lil
1
r#
Antirevolutionair
Orgaan
voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsehe Eilanden.
Hoogstraat noen si. Janstraat met ttijttouiu
st. Janstraat hoek AcnterMooster - Rotterdam
L
0
Zn.
IN HOC SIGNO VINCES
>EN
No. 2998
ZATERDAG 15 MAART 1924
39ste JAARGANG
ie ZWOLLE
EERSTE BLAD.
Ten Besluite.
Reclames Mededeelingen.
Mousselines - Crêpe marocains
Popelines - Serges en Kamgaren
Bezoekt onze Tapijt-afdeeling
Op den UitR"*'
tD
isse
W. BOEKHOVEN ZONEN
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers
In onze afdeeling stoffen
vindt U nu de geheele nieuwe sor
teering compleet met zeer veel
prijzenswaardige aanbiedingen
-•J>
J
fen»
pi enten
jge prima
vertrekken
P'50
iihem.
[titel 1,75
eratuur over
behandelt
tijd is ges
lopgave van
Ifgen, naar de
pede u'teens
waarbij de
JZoord wordt
lodschap bes
N
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 8.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS
SOMMELSDIJK
Telef. Interc. No. 202 Postbus No. 2
ADVERTENTIËN 20 cent, RECLAMES 40 cent, BOEKAANKONDIGING 10 cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1.— per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 uur.
kwaal van
in onzen
t; hoofds
zen in de
rschijnses
Wanneer
:ns, dades
iltijd één
gevolgen
V 3
ïod
at woord tes
ie«, die toch
g te hebben
t welke mate
rden
igezicht.
zit? Zal hij
helpen, nu
hap der mens
tot God te
En is 't nu
maat weders
niet in Zijn
e zich er op
niet had die
niet zonder
nu ook in
immers ook
roepen liet
cht zijn
ad, dat daar
zit zijn stoel
worstelt met
hoot, javan
laar tot wien
eeft over den
t behoudenis
och eenmaal
in 't midden
fd
t voorhoofd,
en van ach»
de weg naar
oor u, grijnst
een uur.
wordt hem
Esther
stoel en met
schreit hij 't
aaren wees
>bus' ziel.
vervolgd.)
Ten slotte nog het volgende
Of ik dan niet wéét, hoe hier en
ginds de werkelijke toestand is, integen-
stelling met 't geen volgen moet uit
de Wet?
Dan luidt ons antwoordt: En óf!
We hebben in ons leven, wat dit
betreft, de zonderlingste dingen gezien
en gehoord en beleefd.
Openbare scholen met gebed.
Ook wel in den Naam van Jezus,
Waar psalmverzen worden geleerd
en gezongen.
Waar de Bijbelsche Geschiedenis
regeld wordt verteldook de heils-
liten waar de christenfeesten worden
erdacht.
We hoorden van kruisbeelden in
school.
Jarenlang, ook na 1857, is de open
bare school in Brabant en Limburg
roomsch-katholiek en op de Veluwe
min» of meer confessioneel geweest.
Ja, 'k heb 't nog sterker beleefd.
Dat als ergens maar sprake kwam
van een School met den Bijbel, de
openbare onderwijzers ijlings weer naar
't reeds onder stof bedolven bijbel-
en psalmboek teruggrepen, ja „pas
sende" gedeelten van den catechismus
aan hun leerlingen medegaven, om van
buiten te leeren.
Och, dit alles is zóó bekend
Niemand, die het ontkennen zal
Maar tóch zou ik den man willen
zien en hooren, die zich juist op deze
Ontduiking en overtreding der Wet zou
durven wijzen, om dan triomfantelijk
te zeggenZiet ge nu, dat er tóch
voor den Bijbel en den Christus nog
plaats is op de Openbare School
Neen, wij moeten niet vragen wat
er, nog welhier en ginds gedaan
wordt ter ontduiking der Wet, of ook
wat oogluikend wordt toegelaten, maar
hoe door hen bij wie de uitlegging en
toepassing der Wet was, die „Christe
lijke deugden" in de schoolpraktijk
werden bezien.
