Antirevolutionair
Orgaan
voor de Zuidhollandsche en Zeeuwsche Eilanden.
IN HOC SIGNO VINCES
No. 2924
ZATERDAG 23 JUNI 1923
38ste JAARGANG
Op den Uitkijk.
Uit de Pers.
W. BOEKHOVEN ZONEN
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers.
EERSTE BLAD.
Koning-zijn?
Zóó koning zijn? Neen!
Die gedachte kwam onwillekeurig
bij me op, onlangs toen ik de eerste
berichten las van de jongste omwente
ling in Bulgarije.
't Is al weer een paar weken ge
leden.
Maar die eerste feiten waren zóó.
Stamb.oelinski was minister-pre
sident.
Ik neem het voor den man niet op
Zijn manieren zijn de mijne niet en
zijn beginselen nog minder.
Wat deze laatste betrefthij dreef
v^olop een belangen-politiek. Hij dek-
'^nantelde dit ook niet onder mooie
woorden, maar hij zei ronduitIk ben
de aanvoerder der boerenpartij en wij
zullen nu het land eens geheel en zuiver
agrarisch, ten voordeele der boeren,
regeeren.
Nu moet men dit goed begrijpen
Ook de boeren zijn burgers des
lands.
En overal, met name in een nog zoo
V/einig ontwikkeld land als Bulgarije,
vormen de boeren een der hoofdbestand-
deelen van de bevolking en moet er
met het welwezen van den landbouw
duchtig gerekend worden.
Ja, ik kan verder gaan.
De veeljarige oorlogstoestand en de
wetten, door de heeren in Sofia gemaakt,
hadden den boerenstand in meer dan
één opzicht in min goede positie ge
bracht, zoodat zij niet ten onrechte
»«onnen op middelen om daar wat ver
andering in te brengen.
Toen werd Stamboelinski hun hoofd.
Hij wist de macht te verwerven.
De koning benoemde hem tot eersten
minister en hij koos zich een Kabinet,
dat geheel uit zijn partij bestond.
Totdusver ging alles goed.
Was er niets op aan te merken.
Maar nu ging Stamboelinski
regeeren, alsof er alléén boeren in 't
land woonden met uitsluiting, ja vaak
met \rertreding der rechten van anderen
alléén op de belangen van de ééne
groep, die der arbeiders werd gelet.
Dat is natuurlijk een slechte regee
ring.
Dat is zondig, naar ons dunkt.
't Is precies hetzelfde, wat in den
grond ook de socialisten willen en wat
in de volkomenheid de communisten
in Rusland doen alléén letten op en
regeeren volgens de belangen van één
stand.
Ook 's mans manieren waren slecht.
Ik bedoel niet zijn omgangs-manieren
dat hij van afkomst 'n eenvoudige boer
was en niet veel moeite deed om dit
te verbergen, neemt geen mensch hem
kwalijkin een krulletje beschaving
min of meer zit het 'm tenslotte niet.
Maar: zijn regeerings-manieren.
Het leger vertrouwde hij niet.
Wel had Bulgarije, volgens hetvredes-
verdrag van Nevilly zijn leger voor 't
overgroote deel moeten afdanken en
ontbinden, maar de oude aanvoerders
en officieren waren er natuurlijk nog
en hoe gemakkelijk kon er niet, waar
zóóveel ontevredenheid heerschte een
oud-soldaten-revolutie uitbreken, met
oud-officieren aan 't hoofd, die 't be
wind omverwierp
Daarom richtten Stamboelinski en
z'lnen naast het leger-van-Staat, een
soort eigen boeren-armée op, die in
QtomnrStv plaats werd gebruikt, om
j™°ehnsW tot een lijfwacht te strek
waar "t 'nrinH' tw.eede Plaats om overal
HPn H,vA g bleek' a"e verzet tegen
den dictator neer te slaan
De lezer heeft al gemerkt.
Feitelijk het zetzelfde systeem, dat
Musiolini in 't groot in Italië heeft in
toepassing gebracht.
Men weet, hoe het ten val kwam.
Allang „criselde" het.
