Zaterdag 24 Februari 1923
roer de Ziiiilliollaiiilselie en Mee»wsfclie Eilanden
Z
Nationale Banfremnigiog
8Tte Jaargang 1°. 8888.
Antirevolutionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
Eerste Blad,
Drieërlei prediking;
di Ondirwsrpiiljki,
W. BOEKHOVEN Z*n«a,
AU® stukken voor d© Redactie feestemeL Advertentiën en verder© Administratie franco toe te zenden mm de Uitgevers.
e
Peso Courant versehgnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden frases per gaat ©est &S vaaraSföetallËg,
iUITENLAND bg vooruitbetaling f 8,50 pas laar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITQEVSRSi
SOMglSBSJK.
TgleSosa Intareessnsanaa! Ne. 202,
ADVERTENTIËN 20 Cent per regel, RECLAMES 40 Ctó mi r§8«h
BOEKAANKONDIGING 10 Cent per regel.
DIENST AANVRAGEN co DIENSTAANBIEDINGEN f 1.— pes giaataïii,
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die ni§3@?staQ.
Adverteati«a wordia Ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
ij die zich nu abonneeren ont
vangen de nog in deze maand
verschijnende nummers gyatï®
ii
Ons eerste artikel sprak over een
Voorwerpelijke preek; dit tweede gaat
Ater een Onderwerpelijke't slotartikel
nöopt over een Gereformeerde preek iets
te zeggen.
Wat is een onderwerpelijke preek
En die vraag is gemakkelijk beant
woord, als ge maar den Oud-Testamen-
schen èn den Apostelentijd indenkt.
In die dagen was er geen Woord dat
men Heilige Schriften noemde't is
ontstaan doordat de Heere Mozes en
zijn profeten zijn Geest schonk, die hen
inspireerde om den „Last des Hesren",
zooals Jezaja zoo vaak deze uitdrukking
bezigt, aan 't volk te brengen en op
te teekenen. Mozes, David, Daniël, de
groote en de kleine profeten werden
door den Heere aangespoord om Zijn wil
bekend te maken en om dóór dien en
uit dien Goddelijken Geest rechtstreeks
een Openbaring Gods voor Landen en
Volken, voor personen en geslachten,
«wet of als evangelie, als zegen of
vloek op te teekenen. Gods geheimen
door menschen, met en uit den Geest,
ontsluierd
Ze predikten en schreven uit eigen
onderwerpelijke zielservaring na inwer
king, besturiDg en inleiding van Boven;
en daarom schreven ze ook allen het
zelfde, en toch weer allen anders, omdat
de H. Geest maar één doel had n.l, de
Openbaring Gods bekend te maken, maar
verschillende instrumenten gebruikte en
naar onderscheiden tijden en omstan
digheden. Daarom is de Bijbel ook zoo
rijk aan inhoud en voor alle tijden en
omstandigheden zoo gepast.
Geestesinspraak was toen 't begin van
alle woord en alle schriftuur„de Heere
sprak tot Mozes, zeggende"„Mozes deed
naar al wat, de Heere hem geboden
had"„toen schreef Mozes al deze woor
den in een boek", „én de Heere zeide
Schrijf."
Hierop gaan we nu niet verder in,
omdat we dan over de Inspiratie en 't
ontstaan van den Canon of de Bijbel
boeken zonden gaan schrijven, wat
buiten ons onderwerp ligt, ofschoon ook
66n zeer, ja een allerbelangrijkste zaak
voor den Christen.
En nu voelt ieder al, wat er omgaat
in zoon prediker met zijn onderwerpelijke
preek, 't Allerliefst gebruikte hij géén
Bijbel, maar 't neusje van den zalm
zou zijn om op te treden als de Profeten
en de ApostelenZoo spreekt de Heere
Delast aan Flakkee." Het papieren woord
verzadigt hem niet, maar ah geestelijke
ervaring biedt hij de Gemeente aan,
wat hem in nacht of op dag van uit
den Hooge al of niet werd „ingeblazen"
door den Geest De Bijbel daar op den
preekstoel leeft öietmaar hij leeft en
hij geeft. Wel gebruikt hij een tekst;
en de zwaarste en de moeilijkste soms
als motto, als kapstok, voor den vorm
om toch nog wat Schrift-schijnsel aan
zijn geestelijke ervaringen te geven,
maar eigenlijk kon die tekst gerust ver
zwegen er wordt toch niet over gepreekt
't gaat er alles langsmaar de bedoe
ling der predikatie ishij en de ervaring
dsr lidmaten die ook zóó onder geeste
lijke invloeden staan, of meenen te staan,
hetzij echt of napraatsel.
