jüü. lek - inineur - NrtoM
Kerk en School.
Bindwerk.
W. Boekhoven Zonen
Het Jubileum van de Koningin.
Heiningpalen enz.
KJ r«! IÏÏ@@B*S9UBZ@n, ie. die in ons volk geworteld,
24. Schildersbedrijf.
25. Smidsbedrijf.
26. Machinerherstelplaats en rijwielhandel.
27. Rijwielhandel.
28. Bodedienst.
29. Meubelhandel.
30. Coiffeur.
De stoet werd gesloten door een aantal
versierde rijwielen. Door de gemeente werd
een rondgang gemaakt.
Wij kunnen niet anders zeggen dan dat de
optocht in alle opzichten schitterend is ge»
slaagd. De personen die deze zaak geregeld
hebben kunnen met voldoening op hun werk
neerzien.
De avond werd afgewisseld door het zin»
gen, waaraan enkele vereenigingen meewerk»
ten. De dag werd gesloten met openluchts»
bioscoop, welke niet veel bijzonders was.
2 September.
Door het onstuimige weer is er van het
programma heel wat gewijzigd. Des morgens
maakten de schoolkinderen een rondgang door
de gemeente.
Des middags kreeg men ringrijden voor
fietsen, daarna ringrijden voor wagens, ver»
volgens hardrijderij met boerenpaarden on»
der de man.
Daarna fakkeloptocht, voorafgegaan door
muziek. Het feest werd gesloten met een
schitterend vuurwerk. Het was jammer, dat
een onweersbui de oorzaak was aat het vuur»
werk niet geheel tot zijn recht kwam
GODSDIENSTOEFENINGEN
OFFICIEEL GEDEELTE
Predikbeurten op Zondag 9 Sept. 1923
NEDERL. HERVORMDE KERK.
Sommelsdijk, v.m. en 's av. Ds. v. Montfrans
Middelharnis, n.m. 6 uur Ds. v. As v. Dirks»
land
Stad aan 't Haringvliet, v.m. 9 uur Ds. Pol»
huijs en n.m. 2 uur leesdienst.
"Den Bommel, v.m. 9,30 en n.m. 6 uur Ds
Japchen.
Ooltgensplaat, v.m. 9.30 leesdienst en n.m. 6
uur Ds. Polhuijs van Stad.
Nieuwe Tonge, v.m. 9,30 en n.m. 6 uur Ds.
Kruijt.
Dirksland, v.m. 10 uur Ds. van As
Goedereede, v.m. en 's av. Ds. de Gidts.
Oostvoorne, v.m. 10 uur Ds. Brinkerink.
Rockanje, v.m. 10 uur Ds. Witkop.
Nieuw»FIelvoet, v.m. 9,30 Ds. Priester (Doop)
Hellevoetsluis, v.m. 9,30 en n.m. 6 uur Ds.
Timmer. (Doop)
Nieuwenhoom, v.m. 10 uur Ds. de Voogd
van der Straatten.
Heenvliet, v.m. 10 uur Ds. Romeijn.
Abbenbroek, v.m. 10,30 Ds. v. d. Vegte, em.
pred. te den Haag
Zwartewaal, v.m. 10 uur Ds. Bartstra.
,Vierpolders, v.m. 10 uur Ds. Zwiep (Dóop)
GEREFORMEERDE KERK.
Middelharnis, v.m. 10 en n.m. 6 uur Ds. G.
van Velzen.
Stad aan 't Haringvliet, v.m. 9,30 en n.m. 5,30
uur leesdienst.
Den Bommel, v.m. 9,30 en 'sav. 5,30 uur Ds.
Schaafsma.
Ooltgensplaat, v.m. 9,30 en n.m. 6 uur lees»
dienst.
Stellendam, v.m. en 's av. Ds. Bauma uit
Rijsenburg.
Hellevoetsluis, v.m. 9,30 uur geen dienst en
n.m. 5 uur gem. dienst dhr. Horreweg,
cand. te Helversum
Nieuw»Helvoet, v.m. 9,30 uur gem. dienst
de heer Horreweg, cand. te Hilversum en
's av. geen dienst.
GEREFORMEERDE GEMEENTE.
Dirksland, v.m. 10 en n.m. 6 u. Ds. Minderman.
Van de overige gemeenten geen opgaaf
iv M1DDELPIARNIS. De heer C. v. d. Sluis
- -"alhier, chr. onderwijzer, slaagde te 's»Graven=
hage voor 't examen Hoofdakte.
NIEUWE TONGE. De dienstplichtige van
de lichting 1923, J. Lugtenburg, is j.l. week
van groot verlof huiswaarts gekeerd.