Stamboelinski had tweeërlei vijand
binnenslands.
In de eerste plaats al de overige
partijen en partijtjes saam. En al is nu
Bulgarije goeddeels een landbouw-
land bij elkaar hadden al die anderen
nog wel iets te zeggen
En ten tweede de Macedoniërs.
Nu laat ik die laatsten onbesproken.
Zij vonden 't wel fijn, toen zij hoor
den dat Stamboelinski was gevallen en
dat zijn ministers gevangen zaten, maar
zij hebben, naar 't schijnt, niet aan zijn
val meegewerkt.
Dat hebben de „burgers" beraamd.
En het leger heeft het uitgevoerd.
In 't allerdiepste geheim werd een
samenrotting gesmeed. Slechts zéér
enkelen kenden de bizonderheden
de anderen stonden slechts „ter dis
positie".
En toen ging alles gesmeerd.
Stamboelinski was „buiten-af".
Om twaaf uur waren de ministers
nog van een bijeenkomst naar huis ge
gaan om vier uur 's nachts werden
ze opgelicht van hun bed, in een cel
gestopt, en om vijf had een geheel
nieuw ministerie kant en klaar 't be
wind aanvaard.
Men liet het toen eerst goed dag
worden.
En toen toog men naar 't paleis, naar
„koning" Boris, die nog nauwelijks zijn
morgeneitje op hebben kon en van niets
wist, verrast werd, doordat het nieuwe
stel ministers zich presenteerde en zeide
„Sire wij hebben 't zaakje alvast maar
overgenomen hier is onze aanstelling,
we hebben ze vast maar opgesteld, als
ge daar nu uw naam maar onder zetten
wilt
'n Beleefde buiging, dat hoorde er bij'.
Het eert koning Boris, dat hij toch
éven niet wou. Hij voelde toch, dat hij
hier 'n allertreurigste rol speelde of
liever dat men hem die liet spelen
Maar wat zou hij anders doen Hij
teekende.
„Zóó koning zijn? Neen!"
In een slot-artikel hoop ik zulk ko
ningschap nader te bezien bij 't licht
van ons antirevolutionair beginsel.
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 8.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS
SO MME LSD IJK
Telef. Interc. No. 202 Postbus No. 2
ADVERTENTIËN 20 cent, RECLAMES 40 cent, BOEKAANKONDIGING 10 cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1.— per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 uur.
Vacantie en Subsidie.
Bezie een zaak van beide zijden.
Dat is toch maar steeds wenscheÜjk
Als weer blijkt uit 't antwoord van min.
De Visser aan mr. Rutgers.
Herinnert" men zich de zaak
De minister heeft voor de openbare
gymnasia en H. B. S.en een eenderhande va*
cantie»regeling ingevoerd. Wat zijn recht is.
Maar nu had het Departement daarover 'n
circulaire aan de bizondere inrichtingen
gestuurd, om ze dit mede te deelen.
Nu, ieder begrijpt wat dit inhoudt
'n Uitnoodiging Toe doen jullie zoo óók!
En daarin zag mr. Rutgers indirect een aan*
randing der vrijheid, in elk geval een onge*
wenschte drang.
En nu blijkt, dat de Minister eerlijk erkent
Jaik zou wel willen, dat de bizondere in*
richtingen vrijwillig mijn regeling over*
namen. Om twee redenenOm de regeling
der eindexamens en omdat de vacantiën we*
zenlijk te lang zijn, de Staat keert salarissen
uit met 't oog op 't w e r k en niet op de
vacantie. Maar, constateerde hij, het is en
blijft een wensch: de bizondere inrichtin*
gen b 1 ij v e n geheel v r ij.
Daarmee kunnen we tevreden zijn.
En als de minister dan 't voorbeeld aan*
haalt van een gesubsidieerde, bizondere mid*
delbare school, die in 't geheel d ri e maanden
van de twaalf vacantie geeft, dan zeggen we
't Is óók wel weer es goed, als de Minister,
die zijn oog en zijn zorg, over 't gansche
Onderwijs laat gaan, op zoo iets met 'n har*
tig woordje wijst.
