel veel „orthodoxen" bij er waren vele „on verschilligen", die weinig behoefte aan godsdienst hadden. Maar dit trof ons toch de algemeene klacht over den Zondagsarbeid bij de Fransche boeren. Niet slechts werd wat noodzakelijk was gevergd, maar van den Zondag werd een gewone werkdag gemaakt. Och, dat is daar de zede. Met name in den drukken tijd. Maar ds. Smit rapporteerde, dat onze mannen, ook die buiten den godsdienst staan, niet rusten voor ze hun Zondags rust verkregen hebben. Omdat ze hier bij ons, den zegen ervan leerden kennen. Nog een tweede voorbeeld. Een man van de N. R. C., die'van Parijs kwam, van, de spelen, en een Zondag in cie havenstad Havre ver toefde 'k geef hem zelf het woord „Op dezen heerlijken, stralenden Juii-Zondag, die de Nederlandsche steden ziet vol rust en uitgesproken deftigheid, vol ernst en devot e, werd de vredige stilte van de place Gam- betta, het mooie plein in het hartje van de stad, wreedelijk verstoord door ruw geschreeuw van mannen stemmen, het luid rinkinken van ijzer en steenmateriaal, dat men aan het verplaatsen was, het stereotiepe ge hamer op grove steenen voorwer pen Naderbij gekomen zagen onze verbaasde oogen een groote groep werklieden, die maling bleken te hebben aan den Zondag als rust dag, zooals dat met de vele winkeliers in deze stad het geval is, en die daar aan en rondom het nieuwe monument, dat aan het nageslacht de gruwelen van den laatsten oorlog op treffende wijze in herinnering zal brengen, druk bezig waren met bikken op hardsteen, het plaatsen van groote, vierkante brikken en het luidruchtig sjouwen met zware stampijzers Men smaalt op den „Engelschen Zon dag". Zou deze „Fransche" beter zijn? Wij voor ons, in 't belang ook des volks, blijven uit den grond des harten zeggen Neen Nadruk verboden, KUYPF.R's EERSTE VELDTOCHT. SLOT. Buiten alle twijfelde verkiezingen van 't jaar '73 waren een succes voor de anti»revo» lutionaire partij. Zoo werd het door vriend en tegenstander gezien. Ondanks het feit, dat ze in tal van district ten 't ook ditmaal niet eens tot herstemming hrengen kon ondanks het feit, dat haar telling van geko» zenen nog zeer mager uitviel. Zelfs ondanks het feit dat de jonge leider zelf het niet ha» len kon. Vergeleken bij'71 was de vooruitgang groot- En wat het meest moedgevend was Die vooruitgang was niet verkregen door de richtlijn, die Groen na hangen tweestrijd en eindelooze teleurstellingen in '71 getrokken had, als onbruikbaar te verlaten en als onjuist te verloochenen! integendeel, die vooruitgang was daaraan te danken, dat Kuyper zonder aarzeling en met jeugdig enthousiasme voorts ging op den weg, dien Groen gewezen had. Er mag hier wel eens op gewezen worden Als hij maar een weinig had willen lonk* oogen naar de conservatieve partij a 1 s hij maar 'n héél kleine buiging in de richting van den »ouden Ileemskerk« en de zijnen had willen maken a 1 s hij maar éénig uit» zicht had willen openen dat in de ure des gevaars, wanneer de conservatieve best zou dreigen neer te zinken, h ij als de rid* derlijke helper haar tenminste op de been houden zou: Wat zou er niet een wierook hem zijn toes gezwaaid Moe zou niet, door den invloed, waarover die partij nog altijd beschikte «de weg om* hoog« hem gemakkelijk zijn' gemaakt. Maar zoo schreef en handelde dr. Kuyper juist niet. Dat bleek wel uit de leiding die hij in »De Standaard® gaf. In de eerste jaren toch wbs dit de hoofd» lijn, welke ons dagblad bij alles vasthield Uitwerken en in toepassing brengen Groen's gevleugeld woord vin oits isolement iigt onze kracht." Een voortbouwen dus op den grondslag, bij de stembus van '71 door de candideering van het bekende driemanschap gelegd. Elke gedachte zelfs, om op te trekken ter verovering van het regeerkasteel wordt geban» nen. Ook, als 't moet door te wijzen op de kleinheid van ons aantal en de zwakheid van ons vermogen, bespottelijk gemaakt. De »christelijk»historische« richting