Mej. Andeweg heeft haar benoeming tot
tijdelijk onderwijzeres aan de O. L. School
alhier aangenomen en is in functie getreden.
HEKKINGEN. Op a.s. Zondag 9 September
hoopt D.V. in het avonduur van de Geref.
Gemeente alhier op te treden de WelEerw.
Heer Ds. Minderman uit Dirksland in welken
dienst de bevestiging zal plaats hebben van
een Diaken.
Onze vroegere dorpsgenoot, de heer K.
Eelderink, thans onderwijzer aan de Chr.
School te Ridderkerk, is benoemd tot Hoofd
der met 1 November a.s. te openen Chr. School
te Den Burg (Texel.)
STELLENDAM. Onze vroegere dorpsgenoot
J. Roon thans onderwijzer te Hoek van Hol»
land slaagde de vorige week voor de acte
Tuinbouw.
OUDDORP. De dank» en bidstond in de
Geref. Kerk op j.l. Woensdagavond was druk
bezocht. De voorganger, de heer Versteegt,
nam als tekst voor deze ure 1 Sam. 712,
met de bekende woorden Eben—Haëzer tot
hiertoe heeft ons de Heere geholpen. Ach»
tereen volgens werd gesproken over 1, Een
dankbare herinnering, 2, een ootmoedig be»
lijden en 3, een vertrouwend hopen. Gezongen
werd Ps. 138 185 1 en 277 7 en
84 6.
NIEUW»HF.LVOET. Door de leden van de
Geref. Kerk is besloten tot den aankoop van
een nieuw pijporgel en electrische verlichting
5' de kerk aan te brengen.
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Naar Bleiswijk Ds. V. Th.
Koek te BergambachtNaar Deurne W. A.
Eerbeek te Standaardbuiten; Naar Oude Tonge
Ds. F. v. As te den Ham Naar Workum Ds.
J. Kijne te ZevenhuizenNaar Garderen Ds.
J. Th. Keek te WoerdenNaar Mastenbroek
Ds. P. A. Buisbergen te Leerbroek en Middel»
koopNaar Ouden Roodkerk Ds. H. A. En»
klaarte Almelo.
Drietal Te Zwammerdam Ds. J. R. Lang»
hout Mijdrecht; Ds. J. Grootjans De Meern
(Utr.) en Ds. C. Bisekes Zoelen.
Aangenomen: Naar St. Oedenrode Ds.
J. W. Blankert te Weesinrichting Neerbosch.
Bedankt: Voor Acelberg Ds. P. Zandt
te DelftVoor Hemelun Ds. H. Mana te
GaastVoor Biervliet Ds. W. Reus te West»
kapelle. Ds. Huitjema zal 28 October afscheid
nemen van de Ned. Herv. Gemeente te Apel»
doorn en waarschijnlijk 6 November zijn
inaugureele rede uitspreken als hoogleeraar
aan de Rijksuniversiteit te Groningen,
GEREF. KERKEN.
Beroepen: Naar Rijsen Ds. M. M. Hor»
jus te H. I. AmbachtNaar Ipendam dhr. A.
L. Boeser Cand. te AmsterdamNaar Axel
Ds.'„D. de Wit te Berlikum Naar Katendrecht
(vac. Ds. W. v. 't Sant) Ds. A. G. Wolf te
Loenen Vreeland; Naar Vlaardingen en naar
Apeldoorn Ds. D. J. Couvee te Meppel.
Tweetal: Te Axel Ds W. M. Ie Cointri
te Woubrugge en Ds. D. de wit te Berlikum
Aangenomen: Naar Zuid»Beierland Ds.
H. W. v. d. Vaart Smit te 's Graveland.
Bedankt: Voor Ooltgensplaat Ds. A. B.
W. M. Kok te Wommels Voor Alblasserdam
Ds. H. Moolhuizen te KrommenieVoor
Dedemsvaart Ds. J. H. A. Bos te Nijverdal
Voor Koog Zaandijk Ds. L. v. Wijk te Ede
Voor O. en W. Souburg Ds. J. G. Feinhout
te St. Pancras Voor Spijk Ds. H. v. d. Zanden
te Wapenveld.
GEREF. GEMEENTEN.
Beroepen: Naar Bruinisse Ds. J. Vreug»
denhil te Borsele.
EVANG LUTH. KERK.
Bedankt: Voor Pekela Ds. E. Burheim
te Hoorn.
LIJST 1
van de 45ste jaar°collecte voor de
Scholen met den Bijbel.
