Orgaan
voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsehe Eilanden.
Antirevolutionair
IN HOC SIGNO VINCES
No. 3004
ZATERDAG 5 APRIL 1924
39STE JAARGANG
EERSTE BLAD.
Het laatste Fort.
Op den Uitkijk*
PUROL
PUROL
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie, franco toe te zenden aan de Uitgevers
Reclame-Mededeeiingen.
Ontstoken en
Smettende plekken
Land- en Tuinbouw.
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 8.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS
W. BOEKHOVEN ZONEN
SOMMELSDI JK
Telef. Interc. No. 202 Postbus No. 2
ADVERTENTIÈN 20 cent, RECLAMES 40 cent, BOEKAANKONDIGING 10 cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1.— per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte, die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 uur.
Dat klinkt erg „militairistisch"-
Doch het blijft een heel vreedzaam
betoog, maar omdat het tenslotte o/er
het Leger en de Verdediging des Va
derlands gaat, leek ons dit ietwat krijgs
haftig opschrift min of meer „in stijl".
't Was onlangs in de Kamer Leger-
Begrooting.
En, zooals dit behoort, werd van
socialistische zijde de gansche film
der-weerloosheid afgedraaid, onder 't
van ouds bekende opschrift: „Geen
man en geen cent".
Dit opschrift is gestolen.
Het is niet van de S.D.A.P.
Die heeft andere tijden gekend
En in die tijden is 't zelfs gebeurd,
dat het merkwaardige woord van de
S.D.A.P. in de Kamer klonk„Het
zou kunnen gebeuren, dat wij vóór een
Oorlogsbegrooting stemden om een Mi
nister van Oorlog te redden".
Doch die tijden zijn lang voorbij.
Maar nogeens, die leus van „Geen
man en geen cent 1" die hebben ze
overgenomen uit 't grijs verleden, toen
Van der Zwaag uit Gorredijk nog in
de Kamer zat en blijkbaar meer socia
listisch inzicht had, dan de heele S.D.
A.P. bij elkaar.
„Geen man en geen cent 1"
Daar draait nu 't debat om.
Eerst komt dan de Volkenbond.
„Mooi instituut", zeggen wij. „En
als we langs dien weg tot algemeene
ontwapening kunnen komen, dan doen
zij ook graag mee
Daar^kan de S.D.A.P. weinig tegen
zeggen.
Dan trekt ze zich op 't binnenwerk
terug en zegt: „Nederland moet een
voorbeeld zijnWij moeten zooals
de man van 't Hbl spottend zei
als natie zelfs ons laatste hemmetje
uittrekken, om heel de wereld te laten
zien, dat we tot op het bloote lijf
ongewapend zijn, wij het éérst,
wij moeten het voorbeeld geven, opdat
de anderen volgen mogen.
Dan zeggen wij't Lijkt fraai.
Maar het allereerste, wat wij dan
vragen mogen is toch zeker wel dit
Dat uw eigen partijgenooten in andere
landen mêe handelen volgens dit recept,
met name daar, waar ze toch niets
kunnen beginnen en dus veilig hard
kunnen schreeuwen, maar vooral daar,
waar ze mêe invloed uitoefent n op de
regeering.
En dan wijzen we op België.
Dan wijzen wij op Zweden.
Dan wijzen wij op Engeland.
En dan wordt onze S.D.A.P. kregel,
om de eenvoudige reden, ze zitten
daarmee. Meermalen wezen we daar
reeds op. In al die landen pleit de
S.D.A.P. wel voor bezuiniging, zoover
dit mogelijk is, maar zij stelt tevens
den eisch, öf toont praktisch, dat ze
daaraan vasthoudtDe landverdediging
mag niet komen in gevaar
Net omgekeerd als bij ons.
Hier zegt de S.D.A.P.In militair
opzicht, absoluut, heelemaal uitkleeden
tot de bloote body. Ginds zegt men
Al wat overtollig is, doet ge weg, maar
een goed zwaard en een flink pantsier,
daar als natie, zorgt ge voor
En daar zit de S.D.A.P. dan mee
Doch dan vuurt ze krachtig uit het
laatste fort
Uver België zwijgt ze liefst.
Over Zweden en andere, kleinere lan
den, zegt ze niet veel, maar van Engeland
heet het: Dat kunt ge niet met Neder
land vergelijken Engeland is groot,
Nederland kleinEngeland kan zich
dan nog zoo wapenen, dat het inder
daad iets gééft, maar in Nederland is
elke cent aan het Leger besteed, weg
gegooid geld
Nu is dat niet principiëel.