En dan weet elk hunner
De doorgaande toepassing was in den
geest van de uitlegging, die Van der
Brugghen zelf van zijn wetsartikel gaf
en die we in een vorig artikel ten voe
ten uit gegeven hebben.
Wie werkelijk den Christus en den
Bijbel op de Openbare School wilde
brengen of handhaven die ging er
uit.
De geschiedenis geeft de voorbeelden.
Bij den onderwijzer Lub b.v. te Enk
huizen, .kwamen de moderne dominee
en de kantonrechter; bij Gangel in
Appeltern kwam ae pastoor 'n gan-
schen dag luisteren, zwijgen over
den Bijbel en Christus, of heengaan
was het dilemma, waarvoor zij werden
gezet. Op tal van plaatsen vroegen de
pastoor of de rabbi of soms ook de
dominee de lijst-van-leerboeken op,
en zoodra zij aanmerking maakten op
datgene wat positief aan het christen
dom herinnerde, kwam er van hooger-
hatid een wenk of gebod „zulk een
boek niet langer te gebruiken".
Soms ging men zelfs nog verder.
Jte Loosduinen b.v. was een chris-
tehjk gezind „hoofd", die zich echter
vanwege de gemengde schoolbevolking
ft aa.n den eisch hield van neutra-
derw'^ Z'^n 8ewoon> dagelijksch on-
Toen hem nu de kerkeraad der Ned.
"r-, Kerk verzocht, of hij buiten de
hi'hu n' b-v- °P Zaterdagmiddag
J es geven wilde aan de prote-
ofln kinderen, wilde hij dit met
noegen doen, doch meende eerst
verlof te moeten vragen aan de auto
riteiten, omdat het was een aparte „be
diening", nevens zijn schoolmeesters
ambt.
En zóóver ging de vaderlijke zorg
om eiken schijn van on-neutraal te
zijn te weren van de Openb. School,
te hoogster plaatse hem de vergunning
geweigerd werd
Nóg sprekender feiten kwamen voor.
Vier jaren na '57 kwam mr. V. d.
Brugghen, toen allang geen minister
meer, op de kwestie der neutraliteit
terug.
Dat nu is van beteekenis.
Men zou n.l. nog kunnen vragen
Zijn niet zijn woorden in '57 hem min
of meer ontvallen in het vuur zijner
rede, in de hitte eener improvisatie
toen. hij wel in een min of meer ner-
veuse stemming moest verkeeren
Laten we dan vier jaar later zien.
Naar aanleiding van een stuk tegen
de Wet van '57, geschreven door Chan-
tepie de la Saufsaye, schreef toen v.
d. Brugghen „Er kan dus geen twij
fel, geen onzekerheid bestaan omtrent
het feit, dat godsdienstig onderwijs
niet behoort tot het gebied van de
Staatsschool en dat de Wet door op
leiding tot Christelijke deugd géén
godsdienstig onderwijs verstaan heeft.
Ook de Bijbel of de Bijbelsche Ge
schiedenis kan derhalve als middel
van godsdienstig onderwijs op de
Staatsschool niét gebruikt worden".
Trouwens, dat de meening van den
vader der Schoolwet door de hooge
Overheid werd geduld, bewees wel het
geval, dat zich omstreeks dienzelfden
tijd afspeelde met prof. Hofstede de
üroot, schoolopziener te Groningen.
In een rede wekte deze de openbare
onderwijzers als volgt op„Geeft on
derricht in de Bijb. Geschiedenis ver
haalt bij de hooge feesten Jezus' ge
boorte, opstanding, hemelvaart, kerk
stichting enz.laat hen opstellen daar
over maken, liederen daarvan zingen".
