voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsche Eilanden.
Antirevolutionair
Orgaan
IN HOC SIGNO YINCES
ZATERDAG 26 JANUARI 1924
38ste JAARGANG
EERSTE BLAD.
Emigratie.
Reclames Mededeelingen.
Op den Uitkijk.
W. BOEKHOVEN ZONEN
Ajlë stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers
Rheumatiek en Spierpijn
LEEUWARDEN
Land- en Tuinbouw.
X'
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 8.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS
SOMMELSDIJK
Telef. Interc. No. 202 Postbus No. 2
ADVERTENTIËN 20 cent, RECLAMES 40 cent, BOEKAANKONDIGING 10 cent per regel.
D1ENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1.- per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 uur.
Over emigratie wordt weergesproken.
En al zijn op 't oogenblik bijna overal
op de wereld de vooruitzichten voor
landverhuizing ongunstig, men kan er
zeket; van zijn, zoodra die toestanden
wat mogen verbeteren, zal de emigra
tie in 't middelpunt van veler belang
stelling komen te staan.
Thans kunnen 't slechts énkelen zijn.
We hebben den wereldtoestand te
aanvaarden gelijk die is en ook de land
verhuizer kan niet met zijn hoofd door
den muur loopen.
't Kan lang zoo blijven gaan.
't Kan ook spoedig veranderen.
A Want zeker is, dat er nog streken
ter wereld genoeg zijn, die véél meer
volks dragen kunnen, dan ze dóén,
zoodra de wereld-omstandigheden zich
maar zoo wijzigen, dat men landver
huizers gebruiken kan.
Daar bedoelen we dit mee.
Neem b.v. de Vereen. Staten.
Die [den Nederlander steeds 't eerst
in de gedachten komen.
Vast staan deze twee zaken
Ten eerste, dat de bodem van „Ame
rika" bij intensieve bebouwing nog wei
meer opbrengen kan dan hij doet en
ten tweede dat de Amerikaanse he nij
verheid nog heel wat meer produceeren
kan dan thans.
Maar wat is het geval
De wereld heeft geen koopkrachtige
afnemers genoeg
En zoodra dat zich ten goede wijzigt,
f jjïn Amerika weer tienduizenden han-
oen gebruiken, zoo in den landbouw,
als in de nijverheid.
Maar juist nii, in dezen tijd, hebben
we te zorgen, dat zulk een betere toe
stand ons niet overvalten daarom heb
ben we b.v. met genoegen de totstand
koming eenerEmigratie-Centralegezien.
Ook voor ons christenvolk ligt hier
een roeping.
Men kan er op rekenen, als er betere
toestanden komen, dat dan niet in de
laatste plaats ons calvinistisch volks
deel zijn zonen en dochteren voor emi
gratie leveren zal.
De historie leert dit genoeg.
Veel heeft het Nederlandsche volk
nooit aan emigratie en kolonisatie enz.
gedaan maar wat het b.v. in Afrika en
Amerika in de 18e en 19e eeuw tot
stand bracht, is toch voor een aanmer
kelijk deel door volk van calvinistischen
huize geschied.
Ik constateer slechts het feit,
Er zou een artikel apart over te
schrijven zijn.
En daarom, ook thans, nu deze be
sprekingen slechts nóg „theore
tische" waarde hebben, juist thans moet
deze zaak door ons worden ingedacht
en voorbereid.
Allerlei vragen rijzen dan.
En wel in de eerste plaats deze Hoe
de H. Schrift zelve tegenover dit vraag
stuk staatwelke goddelijke ordinan
tiën er zijn ook voor dit deel van ons
natuurlijk leven.
Gaan we op die vraag iets nader in.
Babel's, spraakverwarring is bekend.
Daar heeft de Heere eens voorgoed
zijn goddelijk veto uitgesproken tegen
over de menschelijke zucht om vooral
toch het menschelijk geslacht als een
heid saam te houden.
Neen, zegt God, 't zal de veelheid
zijn.
De veelheid en de veelsoortigheid.
En daarin wil hij verheerlijkt worden.
Om langs dien weg al wat daar in
"menschelijk geslacht schuilt naar
voren en tot ontwikkeling te brengen,
tot verheerlijking van Zijn Naam.
En als daar dan ook de Fransche
koning, gelijk men weet, de Hugenoo-
ten uitdrijftals een deel dezer bal
lingen, met een veel grooter volksdeel
aan Hollanders, Friezen en Zeeuwen
naar Zuid-Afrikaals zich daar Engel-
schen doorheen mengen en er als thans
aan 't gebeuren is, uit die vermenging
een nieuwe, jonge, levenskrachtige natie
ontstaat, dan schittert hierdoor te
beter de majesteit van Hem, die zóó
veel ontwikkelingsmogelijkheden in het
menschelijk geslacht heeft gelegd.
