87,t# Jaargang N#. 2868 Toor de Zuidliolltindlieiie en Zeeaniche fQilandeii. PLANTA Nationale Bankvereeniging Zaterdag 16 December 1022 Antirevo lu tionair Orgaan Eerste Blad. W. BOEKHOVEN k l§fi®m8 De Christelijke Universi- teitsgedachte! Reclames fM§d@eiinpfi» fOBttl SUMMELSDIJK - fABBERS Donöorflag, DMSLAHD - y. i DOEL Dliderflag, ÜUDDORP - FLOHIL Vrijflag, OUDE TONGB -• GELDE OP DEI UITKIJK. Alle stukken voor die Redactie bestemd, Advertenties en verdere Administratie franc© toe te eenden aan de Uitgevers. PLANTENBOTER Kantoor MIDDELHARNIS. ZITDAGEN tjjdens BEURS. Courant verschf nt eiken WOENSDAG ea ZATERDAG ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden ïïskcö pet pest 75 6»bï ëfjj ?s©fertsstssi8lsg6 IUITENLAND bg vooruitbetaling i 8.50 per Jaar, AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT. UITGEVERS. §@MM8L8DIJ&. Telefaa® IsteïaaMmuaiasl Na. 20§. ADVERTENTIËN 20 Cent pst ssgel, RECLAMES 40 pee Cent reg®»- BOEKAANKONDIGING 10 sent per regel. niENSTAANVRAGEN m DIENSTAANBIEDINGEN 1.— per plaatsing» G oote laters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zf beslaat?, d e tiën »nrd«» 5ns?'*wéetit DINSDAG- VRIJDAGMORGEN 10 UUR. Er is tweeërlei leven; tweeërlei ont wikkeling; tweeërlei leven-doel, Er is ee materieel en een ideeël leven. Er is een cultuur der stof en een cultuur des Wat is cultuur? 't Is de bea> beiding door den mensch van alles wat de Natuur aanbiedt; en waar deze zich overal openbaart als Stof en Geest, zoo is er dus een stof felijke ea een geestes cultuur ,n>, De stoffelijke is de Natuurarbeiding m wat uw haüd tast, uw oog ontwaart uw reuk ontdekt, uw oor scherpt, uw tong proeft't is 't zichtbaie leven rond om ons op straat en akker, op 'tveld en in de fabriekop 't schip als in de mijn't is de zichtbare en zierdijke mensch die arbeidt om deze Maatschap pij te bebouwen, te bewaren en mooier en rijker en veelvoronger over te dra gen aan zijn nageslacht om zoo, voort gaande van kracht tot kracht, de Aar de als stoffelijk creatuur van eeuw tot eeuw te doen naderen tot dat hoogste cultuurpunt als wanneer alle aardsche krachten in haar nog sluimerend, zijn ontdektalle elementen zijn nagevorscht; alle bronnen zijn blootgelegden er geen nieuws meer onder de zon wezen zal Dan zal de Wereld vergaan. jCxo Vergaan omdat Hij ze geschapen heeft Tnet 't eenig doel ouj Zijn Naam te ver heerlijken, maar daarom ook in haar legde een schat van te ontginnen krach ten en te ontblooten machten, w sarin Zijn Goddelijke mogendheid en majes teit luisterrijk schitteren zou. En is de mensch niet meer in staat in 't stof felijk leven de ingelegde krachten te vinden en te exploiteer en, dan kan de Stof ook niets me r bijbrengen tot ver meerdering der glorie Gods. Dan is de mensch uitgeputonbekwaam gewor den om de wetten der Natuur nog ver der uit te vindendan is 't bouwen en bebouwen der Aarde afgeloopen en de krachten om te bewaren zinken in. Dan zinkt de Aarde in, Dan is ze onnut geworden. Maar er is ook een ideeële taak te vervullen't is geen hand en hundea werk, nsar de bearbeiding door 's men- sch«n geest van onze geestelijke wereld. Ieder is daaraan bezig' omdat ieder een ziel, een hoofd een hart he-ft ea dus in ieder aanwerig is een aantal ver standelijke vermogens, waardoor de ziel gewaar wordtdie ziel waarneemtdie ziel denktdie ziel fantaseerten dus die ziel tot kennis en waarheid ge schapen zijnde, streeft om de Waar heid te benaderen, en zijn kënnis te verrijken en af te ronden. Maar dan is ook in ons 't Schoonheidsgevoel dat de ideeële taak vervult om te genieten in het rijk der klanken en der kleuren en als een kristal op te vangen al de heerlijkheid die dichters en prozaschrij vers uit hun denkproducten deden uit stralen De dich?