Hoewel hij uitdrukkelijk had ver
maand om de „Israëlitische leerlingen"
niets van dit alles op te leggen, be
klaagden zich drie Joodsche opperrabij-
nen bij de Regeeringmet dit gevolg,
dat zij volkomen in 't gelijk werden
gesteld en prof. Hofstede de Groot
gedwongen werd, zijn ambt als school
opziener neer te leggen.
Ende nadat dit alles was geschied
in de „lage landen aan de Zee", zoo
was daar een zeker mensch, die samen-
gaarde uit Neerland's letteren-hof een
schoon boeket der edelste bloemen.
Hij noemde ditzelve „bloemlezing".
Daaruit zouden in de scholen de
verstgevorderde discipelen zich oefenen
in de lees- en voordrachtkunst.
Toen geschiedde het, dat hij daarin
ook had opgenomen uit de profetiën
van den Koninklijken Jesaja een zeer
schoone natuurbeschrijving, die elk een
trof door hare verhevenheid.
Toen nu dit boeksken ook gelezen
werd op de Openbare SJiool, blies
deze man op de bazuin en riep Ziet
gij nu wel, dat ook de Bijbel op zijn
plaats is binnen de muren der Openbare
School
Ende gansch Nederland lachte luid
V S. D. A. P.'sche »bluf«.
Ga nu es rustig déze feiten na.
Ze zijn al te gader uit 't laatste halfjaar
dus iederéén kan 't zich herinneren of nas
slaan niet slechts de »anh"s«, maar ook de
»soci"s«, waarmee hij in aanraking komt.
We beginnen dan met de Vlootwet.
«Verwerp die maar gerust, zei Troelstra in
't debat, wij als socialisten, gesteund door de
andere «democratische elementen«, zijn bereid
het zaakje over te nemenzónder Regeering
zit ge dus niet
Toen kwam de Vlootwet»crisis.
Even was er sprake van Troelstra.
De a.r. bladen wezen hem zelfs aan.
«Neen heette het in 't Volk zóó is 't
niet bedóéld! Toelstra persoonlijk kan niet
in de Regeering vanwege zijn lichaamstoe»
stand, maar Wibaut is daarvoor de aangewe»
zen man die heeft bovendien een «financieel
plan« en daarop komt het aan, want ook wij
willen op den langen duur het evenwicht in
's Lands geldmiddelen 1«
Nu, dat bleef zoo gezegd.
Maar nu ging men natuurlijk vragen naar
dat plan.
Zoowel in de Pers als in de Kamer.
«Tjawas 't antwoord, in bizonderheden
kunnen we dat niet uitwerkendaarvoor
moet je eerst werkelijk in de Regeering zitten
en over de ambtenaren kunnen beschikken
program
teekenis
in den zak loopt, van welks be»
hij niet het flauwste besef heeft.
prdat de S. D. A. P. daar niet meer
Nu
over.
Zij gaat dóór de volksmeening te vergiftigen
en op te zetten tegen de Regeering met haar
reddende »bezuiniging«.
En zelf heef ze. niets.
Eigen plan ligt in gruzelementen.
Wibaut zegt jaTroelstra neenEn dat
zijn dan je «eerte=klas»leiders«, waarvan de
een den ander aanwijst, om aan 't hoofd te
staan.
Die zullen dan 't zaakje overnemen.
Ze kunnen niet anders doen dan net als
een klein papkind, tegen elke bezuiniging«
van de Regeering nee=ënee»ë roepen.
Maar zelf weten ze niets.
Dan 't vaderland overgeven aan de weer*
40 cent per regel.
f
Gedurende de maand MAART worden als tijdelijke
reclame alle gordijnen gratis gemaakt en alle
vloerzeilen en linoleums gratis gelegd
Dat léék al op 't kluitje in 't riet.
«Maar, werd toen van Rechts gevraagd, als
jullie, soci's dan geen plan»in=bizonderheden
hebt, geeft het dan tenminste eens in alge»
meene lijnen
Nu, dat is toen ook gebeurd.