De opeenhooping is Zijn wil niet.
De moderne wereldstad heeft meer
overeenkomst met het beeld van Babel,
dan van het nieuwe Jeruzalem
„Maar de groote stad" kan en mag
daarom, ik bedoel nu in 't algemeen
óns wachtwoord niet zijn.
„De wereld in behoort de toekomst
te gaan.
„Vervult de aardezegt God.
Al lang vóór Babels torenbouw.
Het is een zegen, die Hij Noach's
geslacht meegeeft.
Maar het is tevens een last, een or
dinantie.
Neen, wanneer het ons in ons eigen
vaderland en op onze eigen plek moeilijk
wordt, om te gewinnen ook maar op
bescheiden wijze ons dagelijksch brood,
en er is een redelijke kans om elders,
in of buiten of ook ver van 't vader
land in betere omstandigheden te gera
ken, dan behoeven we waarlijk niet lang
te overleggen of de zaak op zichzelf,
in 't algemeen ook naar 's Heeren wil
zou zijn.
De Schrift is hier duidelijk genoeg.
Natuurlijk, daarnaast en daarboven is
dan het persoonlijk element. Dat moet
ieder voor zichzelf met .zijn God uit
maken. Daar kunnen motieven, zijn die
Gods toorn opwekken die slechts men
schelijk, aardsch en erger zijn.
Met slagen of mislukken staat dit
niet in onlosmakelijk verband, lees
er Ps. 73 maar eens op na.
Maar wie werkelijk in Gods gunst,
in Zijn kracht zulk een zaak wil onder
nemen, die zal haar niet slechts opjec-
tief voor Gods Woord, maar ook sub
jectief in het gebed en den verborgen
omgang met God tot een goed einde
moeten brengen.
Hierover thans niet verder.
Wel nog zij iets gezegd over zekere
bedenkingen, die wel van onze zijde
tegen emigratie worden ingebracht.
'n Goed punt voor De Visser en Colijn.
De heer dr. Colenbrander in »De Gids«
van Januari, prijst de wijze, waarop de minis»
ters De Visser en Col ij n de beruchte
zaak van 't Leidsch»academisch»ziekenhuis
»op een achtermiddag«, na de noodige
voorbereiding, tot een goed einde hebben
gebracht.
Men herinrert zich die zaak?
't Leek wel de slang»zonder»end.
Nooit kwamen al die gebouwen klaar en
elk jaar werd de bouwsom een, twee en meer
millioen hooger.
Toen werd eerst alles stop gezet.
Daarop is het, om 't nu es populair te
zeggen, zóó gegaan
De ministers hebben laten uitrekenen hoe*
veel ten allerhoogste het Rijk er nu nog voor
geven kon. Toen zijn ze met een Rijksbouw»
kundige naar Leiden gegaan. Lieten er de
»bazen« van de Medische faculteit bij roepen
en zeiden »Kijk es, heeren zooveel geld wil
't land nu nog missend i t is als u ziet ges
bouwd hier staat m'neer de Rijksböuwmees»
ter, zeggen jullie, die met en in dit Zie»
kenhuis werken moet, nu niaar wat je voor
dit geld het liefst gebouwd ziet, en wat het
meest noodig is
In enkele uren waren de heeren 't ééns.
Noodzaak en gezond vèrstand,
En dan komt men een heel eind 1
't Is te hopen, dat alle »objecten»van»bezui»
niging« dit even professoraal begrijpen zullen
als die heeren in Leiden, dan heeft minister
Colijn makkelijk werk.
40 cent per regel
Spoedige verlichting van de pijnen en weldra
genezing door SanapiriniTabletten (Mijns
hardt). Koker 75 ct. Bij Apoth. en Drogisten.
"f «Televisie».
Opsnijder, of wetenschappelijk man
Hij i s hoogleeraarprof. Fournier Dalbe.
En géén »Amerikaansch« professor b.v. in
de biljarts of bokssport, neeneen ernstig
Britsch geleerde van naam.
Dus »opsnijder« kan hij moeilijk zijn.
H ij méént het, als^hij zegt, dat<ie er zijn
wetenschappelijken naam voor- zetten wil, dat
nog dit jaar de televisie tot stand komt
het draadloossvèrszien 1
Neen, kijk er niet vreemd van op.
Het draadloos hóóren bestaat al.