't Zandt (Gr.)f 210.—
Oude» en Nieuwe Bildtdijk f 103.93
Cubaard (Geref. Kerk)f 7.25
Garijpf 182.37 V2
Lemmerf 201.96
Molkwerum f 9.167a
Oppenhuizen (Geref. Kerk) f 23.15
Schiermonnikoog (Kerkcoll.) f 43.25
Sondelf 100.—
Wartena (Geref. Kerk)f 14
Wonsf 35.71
Weerwille (Ruinerwold) f 121.60
Haaksbergen (Geref. Kerk) f 16.98
Aalst (Herv. Kerk)f 13.6872
Haart gem. Aalten f 74.91
Scherpenzeel (Gld.)f 153.
Lage Vuursche (Herv. Kerk) f 14.—
Bloemendaal (Geref. Kerk) f 82.65
Hoogvlietf 54.4872
Krimpen a/d Lekf 59.4772
Oudshoornf 178.—
Poortugaalf 106.75
Schiedamf 460.—
Voorburgf 182.50
Klundert (Geref. Kerk)f 172.087a
Totaal van 25 Locale»Comite's f 2620.91
Mr. J. TERPSTRA,
Secretaris van de Unie
»Een School met den Bijbeh.
Op den bodem der Belijdenis
»Onze Vaan«, het orgaan ter verbreiding
van de Geref. beginselen onder de leden der
Ned. Herv. Kerk in Burgerlijk Rotterdam,
schrijft naar aanleiding van de zaak»Theesing
op de Algemeene Synode o.m.
Wij zouden wel eens willen vernemen, tot
welke richting Ds. Theesing behoort, van wien
.Prof. Aalders meent en ook aantoont, dat hij
zich buiten het Evangelie plaatste.
Of van Prof. Knappert, die zoo knap is,
dat hij beweert, dat door geen enkel college
mag worden uitgemaakt wat het Evangelie van
Jezus Christus is. Tot welke richttng behoo»
ren dezulken?
Nu kunnen-wij wel zeggen, hen niet meer
te rekenen tot de Ned. Herv. Kerk maar daar
zijn we niet mee klaar. Ook nu weer is ge»
bleken, dat een Ds. Theesing en zijn leer niet
alleen geduld, maar ook voorgestaan wordt
in onze Ned. (Geref.) Herv. Kerk, adres de
handelingen der jongste Synode.
Het moest toch niet kunnen bestaan, dat
een leeraar, die den Heere Jezus als Gods
Zoonen als Middelaar tusschen God en een
verloren menschheid, verlochent en verwerpt
gehandhaafd blijft. Maar zoo is de toestand
nu eenmaal in onze Kerk en die is niet van
éénen winter. Gelukkig gaan er nog vele stem»
men op tegen dit ernstig wanbedrijf. Meer en
meer wordt het toch duidelijk, dat het zoo
toch niet voort kan gaan.
Het moet ons allen ter harte gaan, dat er
toch zoo gesold en geleefd wordt met de
Kerk en haar Belijdenishet moet ons ter
harte gaan, dat de eere Zijns Naamszoo wordt
vertrapt. Willen wij meewerken om den toe»
stand te verbeteren en staan wij een belij»
dende Kerk voor, dan moet gelet worden op
de grondbeginselen.
Men moet staan op den bodem der Belij»
denisde Belijdenis, zooals die ontstaan is
uit de worsteling der geesten en die de vrije
gedachten uitsluit.
WAAR?
Waar is de schuilplaats
Voor 't bang gemoed?
Wie geeft na 't kwade
Mijn ziele 't goed
\vie wischt de tranen
Van 't oog mij af?
Wie heelt de wonden
Van dood en graf?
Waar is het einde
Van alle Smart?
Ginds in den hemel
Aan Jezus hart!
OP REIS.
Niet hier, niet hier waar storm en onweer
[loeien,
Waar telkens weer het duister't licht verjaagt,
Waar ieders oog een tranenstroom doet
[vloeien,
Is 't land der rust waarnaar de pelgrim vraagt.
Niet in het hart der doodsche wildernissen.
Niet in het zand der huilende woestijn,
Waar oog en voet den rechten weg vaak
[missen,
Kan 't einddoel van de pelgrimage zijn.
Daar blijft een rust maar zoek haar niet
'v [in 't heden,
Een vaste stad maar ze is de herberg niet
Een vaderland maar 't ligt niet hier
[beneden
Het doel der reis ligt hooger in 't verschiet.
Ach, grijp mijn hand, mijn Heiland hoor
[mijn bede
'k Ben klein en zwak, voortdurend in gevaar,
Neen, zonder u verzet'k geen enk'le schrede
Waar gij mij plaats bereid hebt: breng
[mij daar!