Maar Schouten in de Kamer heeft onweder»
legbaar aangetoond, dat er zóó van de 100 a
130 millioen maar een klein beetje te vinden
zou zijn.
En dan kwam daar nog wat bij.
Die «algemeene lijnen« gaven óók aan, dat
de Staat zich moest toe»eigenen een flinke hap
uit de ondernemenswinst.
En nu moet men es opletten.
Wij geven nu even de a.r. N. Leidsche
Cour. het woord, die 't zoo kort en duidelijk
teekende
De heer Schouten oefende daarop scher»
pe critiek en toonde aan dat op die manier
kapitaalvernietiging met al de noodzakelijke
gevolgen daaraan verbonden zou plaats
hebben.
Mr. Troelstra gaf dit toe.
Maar, zoo verzekerde hij, dat is ook niet
de bedoeling van Wibauts plan. Er is, zoo
zeide hij, geen sprake van dat wij hierbij
hêt oog zouden hebben op nieuwe belas»
tingen, laat staan op ondernemerswinstbe»
lasting. De bedoeling is alleen dat de Staat
een deel van de aandeelen zal naasten.
Zoo sprak de leider. f5C)V
Maar een dag later kwam de heer Wi»
baut in Het Volk vertellen, dat Troelstra nilM
van de geheele niets had begrepen, en datteg;l y/ll
het wel degelijk de bedoeling was de ondenen LL1f
nemerswinsten te treffen.
Er zijn in den rooden hoek heel wa/erg0^n"®"
vergissingen gemaakt den laatsten tijd.
Maar dit schijnt ons toch wel het top»-rat er
pu^- lijk
hen partijleider die met een regeering»
loosheid en zelfs dan reiken ze op geen voe*
ten of vamen aan de te bezuinigen -som.
Zie, dat zijn nu allemaal feiten.
Laat ze weerspreken, wie kan
'innen, c-
Nadruk verf e,
h,-.nopen.
'a klepel wê
\V
•-e.
,aN' 8eGrdt>^N
CS
f
A, W
't Kwam wel wat al ach
haas IER
Maar dat zal wel ,ns h -r,
weest zijn van de larGEJ, .,ter
ving, vermoed ik z.t djuijeiriint
Het was een lollen.Tóff
En 't kwam de:»!erv< r Pt
Ik heb es bii:Jjf'ebr
m'n vreugde vften de;
winter v ^***4
gebleve jj( singst L j
was, v, De; dt v< en Oester»
koude c zaaW»\) z
doek eng o. 24 .mnS KoopsfS -
kelijk genEs.^rdei,blice ,en omiiKeKri.
zuigenj, zovoG. aqju.ïvee. van
kwijt zijn. met ,voi_ wil een '1 'chipper S.
't Was echaoter hac. a
'n Driedaa, op de P DiijJ7 2
naar uit. ,velslag<
Nu was daieit dai
zu:gstokje uitf lang
handel gebracnet
on goede"
Eerlijk gezegd, ik ken de uitspraak niet.
Moet misschien nog afkomen.
Maar over die lolly»molly»geschiedenis moest
ik denken, toen ik onlangs in de kranten de
verslagen las van dat Congres dat de roode
elementen gehouden hebben over medezeggen=
schap in het bedrijf.
Ik dachthet is zóó gegaan.
Eerst heb je de socialisatie gehad.
Dat was de lolly, is nu zoo dood als
een pier.
Er zijn echter van die elementen, die moeten
altijd wht hebben om op te zuigen, want als
ge ze niets geeft, dan doen ze 't op hun duim
en dan wéét je niet, wat er voor den dag
komt.
Zoo kwam na de lolly, de molly.
Dat was dan de »mede*zeggenschap«.
Ik moet tot hun eer zeggen de sosi's laten
zich voor den tweeden keer niet zóó makkelijk
inpakkenx
Ze hebben eenig leergeld betaald.
Wat was 't wat, indertijd met die «sociali»
satie«.