De muziek van den Franschen Eifeltoren
wordt door duizenden, die een draadloos toes
stel hebben, dagelijks op honderden mijlen
afstands gehoord, waarom zou 't draadloos
zién onmogelijk zijn
't L ij k t alleen wat vreemd.
Men zet te Groningen z'n oogen voor een
paar kijkglazen en ziet, wat er op 't zelfde
oogenblik in 's Lands hoofdstad op den Dam
gebeurt met duizend andere mogelijkhes
den van dezelfde soort.
't Is me wel wat griezelig.
Ik ga op die manier nog vreezen, dat de
«Wetenschap» en de «Techniek» het nog zoos
ver zullen brengen, dat ze zullen afzien en afs
hooren wat de mensch in zijn meest verbors
gen binnenkamer doet en overlegt.
Zeker, 't i s zoover nog niet.
En de professor, al is hij ontegenzeggelijk
geen opstiijder, maar een wetenschappelijk
man, heeft het v rsz i e n nog niet tot stand
gebracht.
Maar 't kan er best van komen
Zelfs, als hij zegt, d it jaar:
En dan zullen we ook daarin weer de
f
groote werken Gods bewonderen maar
ons tóch afvragen, of het menschelijk geluk
door dit alles vergroot en bevorderd wordt.
Nadruk verbodei.
Vandaag gaat 't over de politiek.
Ja, hooggeachte, om met ouderwetsche do»
minees, die zeker onwillekeurig aan Daniël
dachten, te spreken «zeer gewenschte» lezeres,
of ge nu leelijk kijkt of niet, over de po=
litiek och mij deswege dit keer »overslaan«
doet ge niet, daar zijt ge veel te goed voor.
't Zou niet verstandig zijn ook.
De besten uwer begrijpen dit wel.
En tot die »besten« behoort gij immers elk,
hoofd»voor»hoofd 1
Zie, ik heb «den ouden Lohman« eens hoo»
ren spreken op een volks»bijeenkomst, toen
hij hoewel reeds tegen de zeventig, nog in
zijn volle kracht was.
't Was daar 'n dooie, politieke boel.
Doch naar Lohman kwam men nog.
Temeer, omdat de deuren wijd waren open»
gezet, het was een «coalitie«»avond en alie
man en vrouw van Rechts, die lust had, kon
vrijelijk binnentreden, waar druk gebruik van
werd gemaaktLohman had een volle zaal.
Nu wist hij wel, wat vleesch hij in de kuip,
wat volk hij onder zijn gehoor had.
Heel wat lijders aan politicophobie.
Ziekelijk»schuwen op politiek gebied.
En toen merkte hij zoo leukweg op
«Ja, mijne hoorders! wij kunnen wel zeg»
gen Ik wil niets met de poiitiek te maken
hebben en dan verder doen als de struisvogel
en steken den kop in 't zand, maar hierom
is 't nog niet gezegd, dat die politiek nu ook
niets met ons te maken heeftDat zult ge
wel anders ondervindenEn als ge straks
klaagt over de wetten des Lands en vraagt
waarom is dit zóó en moet dat weer anders
dan komt het zelfverwijtHadden we ons
maar met de poliek bemoeid, toen 't er nog
de tijd voor was
Net precies, wat Groen ook zijn leven lang
heeft gezegd.
En daarom altijd «politiek» neen
Net zoo min als altijd rijst»met»bessensap
Ik kom er ook niet altijd mee I Geloof maar
vrij, dat ik weieens blij ben, als Uitkijk nu
weer es 'n stukje schrijven kan, dat over op»
voedkundige of letterkundige of ook geeste»
lijke dingen gaat.
Terwijl ik dit schrijf, kwam de Kamer weer
bijeen
Voor 't eerst na de Crisis.
En spreekt over de Crisis. En Troelstra heeft
Zaterdag in Den Haag gezegd, dat thans de
taak der socialisten o m. is, om «de boel op
stelten« te zetten, schrijf dan eens over het
nieuwe middel tegen de gevreesde suikerziekte,
de insuline öf over de aanstaande vliegpogin»
gen naar de Pool öf over eenig ander onder»
werp overigens belangrijk genoeg om de aan»
dacht te trekken.
Dat gaat mij nu eenmaal slecht af.
Vaak, 't is waar, draai ik me öm als ik 't
politiek gedoe gadeslasoms zelfs breng ik
den met »Imperial« goed gedrenkten neusdoek
aan 't gelaat, het kan alles zoo klein, zoo
taai, zefs goor zijn, ja geméén maar toch
nög liever 't veld vol, politieke, doornen en
distelen, dan dat er heelemaal niets groeit.-
Want dat is de dood in de pot
Zoo heeft zich dan het Kabinet»Ruys, na
vele Crisis»weken, wederom aan de Kamer
voorgesteld en wie geregeld z'n krant leest,
zelfs wie er af en toe in neust, weet wel dat
een der grootste punten van geschil dit is, of
we nu hebben een parlementair of een ko=
ninklijk kabinet.