Als men werkelijk den eisch „Geen
man en geen cent", stelt op grond van
zijn socialistisch beginsel, dan moet dit
gelden overal, in Engeland zoowel als
in Nederland.
Doch daar praat men omheen.
En, natuurlijk, dan wordt van ónze
zijde ook het voorbeeld van den we
reldoorlog naar voren gebracht en hoe
wij in den weg der middelen mede daar
door buiten den wereldoorlog gebleven
zijn, wijl we een leger hadden, dat tegen
den aanvaller zou worden in buiging
gebracht.
„Niet waar!" zegt de socialist.
En dat is zijn laatste woord.
Immers, de bekende Von Moltke zegt
in zijn boek over den wereldoorlog,
dat hij de voorkeur gaf aan een neutraal
Nederland op de rechterflank van het
Duitsche leger, om zoo nog min of meer
een open „economische post" te houden
waardoor Duitschland nog eens 't een
en ander krijgen kon.
En inderdaad, dit hééft Von Moltke
gezegd
Maar Von Moltke zei méér.
En dat vergeet men aan dien kant.
Dat komt heel wat later in zijn boek
en zoover zijn de heeren denkelijk nooit
gekomen 't Is de bekende schrijver
in het Hbl., die er^ de aandacht op ge
vestigd heeft. Men leze het vooral met
aandacht over:
„Graaf Schüffers was van oordeel,
dat Nederland zich zou bepalen tot
een protest en overigens het schen
den van zijn grondgebied ongehinderd
zou gedoogen. Ik heb tegen die op
vatting ernstige bedenking gehadik
geloofde niet, dat Nederland zich een
gewelddaad kalm zou laten aanleu
nen. Ik voorzag daarentegen, dat door
een vijandig Nederland zulke aanzien
lijke krachten aan den rechtervleugel
van het Duitsche leger zouden worden
onttrokken, dat dit leger niet meer de
noodige stootkracht tegen het Westen
hebben'zou. De opmarsch naar België
kon, naar mijn meening, alleen worden
uitgevoerd in de onderstelling van
een strikt neutraal Nederland."
Dit is toch voor ieder duidelijk.
Hadden we, volgens socialistisch re
cept, in 1914 niet anders gehad dan
bordjes aan de grens met een „Verboden
Toegang", zoo zouden we van den
eersten Augustus af reeds in den maal
stroom van den oorlog medegesleept
zijn.
*,f Overleg beter dart Strijd.
In de bladen lazen we dit bericht
STADSKANAAL Thans is een blijvend
scheidsgerecht ingesteld, dat beslissen zal
in geschillen tusschen de vereeniging van
speculatieve aardappelmeelfabrieken, en de
moderne en christelijke fabrieksarbeiders;
bonden Dit scheidsgerecht bestaat uitF.
E. H. Ebels, lid der Tweede Kamer, voor;
zitterU. G. Schilthuis ,lid van Gedep. Sta;
ten van Groningen, en ar. H. I. Schönfeld,
burgem, van Winschoten, voor de fabrisan;
ten H. Kok, voor de Christelijke en wet;
houder Sriekman te Veendam voor de mo;
derne fabrieksarbeidersbonden.
Méér weet ik er ook niet van.
Maar toch lijkt dit weer een stap in de
goede richting.
Hoe minder conflict, hoe beter.
Er is tenslotte toch 'n punt, waarop men
weer bij elkaar komen moetdat de eene par;
tij als arbeidsvoorwaarden toezeggen en dat de
andere partij als zoodanig aanvaarden wil.
en is 't nu niet veel en véél beter, wanneer
men dit juist zonder strijd door overleg be;
reikt, dan na lange en bange worsteling
Maar dit ééne is ook voor vreedzaam over;
leg noodig
Er moet beiderzijds organisatie zijn.
En daarom is het zoo verkeerd gezien, van
wie, ook onder ons, op het terrein van den
arbeid een gezonde organisatie tegenstaat.
Nadruk verboden.
Voor ditmaal 'n historische herinnering.
Van vijfenveertig jaar her, daar zullen
er niet veel meer in leven zijn van wie 't
hebben meegemaaktik heb 't indertijd zoo
gehoord van een paar broeders, die destijds
»in de beweging« onzer partij waren.
Onze jongeren zal wellicht af en toe zulk
een herinnering uit de meer intieme geschie;
denis onzer partij niet onwelkom zijn, hóóp
ik
't Was in de Meimaand van het jaar 1879.
In een zeer onaanzienlijk zaaltje van de
griize vesting Gorinchem zaten, in ernstige
discussie, een aantal mannen bijeen. Na gezang
en gebed en het lezen der Schrift, waren hun
besprekingen begonnen, die nu zeker al een
paar uren hadden geduurd.