Nadruk verboden.
Neen, ik had ze niet gelezen:
De advertentie, die mij werd toegestuurd.
Zoo heel groot wonder was dit nu niet;
ik krijg eiken dag zoo'n paar dozijn bladen
onder de oogen, die ik plichtshalve doorkij*
ken moet, óf er ook iets in staat, waarmee
ik mijn voordeel kan doen, dat het niet onbe*
grijpelijk is, wanneer ik ergens in een neutraal
blad, al komt het geregeld op mijn werktafel,
in een van de advertentiekolommen een
»kleintje« heb over 't hoofd gezien.
Maar nu 'n goed vriend ze mij stuurt,
Nó wil ik er toch wat over zeggen.
Hij was er verontwaardigd over en bedroefd.
Ik ook, alleen ligt bij mij 't accent 'n béétje
meer op 't »bedroefd«.
En daarbij heb ik medelijden.
Dit zal trouwens bij mijn correspondent
ook niet ontbreken
»De stukken vraagt mijn lezer al
Tut, tut; mijn waarde, dat is nu zoo
s rhrij versmanier je moet in onzen gejachten,
zenuwspannenden tijd al es iets doen om de
aandacht te trekken en 't óór te krijgen en
daartoe helpt 't altijd wel een weinig, de
menschen wat nieuwsgierig te maken.
'k Zeg immers't gaat om n advertentie,
'n Annonce in een neutrale krant.
Want zulk een blad neemt alles op Broek*
huys' «Gouden*Kalf"»goksport*prikkellectuur
net zoo goed als de aankondiging van een
lezing over de »Stad met paarlen Poorten"
van een gereformeerd professor.
'k Wil ze wel naast elkaar plaatsen.
Zaken zijn nu eenmaal zaken.
Let wel, ik neem het de «neutrale krant«
niet kwalijkdie dóét het nu eenmaal zonder
beginsel en is eerlijk genoeg, om daarvoor
uit te komen ook, en wie ik het wél kwalijk
neem, zég ik nu nietdie de schoen past,
ben ik verzekerd, trók ze al aan.
»De stukken herhaalt de lezer
Maar, ik heb het immers over een ad*
vertentie in een neutrale krant, die me toe*
gezonden werd, de advertentie namelijk en
aie natuurlijk niet.... over een nieuw
reukwater, over een nieuwe pudding* of zeep*
soort ging.
Laat ik ze hier even overschrijven.
Twee letters, die de geachte lezer cursief
gedrukt zal zien staan, stonden in de oor*
spronkelijke advertentie gewóón, maar 't zal
duidelijk zijn, dat ik juist op d i e twee de
aandacht vestigen wil.
Er stond boven, érg duidelijk «H u w e 1 ij k«
Want daar was het om te doen.
En dan ging de omschrijving dós voort
«Twee nette Meisjes, 28 en 29 jaar, G.
G., wenschen in kennis te komen met twee
Vrijgezels of Jonge Weduwn, een
paar kinderen geen bezwaar, niet onbemid*
deld. Brieven, met volledige inlichtingen en
liefst portret, onder nobureau dezer
courant".
Cursief gedrukt zijn de letters G. G.
Ik wou, om wat liefs, dat ik die zóó ver*
klaren mocht«Geen Geloof" want
dan zou mijn medelijden met die arme meis*
jes even groot zijn, maar mijn verontwaar*
diging zou niet worden gewektik zou zeg*
gen de arme schepsels, zij zijn niet anders
opgebracht
Maar d i e verklaring is wel uitgesloten.
Het zal wel zijn Gereformeerde Godsdienst.