Maar hiér ben ik niet zeker van
Of alle lezers goed en helder inzien, wat
er met deze woorden wel wordt bedoeld en
daarom zal ik zoo vrij zijn bij dit punt, dat
voor ons politieke leven van groote beteekenis
is, wat uitvoeriger stil te staan.
Wat is een «parlementair» kabinet?
En wat verstaat men onder een »koninklijk«
ministerie
Laten we eerst es even nagaan, wat deze
woorden niet beteekenen.
Natuurlijk niet, dat het eerste door het
Parlement en het laatste door de Koningin
zou worden aangesteld.
Dat is geheel met de feiten in strijd.
Elk kabinet stelt de Koningin aan.
Het Parlement, noch ook een der Kamers
afzonderlijk, heeft daarover ook maar iets te
zeggen De Koning(in) benoemd of ontslaat
ministers naar welgevallen.
Wil het dan soms zeggen, dat een «parle»
mentair« kabinet wél van dezelfde, politieke
kleur is als de meerderheid in de Tweede
Kamer, terwijl dit met een »Koninklijk« kabi»
net niet zoo is
Ook dit kan niet juist zijn.
Het kabinet»Heemskerk b.v. in zijn eerste
periode van 1907 tot 1909, heeft geregeerd
met een Kamersmeerderheid die Links was,
terwijl toch het kabinet zelf verklaarde te wil»
len regeeren volgens de beginselen, die leefden
in de Rechterzijde.
En het kabinet»Cort v. d. Linden, dat men
»liberaal« noemen kan had zeer stellig géén
»liberale« meerderheid, ja zelfs als men »Links«
tegenover »Rechts« plaatste, kon men nog
maar moeilijk zeggen, dat dit kabinet een
meerderheid in de Kamer had.
Toch was nóch het kabineUHeemskerk, nóch
dat van Cort een «koninklijk» kabinet en
laten we er maar dadelijk bijzeggen het ka»
binet-Ruys is het ook niet, ik kan me ten»
minste niet voorstellen, dat na de historie, die
ons land doorleefd heeft 1866—1869 met «den
ouden Heemskerk« en de zijnen, er nog één
enkel antirevolutionair staatsman wezen zou,
die in een »koninklijk« kabinet plaats nam.
Grben's schim rechts, die van Kuyper links,
Zouden hem des nachts op zijn leger geen
oogenblik met rust laten Mannen als Colijn
en Heemskerk gaan niet zitten in een »ko»
ninklijk« kabinet.
Wat is dan zulk een »koninklijk« kabinet?
Wel 1 ik stel mij voor, als we eens, dés neen
een koninklijk kabinet hadden, dat zijn leider
aldus tot de Tweede Kamer spreken zou
«Mijne heeren 1 Zie, hier zijn wij De Ko»
ningin heeft gezegd, dat wij ministers moeten
zijn en als gehoorzame onderdanen doen we
natuurlijk, wat Zij zegt. Wij zullen regeeren,
zooals Zij 't ons voorschrijft. Kunnen we 't
daarbij met u, mijne heeren goed vinden, 't
zal ons aangenaam zijn. Maar zoo niet en
stemt gij onze voorstellen af, wel! wij zullen
alevel geen entslag vragen en er ons niets
van aantrekken, want wij hebben in 't eind
niets aan u te vragende Koningin heeft
ons aangesteld en wij volgen haar, niet uw
bevel
Zie, dat is een »koninklijk« kabinet.
Kan het met de Kamer, best 1
Maar kan 't niet, dan maar zonder.
En dan als 't niet hooger of lager wil, die
Kamer maar net zoo vaak ontbonden tot de
Kiezers 't ook zat worden en honderd man
naar 't Binnenhof sturen, die 't dan in vrede
met die stoelverkleefde ministers maar op een
accoordje gooien.
Maar ieder vóélt dan toch
ÊlSchaf dan het Parlement maar af.
Van het «gemeen overleg« tusschen de
Kroon en de Staten»Generaal blijft dan heel
weinig over de Kroon kiest den trein en
wijst de richting aan en de Kamer mag
meerijden of op 't perron blijven staan, net
naar zij wil.
Antirevolutionair is dii niet.
Calvinistisch wel allerminst.
«Het Calvinisme zeiden Groen en Kuy»
per, juist in die critieke, straks genoemde ja»
ren is oorsprong en waarborg van onze
constitutioneele vrijheden«.