Rijken en edelen vindt men hier niet.
Er zijn enkele gegoede burgers bij, een paar
eigengeërfde boeren dominees zoowel uit de
»groote« als uit de »kleine« kerk zitten broe;
derlijk bijeen er zijn enkele »fijne« school;
meesters, wien de broodkruimels niet steken
en voorts een'aantal «kleine luyden«ambachts;
lieden, kleine baasjes en dergelijk volk.
De »smalle gemeente®, met een zoom van
wat grooter welvaart, maar de groote meerder;
heid valt buiten het »pays légal«, d.w.z. bezit
niet genoeg en draagt niet genoeg in 's Lands
gemeene lasten bij, om naar Thorbeckiaansche
wijsheid recht van stemmen te hebben.
Want 't was toen een wonderlijke tijd
De bordeelhouder, die in een goede burger;
straat zijn, immers erkènd en aLlerzins eerbaar
bedrijf uitoefende, stemde mêe voor Kamer
»agrarisch«, anders gezegd »boeren«;achterland.
En nu was en is er nogal een psychologisch
verschil tusschen hen, die langs het water
wonen, dus de inwoners der dijk; of rivierdor;
pen (aannemers, polderwerkers, grondwerkers,
manden; en hoepelmakers, hooikoopers, vis;
schers enz,, enz.) en de boeren uit het «binnen;
land®.
In allerlei opzicht waren steeds de «dijkdor;
pers® wat meer radicaal en dobrtastend in
hun optreden, dan de langzamer en bedacht;
zamer boerenbevolking uit het binnenland.
Nu hebben ze allen, zoo ze hier zitten,
Keuchenius lief.
Mocht in '66 al eens een enkele hunner
Groen en hem afgevallen zijn, wat er sinds
met die Conservatieve Partij is gebeurd, heeft
hun wel tot de overtuiging gebrachtKeuche;
nius had het in dat jaar bij 't rechte end
Alleen, men moet met zijn kiezers reke;
nen, zeggen sommigen.
Als de conservatieven hier komen met een
bekend en gezien man, die zijn kerkbeurt op
tijd waarneemtdie eens 'n spreekbeurt vervult
en bij de lieden rondgaat en men moet daar
iemand tegenover stellen, die heelemaal in
Batavia woont, hier absoluut in deze streek
geen kennis of connectie heeft, en wiens naam
alleen reeds op vele vreesachtige zielen werkt
als de roode lap op de stieriemand die im;
mers onmiddelijk 't verwijt naarj 't hoofd
krijgt, dat hij de rechten der Kroon heeft
aangerand,
Zal dan de goede kans niet al te zeer worden
geschaad
Zoo gaat de strijd der meeningen voort.
De persoon is allen liefde Kamer zou een
geharnast strijder wederkrijgen, maar mag men
voor de partij den zetel, die men naar den
mensch gesproken, vrijwel gewonnen acht, in
de waagschaal stellen
40 cent per regel
Doos 90 -60- 30 ct.
Bij Apoth.enDrogifteft
en Staten de kroeghouder op den hoek, die
wat minder in de melk te brokken had, kreeg
dan tenminste toch een stembriefje thuis voor
den Raad,
Maar de afgescheiden predikant, die wat
verder woonde, hoogst achtenswaardig man,
maar vanwege de magerheid der kudde met
een schraal herderstraktement, was tot stemmen
niet gerechtigd.
Betaalde niet genoeg in den «grooten pot«.
De antirevolutionairen zeiden dan ook, dat
we een mammonistisch kiesrecht hadden, maar
de oude liberalen uit Thorbecke's school von;
den het heel goed zoo, want met het geld
kwam toch in den regel 't verstand.
De discussiën der broeders duren voort.
Het geldt dan ook een gewichtig onderwerp.
In den vroeg;zomer van dit jaar, zal 't weer
verkiezing voor de Tweede Kamer zijn. Een
ware golf;van;geestdrift is verleden jaar, toen
het Volks;petitionnement geteekend werd door
ons christenvolk gevaren.
Slapers van een kwarbeeuw lang zijn nu
klaar wakker en tot den strijd bereid.
Den strijd tegen den liberalen Goliath
Wiens spies nóg is als een weversboom.
Maar toch heeft David in de kracht zijns
Gods met een beeksteenken uit zijn slinger
dien Goliath ten val gebracht.
Welnu, de God van David leeft nóg.
Nóg kan Hij Goliaths vellen.