-, beeldhouw ,sch lder-, woordkunst, die 't Gevoel verheft en u een andere, een hoogere wereld binnen leidt dan in een guauofabriek, waar de zware zweethand de machines drijft en de materie van mest en ijzerwerk u a tn een geheele andere cultuur herinnert. Fn dan leeft naast d.t Denkvermogen en dat Schoonheidsgevoel nog 't religieus gevoel, dat U in contact houdt met een ideeë'e, onzichtbare Persoonlijkheid, die 't aardsche materieele leven omkranst met een stralenbundel van heiligende reinigende, mystieke ideeën, waarvan geen sterveling zich ontdoen kan, zich ontdoen wil, omdat 't stralen zijn uit een hoogere wereld waarnaar zelfs de heidenen zuchten, waarnaar de gansche Scheppng zucht; stralen van Hoop en geloof ea Liefde en Verlossing en Ont ferming. Die Cultuur is de ideeëleze bear beidt uw kennen en kunde en kunst; ze brengt u de Waarheid óf den leugen nader, 't Is de arbeid voor uw deuk leven; voor uw etisch en moreel leven; voor uw schoonheids en go ïsdienstig loven, 't Zit in uw innerlijk zielsbestaan. Die tweeërlei Arbeid, materieel en ideeël zijn Hcheppingsordinantiën Lees 't maar in Genesis twee In 't 15e vers gaat 't over 't materieele leven, en in 't 19e vers om 't ideeele. Er staat im mers in 't 5e: „Zoo nam de Heere God den mensch en zette hem in den hof Eden, om dien te bouwen en te bewaren". Eden moest bebouwd om 't tot rijker productie te brengenom de ingeschapen natuurkrachten tot breeder zegen voor de komende geslachten op te voeren er uit te halen, wat God er in vol maakten kiem (nochtans als kiemen niet als volkomen rijpe macht en kracht er in gelegd had „in den beginne", toen Hij heme', en aarde schiep. En Eden moest bewaard tegen een booze bearbe ding van buiten, waar de gevallen geesten en demonen rondslopen om 't mooie Scheppingswerk te doen verflensen wat ze gelukte toen Eva de verboden vrucht van den Kennisboom at, 't Edf-n moest prijsgegeven en door nen en distelea, zweet des aanschijns en tranen brood de bittere vrucht van 't niet-bewaren werd. D tt was de materieele cultuurGods Scheppingswerk door menschelijke hand verrijken door gestage ontwikkeling van in de Natuur en in den Mensch inge schapen en ingeboren krachten. Maar de ideeële cultuur leest ge in vers 19: „Want als de Heere God, uit de aarde al 't gedierte des velds en al 't gevogelte des hemels gemaakt had, zoo bracht Hij ze tot Adam om te zien hoe hij ze noemen zouen zooals Adam alle levende zielen noemen zou, dat zou iijn naam zijn". 't Is de uitbottiDg van Adams levens- koop. Adam kon nu al zijn geestelijke gaven en talenten aanwendenal zijn waarneming richten, al zijn denken conct-ntreeren op 't innerlijk en uiterlijk leven des diers. Al Adams taalsctiat; zijn spraakvermogen en onderscheidings gaven, zijn inzicht in den schijn en de werkelijkheid zijn heele zielsactie legde hij in den naam van dat dier, opdat die weergave 't doel Gods en opdat hij de eere Gods met de schepping van dat gevleugeld en viervoetig gedierte op haar juisten maat zette. Want in een naam ligt thans nog eere en schande. Die ideeë'e bearbeiding; dat al meer ontwikkelen; dat al meer tot rijpheid brengen; dat „bouwen" en „bewaren" van wat de Heere ons in onze denk wereld schonk, dat breeder maken en dieper van onzen geestelijken levens- en gezichtskring; dat benaderen der „waar heid"; dat meer en meer ontdekken en blootleggen van den levensleugen dat rekenen met de zonde, die de vermogens der z'el krenkte; dat opzien naarGol- hotha om ook door de verlossende ge nade van Jezus Christus de Weten schappelijke waarden juist le schatten dat is 't werk van een Chris telijke Universiteit. Die ideeële bearbeiding is 't zoeken der waarheid of de overeenstemming tusschen denken en 't Zijatusschen gedachte en werkelijkheidtusschen ons kennen en de wereld rondom ons en in ons. Die ideeële bearbeiding is 't zoeken van de Waarheid achter de waarheid. Want hoa schitterend b.v de natuur wetenschappen zich ook. zelfs in handen van ongeloovigen, ontwikkeld hebben; hoe rijk ook de laboratoria van instru menten zijn voorzien; boe velerlei ex periment de scheikundigen ook uilgevon den hebben om de natuur tot in haar allerkleinste elementen te ontledenhoe nauwkeurig ook de wiskundige formules zijn uitgerekendwat voor wetten ook zijn ontdekt en hypothesen tot waarheid verhevenin en rondom en daar boven leeft de Geest Gods, die van alles als Eersm Oorzaak, de auteur en ont werper is En die Eerste Oorzaak aller bewust zijnsverschijnselen met al de reusachtige resultaten van dat Kennen, te willen ziener mee te tvillen rekenen er zijn levens- en wereldbeschouwing op te fan deerendat is 't werk een er Christelijke Universiteit. 