Hij begint dan ook (en dat móét hij
wel doenl) met 't volk te laten voelen,
dat hij bekeerd is en dat „dus" de
Geest des Heeren „hem", nabij is en
hij „dus'' door en uit dien Geest de
Waarheid verkondigt De glorie van de
oude profeten en de apostelen moet hij
op zich laten glinsteren, want anders
zou zijn geschiedenis van ervaringen
geen grond genoeg en geen kracht ge
noeg bezitten voor 't luisterend publiek,
dat tot „het volk" behoort,
't Eerste doel, 't allereerste doel van
zoo'n prediker is dus niet om Gods ge-
heéle woord voor da Gemeente uit te
stallen, maar om 't vooral de Gemeente
in te prenten, te laten voelen, dat hij
beslist en zeker den mantel van Elia
ontvangen heeft; en is de Gemeente
zoover in die richting gestuuid, dat ze
hem ziet, hem den gloriedrager van der
Apostelen genadeleven, dan is de ge
meente rijp gemaakt om de persoonlijke
ervaringen te gaan slikken. Maar dat
„hij" en „ham" moet eerst de gemeente
ingehamerd worden. Dat geeft al vast
vertrouwen hij sommige groepen.
En is de prediker zóóver, dan begint
't bekende Stuivertjes-Evangeliedan be
gint de naam „Dienaar des Woords
zooals 't bij de beroeping nog heette,
gewijzigd te worden in „Herder", met
„Leeraar" er achteraan klinkend Dan
wordt „Herder" en „Evangeliedienaar"
liefst gelijktijdig gebruikt. Dan krijgt
ge den bekenden Teksten-cyclus d.w.z.
elke week. en elk jaar een groote dertig
teksten (de Lijdensweken, feestdagen
enz enz. rekenen we van de 52 af),
dis een precies hetzelfde stramien heb
ben om er een groote dertig keer zijn
ideeën van 't Evangelie op te borduren.
Steeds, èn natuurlijk, is dit een andere
tekst, maar met die 35 teksten van
hetzelfde kaliber wordt dan „de goudmijn
van Gods Woord" uitgedolven. Tie 35
teksten zijn 'tjaarlijksche „parelsnoer",
waarvan er elke week één wordt af
gehaakt. Jaar in jaar uitWeek in
weck uit!
En liefst 't Nieuwe Testament! Of
JesajaOf 't Hooglied 1 Of de Openbaring
En grondslag van, èn uitgangspunt
van elke zoo'n preek is niet Gen. 1 vers
1 en dus niet de ontwikkeling der Gods
gedachte over Schepping, Val, Algemeene
genade, Verbond, Historie van 't Verhond
tot de komst van 't Vleeschgeworden
Woord met al de beloften vóórheen èn
de beloften door dien Christus en uit
't geloof in Hem eiken geloovige toeko
mend, maar vooralGeloof'sverzekerheid
Niet 't volle Woord, maar een stukske,
dat ge op een stuivertje zetten kan:
„Ik ben verlost."
En zoo 35 m i,al per jaar, „'t Onder
werp is de Gemeente al lang bekend.
De tekst nog niet. Die tekst doet er
ook trouwens minder toe. laboud is en
blijft: Niet, wat de Geest tot de Ge
meente zegt, maar wat de prediker meent
dat de Geest hem gezegd heeft.
En als er nu in zoo'n Gemeente ook
znike Geestesdrijvers zijn, die, naar hun
spraakmanier „van den Heere, maar niet
„van de Kerkgeleerd willen worden
als er nu in zulke Gemeenten zielen
zijn, die de zending van een prediker
door de Kerk verkleineeren, maar hoog
verheffen de „zending" als een schaap
herder Amos; als de verlichting niet uit
Het Woord des Vaders komen mag, maar
wèl uit de Prikkeling des Geestes, dan
krijgt ge in zoo'n gemeente de Onder-
werwerpelijke preek met al haar narig
heden. Dat is:
Een prediker, die zegt èn vooropstelt
èn voorop moet stellen dat deH Geest
hem bijzonderlijk in ie Waarheid heeft
ingeleid. Eu hij moet dat vooropstellen
om zoo de profetengestalte te kunnen
handhaven en zijn geestelijk kleed niet
te zien verfrommelen door leden in zijn
Kerk, Toch frommelen ze wsl eens.
