37ete Jaargang N\ 2858.
PLANTA
Zaterdag II November MM
«gen!
Ida
tilles
CLERCX
na üipait
NS Co,
iflg.fi»
marken
A ntirevolutiona
Orgaan
ile ISiiMliitlIaiiiIscïie ZeennNclie Eilanden
E*
ad»
in
Smeulend Vuur.
P.FEIJEÜ
/8AGAZIJN
i Miubelen
ALE ADRES
:rdam
BESTUURSVERGADERING
Riclamss üsdedseBBngan
plantenboter
OP PE1 UITKIJK.
ÖUDE TÖH6E.
WLAND,
- DIBX8LAND
P - Tel. 166
n concurreerend
n en rond EIKEN-
PALEN in dennen
ROEDEN, STEI-
ffiNNEN, PLAN-
!N.
)ehandelen
iSCE is
^EISS"
i-18 - SCHIEDAM
IK „ÖÜSÖÖSF".
Rotterdam
■8 Sommeïsdjjk
hers)
©ode Tonge
ink)
DUITSCH
aitschland geïm-
isponibel. 22151
prijs f 5
Alle stukkeu voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie fmaco toe te genden agn de Uitgevers,
der Hulpcentrale op
Woensdag 15 Nov D.V.,
's middags half 4, in de
Cfar. Sch. te Middelharnis.
Namens den Voorzitter,
J. v. d. WAAL,
Secretaris.
Hst biïang
dar Statinvarkliziniin
Er zijn Raden, Provinciale Staten en
Eet Rijk met zijn Eerste en Tweede
Kamer. Over de Raadsverkiezingen is
later nog iets te zeggen. Over de Tweede
Kamerverkiezingen is op 5 Juli een
beslissing gevallen van 60 tegers 40
Rest dus nog twee dingen: de Staten
verkiezingen en de Eerste Kamer. En
of nu de laatste, met of zonder Evenr.
Vertegenw door de Statenleden wordt
gekozen is van ondergeschikt belang
voor de groote waardij en beteekenis
der Staten als zoodanig DeEv. Verteg,
mag da groepeering wat veranderen in
ds fierste Kamer, maar dat raakt de
teekenis der Staten als politiek lichaam
niet.
Als politiek lichaam
En de Staten sijn er voor de stoffelijke
aangelegenheden? In de Zomerzitting
van dit jaar behandelden de Staten
van Zuid-Holland: de Veerdam onder
Ridderkerkwegaanleg bij Zoeterwoude;
restauratie van de Sint Janskerk te
Goudasubsidies voor geitenfokkerijen
voor varkensfok, reglementen van pol
ders de tramlijn Oostvoorne Roekan je
subsidie aan een vereeniging tot be
strijding der tuberculosesubsidies aan
dit en dateen heeie hoop subsidies,
en een heeie hoop wegen,, die verbete
ring eischten.
't Was toch mijlen ver van de po
litiek af 't Waren gewone economische
dingen voor handel en verkeer. Ir zat
geen greintje geestelijk leven in of aan
Als politiek lichaam
Mogen we dan den lezer zeggen.dat
er tot in 't verste Verleden nooit een
tijd is geweest, waarin de Staten niet
door de politieke gedachte beheerscht
en bestuurd werden.