Zoo in 't jaar '19; ook nog in '20.
Nee, maar! nu was 't gepiept; de kastanjes
waren gepoftde »bourgeoisie« zou men ze
zelf uit het vuur laten halen," en de arbeiders
zouden ze lekker eten.
Allen werden straks mede=eigenaars.
Prachtige rapporten werden opgemaakt.
'n Bóék werd er over geschreven.
Men zou straks zijn winst doen met de er»
varing, welke in Oostenrijk en Duischland en
gedeeltelijk ook in Rusland, met die «sociali»
satie« werd opgedaan en dan kon ze ook hiér
worden ingevoerdeen reuze»lolly waar ons
gansche arbeidersvolk aan zuigen kon.
«Onze menschen« schud'den 't hoofd.
Maar wie toen ten tijde 't oor zoo weieens
aan de overzijde te luisteren leggen kon, die
hoorde in geestdriftige taal over de naaste
toekomst spreken. De »socialisatie« wekte ge»
lóóf in haar heil. Heel gewone arbeiders won»
den er elkaar over op. Ze wisten natuurlijk
slechts in zeer algemeene trekken te vertellen,
wat er eigenlijk mee werd bedoeld, maar 't
was als een soort betoovering so»ci»a=li»sa»tie
't stond in vlammende lichtletters tegen den
donkeren hemel van hun arbeidersbestaan.
't Zonk alles ineen als een doorgeprikt ker»
mis»balIonnetje.
Het buitenland viel schrikkelijk tegen.
Binnenslands vond men geen bijval.
Zelfs als stembusleuze viel 't woord niet
mee
En nu praat geen mensch er meer van.
Na de lolly, kwam toen de molly.
«Mede»zeggenschap«, zou 't nu zijn.
En 't scheen zelfs eerst, of die vlieger beter
zou opgaan en hóóger zou stijgen dan die der
«Socialisatie»*, welke een veel te zwaren staart
had. Immers ook onder de roomschen, denk
aan Prof. Veraart en de zijnen, vond men een
groep, die meende; Ja, dat was wel wat. Zelfs
bij de Chr. arbeidersbeweging keek men ietwat
belangstellend toe.
Hier moet ik even 'n zijstap maken.
Men wil nu doen of die «medezeggenschap»
heel wat nieuws is, maar ik heb ze vóór jaren
al in practijk gebracht gezien.
'k Heb een boer gekend, 'n jongen man.
Op 'n middelmatig groot »spul«.
Die had van z'n vader overgenomen, be*
halve de boerderij, ook een ouden, getrouwen
knecht, die al veertig jaar op 't »spul« had
meegewerkt en nog eiken dag flink z'n best
deed. En als ze nu zoo 's morgens «na melkes«
met elkaar brood aten, dan was 't vaak ge»
woonte, dat het werk voor dien dag of die
week besproken werd en dan had de knecht
net zoo goed een stem in 't kapittel als de
Vjoer en niet zelden werd naar zijn raad gedaan.
■ÉÉ^n stroeve verhouding, met name in kleine
jven, waarbij de baas kortweg zegt: Jij
jij d^ci^tC nooit es --"'k over
?n/i nC' au$-B',aken fenJk
het jaar
Iiceerd. Uit
*r afdeelingen
B0 z zeer geV.-iedroe i r
I
yteVc.c-.r Vrtt H i.
h, ..el, ons afkèven van dezen»,.rij», icrc'
t-.. of het op*-..laboreert aan overvloed.
Naast .jyo, het K;s,er de belofte. Onze:
aljduriiAgr 0p,» *-a>si~',ns.se sV' ^lüs 4 stuk levqt
y e' ïntf 'Oonen, partij K t^en' ook gl<p
„n, vedy .n Sctir» ijrcachbCoNs 'jSben t,Tem
Een --n. «jk- en By o rieïo -v
voorhanden in den
handel van f
'•S
beid
\".8t