En nu hoef ik zeker niet te zeggen, dat ik
er net eender over denken zou, als daar b.v.
stond aangeduid «Confessioneel®, of «ortho*
dox Hervormd«, of «positief Chr. beginselen«
of zoo iets, maar ik moet me nu houden aan
wat er staat en lees alzoo, dat deze meisjes
Die bij Gods Woord zijn opgegroeid
Mogelijk belijdend lid zijn eener Gerefor*
meerde Kerk
De gereformeerde belijdenis beamen
In de Schrift toch zeker gelezen hebben,
wat de «heilige vrouwen" betaamt, dat deze
meisjes
Haar eer als Vrouw wegwerpen
Als een Rebekka in 't Godsbestuur meenen
te moeten ingrijpen
Openlijk in de krant, haar vrouwelijke
schuchterheid achter de anonymiteit eener
annonce verbergende, komen vragenWie
wil ons hebben
Zichzelf openlijk komen aanbieden
Zich te keur zetten voor het volk
Liefst laat ik 't naar den aard der liefde
nog mogen gelooven lièfst ook »G. G.«
hebben, maar als er op zoo'n advertentie in
'n neutraal blad 'n vrijzinnige "Vrijgezek, óf,
'n vooral »jonge«, Weduwnaar komt, daaruit
ook wel keus willen doen
Over allerlei bezwaren, zelfs over 'n paar
kinderen willen heenstappen, a 1 s ze maar 'n
man krijgen want dat »portret«, och
als dat niet al te monsterachtig is en er ko*
men eenige koeien bij en enkele bunders
land, dan zal 't al gauw goed zijn
Als de 28* en 29*jarige maar haar »man«
krijgt
Maar zouden ze daar nu niéts van voelen,
deze «Meisjes", die wellicht belijdenis deden
in een Gereformeerde Kerk en daarbij voor
het aangezicht van God den Alwetende en zijn
heilige gemeente beloofden «dat zij de wereld
verzaken en in een nieuw godzalig leven
wandelen zouden«;
die wellicht mee aóngaan aan 's Heeren
tafel, om te verkondigen den dood des Hee*
ren, dewelke gekomen is óók om ons te ver*
lossen van de heerschappij des vleesches
die het eiken dag meebidden«Uw wil
geschiede
Zouden zij er nu niéts van voelen, hoe zij
in dezen weg
De wereld gelijkvormig worden
Wandelen als de kinderen der duisternis in
de dagen Noachs, die óók leefden om te
trouwen en ten huwelijk uitgegeven te worden
Den tegenstander reden tot lastering geven
van 's Heeren Naam en om van onstezeg*
gen Zij gaan dezelfde wegen als wij
Den eerlijken, God vreezenden man, die
de Vrouw hóóg houdt, in 't diepst zijner ziel
bedróéven als hij ziet hoe zij zelf zóó zich 't
stofgoud van de vleugelen afschudt
En den spotzuchtigen cynicus inplaats van
hem te dwingen tot eerbiediging der maag*
delijke schuchterheid en eere, spotten doen
met »de« vrouw, die immers altijd maar zit
te hunkeren naar »de« man
Het zou al 'n zéér zeldzame tref zijn, als
de meisjes die deze annonce stelden, ook dit
mijn stuk lazen, ik maak me er niet veel
illusie van dat meisjes, wier zinnen en gene*
genheden naar zulk een advertentie in een
neutraal blad drijven, veel smaak zullen vin*
den in wat ik geregeld schrijf, want haar «lig*
ging« is de mijne niet!
Maar men kan nooit weten
En misschien z ij n er andere voor wie 't
nog eenig nut doet
Stel nu eens, meisjesik doe net of ik
ze bereiken kan stél nu eens dat uw po*
ging succes heeft. Gij komt werkelijk langs
dezen weg in kennis met 'n man en 't gaat
op een huwelijk aan,
Welke worm knaagt dan al dadelijk als
ge niet gansch verstompt zijt aan uw »geluk«
Is het niet d i t, dat ge van meet af voor de
pijnlijke vraag staatZou mijn man mij ook
kunnen achten, waar ik toch feitelijk mij*
zelf als «voor 't némen« heb aangepresenteerd
En, geloof me, een vrouw heeft op den duur
nóg meer dan aan de liefde en de liefkoos
zingen van haar man, er behoefte aan te we*
ten dat ze als vrouw zijn achting heeft
En dan, laat ik even dieper gaan.
Stél, gij slaigt, 't kan zijn dat God
uw poging zegent? Neen: u laat voortwan*
delen op uw eigen gekozen weg.