Een preek, die zich aan moet sluiten
aan de bevinding van zijn menschen
voor wie hij spreektwant anders gaat
zijn crsdiet als profeet en apostel te
loor; hij blijft dus in de lijn van allerlei
bevindingen, en zijn bevinding moet
kloppen met de hunneen het zegel
des Geestes moet dan blijken uit de
overeenstemming in de wederzijdsche
opgedane ervaringen,
De grootste rest van de Gemeente
zit er voor hoorende doof bij„die
hebben er toch geen kennis aan". De
Jeugd zit onder de preek zijn knikkers
te tellen en mekaar in de beenen te
prikken; de Rijpere Jeugd zit op 't
horloge te turen, hoe laag dat geestelijk:'
schouwspel van klagen en prijzen en
bestraffen en vermanen nog duren zal,
want voor hun zelf, voor hun zoekend
hart was de preek een roep in de
woestijn, zonder echoeen soms draad
loos bericht van een onbekend schip op
een onbekende zeeze ^vervelen zich
ten slotte bij die herhalende ontmoe
tingen met den Geest. Want ze willen
hok o zoo graag eerst den Christus
zien, van Wien die Geest uitgaat. Eerst
den vollen Christus met Zijn beloften.
Daarna den Geest. Eerst den Vader
willen ze zien. Dan de Zoon Daarna
de Geest.
Da bejaarden, gedoopt en die belij
denis afgelegd hebben, wachten en
blijven wachten, of nu soms bij 't
eind van de preek ook nog altemet de
tekstontwikkeling komt, welke tekst
toch opgegeven is om ze te verklaren
doch 't wachten is tevergeefs. Ja nog
erg8rde toepassing komt, en de Schrift-
plaatsen uit Genesis tot Openbaring
over de geestelijke openbaringen vliegen
je in dat kwartier soms als een sneeuw
bui om je ooren. 't Volk van God wordt
nogmaals opgeroepen als getuigemaar
de groote massa gaat naar huis zonder
spijs en drank, zonder opwekking om
op te staan en naar het Woord te gaan
en bij 't Licht van dat Woord nu eens
teerkost te zoeken voor eigen zoekende
twijfelende, deinende ziel.
De Kerk is voor die predikers een
Instituut van mindere kwaliteit.
Het Woord moet wijken voor den
Geest, inplaats dat de Geest dcct Woord
als middel mag en moet gebruiken om
door dat Woord een bedding te krijgen
naar het hart van Oud en Jong, bekeerd
en onbekeerd
Het Sacrament is maar lapwerkwaf
de Geest je gegeven heeft, raakt je
toch niet meer kwijt.
De Belijdenisschriften puur mecschen-
werk, daar een „arme verloren" ziel
niet op teren kanmaar droog stop-
pelland.
De Formulieren van Doop en Avond
maal voor 't leven meer ballast dan
leidstar. De Vragen van den Dag in
eentoonige eenzijdigheid behandeld en
bezien 1
En weet ge waar zoo'n onderwer
pelijke preek soms toe brengt?
Tot het mystieke Modernisme, waartoe
het zich ook meestal aangetrokken voelt.
Een Onderwerpelijk Domine èn Ge
meenteèn een Liefkoozen van 'tfwefte
Liberalisme naast 't zoetsappige Mo
dernisme gaan vaak samen. De eene
mystiek trekt de andere aan.
't Ligt in den aard der zaak, want
waar de Zielsstemmingen beslissen voelt
een Moderne, mits een ernstige, zich
één met zoo'n Onderwerpelijke, Geen
van beiden leven, rusten, denken, op
't geschreven Woord. Beiden rusten op
iets ontastbaars Zoet.