DAAR!
Daar is een wijkplaats, waar het hart,
Vermoeit van 't aardsch gewemel,
Verwand door zonde en zondesmart
Mag rusten in den hemel
Eens komt de moede pelgrim thuis,
Om na het moeilijk zwerven,
De kroon te ruilen tegen 't kruis
En eeuwige blijdschap te erven.
S. A.
K
Gedachtenisviering in de Nieuwe Kerk.
Om 10 uur begon de gedachtenisviering in
de Nieuwe Kerk. Een half uur tevoren reeds
was het groote gebouw tot in alle hoeken
gevuld door een met oranje getooid publiek
op alle plaatsen lag een programma in die
kleur. De exemplaren voor de Koninklijke
familie waren geboden in perkament met goud
de tekt was gedrukt in Nassau=blauw op oranje.
Van de aanwezige autoriteiten noemen wij
de ministers Ruys de Beerenbrouck, Aalberse,
Van Karnebeek, Van Dijk, De Graaff, Van
Swaay, Colijn en Westerveld. Minister Heems»
kerk was waarschijnlijk ook aanwezig, maar
van onze plaats af konden wij hem niet zien.
Minister De Visser trad, zooals bekend is,
als feestredenaar op. Het ministerie zal in zijn
geheel aanwezig zijn geweest. Voorts
mr. Cort van dér Linden, minister
van staatjhr. Röell, commissaris van de
Koningin in de provincie Noord»Holland
mr. van Leeuwen, vice»president van den Raad
van State generaal Van Rappard, gouverneur
van Amsterdamde Indische prinsen en den
sultan van Boeloengan. De prinsen zaten direct
rechts van de Koningsbank dat was de
ronde bank om den pilaar tegenover den
kansel de sultan van Boenloengan zat rechts
van den kansel, en de beide banken links
van de Koningsbank waren gereserveerd voor
de ministers, evenals een bank bij den kansel.
In de eerste ministersbank was ook de plaats,
bestemd voor de burgemeester van Amster»
dam, die met de Koningin meekwam. Voor
het gevolg van de Koningin waren de rechte
banken voor de Koningsbank gereserveerd.
De dienst was in hoofdzaak gelijk aan de
gewone godsdienstoefeningen, maar in verband
met het bijzondere doel, de gedachtenisviering,
waaraan de geheele natie, mannen en vrouwen
van alle religie, kon deelnemen, gewijzigd.
Na het votum, uitgesproken door den leider
van de|samenkomst, minister De Visser, hieven
de aanwezigen gezamenlijk Gezang 2 1 aan
Den hoogen God alleen zij eerVervolgens
nam de minister van onderwijs, kunsten en
wetenschappen het woord tot het uitspreken
van zijn rede.
Rede van dr. J. Th. de Visser.
Waar is de tijd gebleven sinds de ure, waarin
hier ter plaatse door wederzijdsche eedver»
bintenis tusschen Koningin en volk, het oude
verbond tusschen Oranje en Nederland werd
vernieuwd Die vijf»en»twintig jaren geleken
een bijkans onafzienbaar tijdperk, toen wij
er vóór stonden, en heden zijn zij, naar het
klassieke woord, »als de dag van gisteren,
als hij is voorbijgegaan en als een nachtwake.»
Personen, die toen jong waren, kwamen, zon»
der dat zij het zelf kunnen begrijpen, op 's
levens middaghoogte, en die toen stonden
in volle kracht, kunnen het zich niet voor»
stellen, dat hun levenszon ter kimme daalt.
Hoevele mannen en vrouwen, die hier op
dien blijden Septemberdag
woordig waren, zijn
gegaan en verget
dén tijd, en zóó v.
ieder gedenken, een
door onze feeststem-
herinnering wordt ee
macht der vergankel
Maar juist daaroir.
voor wat God ons
niet alleen aan de pei
leven werd gespaard
daden, voor zoover
waarde bevatten. W
grootste lichtzijden va
dat de mensch daarir
wier kracht en betei
Terwijl dit wordt
gedachten reeds naar
ningin en Haar hui
ons allereerst, waar C
de Koningin en de
beiden hier vöör 25
altijd onder den ind
haar onvergetelijken
het leven heeft bew
wordt verhoogd, nu
zien den prins, die
ons volk verbond,
prinses de hoop van
Maar bovenal stijgt
omdat, gelijk in het
jaren zulk een
huis
van
1
1898 tegen»
•Middelharnis—Sommelsdijk.»
eens aandachtig na tot welk een hoog peil
zich de nijverheid, ondanks de industrieele
armoede van onzen bodem, verhief, hoezeer
de productie van den bodem werd verhoogd
en de eigen mijnbouw zich ontwikkelde. Ik
stip dit alles slechts aan om u een kijk te
geven op 't aan alle zijden uitbottende leven
van ons volk gedurende de regeering onzer
Koningin. Veel van dit alles was zeker vóór
dien reeds gezaaid en geplant, maar de volle
ontplooiing kwam in dien tijd en middeler»
wijl ging met stoere volharding het zaaien
en planten voort.