Heeft men dan uit zijn Vad. Ge
schiedenis nooit met zwarte kooi aan-
geteekend 't politieke leven der Staten
van Holland in verhand met de Armi-
nianen en 't optreden van Prins Maurits
in die Godsdiensttwisten, die hun haard
vonden op de katheders van Arminius
en Gomaius en weet men dan niet, dat
Prins Maurits 't Resolutieboek voor den
dag haalde en sprak»Dien Geref. Gods
dienst zal ik handhaven*. Lezen we
niet in Groens Vad. Geschiedenis»De
Staten van Holland zetteden zich schrap
tegea de Kerk*. En elders: »Alduszou
door een gewapende meerderheid der
Staten van Holland, ten nadeele van
de Herv. Godsdienst, de wet worden
gesteld aan de Kerk*. En elders: Mau
rits zeide met verwondering- en ernst
>Hoe zouden wij nu in huizen en schuren
gaan de kerken komen ons toewe
zullen ze ook hebben,
Nog tal van andere citaten zouden
neer te schrijven zijn; maar waarvoor
is t noodig om te doen beduiden, dat
in ouden Tijd, de Staten steeds Colleges
geweest zijn, zij 't ook van ander ka
rakter, die in de regeering steeds be
ginsel tegenover beginsel plaatsten En
dat was niet alleen een kerkelijk be
ginsel (daarvoor was 't nu weer de
Oude Tijd met zijn Staatskerk en Geref.
religie als grondslag der Oude Repu
bliek) maar ook beginsel tegenover
beginsel in Staats- en regeeringszaken.
Dat die Staten zich souvereinitöit
toeeigenden, en de Oranjes liefst uit de
Regeering hielden; dus zich als Hoog
Mogenden aanpresentearden, die later
probeerden Oranje het been te lichten
voor immer en altijd, dat was Staten-
politlek die op beginselen rustte van
Gezag en Overheid.
Dat de Staten van Ho'land in hun
plutocratische (geldmacht) gezindheden
den volksinvloed miskenden en alleen
in de ure des oorlogsgevaars er mee
rekenden, was een staatkund g beginsel
dat pas in 1789 en 1848 voor een
groot deel door Revolutie en Grondwet
werd stukgeslagen.
Dat de Staten vanJHolIand de Vrije
Zee kozen als handelscentrum en de
Vlootwet*, het Oorlogsschip, 't Lands
verdedigingsmateriaal was, het éénige
èn dus verzuimden de dekking der
provinciale grenzen, om des Handels
wil; tegsn den zin en onder protest
van de landprovinciën Groningen en
Drenthe en Üverijse! en Gelderland, was
een economisch Vrije-Handel beginsel
dat aan Engeland gelegenheid bood inet
gijn Vrijen-Handels-idee ons die ellendige
Navigatie actie op Zeevaartactie thuis
te sturen, die de Zeeoorlogen ontketende,
de provinciale grenzen verwaarloosde
en den Franschman de gelegenheid bood
om ons herhaaldelijk vanuit Zeeland,
Brabant en Gelderland te bespringen.
Zeker't is ons niet geheel onbekend,
dat 't karakter der Staten eener Pro
vincie toen anders wasmaar vanaf
de opkomst der Staten in 1200 en 1300
toen de Staten een soort Evenredige
Standsvergadering waren met afge -
vaardigden uit de Steden en uit de
Ridderschap en 't Plattelandvanaf
dien tijd der Gravenregeeringen in de
Middeleeuwentoen de Graven hun bede
het belastinggeld afsmeekten van de
poorters of stadsburgers; vanaf dien tijd
toen de Graven verplicht werden om
de Burgerij naar de oogen te zien ©m
der belasting wille, en dus ook de
macht der Gilden en de Gildenvroed
schappen toenamen en de Graven aan
de Gilden lof en eere brachten, als
ziende in hen de democratische macht
sten 't opkomen in de Landelijke regee
ringen tegenover de aristocratische in
vloeden van Adel en Ridderschappen;
van hun opkomst af, nu al 700
jaar lang, is in de Statenziel der ouden
zoogoed als in de Statenziel van het
Heden (zij de vorm, de formatie der
Staten geheel anders) e en beginsel aan
't werk getogen van religie van demo
cratie en plutocratie, van overmacht óf
neerdrukken, van economie, van gezag
en vrijheid, dat eik Statencollege zal
blijven behouden, omdat de Staten
mensehen* waren, menschen zijn en
menschen zullen blijven.