In dat geloof zitten deze mannenbroeders
hier neer en bespreken de vraag, wie voor
Gorinchem dezen zomer candidaat der anti;
revolutionairen zal zijn voor de Tweede Kamer
der Staten Generaal.
Reeds in 't begin is »de« naam genoemd.
Die sinds de discussie heeft behéérscht.
Van wien 't niet de,vraag is, óf hij een
deugdelijk, ja eerste;rangs;candidaat zou zijn:
Levinus, Wilhelmus, Christiaanj Keuchenius
naast Groen en Kuyper de meest besproken
antirevolutionair, maar alleen of hij voor het
district Gorinchem de man zal zijn, die de
meeste kans heeft.
Daarover loopen de meeningen eenigszins
uiteen.
Het dubbeidistrict Gorinchem is van groo;
ten omvang.
Men is er, uitgenomen de stad en een paar
moderne woestijntjes in deze uitgestrekte oase,
over 't algemeen «de waarheid toegedaan«.
Er zit hier, als dr. Kuyper 't eens op een
meeting in deze streek zei «veel oud en goed
volk®.
Maar de »ligging« van dat volk verschilt
nog wel iets.
Het district toch bevat stukken van drie
provinciënZuid;Holland, Gelderland en
Noord;Brabant, zoo dat de stad Gorinchem
er 't middelpunt van is.
Eén blik op de kaart leert de situatie kennen
't Is een echt »rivieren;district« met een
Een bekend en geliefd predikant vraagt het
woord.
Eerst schetst hij in het kort de levensgang
van Keuchenius die na een schitterende amb;
telijke loopbaan in Indië, hier te lande wilde
blijven als vertegenwoordiger van de destijds
onder smaad bedolven «partij van Groen®.
Maar moest het, en werd hij er toe geroe;
pen, dan wilde hij liever mededragen de ver;
smaadheid van het volk van God, dan voor
een nieuw tijdperk de weelde van Indië te
genieten.
Toen werd hij hier al dadelijk de man der
»motie«, die een keerpunt worden zou op
parlementair terrein.
Neen, Keuchenius randde geen koninklijk
voorrecht aan, maar hij kwam als goed anti;
revolutionair, die eerbiedig belijdt: «Gerech
tigheid verhoogt een volker tegen op, dat
in naam des Konings het recht werd gekrenkt.
Dan schetst hij den strijd na '66.
Hoe Keuchenius als een moedige leeuw op;
vloog tegen de conservatieve, Indische;melk;
koe;politiek.
En hoe, toen een paar jaren later dat con;
servafisme zijn laatste zege bevocht, waaraan
het zich ook den dood eten zou, Keuchenius
niet strijdensmoe vanwege de verbitterde aan;
vallen des vijands, maar van zijn kracht bê;
roofd, vanwege den afval van schier al zijn
vrienden, henenging, nadat de Nederlandsche
regeering hem had weggetrapt uit 's Lands
dienst.
En dat in den diepsten grond, Waarom
Omdat Keuchenius' leven geleid werd door
de spreuk van den ouden Hendrik de Cock:
«Ziende in het gebod, blind in de toekomst
Omdat hij met het conservatisme geen hand;
jeplak spelen wilde; omdat hij Gods eerstel;
de boven menschengunstomdat Groen's
woord in hém ziel geworden wasStaatsman
niet. Evangeliebelijder
Daarom was de voormalige Raad;van;Indië
naar datzelfde Batavia teruggekeerd en had er
ter verzorging der zijnen krantenartikelen ge;
schreven en de lieden bijgestaan in de pleit;
zaal.
Het volk heeft aan Keuchenius een e e r e;
schuld.
Onze antirevolutionaire partij is geroepen,
die in te lossen. En Gorinchem heeft te g e;
looven, dat God het ons, hier, geeft in de
macht onzer hand.
Het is na zooveel jaren, mijn inkleeding
dat spreekt.
Maar ze geeft een juist beeld van 't geen
er omging in de harten van dit volk.
't Bleek hier 't verlossende, beslissende woord
Dr. Kuyper's advies, dat ook ter tafel kwam,
overgebracht door een zijner bekwaamste epi;
gonen uit dien tijd, legde ook zijn gewicht in
de schaal en straks wordt vrijwel met gemeen
goedvinden mr. L. W. C. Keuchenius als
candidaat der a.r. partij voor het district Go;
rinchem geproclameerd.
Staande de vergadering, gaat een telegram
naar Indië en den dag daaraan is het kabe;
lantwoord reeds bezorgd en wordt in «De
Standaard« door 't gansche land verbreid
Elected I submit Als ik gekozen wordt, kom ik
Hetzelfde jaar zag Keuchenius in de Kamer
terug.