Gij krijgt langs dézen weg een man
Zult gij dan werkelijk, den avond dat 't er
»dóór« is, uw knieën buigen voor den Heilige
Israëls en zeggen«Ik dank LJ Heeredat
Gij die advertentie in de krant zoo hebt willen
zegenen, dat ik nu de wensch mijns harten
vervuld zie
ik zeg u, dat zult gij niet.
Omdat gij 't eenvoudig niet kunt.
Net zoo min als Jacob, toen hij uitging
van zijn vader Izak is kunnen heengaan naar
het veld, om God te danken voor den zegen,
dien hij toch immers verkregen had
En denk u d i t eens in
Dat God de Heere want ook dat komt
voor hij is een heilig Goddat de Heere
u straft mét uwe begeerte en u zulk een man
geeft, dat ge huwelijksjaren hebt, waarvan ge
zegt«Ik heb geen lust in dezelve
hoe zwaar zal dan uw teruggang zijn tot den
God uws levens, bij Wien ge toch komen
moet, als 't wél zal zijn
En als ik aiu nog iets in 't algemeen zeggen
zal, is 't dit
Dat de Vrouw het huwelijk in de vreeze
des Heeren; het verkrijgen van een eigen ge*
zin en al wat daarmee samenhangt, begéért is
zeker op zichzelf te prijzen, het is als regel
haar bestemming.
Doch vaak wordt één groote fout gemaakt.
Ook huwelijk en huisgezin z ij n slechts
middel.
Hiertoe is de »mensch« op aarde gezet man
én vrouw, dat zij hier hunnen God verheer*
lijken zullen, Hem dienen en Zijn Raad ver*
vullen zullen.
Dat is 't hoogste 't is «het« levensdoel.
En geen Meisje, dat ongevraagd bleef en
nooit kwam tot een eigen gezin, mag daarom
zeggen, dat ze haar plaats onnuttelijk beslaat
op aarde.
Gods Raad gaat over alles en allen.
Ook over gehuwden en ongehuwden staat.
En zoo waar als 't is, dat Hij den man zijne
huisvrouw als met Zijn eigen hand aanbrengt,
zoo waar is 't ook, dat H ij zorgen zal, clat
elke Vrouw door Hém tot den heiligen, hu*
welijken staat bestemd, door den man, dien
God voor haar verkoor, op Z ij n tijd zal
worden gevraagd.
Dat wachte de Vrouw in stilheid af.
En zij spreke er met haar God over.
En de ongehuwde meene niet dat zij dóér*
om minder is.
Zooals God wil, dat geëerd zullen worden
den weduwen «die waarlijk weduwen zijn",
zoo wil Hij ook, dat het Meisje, hetwelk zich
ook in haar ongehuwden staat, vroolijk in
den Heere haar God, gééft aanhaar van God
gewezen taak, hoog in eere zal gehouden
worden.
Neen, zij zal geen «oude vrijster« zijn!
Geen dorre tak aan den boom.
Want in den hemel, waar zij niet trouwen
noch ten huwelijk gegeven worden, daar zal
het uit den mond des Rechtvaardigen Rech*
ters klinken tot de ongehuwde Vrouw, wier
leven Christo mocht zijn en wier sterven ge*
win: Kom in, ook gij, getrouwe dienstmaagd
over het weinige, waarover Ik u zette zijt gij
getrouw geweest en gij hebt uw hand niet uit*
gestoken naar wat Ik in Mijn wijsheid u ont*
hield over veel zal Ik u zetten, ga in, in
de vreugde uws Heeren
'«Christ avant toutschreef onze Konin*
gin
«Christus bóven allesboven man of
vrouw, kind en gezin wie Christus heeft, die
heeft «het" leven, niet deze korte spanne
tijds hier op aarde, maar het leven tot in der
eeuwigheid
Zij het eenmaal velen onzer huns bekers
deel. UITKIJK.