Er waren ook toen reeds^»Antirevo
lutionairen* en Liberalen*, die op de
religie des Volks een verschillenden kijk
hadden; die op de school een verschil
lenden blik wierpen wat door de Dordt-
sche Synode besluiten om de Christelijke
School te propageeren, een nog ernstiger
karakter aannam, omdat ze toen, tegen
over Rome door 't Reformatorisch be
ginsel moest gedragen en gesteund wor
den. Ook toen was er Antithese. Religie
twist. Gezag en Vrijheid in tweeërlei
vorm.
Neen, neen, tot Heden zijn de Staten
steeds dragers van beginselen geweest
en zie nu eens de Zomerzitting
van 1922
Wat praat men toch vai Liberale
zijde over het onware feit, dat in de
Staten alleen oyer stoffelijke zaken te
praten is. Lees dan de motie der twee
Communisten Co'tof en de Visser
tegenover de motie van dr. Hoffmann,
Roomsch Statenlid voor Gouda
't Ging over een subsidie der Volks
universiteiten te 's-Gravenhage, te
Rotterdam en te Dordrecht, èn van de
Roomsch Kath. Volksuniversiteiten te
's Gravenhage.
Moeten we voor den eenvoudigen
lezer eerst nog uiteenzetten, wat een
Volksuniversiteit is Neen toch Laten
we naderhand dit in den breede doen,
om haar oorsprong en ontwikkeling te
schetsen maar nu slechts volstaan met
te zeg den, dat 't een Cursus is, een
Leercursus, waarin allerlei geleerden
aan 'tvolk te Dordrecht, te Rotterdam
te 's Hago enz. les komen geven in een
of ander gebouw. Geen kerkelijke bijeen
komst is het, maar ieder mag komen
luisteren en aanteekeningen maken om
die lafer, thuis, voor zichzelf te ver
werken Somskomea er 400,500 mannen
vrouwen, jongelui, luisteren, mits ze
contributie betalen.
Welnu! Zoo'n Vereeniging van prof-
fessoren met stadsmenschen kan zich
niet geheel bedruipen; 't kost nog al
waten daarom vraagt zoo'n Vereeni
ging subsidie aan net als de
Geitenfok en de Varkensfok dat doen
De een vraagt 't voor de Kennis, de
ander voor de Biggen.
En zie nu de motie der Communisten
De Staten, van oordeel, dat de taak
der geestelijke ontwikkeling van vol
wassenen niet op bevredigende wijze
deor 't particulier initiatief kan wor
den vervuld, noodigen Gedep. Staten
uit, een rapport uit te brengen over
de vraag op welke wijze 't Provinciaal
bestuur deze taak, c.q. met mede
werking van andere openb. besturen,
zal kunnen ter hand nemen, gaan
over tot de orde van den dag.
En daar tegenover de motie van dr,
Hoffman, die luidde:
De Prov. Staten van Zuid-H
van oordeel, dat 't niet tot de eigen
lijke taak der provincie behoort, sub
sidie te verleenen aan leeszalen en
Volksuniversiteiten
dat bezuiniging dringend noodig is
noodigen Ged. St. uit géén nieuwé
subsidies voor te dragende reeds
verleende geleidelijk tot intrekking te
doen voorstellen
en gaat over tot de orde van den
dag.
Achter deze moties ligt natuurlijk een
historie, dagteekenend nit 1922, maar
daarop gaan we nu niet in.
In deze moties ligt de tweeheidde
strijd onzer dagen; een principieel©
vraag van de Verhouding van den Staat
of tie Provincie tot de Wetenschap.
Bij de Lagere School noemde men
dat 80 jaar lang't Onderrechtom uit
eigen beurs scholen te mogen oprichten.
Op sociaal terrein is 't de strijdvraag
over Vrijheid en Staatsdwang of par
ticulier initiatief met eigea sociale or
ganisaties tegenover Staats-Socialisti
sche Wetgeving en Drangverzekeringen
met al den aankleve van dien.