En daarom hoefde men waarlijk niet be»
ducht te zijn, dat Ruys of een ander in de
Kamer zeggen zou:
«Ja, heerende Koningin heeft ons ge*
huurd
Zeker, H.M. weigerde het ontslag.
Waarmee Zij, na zooveel weken Crisis, be»
slist gehandeld heeft overeenkomstig den
wensch van een groot dëel van ons volk.
Dat weigeren was Haar daad.
Doch nu was 't Kabinet niet lijdelijk. Het
zei niet«Omdat de Koningin niet wil, móéten
we wel aanblijven, want het had ook anders
kunnen besluiten en zijn verzoek, dringender
nog, kunnen herhalen.
Dat deden deze mannen niet.
Zij bleven vrijwillig op hun post.
En dat is alleen mogelijk, doordat zij, ge»
lijk ze 27 October meenden dat ontslag op
hun weg lag, nu in Januari, na zooveel we»
ken Crisis, zélf ook achtten dat ze niet langer
moesten aanhouden.
Dat is hun vrijwillig besluit.
'n «Koninklijk» kabinet zijn ze niet.
Ook al is de verhouding tot de partijen in
de Kamer veel losser geworden, van deze
ministers mag niet anders gewacht dan dat
zij slechts zullen regeeren «in gemeen overleg«
met de Staten»Generaal.
En als dit onverwacht hokt
Dan zullen zij de eersten zijn, om te trach»
ten dit «gemeen overleg« weer langs norma»
len weg heisteld te krijgen.
Laten we daarom het kabinet met volle
vertrouwen tegemoet gaan.
En wat de »bezuiniging« betreft
Laten we nu vooral ook es afwachten, wat
nadere uitwerking min. Colijn met zijn ambt»
genooten straks geeft.
Dit ééne staat vaster dan ooit
't Mes moet er diep, zeer diep in.
Doch dit geef ik toe, dan is 't nóg lang niet
onverschillg hoe en waar het mes er in gezet
wordt.
En nu zei de heer Zijlstra nog pas te Gro»
ningen Vergeten we vooral niet, dat die 10
zijn een voorloopige maatregel, omdat de
bezuiniging niet wachten kan. Doch dat on»
middellijk daarna de Regeering gaat werken
aan de definitieve bezuiniging, waarin zeer
sterk ook met de behoeften zal gerekend worden.
Dat vond steeds onder ons, anti's, véél in»
stemming.
Natuurlijk, als 't zóó gaat, zal'er Links een
dubbel hyenagehuil opgaanWatzal 't ka»
binet nu óók al breken met dien grondregel
der rechtvaardigheid gelijke belooning voor
gelijke prestaties? maar dan hebben wij op
onze post te zijn Dat is echt »Links«.
»Gelijke« prestaties is al een leugen.
Die bestaan eenvoudtg niet. Voor zijn pres»
taties alleen zou den eenen ambtenaar ofon»
derwijzer al tweemaal zooveel toekomen als
den ander.
Maar een echt christelijke gedachte is, om
vooral ook te rekenen met de behoefte. Veel
meer nog dan in de arbeiders»wereld kan dit
in praktijk worden gebracht bij ambtenaars
e.d.g,, die nog weer in andere verhouding
staan tot de Overheid dan de arbeider staat
tot zijn patroon. En voor deze zoo echt chris»
telijkspolitieke gedragslijn staat juist thans de
kans schooner dan ooit.
Mits wij thans, volkomen eendrachtig zijn.
De groote lijn weten te vatten.
De zware ernst van den tijd voelen.
En, elk voor zich, begrijpen dat we allen
«onS verlies te nemen« hebben en nog
duizend redenen hebben, om God te danken
voor wat ons nog boven anderen gelaten
wordtUITKIJK.
Is het al of niet gewenscht, het mond»
en klauwzeer te schrappen van de
lijst der besmettelijke veeziekten.
De Zuid»Hollandsche Bond van Veehan
delaren heeft Maandagmiddag, onder voor»
zitterschap van den heer M. de Haas, een druk
bezochte buitengewone algemeene vergadering
gehouden, in hoofdzaak ter behandeling van
bovenstaande vraag.
De voorzitter heet allen welkom. In de
groote opkomst zie ik, zoo zegt hij, een be»
wijs, dat gij belang stelt in het wel en wee
van onzen Nederlandschen veestapel in het
algemeen en in dat van den veehandel in het
bijzonder. U allen zult wel kunnen en wii»
len begrijpen, dat de Zuid»Hollandsche Bond
van veehandelaren er niet zoo opeens toe ge»
1