En God moet wel bijzonderlijk be
waren, of ge ziet uit zoo'n puur On-
derwerpeHjke Gemeente nog Godloo
chenaars voortkomen, als er niet nog iets
ergers gebeurt. Afval van 't Jonge ge
slacht. Zondagschristenen, die je in de
gaten moet houden
Er is ge an ru3ten op 't Woord, en
geen rusten aan 't Kruis, en geen kin
derlijk vertrouwen in de beloften, maar
een bevindelijk leven dat 't zonder Gods
Woord ook wel klaarspelen kanvoor
de menschen althans, die ook van zulk
hout gesneden zijn.
Een zuiver voorwerpelijke preek kan
nooit goedgekeurdmaar een zuiver
onderwerpelijke is de tanker der Kerk
een bederf voor de Jeugd en Rijpere
Jeugd en leidt tot verval van 't_ jon
gere geslacht, en tot moedeloosheid en
ongeloof en wantrouwen bij de Ouderen,
en miskenning van 't Gods Woord als
Boek der Vertroosting voor Jong en Oud,
voor Man en Vrouw. Tot ziekelijke
mystiek.
We beklagen 't Publiek, dat bij zulke
predikaties week in week uit leven wil
en leven most, en we meenan, dat de
uitbreiding van 't Koninkrijk der he
melen door zulke predikers en zulke
hoorders op zeer treurige wijze wordt
tegengewerkt. Ie werken 't geopenbaarde
Woord tegen!
't Is de Gereformeerde Prediking die
een steun en stut is voor de Kerke
Christi.
Rsclanfies tHididiilIngü
40 seat per regel.
Kantoor MIBDELHARM1S.
ZITDAGEN tpeas 38IURS.
Woeisflai SOIIELSBÏJK -- ÏABBERB
DoMeröag, DIRKSLAND - T. i DOEL
DöMertag, 0ÏÏBB9R? - FLOHIL
Ylijdaff, OUDE ÏONGB. - GELUK
OP BEI UIÏKUL
Nadruk verboden.
Daser dagen las 3k ,n ontroerend stubskea
Eerst moet ik ssggen, waar 't sgn oor-
sproeg vond; dat komt er in dit geval seer
opaan, wijl dan niemand zeggen kan, dat het
is opgesierd en nog minder dat het verzon
nen is.
't Stond n i t is een van „ons®" blsdee.
Het kwam voor in een, den meesten mijner
lezers stellig onbekend weekblad „De Stroom"
geheeten, ik mééa dat het nog niet zoo
heel lang geledea voor rt eerst vei schenen is
.De Stroom" is 'n vrjDiunii-godsdienstig
weekblad.
Es het stukskes, dat ik bedeel weid door
een „vrüslnnlg" maa, aiissshiea wel eea pre
dikant of voorganier, als zélf beleefd geschre
ven.
Men kent dus hieruit den schaver
Man van „vrlzianigs" beginselen.
Doch daarnevens „religieus".
Dus in 't minst niet de „plstts materialist",
sooals, helaas I In een vroegere periode en
nóg wal, niet weinige „yrgiinnlgen" zich
openbaarden.
Dér® schrijver wil „religie".
Zonder godsdienst, zegt hg en zeggen veler
z|ner geestverwanten terecht, kda de raensch
niet. H§ hongert ea darat naar .elegie en
als hg dat niet doet' komt dit daarvandaan
dat hg zelf niet weet, hoe arm de raensch
zonder godsdienst is.
Maar voeg ik er dadelijk b§
Van den „godsdienst", zooals w| belijden
dat die ons in de Heilige Schrift wordt ge
openbaard en zooais die, om dat alléén maar
te hotmw, b.v. in de Twaalf Artikelen uit
de Schrift is gegrepen es neergelegd,— dddr
wil deze „vrgzinnige" niet vaa weren.
Genoeg, om den setot 1 ver te tsekarsea.
Nu volgt, hetgeen hl belèèfde.
Hl kwam, als vriend naar 't schist, in een
hem bekead, jong gezin, waar hg de vrouw
des huizes thuis vond, maar tevergeefs naar
de twee speelschs robbedoezen ons keek, dia
bi raiders hier vond en met wie h| zoo leuk
babbelen kon.
Ze waren te jong aog voos de schoolleren
dat wist hi wel. Moeder was thuis, dus ze
zouden ook niet vflt wandelen s|n want dan
ging moeder imsers a!i|d zelf mee.