En bij de Subsidieering der Weten
schap is 't ook: Of zelf betalen, dan
wel de Staat laten betalen.
Wilt ge Leeszalen, Volksuniversiteiten
ontwikkeling, wikkel dan uw eigen beurs
los en geef dan met uw eigen geld de
geestelijke richting aan, die ge Uw Lees
zaal, Uw Onderwijs wil doen inslaan
en geef geen subsidie aan wat
in Vrije Wetenschap groeien en bloeien
zal.
Vrije Lagere school! Vrij Middelbare
School! Vrije Universiteit! Vrije Lees
zaal! Vrije Volksuniversiteit! Zelf be
talen I De Staat of de Provincie er zoo
VOEDZAAM
HEERLIJK
VQORQEELIG
veel mogelijk afblijven, en dan door
Vrijheid |een eigen geestelijk cachte
zetten op 't gansche onderwijs.
We komen op deze moties terug en
de stemming daarover.
nattende en
nde gassen;
komen als-
Pas tille" in
Smelt, sfrij»
idemingover
oken slijmt
m neils, keel
tpijpen en
at in de ver»
eken Uwer
ngsorganen"
Valda Pas»
zen daarom'
elpijn. hoest
men en ver»
jorstkwalen.
igten eischt
1 de echiet
worden ge»
rpakt in ge»
ken doozen,
landsch op»
ongeschon»
derlandsche
tróok. Voor'
verpakte
tilles wórdt
garandeerd.
othekers en
h f 1.— per
den naam
SMEDER IJ'?
CKEN, HEININGEN,
5. SPECIAAL adrea
BRONQASKETÈLS.
STROOMATSTOE-
BELEN - KINDER-
gen concurreerende
StrjjkiBrichtlHg
Men aan leden iegea
neemt gelden op ta-
ook van niet-leden,
men dagel|ks tror-
b| aas der leden
2^189
sa 23 Nov, des a»,
ise vaa dsa Kassier.
>37XN3RUGG!S.
VAN ERWTEN
IONEN.
fNGEEIUS Fzn.
ars Dirksland
Roel)
n 17273
ubelen aa vlerkante
3adstoelen 14195
ekleed en onbekleed
j PAPIERMANDEN
Ook verkrijgbaar
oord Middelbands
Nieuwe Tonge,
line Courant verschinf eiken WOENSDAG en SATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cemt ireorralffeetslag,.
BUITENLAND b| vooruitbetaling f 8 50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
f IH 1 b m3
iOMMILiDIJK,
Tstefe&ss Intercommunaal Ne. 202,
ADVERTENTI&N 20 Cent per regel, RECLAMES 40 Cmi mt regel
BOEKAANKONDIGING 10 Cent per regel,
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 1 per plaatsing,
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte dis s| besfsaa,
Adverteotiün werdes! ingewacht tot DINSDAG- «n VRIJDAGMORGEN 10 UUR,
40 cent per regel,
Behandel de kleine ongesteldheden wsar»
aan gf nu en dan lldt niet met onverschil
ligheid. Die ongesteldheden mogen al or.be-
teekenend schijnen, in werkellkheid w|sen
zij er zeer dikwijls op dat uw bloed verarmt
en dat gg dus door hoogst ernstige riekten
bedreigd wordt.
Bestr| dt daarom die ongesteldheden In het
gebruik der Pink Pillea vindt g| Ia dat ge
val een voortreffelijk middel De Piak Pillen
geven den tQedom, de kracht, de zuiverheid
aan uw bloed weerdaasbl verlevendigen z|
de functies van
(Cl. Sa vé).
Mevr Flamant Lebrun
uw lichaamsge
stel krachtig
kcjjgt opnieuw
eetlust en uwe
krachten keert.és
terug gg gaat
U opgeruimder
en welvarender
gevoelen.