moest in dien tijd nog tot een welaaneengesloten partij met scherp geteekend beginsel, worden gevorin d. En daartoe was noodig onver» biddelijke handhaving van ons isolement. Een coalitie was in dien tijd, voor onze partij de dood. De smaad, waarin ze lag van '66 tot '71 en waaruit ze pas begon op te staan, bewees het, Coalitie móést toen worden fusie. D.i. vermenging. Hen vermen» ging, waarbij ten slotte al 't eigenaardige onzer richting teloor ging. Vandaar dat de «Standaard® tóén even hef» tig tegen een coalitie optrad, als zc er iater, gloedvol, vóór pleitte. Want een da capo van '66 blééf dreigen. Nu, als toen, was de liberale partij verdeeld, Gelijk toen Fransen v. d. Putte 't tweede ministeriesT h o r b e c k e ombracht, was het n u Kappeijne, die de laatste levensdagen van dien grijzen staatsman verbitterde. De liberale partij was, als meermalen, een verdeeld huishouden. En wéér lokte de vogelaar ons met zoet gefluit tot het aangaan van een «triple» alliantie»: conservatief, roomsch en anti» revolutionair, tot den aanval op het liberale ministerie en, is die gelukt, tot bezetting van van het regeerkasteel. Wie weeter mocht voor ónseen gunstige schoolwet» wijziging uit voortvloeien Met niets ontziende beslistheid kantte de «Standaard zich hiertegen Eerst teekent de bekende meesterhand een dusdanige positie «Drie smaldeelen zouden in linie van slag» orde vereenigd, tegen den gemeenschappelijken vijand optrekken. De conservatieve pantser» schepen zouden het centrum vormen. Rechts zouden de Ultra»montaansche branders, links de antirevolutionaire ramschepen zich hierbij aansluiten, en het commando zou worden toevertrouwd aan het driemanschap II eems» kerk, Van Zu ij len, Bornet die ter er» kenning aan de conservatieve oppermacht, zich zouden inschepen op het admiraalschip in den spiegel met bet grootwapen der conser vatieven gesierd. De gezamenlijke scheepsmacht zou den naam voeren van,»d e Nationale®. De »S t a n d a a r d« moet hier niets van hebben. «Reken niet op ons«, heet het. »Uw tracfaat van Tripp!e»alliantie is door onze gevolmachtigden nooit geteekend. Niet het minst aan den invloed van ons hoofdorgaan was het te danken, dat dit plan faalde en de liberalen in 't bewind bleven. Reeds toen echter werd een coalitie zoowel door de «Standaard®, als door Groen mogelijk en in de toekomst zelfs wenschellijk geacht. Maar eerst moest één, alles behcerschende voorwaarde worden vervuld. Eerst moest onze partij gekomen zijn tot volkomen uitgroe'iing, tot volledige ontwikkeling van haar beginselen, tot genoegzame afronding van haar grenzen, opdat ze, g e I ij k haar past e, in den strijd tegen «ongeloof en revolutie«, den voorrang zou kunnen hebben hét initiatief zou kunnen nemen. Dat kon ze in '72 bij lange na niet. Toen ze 't wel kon, heeft ze't ook gezocht en klom D r. K u y p e r zélf op de brug van 't ad mi» raalschip. Op deze politiek nu, drukte Groen van Prinsterer op ondubbelzinnige wijze zijn zegel. Zóó zelfs, dar hij naar zijn »emeritaat« ging uitzien. Geen wonder, dat de conservatieven ver» bolgen waren over onze oplevende partij. Het Haagsche »Dagblad« kreet, dat Groen en de Standaard het land welbewust over» leverden aan 't radikalisme. Niets echter deed ons dagblad van gedrags» lijn veranderen. De verkiezingen van '73 waren als we reeds herinnerden, de eerste waarbij het leiding gaf. Ze kenmerkten zich bovenal door het ban» kroet der conservatieve partij. Op haar kwa» men de slagen neer; zij brokkelde weg, slonk en smolt aan alle zijden. Zij kreeg haar verdiende loon. Het wan» bedrijf van '66 wreekte zich ithans. Kronkel» vaardig als ze was, had ze zich totnogtoe kunnen redden nu was het haar ureDe liberalen hielden hun kleederen bijeen en schuwden hun aanraking dr. Kuyper joeg ze meedoogenloos op, tot ze vastliep in den hoek waar hij ze geeselde voor al haar poli» tieke euveldaden. Door nogmaals al haar gif tegen onzen Keuchenius uit te spuwen, mocht ze Kuyper weren, ze kon niet be» letten, dat ze jammerlijk werd beroofd en dat de antirevolutionaire partij met den buit heenging. «Laat ons,® schreef Groe n, «eerlijk en dankbaar erkennen, dat aan de redactie van de Standaard (laat mij er als c o n f i» den tie bijvoegen aan d r. K u y p e r) de eer van den veldslag toekomt. 