Vragend keek bi mevrouw aan.
ZFJ begreep, wat hl zeggen wilde.
„De kinderen Ja 't werd mi wezkelgk te
druk: m'n dagmeisje is ook weer weg,ik
heb ze maar op ös bewaarschool gedaan 1".
Eksoeher z| er niet veel vaa.
Denkelijk was h| geen groot voorstander
ran bewaarscholen, ma ar h| kon er toch in
komen, dat een bulsmaede:, a 1 haar plich
ten en omstandigheden tegen elkaar op- en
aferagende, tot de slotsom kwam dat de be
waarschool onvermgdeigk was
„En 't is een héél goede, hoor!"
't Ontgaat des bezoeker niet, dat er een
fgas nuance van spot is in den toon der stem
„Ia welk opricht goed, mevrouw?"
„Wel da school, de leermiddelen, de
juffrouwen enz. Daarover zija ze 't hits alien
in de buurt eens, die s|n bestea bo
vendien, ziet ge I 't is eesa bewaarschool met
den B S be l
De toon is werkeigkl onnavolgbaar
„Mgarmevrouw 1" zegt de bezoeker
Zeker, ook h| acht den BS bel hóóg.
Al onderwerpt hg zich er utei aan
Maas de Bijbel is voor „graaien1".
Is toch niet voor kititca kinderen en nu
moeten deze mms kleine wurmen al hun
hsndjes vouvea ea bidden, waar ze natuur-
IQk zeil totaal buiten staan en moeten ze al
lerlei verbasten aanhocsea en zuilen se die
voor wédf aannemen, terwijl dan later in hun
leven de groote ontgoocheling komt, als ze
moeten vernenten, wat er ai tégen dis ver
haten in te brengen valt
Zóó dacht deze viijzinsige voorganger.
Eer ik verder gelezen had, was is 'i ia triija
hars niet met hem, doch met de dame eens
en meeafig Ik„Ziehier weer een geval, ge
lijk ze 300 telkens voor bomen, dat de men
schen zelf voot zich met de leer drsB|bels
gebroken hebben en vaa den weg der zalig
heid niet willen wetee, maar als 't er dan op
aankomt om voor hun kïndssea te kiezen,
ddra wordt toch asa die „oude paden" nog
weer de voorbeur gegeven.
Mssarmen moet de dag niet prgzea
röór 't avoed is en niet over een stuk oor-
üeelen voor men 't geheel gelezen heeft,
't Kan geen kwaad!" zei de dame luchtig.
En teen vertelde i% iets érgs.
Och, daar zullen er misschien genoeg
gelukkig niet onder mijn lezers, die immers
sust ml eerbiedig buigen voor Gods Woord
genoeg die 't „aardig" vinden
Ik zeg ai dfiéeifk tot z|a eer, trouwens ik
had het van een „religieus" vrijzinnige niet
anders verwacht, dat mijn verbalet het zelf
wé! erg vond en een misdaad tegenover de
kinderen.
Het bleek u i. dat vader en moeder stel
selmatig zorgden, dat hun kinderen doordat
b|belgif, 't welk ze dan la die klnderbewaar-
sehcsol binnen kregsn, niet „bedorven" wesdeu
's Namiddags aan tafel praten se er met
hun kleinen over.
Die moesten dan „vertellen":
Wat de juffrouw op School had verteld,
Da verhalen uit den Bijbel-
En als die kinderen dat dan deden in de
OEgekunstelde taal van hun leeftgd en met
de zichtbare devotie, waarmee de juffrouw
bet op school had verteld, dan hadden vader
ets moeder samen de grootste schik
Dan staken ze er des gek mse.
Leerden de kiaders er mee spotten.
Maakten van da heiligste verhalen een
spoistuk, waarmee d@ binders zich ook onder-
eikaar gingen vermaken.
Met het bidden ging 't net sco.
In school werd eerbied geleerd.
Dan ra esten de kinderen het thuis na
doen en de ouder slachten en juichten
en hadden schik, alsof ze een leuke clownerie
hadden bijgewoond.
Zóó borstelden dese ouders alle religieuss
ziektekiemen, die bun kiurïers soms in de
kleeren waren gaan zitten, er wel uit.
Als ik zeg, de schrflver was veront
waardigd.