Het was een veelzins mooie tijd!
Ook wat het geestelijk leven van ons volk
betreft. Of behaalde de wetenschap niet voort»
durend nieuwe triomfen? Nam de letterkunde
geen breede vlucht? Herleefde niet de schep»
pende toonkunst? Wedijveren niet onze schil»
der» en beeldhouwkunst met het beste in het
buitenland Spreekt men zelfs,- op grond van
dit alles, niet van een nieuwe Nederlandsche
cultuur? En wat de waarde van dit alles ver»
hoogde, was de in steeds breeder kringen door»
dringende erkenning, dat het geestelijk leven,
dat bij wetenschap en kunst object bij uitne»
mendheid is, niet ontstaat en sterft als plant
en dier, maar tot een andere, een hoogere
orde der dingen behoort. De vruchten daarvan
bleven niet uit. De wijsbegeerte rees in waarde;
de kunst spande zich in door de bijkomstig»
heden der werkelijkheid tot haar wezen door
te dringen; een verrassende belangstelling
openbaarde zich in allerlei kringen onder jong
en oud voor vraagstukken van godsdienstigen
aard. O, die eerste zestien jaren van de re»
geering onzer Vorstin waren een bloeitijd voor
ons volk.
En practisch als ons volk is, huwde het ook
hier de daad aan het woord. Scharen van
mannen en vrouwen trokken uit om het ver»
lorene en afgedwaalde te zoeken; de duivels
van prostitutie en drankmisbruik t e knevelen
bethels te bouwen voor armen en ongeluk»
kigen. De kerken ontwikkelden nieuwe kracht;
de zending nam een vlucht als nooit tevoren.
Het licht van wat goed en schoon en edel is,
brak zich in talrijke kleuren, en niet het minst
werkten de vrouwen, vrijer geworden door
de machtige vrouwenbeweging, hiertoe mede.
Dit alles nu vond voortdurend meer steun
bij de georganiseerde gemeenschap, den staat.
Wij allen denken hier aan de sterke pogingen
om door middel der sociale wetgeving het
evenwicht te herstellen tusschen individualisme
en socialismeaan de wetten ter bescherming
van het kind; aan al wat van rijkswege gedaan
werd tot moreele verheffing van ons volk. Zoo
werkten gemeenschap en enkelingen in die
jaren heerlijk samen tot den verhoogden bloei
van ons volk. Het nationaal gevoel werd ver»
sterkt, terwijl een onberispelijke internationale
politiek werd gevoerd.
Ik herhaaleen veelszins schoone tijd
En in het middelpunt daarvan stond onze
geëerbiedigde Koningin. Met opzet zeg ik:
in het middelpunt dier samenleving van ge
meenschap en enkelingen. Want zoowel in
Haar hoedanigheid van Staatshoofd als door
spontane geheel persoonlijke bemoeienis had
Hare Majesteit het voornaamste aandeel aan
dien bloei. Een ontelbaar aantal dier bewe»
gingen en corporaties danken aan Hare Ma»
jesteit's initiatief of steun haar welvaart. Nooit
werd tevergeefs een beroep gedaan op de
Vorstelijke hulp, als het 't belang der natie
bewaarde onze Koningin het
andsch karakter van ons volks»
e bovendien onze rijke Neder»
En wat het allermeest tot be»
Oude boehen worden ais Nieuw
gebonden ter Boekbinderij,
..uniMuuii UlllIlCOg,
verleden, ook in deze
rijke zegen van het Oranje»
is uitgegaan. Traditie is veeleen con»
stitutioneele monarchie heeft groote waarde,
maar meer dan dit alles beteekent een Vorst,
die de macht niet kent als doel, maar als
middel tot vervulling Zijner hooge roeping
die het gezag hoog houdt als schild voor de
vrijheid die medeleeft met en een voorbeeld
is voor zijn volk,-omdat geen smet kleeft op
het vorstelijk gewaad.