't Was een zonnige dag in 't leven van den grijzen staatsman, wiens beker vaak zoo bitter was, toen hij dit kon neerschrijven. En denkelijk speelde een ondeugende lach om zijne lippen, toen hij er aan toevovgde «Mis» schien zelfs denkt menigeen aan 't vrouwke van Syracuse dat gevraagd zijnde, waarom zij om levensverlenging voor deniyran Dionysus bad, 't snedig antwoord gaf«Omdat bij per» soonsverwisseling, het telkens van kwaad tot erger gaat.® Ook de liberale pers begon nu meer aan» dacht t e schenken aan ons dagblad. «D e S t a n d a a r d®, schreef het Handelsblad, heeft de doodgewaande antirevolutionaire partij 40 cent per regel I veroorzaakt door branden, snijden of stooten, builen eninsectenbeten dadelijk behandelen met AKKER's tot nieuw leven geroepen en georganiseerd de conservatieven geslagen en den strijd met de liberale partij aanvaard.« Kort na de stembus reeds, wees Groen op een leemte. In dezer voege «Opmerkelijk voordeel is er behaald, maar helaas, de v e 1 d» heer ontbreekt. Of hij het lidmaatschap zou hebben aanvaard, weet ik niet en Iaat ik daar. Dit slechts zou ik hebben gewenscht^dat hij tot e i g e n b e s 1 i s s i n g in de gelegenheid ware gesteld». Dr. Kuyper overhaaste dit nietdeed zoo iets ook later nooit. «Dat been komt vanzelf in 't lid,« zei hij in 1891, toen door Lohman's aftreding als minister deze staatsman tijdelijk buiten het het Parlement was geraakt. Hij wilde hiermee zeggen, dat de omstandigheden, als men maar even tijd afwacht, een parlementariër van be» teekenis vanzelf wei brengen, waar hij be» hoort. Dat een gekozene voor hem in '73 zou opstaan was uitgesloten, alleen reeds wijl geen enkele zetel in gevaar mocht worden gebracht. Ook voor Kuyper gold het woordBeid uw tijd. 't Verhoogt uw kracht, en de tijd zou er éer zijn dan menigeen dacht. De plaats van Dr. Kuyper was in de- Ka» mer. Telkens was, in vroeger jaren, op het Binnenhof verspeeld, wat hij bij de stembus gewonnen was. Ook thans was men, op den Vijverberg zoomin als te Amsterdam, gerust op de toekomst, 't Blijft de vraag nog, schreef de Standaard «of onze richting nu reeds in de Tweede Kamer als parlementaire partij po» sitie zal kunnen nemenGeen wonder, dat Groen voor zijn «bondgenoot en opvolger« als lid en aangewezen leider tegelijk« een plaats op de groene banken wénschte. Steeds duidelijker spreekt hij zich over dr. Kuyper uit. Thans heet het«Door eigen keus en roeping door den loop der omstan» digheden, door welverdienden bijval, bijkans zou men durven zeggen door providentieële leiding is dr. KUyper ter overneming mijner taak, op politiek terrein gebracht.«. Dat nog veel mufheid en dufheid onder onze antii'evolutionaire Kamerleden was over» gebleven, bleek kort na de opening der Sta» ten»Generaal, toen een felle, bijna grove aan» val van den conservatief Wintgens op Groen en dr. Kuyper door de onzen vrijwel werd beschouwd, als henzelf niet rakend. Merkwaardig is als curiositeitde man die zich hierover 't ergst opwond, terwijl Kuyper zich kalm hiel en Groen 't ver» goelijkte dr. Bronsveld was I In zijn »Kroniek« schreef hij dit merk» waardige zinnetje «Voorts vraag ik met nadruk of de heeren Van Loon c.s. ridderlijk hebben gehandeld, door niet alleen de Stemmen, maar ook de Standaard laaghartig te verloochenen? Deden ze dit ook in Juni?