We lezen in de N. Haagsche Courant
Toneelcensuur
Over tooneelcensuur schreef dezer dagen
de heer Borel, daartoe blijkbaar geïnspireerd
door allerlei rare vertooningen, welke in de
Haagsche amusementsgelegenheden ten beste
worden gegeven. Nu is de heer Borel iemand,
die houdt van zekere vrijgevochtenheid gebo*
ven «zedelijkheidsapostel" is hij allerminst.
Wat echter niet wegneemt, dat er tegenwoor*
dig dingen gebeuren, die zelfs hem te ver
gaan. Zoo met de opvoering van het stuk
»Erdgeist«. Hij schrijft daarover o.m. het vol*
gende
Wat Maria Orska echter in Wedekind's
Erdgeist op het tooneel van den Konink*
lijken Schouwburg als Loulou heeft vertoond
gaat zóó alle perkèn te buiten, dat een pro*
test wel niet kan uitblijven. Het verwondert
mij alleen, dat er geen massa menschen zijn
opgestaan in de zaal, en weggeloopen. Ik
heb een vrouw gesproken, die niet gauw
op kunstgebied aan het moraliseeren slaat,
maar die onpasselijk van dégoiit den schouw*
burg heeft verlaten. In mijn ochtendrecensie
heb ik mij nog wat ingehouden, maar nu
moet het er maar eens uitik vind deze
Erdgeistsopvoering, ronduit gezegd, viezig*
heid en smeerpijperij van de laagste soort."
Hij besluit als volgt
«En nu zou ik, op gevaar af voor een
onbevoegden, onbenulligen sukkel te wor*
den gehouden, te dom om een regel van
Freud en Hirschfeldt te begrijpen, met na»
druk willen zeggen Houdt al die Loulou's
en consorten vér, zoo vér mogelijk van het
tooneelToon ons op het tooneel het her*
oïsche en verheveneI.aat ons niet den
schouwburg verlaten met het idee, dat we
eigenlijk allemaal gedegenereerden en sexuel
abnormalen zijn, maar laten wij er uit komen
als betere menschen dan toen we er in
kwamen. Speel ons stukken, die ons nobele
impulsen geven, die ons hoop geven de
lijdende, dwalende menschheid er weer wat
boven op te helpen spiegel ons idealen en
fantazieën en vizioenen voor, zoo onmoge*
lijk mogelijk, 't allermooiste kan niet mooi
genoeg zijn, laat ons in den schouwburg
desnoods even gelooven, dat we ééns alle*
maal engelen zullen worden, ontroer ons
zóó overweldigend, met verheven gevoelens
dat wij een opwelling krijgen om onzen
medemenschen naast ons de hand te drukken
en onzen broeder te noemen maar druk
ons niet naar beneden met viezigheden en
weeë verdorvenheidjes, zoodat we ons scha»
men mensch te zijnIn den schouwburg
moet de nederigste, eenvoudigste bezoeker
het aller hoogste menschelijke in zich bewust
voelen worden, Iaat hem maar gerust een
oogenblik gelooven dat een mensch een
heilige, een martelaar, een engel kan wor*
den
We laten deze beschouwing voor wat ze is,
alleen blijkt er'uit, hoever de degeneratie in
de kunst reeds is voortgeschreden.
En daar zouden anti»rev. niet op mogen
wijzen en tegen strijden
Zijn wij belagers van de geestelijke vrijheid
als we dat doen Of wordt onze houding
ingegeven door liefde voor de hoogste geeste*
lijke en zedelijke belangen voor ons volk
Immers het laatste is het geval.
Als het in den Kon. Schouwburg al zoo
ver gekomen is, dat gelijk ons bekend is
onyervalschte liberalen zich geneeren er hun
volwassen dochters heen te zenden, dan is
stellig ons protest tegen de bemoeiing der ge»
meentelijke overheid niet geheel misplaatst,
maar juist alleszins van pas en gemotiveerd.
De juiste weg.
Wij lezen in de »N. Leidsche Courant"
In «Luctor et Emergo", het orgaan van den
Bond van Christelijke Gereformeerde Jonge*
lingsveieeningen, wijdt Ds. Hilbers te En*
schede enkele beschouwingen aan de gehou*
den verkiezingen.