't IsGods souvereisiteii; erkennen over ziel en lichaamover geest en stofbij schepping en herschepping; bij zonde en genade. 't Is 't Woord aanbidden, die de Lo gos is, uit wien door wien entotwim alle dingen zijn; 't Woord erkennen als beslissende eeuwige waarheid, omdat God 't sprak doorZ in 'oon, en't leven leiden en richten tot Hem na 't ver klaard te hebben uit Hem, als uit Hem ontsproten. 't Is 't Creatuur aan de studenten voorstellen onder den Goddelijken Sou- verein voor tijd en eeuwigheid; en dientengevolge Kerk en Staat en We tenschap in kleinere-afmetingen onder 't Volk, op te heffen tot den Oorsprong aller dingen Dien Oorsprong zeiven te leeren kennen. Een Christelijke Universiteit kan Cal vinistisch zijn; Roomsch; Lnthersch enz. Maar nooit is ze Christelijk als de Souvereiniteit Gods geloochend, de zon deval niet erkendde Verlossing door 't Kruis niet verheerlijkt wordt. En zeer zeker zal een Christe'ijk- Roonosche Universiteit andere besluiten afleiden uit 't Woordanders „bouwen" en anders „bewaren" de ideëele goede ren van de menschelijke cnltuur; ze moge tegenover Zonde en Genade een ander standpunt innemen dan een Cal vinistze moge in haar dogma's over Leer en Leven en tradities een ander licht laten vallen dan de Gereformeerde vast staat, dat geen Christelijke Uni versiteit denkbaar is, die niet gefundeerd is op de profeten en apostelen en dus ontkent Gods Souvereiniteit over al 't geschapene, èn den Zondeval, èn de Verlossing door Golgotha. Juist in 't erkennen der Zonde ligt de oorsprong eener Christelijke Univer siteit. Om 't jeugdig geslacht die Zonde te doen zien met de middelen tot cor rectie of verbetering tot Schuld verg ffe- nis en Wedergeboorte, Die zonde in hen, rondom hen met al de droeve ge volgen voor 't Wereldlevenmaar ook de herstelling van alle Leven in Christus. Voor een Christelijke Universiteit moesten onze harten en beurzen wijd open staan! En 't Protestantisme mag zich wel schamen, dat 't da pretentie nam om tegenover Rome 't gezag der Schrift te handhaven, maar door zijn moderne Schriftkritiek den Paus in 1910 er toe bracht om de Pauselijke Bijbel commissie te doen uitspreken, voor de gansche wereid, dat heel 't moderne, pantheïstische impiratiebegrïp en de critiek op Gods Woord voor den Room- sche onaannemelijk was. Zoo krijgt ook een Roomsche Uni versiteit recht van bestaan voor het Christelijk gelooven en denken. 40 cent per regel. VOEDZAAM HEERLUK VOORDEELID LEEUWARDEN - a Nadruk verboden, ja, hoe zal ik dat nu zéggen Dan maar net zoo 't isDitmaal sal ik bet hebban over een wereldberoemden „water kg ker". Neeu, er steekt niets achter. En 't is ook geen woordspeling van mg. De man in kwestie deed het merschetgk „water" ia een flesch of kolf, niet èéa keer doch vele malen en maakte van wat hg aan en in dat „water" zag, zeer gezette studie en beeft tenslotte met de resulfaten die hg vond de gansche wetenicbappelgke wereld in span ning gehouden en in 't eind tot bewondering gebracht. H| was óók „doctor". Maar hg was géén arts. En toch heeft de medische weten schip aan hé a. die géén geneesheer was en nooit één enkel receptje voor ook maar éèn patiënt ge schreven heeft, méér te danken dan aan me nig hoogtemaat in de medicgnen. Hg wts dus géén „kwakzalver" Ik gebruik nu dit populaire wcord maat om voor mgn lezers duldelgk te zgn. Hij beweerde niet, dat hg uit