Welnu, wanneer in deze woeste tijden de
troon van Oranje vast is blijven staan, dan is
dit ovoorzeker mede te danken aan wat
Oranje door alle tijden voor Nederland was
en deed, maar komt daarvan allereerst de
eere toe aan Haar, die tijdens Hare 25»jarige
regeering dermate eerbied en aanhankelijk»
heid bij het Nederlandsche volk heeft ver»
worven, dat trouwer lijfwacht dan ooit zich
schaart om dien troon. De lofzangen mogen,
onder den druk der tijden, minder luid klin»
ken, maar de verhouding is teeder, inniger
en vaster geworden. Het saamgedragen leed
moge den feesttoon meer gedempt doen zijn,
echter een ware feeststemming, in den zin van
intense vreugde en dankbaarheid, was er zei»
den meer dan nu. Zij is het kostbaarst ge»
schenk, dat heden onze Koningin wordt aan»
geboden. Zij maakt beiden gelukkig, Haar,
die het ohtvangt en hen die het geven
Hoe geheel anders en opgewekter had onze
feestviering kunnen zijn, als de vreeselijke
oorlog met zijn gevolgen geen schaduw over
alles had geworpenWanf het ging in ons
goede land in velerlei opzocht zóó mooi. Er
had zelfs een opleving plaats als zelden was
aanschouwd en die de schoonste beloften voor
de toekomst bevatte. Vóór 1914 kwam ons
letterlijk van alle zijden een lentelucht tegen.
Ons volk toonde opnieuw zijn groote bedre»
venheid op het gebied der praktijk en de
krachtige germaansche geestesvrucht bleef hem
eigen. Oude roem werd gehandhaafd, nieuwe
roem werd verworven.
Ziet hoe Nederland op vreedzame wijze
zijn grondgebied uitbreidde door ontginning
en bebossching, waardoor geheele streken als
uit den slaap werden opgericht. Let eens op
al die nieuwe aderen van verkeer, die door
ons nijvere volk werden geopend op de ver»
spreiding onzer wakkere handelsmannen over
de wereld tot het a»nknoopen van internati»
onale banden op het zich vorfnen der koop»
vaardij tot een geheel nieuw bedrijf. Gaat
V.1IUUV.
De Bank leent gelden aan leden tegen
5.4 pCt. 's»jaars. Ze neemt gelden op
tegen 4 pCt. 's»jaars, ook van niet»;mde en eerbied afdwong, was
leden. Voorschotten kunnen dagelijks harmonie, die bewaard bleef
aangevraagd worden bij een der leden Koninginne streng constituonee»
van het bestuur. Gelegenheid tot in« scherpen blik op de fijnheden
kJSÜS!.611 ng n Selden elkeal en hare sterke persoonlijkheid.
MüSltuSg- cn Ufijüasamd van 6—8 uurjeren hand werd al die jaren
c/5 crvriT?11 ^asaer D. JOPPE Cz. auden aan de eenige voorwaarde
SOMMELSDIJK. 17277 -) Volk zichzelf kan zijn, dat is
Vrij als geen natie ter wereld,
opnieuw de onschatbare waarde
st verstaat en eert. Zóó onder
.'an Oranje zich één en veilig
het Nederlandsche volk in die
oortweven aan de taak, die de
et heeft toebedeeld, en als dan
eschiedschry'ver Holland's bloei»
van 1814—1914, dan kan hij
in beter opschrift schrijven dan
recht geaarden vaderlander zoo
n «Koningin Wilhelmina.«
iteekt tegenover die bloeiperiode
r laatste negen jaren afEerst
ok met al de daaruit voort»
gevhren toen het nijpend voedsel
vraagstuk en de klimmende woningnood
vervolgens de moeilijkheden der langdurige
mobilisatie, eindelijk de stijgende malaise op
economisch gebied en de daarmee gepaard
gaande werkloosheid. En naast dit alles de
schier onhoudbare toestand van 's lands fi»
nanciën
En alsof dit alles nog niet genoeg ware,
werkte de mentaliteit van velen eer tegen dan
mede, waar het de ontwarring dier knoopen
gold. Hier een uitspanningszucht, die in ge»
wone tijden slechts met een minachtend
schouderophalen zou worden opgemerkt, maar
die thans grenst aan het misdadige daar een
boosaardigheid als gevolg van verbittering
onder 's levens zorgen, waartegen niets baat
ginds een illusionisme met dogma's, die hun
oorsprong vonden in de desillusie door den
wereldbrand. Osoms scheen het wel eens
in die dagen, alsof de nuchtere, gezonde
burgerzin van het Nederlandsche volk bezig
was plaats te maken voor cynisme, terrorisme,
illusionisme, als waarvan de natie nooit wist.