UITKIJK.
QndeH. Veeverz. Maat.
Overflakkee en Goedereede.
Uit het Verslag van den Directeur aan de
Leden der Onderl. \eeverz. Maat. «Overflak;
kee en Goedereede« kunnen wij de volgende
resultaten melden.
Het percentage van Omslag en Administra;
tiekosten over het 31e boekjaar (15 Nov. 1922—
15 Nov. 1923) was 3
Er waren in 't geheel 62 schadegevallen ge;
weest, t.w. 33 in de afdeeling Paarden geen
in de afd. Paarden van Hooge Waarde 10
in de afd. Melk; en Kalfvee en 19 in de afd.
overig vee.
De omslag bedroeg in de afd. Paarden
le kwartaal f 7.00 per f 1000.
2e f 15.90
3e f 5.60
4e f 3.90
Dooreen f 8.10 %0 of 3.24
Voor de afd. Melk; en Kalfvee waren deze
cijfers
le kwart, f 11.60
2e f 4.70
3e f 3.10
4e f 6.80
Dooreen f'7.80 °/00 of 3.12%.
En voor de afd. Overig Vee
le kwart, f 6.50
2e f 9.10
3e f 5.10
4e f 3.90
Dooreen f 6.15 %0 of 2.46%.
Een opwekking aan Heeren Landbouwers
van Flakkee, om lid te worden van deze, bij
uitstek nuttige Flakkeesche instelling, moge
hier op zijn plaats zijn.
De Directeur,
A. L. v. DORSSER.
Middelharnis, April 1924.
Wat elke maand te doen geeft.
(le helft April.)
Nadruk verboden.
We schrijven dit reeds eenige dagen vóór
April.
De nachten zijn nog wintersch, -de thermo;
meter wijst nog eenige dagen vorstde bodem
is nog te hard om te worden bewerkt, de
graslanden hebben door de ruige vorst veel
geleden, vele zien er uit als dood. Maart was
wel «inhoudende, en de volksmond zegt«Een
inhoudende Maart is goud waard.« Zal dit
ook straks blijken Zal April zijn epitheton
(bijnaam) van »Grasmaand« eer aandoen? 't
Kan heel best. Wordt de lucht mild en kom en
er malsche regenbuien, dan kan het aanzien
der weilanden wondergauw veranderen. De
veehouder moet er daarom nu reeds op be;
dacht zijn, dat er bij het voederen van zijn
koeien behoorlijke overgang in acht wordt
genomen. Gehalte en voedinsverhouding mo;
gen niet te snel afwisselen. Men houde er
rekening mee, of de dieren straks in een goede
of minder goede wei komen. Gaan zij naar
een beste wei, dan mag nu in den stal, ook
niet te zwak gevoederd worden; zal de wei
niet te best zijn, dan voedere men het melk;
vee ook nu niet te sterk. Is de vorst ge;
weken, dan komt er groote bedrijvigheid op
den akker. Vóór 't midden der maand bren;
gen we haver en gerst, zomerkooi en erwten
vlas en zomerspinazie in den grond. Onder;
zoekingen der laatste jaren van het Groninger
Proefstation hebben aangetoond, dat haver
houdt van een licht zuren grond men rekene
hierop met de bemesting en geve nu b.v. als
phosphorzuurbemesting bij voorkeur super;
phosphaat en geen Thomasmeel. Tenzij men
klaver onder de haver wil zaaien klaver houdt
niet van een zuren bodem. In dat geval strooie
men wel slakkemeel uit, om het klavergewas
niet in gevaar te brengen men riskeere dan,
dat de haver iets minder kan opleveren.
Wie aardappels wil kweeken voor gfN&oed^
neme de volgende wenky-tN.-' S-.2'
door den Plantenziekteti^itfifi.'''- - --«My
Wagenfngen. En wel me "/Ag. do® jótitiijjp ók
smettielijk karakter
bladcolmozaiek, Rhiso'f, ftl
aardappelen op gescheuGk-N^-MX.^ ifc ovqj
niet te sterk, vooral nigr'^ J" ïoi
Poot de selecties niet nabij
appelenveldenmaar zonder ze apvat,' -*T>
cultuur! 4e Wend niet te laat stalmest'?
en pas ook niet het z.g. »oversteken« me?"-
trammest toe hierdoor wordt n.l. Rhisoctonia
in de hand gewerkt.
In den tuin. Snoei thans uw rozen kort, ze
loopen des te beter uit en ge verkrijgt breede
struiken of kronen. Ook kunt ge nu de rozen,