het „water" iemands kwalen kon leeren kennen, zulk een „watetkgkei" was hg niet; trouwens als 't é&èuop aankomt, zou i k denkelgk van ver schillende lezers méér kunnen leeren dan zg van mg, want ik tien nooit met een dezer herren In relatie geweest. Over dat bedtgf spreek Ik dns niet. In goed noch afkeurenden zin. Ik kan eenvoudig deze zaak niet beoorde len ik heb er noch verstand, noch ondervin ding van en dan doet men 't best er over te awggen en héa aan 't woord te lateu, die er mes? ervarkg van hebben en beter op de hoogte zgn. Toch nam ik mgn lezers niet bg den neus wat ik beweerde Is alleszins juist en als ze mg gelieven te volgen bg wat ik verder me dedeel, zullen se mg volkomen gelgk geven Ja ik wil stóüt spreken. 'k Durf beweren, dat de „waterkgker", dien ik bedoel, méér gedaan beeft tet heil der igdsnde mensefceiti, dan tien bekwame artsen. En dat die tien het zélf zullen toegeven Zoodra ik den naam maar noem; Louis Pasteur ,de grooteFranschman wiens hoatierdjarige geboortedag kort gele den door de gansche wereld weid herdacht en wiens naam en faam niet slechts in de wereld der-waterschap, maar die ook door velen onder 'tienvoudige volk wordt gekénd Z| hoorden van '1 isstituut-Pasteur. Van de inenting tegen hondsdolheid. Ea se weten wat „pasteuriseeren" is; ze spreken van „gepasteuriseerde" melkerz.en weten ook al vaak te vertellen dat die door bisoadere bewerking en afsluiting „zlekle- kienmg" is en blgven kan 'a Reus op 't terrein der Wetenschap. En tevens een geloovig christen die wel zgn christendom beleed in de roomsch- ka holieke kerk, waartoe hg van huis uit behoorde, doch die nét ons eerbiedig boeg voor „God, den Vader, de Almachtige, Sckiep- per des hemels en der aarde", en voor „Jezus Ctsristus, Zgn eeniggeboren Zoon, onsen Heere". Dééfom scbrgf ik over hem. Omdat hg was man-van wetenschap en dat niet in den ardinaiten sin, waarin men zoo veel duizenden, die met kunst- en vliegwerk door hun academische examens wisten te komen, ceder de wetenschappelgke Heden rangschikt, neen I omdat hg een der weinige koningen is, die door God gepracdesti- neesd zgn, om in ééa kort menscbecleven voor de Wetenschap te veroveren datgene waarnaar zg vele jaren vo,-echte en zocht. Déérom schrgf ik over hem. E a, omdat deze ongekroonde koning tevens was een kinderlgk-geloovig schepsel. Niet maar een i&éun geloovige. Neen! iemand die, zg het dan ook door de nevelen van zgn eigen kerkleer heen, in Chtisius' zoenoffer zgn zaligheid sag. „Geloof' en „Wetenschap", nietwaar: is ai wat over geschreven en getwist. Velen zeggen't Kan niet samengaan I Wie man-der wetenschap wil zgn, dte moet zgn „geloof" afleggen, sootira h) den tempel der Wetenschap betreedt, net als men stok en ove.Jas achterlaat, wanneer men de huis kamer binnengaat. ZiVk geloof, natuurlgkl is geen geloof, Dat is de groote fout geweest van de openbare school, dat zg steende, men kon zgn diepste, innigste overtuigingen aannemen en afleggen naar men vsóü; men kon ze laten meepraten en 't zwggen opleggen, net naar 't uitkwam. Zeldzaam oppervlakkige meening I Die men zoo heeimóót niet verwachten sou vaa 't „denkend deel der Natie"! Toch wordt ze tóg vaak beschuldigd. Anderen evenwel zien beter. Ook onder onze tegenstanders en die begtgpen, dat het „geloot" geen huisjasje is en ook geen paar klompen, die men maar even aanicblet, uittrekt en aflegt, net naar 't zoo gevalt. Maar die zgn dsn ook nog érgerI D i e zeggenHet Geloof is de v g a n d der wetenschap, en op hüa standpunt zgn ze tenminste konsekwent. Ziehier nl het groote verschil I Wie seggen sg ècbtdc Wetenschap wil beoefenen, die moet beginnen met te zeggen„Ik wéét niets 1" En d&a gaat hg aan den slag: Zien, hooren, voelen, ruiken, vergelgken, proeven nemen,en zóó ve kfggt hg zgn wetenschap. Niets staat hem daarbg in den weg. Hg begint ais 'n blad wit papier,

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1922 | | pagina 1