« Dr. Bronsveld was destijds soms erger Kuyperiaan, dan dr. Kuyper zelf! Den 6en Januari '74 moest een tussefcen» tijdsche verkiezjng plaats hebben voor G o u» d a. De onzen waagden het Dr Kuyper te stellen. »W a a g d e n hel®, immers 't was een scherpgeteekende candidatuur, die bij mislukking èn den leider èn de p a r t ij een gevoelige nederlaag kon toebrengen. Groen haastte zich zijn ingenomenheid te betuigen. «Kuyper is en blijft de aange» wezen man,« schrijft hij. «Of hij gekozen zijnde na rijp beraad weigeren mag, zal voor hem de gewetensvraag zijn tjiaar door ijverig hulde» betoon van dankbare geestverwanten, moet de geniale leader tot eigen beslissing in de gelegenheid worden gesteld. Zijn wensch werd vervuld. Met een vrij groote meerderheid werd dr. Kuyper gekozen. Zoo deed hij, in 't begin van '74 zijn in» in de Kamer. Niet als eerstbeginnende, maal ais de aangewezen leider onzer herlevende partij. Tenminste leider in het land. Of hij 't ook zijn zou van onze Kamerfractie zou de tijd leeren. Dr. Bronsveld jubileerde. Welk een omkeer in weinige jaren», zong hij. Groen van Prinsterer nam nu in allen ernst zijn emeritaat. Hij scheef «Of ik mij verbeeld, dat dr. K u y p e r in de Tweede Kamer, bij erflating, onverwijld als 1 e a d e r zal worden erkend Bij erflating In de Tweede Kamer? Aan niemand kon ik overdragen, wat mij bijkans nooit, althans sedert '56 ten deel viel. Leider van het volk, dat mij liefheeft en in welks gebed mijn kracht ligt, was en is dr. Kuiper, met en na mij niet bij aanstelling of erflating, maar jure suo. UITKIJK Wat elke maand te doen geeft. (Ie helft Augustus Nadruk verboden. AugustusOogstmaand. Tarwe en haver, erwten, boonen en boekweit begint men te oogsten. Zoo we al zeiden in ons vorig artikel, is de volrijpheid het beste tijdstip om tarwe te zichten. Men zet de schoven spoedig in hokken van 10 tot 20 stuks, met de knoopen der stroobanden naar binnen. De tarwe moet goed droog zijn vóór men ze aan de mijt zet of in de schuur brengt. Vaak is de snel ge» dorschte tarwe niet goed droog, ze gaat dan gemakkelijk broeien, waardoor ze als zaaitarwe van haar waarde inboet. Haver zicht men veelal als ze geelrijp is laat men ze volrijp worden wat overigens gewenscht zou zijn, omdat de beste korrels aan het eind der pluimen groeien, dan kan het zaadverlies van zeer loszittende korrels beduidend zijn. Haver broeit licht, evenals gerstdaarom wacht men met het inscheuren zoolang tot het stroo goed droog is, ook de ondereinden der schoven en onder de banden. Erwten laat men niet geheel rijp worden, men zicht ze, zoodra de peulen gaan inkrimpen en de zaden harder worden. Paar» dem en duivenboonen snijdt of zicht men zoo» dra de peulen en de toppen der stengels zwart zijn men bindt de bosschen of schoven met haverstroo en zet deze op hoopen ter droging Vooral geheel droog laten worden, anders gaat de massa sterk schimmelen. Veel arbeids» besparing geeft het oogsten der bponen met een zelfbinder. In Augustus de oogstmaand, in dezen tijd wordt ook nog gezaaid en ge» plant. Het rijmpje zegt: Wie knollen wil eten, moet Sint=Lauiens (10 Aug) niet vergeten. Dien datum neme men dus in acht, al steekt het natuurlijk niet op een enkelen dag. De akker is al voorbereid door direct na het maaien van het roggegewas, den stoppel ondiep om te ploegen of los te maken met een veer» tandcultivator. Daarop volge bemesting, zoo» noodig eggen, en matig diep omploegen. Het zaaizaad: 2 Kilo per H.A., wordt licht onder geëgd of ondergesleept. Soms zaait men de knollen met opzet dik en mengt er nog wat spurriezaad onder; dit met het doel om vroeg herfstgroenvoeder te hebben. Men kan thans boerenkool uitzaaienze wordt dan in October uitgeplant en men oogst er van in den volgenden voorzomer. Zoo spoedig mogelijk zaaie men nu 'snijrogge, een gezond, groenvoeder voor de varkens 't vol» gend voorjaar kan men het land voor kool gebruiken. In den hof: Op land, dat leeg ge» komen is, waar b.v. erwten gestaan hebben, zaaie men winterspinazie en veldsla diep om» spitten en goed nat maken, wanneer de grond te veel is uitgedroogd. Neem ruw spinaziezaad

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1924 | | pagina 1