Overdrijf ik, als ik de eerste dier laatste
negen jaren met hun geestelijken en stoffelijken
neerslag in scherpe tegenstelling zie met de
daaraan voorafgegane 16 jaren van lentelucht
en zomerwarmte, al erken ik, dat toen ook
zaden werden gestrooid, die in den door bloed
gedrenkten bodem welig konden ontkiemen
Geen ernstig mensch, die dan ook bij den blik
op dit alles en op het geheele wereldleven,
niet gedurig in spanning verkeerde en de
klacht van dien ziener uit de oudheid op de
lippen neemt«Wachter, wat is er van den
nacht
Toch het zij met groote dankbaarheid
getuigd schitterden en schitteren ook aan
dien! nachtelijken hemel starren van Gods
trouw, de starren der hoop.
Want wij zijn dan toch de schrikkelijke
oorlogsjaren zelf heerlijk doorgekomen, zooals
bijna geen volk van Europa. Het leger en de
vloot deden hun plichtde orde in de samen»
leving werd gehandhaafd onze internationale
positie werd eer sterker dan zwakkerhet
particulier initiatief deed, vooral op het gebied
der liefdadigheid, wonderen voor landgenoot
en vreemde. Zelfs in die moeilijke jaren werden
hooge cultuurbelangen niet verwaarloosd en
ons stoere volk was er terstond op uit om,
waar bestaande handelsbetrekkingen door den
oorlog niet konden worden gehandhaafd, nieu»
we te zoeken en te openen. En de kern, ja
de groote meerderheid der gansche natie aan»
vaardde berustend haar kruis, zich oefenend
in soberheid en eenvoud.
En als ik dit uitspreek, herhaal ik wat ik
straks zeideOok van dit alles was onze
Koningin het middelpunt. Haar hof gaf aan
het Nederlandsche volk het voorbeeld van
dien eenvoud, die zelfs nu bij de feestviering
moest worden in acht gekomen. Haar initia»
tief riep het Koninklijk Steun=comité in het
leven, dat de nood lenigde in duizenden ge»
zinnen. Haar verschijning in het leger hield
er bij onze mannen grootendeels de courage
in. Haar nauwgezette staatkunde tegenover
het buitenland predikte het best onze abso»
lute neutraliteit. Haar medeleven met de natie
bewaarde in die bange dagen de hoogere
volkseenheid. En wanneer dan ook, ondanks
de ongunst der tijden, overal in den lande
zich de brandende behoefte doet gevoelen
om HarerMajesteits25»jarig koningschap blijde
te gedenken, dan uit zich hierin niet het minst
de innige dankbaarheid van het Nederland»
sche volk aan de Hooge Landsvrouwe, die,
als Landsmoeder, met de teederste zorg voor
Hare kinderen vervuld, tegelijk als man en
vader met vaste hand het staatsschip door
de hoogopslaande golven heeft gestuurd, zoo»
dat alle international^ klippen vermeden en
het nationale spoor werd behouden.
Ditzelfde geldt van de zóó gevaarlijke na»
oorlogsperiode. Men had voorspeld, dat de
in den oorlog gekweekte mentaliteit, in ver»
band met Europa's inzinking, bij het staken
van den krijg noodlottige uitbarstingen zou
kunnen tengevolge hebben en ons voor allerlei
zware probleemen plaatsen zou. Ten deeleis
die profetie vervuld. Even, maar ook slechts
even kwam er een meteoor, die op revolutie
leek, maar zij kwam en verdween tegelijk.
Doch de geweldige vraagstukken van den na»
oorlogstijd zijn gebleven. Het volkslichaam
bloedt nog uit vele wonden. Het maatschap»
pelijk raderwerk hapert nog. Er wil maar geen
schot in komen. Allerwegen heerscht nog on»
zekerheid, spanning, angst. Ik vrees zelfs, dat
wij nog onder menig juk door moeten en dat
de eerste jaren groote soberheid in huis, maat»
schappij en staat eisch zal blijven, wil ons
volk weder den helderen dag zien rijzen.
Maar toch ook hier mag de toon der hope
klinken»De morgenstond komt«.
Of is het geen verblijdend feit, dat over het
algemeen de ordelievendheid groot blijft en
de bevolking steeds meer bewijs levert van
zelfbedwang Worden de handen niet krach»
tiger ineengeslagen om te komen tot zedelijke
en stoffelijke verheffing van ons volk Neemt
de verwarring in de geesten niet af en de
zielsrust toe Ontplooit zich niet opnieuw
de nuchtere bedrevenheid van den Hollander
op het gebied der koopmanschap Knoopen
onze intellectueelen niet met moed de banden
met het buitenland aan Hanteeren onze
kunstenaars weder niet hoopvol scalpel en
lier Gaan uit allerlei gezindten niet met ver»
nieuwde geestdrift tal van heilgezanten onder
ons volk uit Komen er uit Indië geen ge»
lukkige berichten van ontwakking en groei,
zoowel op geestelijk als op stoffelijk gebied
Spannen in één woord niet alle krachten zoo»
wel in het Moederland als in de koloniën
samen om Nederland te bevrijden van de
boeien, waarin de oorlog het sloeg
Voorzeker en dit werk zal slagen, zoo de
oud»Hollandsche leuze«Eendracht maakt
macht« blijft omgezet in de daad.
Welnu, de waarborg voor die eenheid ligt
in Oranje, en zoo is onze Koningin ook
voor de toekomst het middelpunt van onze
hoop.
Nooit was en is onder het Nederlandsche
volk het gevoel van saamhoorigheid zoo sterk
als wanneer men zich schaarde of schaart om
den Oranjetroon. Dan wordt een enghartig
provincialisme achtergesteld bij den gemeen»
schappelijken dienst van het èéne vaderland
Dan vinden de godsdienstige en kerkelijke ge»
zindten een belang, dat hooger gaat dan on»
derlinge strijd. Dan krimpen de afstanden
tusschen de standen in en komt er plaats voor
verbroedering. Dan staat het Nederlandsche
volk sterk van binnen en naar buiten.
's Lands historie heeft de waarheid daarvan
bewezen.
Voor het heden geldt zij nog meer
Want dat heden doet ons duidelijk zien den
zegen onzer monarchie boven de republiek.
Slaat slechts den blik in het rond 1 Is in die
republieken het militarisme dood Heeft daór
de werkman het beter dan hier Kan men
daar bogen op meerder vrijheid Vind men
daar eenheid, die men hier tevergeefs zoekt
Is ergens een president meer voor zijn volk
dan onze Vorstin De tegenstander der mo»
narchie zit met die vragen verlegen, maar
daarom begeert de nuchtere Hollander des
te vuriger Oranje en zijn troon. Want hij weet
maar al te goed, wat hij aan Oranje heeft en
hij weet bovendien hoe natuurlijk de samen»
hang tusschen Oranje en Nederland is. Hier
geen e r f e 1 ij k e monarchie met een eenig»
zins kunstmatig karakter omdat de vorst zich
als vreemdeling eerst moet inleven in de
eigenaardigheden des volks, maar een neutrale
monarchie, als nergens wordt gevonden, om»
dat Oranje en Nederland in elk opzicht van
hetzelfde bloed zijn.
Daarom zijn in hunne Oranjeliefde hier te
lande Protestanten en Katholieken en- Joden
het eensdaarom reiken Thorbeckianen en
Groenianen hier elkander de handdaarom
vinden hier adel, burgerij en arbeiders elkan»
derdaarom vloeien hier de volkszangen in
één accoord tezamen. En zelden in de histo»
rie rees dat lièd met meer ontroerende stem
omhoog dan nu daarvan het middelpunt is
onze jubileerende Vorstin, die in een tijd»
perk van 25 jaren én als persoon, én als als
Koningin den grooten zegen voor Nederland
van de Souvereiniteit van Oranje bewezen
heeft.
Het is dan ook uit het diepst van ons hart,
dat wij U, Majesteit, eene nog langdurige,
gelukkige en gezegende regeering toebidden.
God spare voor U en voor ons nog lang Uw
door het gansche volk zoo hoogvereerde Moe»
der, die niet ophoudt ons wèl te doenOnze
Hemelsche Vader blijve met liefde neerzien
op Uw huisgezin; den Prins, dien wij danken
voor zijn trouw aan Nederland betoond, en
de Prinses, die in het hart van ons volk reeds
zulk een plaats heeft veroverd, dat men Haar
liefst met een verkleinwoord aanduidt, niet
uit oneerbiedigheid, maar uit innigheid
In die bede, die thans opstijgt uit onze
harten tot den Koning der koningen mengt
zich tevens eene belofte. Het is deze, dat wij
niet alleen gehoorzame kinderen Gods, maar
ook getrouwe onderdanen onzer Vorstin zul»
len zijn en den Oranjetroon als warme Vader»
landers zullen schragen. Eene belofte, die ik
omzet in het schoone woord van onzen Beets
«Oranje boven« blijft de kreet,
In nood en dood, in lief en leed:
Geen andere ga daarboven
Dan waar wij God meê loven.