Dit werd ons on
langs nog beves
tigd door een
brief van Mevr.
Flamant- Lfb.ua
wonende te
Faissauli b|
Launols (Arden
nen), die zich ge-
ruimen tjjdover
hire gezondheid
had ie beklagen gehad
Het verheugt mij u te berichten schrijft
Mevr, Flamant-Lebrun dat sedert ik ge
bruik van da Pluk Pillen maak, mime krach
ten geheel en al z§u weergekeerd. Mgne eet
lust is nu weer goed, m|ne hoofdpijen zin
weggebleven en Ik verricht als vroeger m|n
wetk mat ijver. Alices de Piufe Pillen hebben
desen spoedlgen terugkeer miser gezondheid
te weeg gebracht.
Deze verklaring veü Mevr. Flamant-Lebrun
bewijst wel dat de weikdadigheid der Pink
Pillen snel en bi® vend is. Tengevolge van
deze krachtige en duurzame wc king zijn de
Pink Pillen een der middelen geworden dia
trrccht hèt meest gezocht zfn tegen bloed
armoede, neurasthenie, algemeene zwakteen
alle ziekten die uit verarmiog van het bloed
en verzwakking v&n bet zenuwstelsel voort
komen.
De prBs d ;r Pink Pillen bedraagt f 1 75 de
doos, f 9 de 6 doozen. Z| worden verkocht
in het HoofddépotNassKukadc 314 te Am
sterdam. Eisch dit adres en de Hollardsche
gebruiksaanwijzing. De Pink Pillen si» ook
te verkrijgen b| alle goede apothekers en
drogisten, o a b| D. VIJFWINKEL S'd|k.
Het Geref. melsja.
De; Rijpere jeugd, soo zegt men in het
algemeen. En van alle z|den roept mm se.
Ons is geen kring bekend, of men lokt m
wenkt se. Er is een Socialistische, een Room
se he, een Hervormde, een Moderne, een
Geref. organisatie. Jeugdorganisatie noemt
men se.
En ze moeten geroepen worden heizl in
naaikransen, cf In weer a Elders georganiseerde
vereenigingen, die men meer iq ,t bgzonöer
Meisjes- of JingedochtersvsreenigingeE noemt
E® voor zulke Jongedochtcrsvereenig. Is er
op Flabkee nog plaats Waar de B|bcl onder
zocht wordt. Waar de Lsndshlstorle en die
dar Kerk woidt bestudeerd. Waar inleidingen
worden geleverd. En opstellen gemaakt. En
vragen gesteld.
Met welk doel Wie de Jeugd heeft, heeft
de toekomst. Wie de Jongedochter h.-eft in
haar Geref. beginselen, hseft ook de Vrouw
en moeder.
Zoo Z»ad, zoo vrucht.
Zoo vader, zoo zoon; soo dochter, zoo
moeder.
Vasthouden de dochteren van Geref. huizen
niet b| de eerste beginselen, want die hebben
ze op ds Chr School al opgedaan en op de
Zondagsschool m in 't Huisgezin; maar ze
kleiden in 't diepere princlpieëie werk, opdat
ss als Vrouw en Moeder in en buiten het
Gezin de vazte l|aen weten voor Godsdienst,
Kerk, School, Staat en Maatschappi.
Waat in dien strijd dsr beginselen h&rii
een Moeder zeggenschap.
Absolute zeggenschap Z| heeft haar kin
deren gedragen onder 't hart. Ze s|n ook
haar trots en weelde soms haar smart.
En als haar eigen ontwikkeling st|gt of daalt
zat ook in haar gezin (neea I niet de moeder-
llefde verkoelen, wauï die rsakt 't hart ea
niet 't hoofd), een lichtstraal vsn geluk meer
of minder vallen.
Moederi|ke liefde naast moederlijke kennis
en ontwikkeling brengt de hoogachting hoo-
gerdan is de moeder, ja moeder, maar ook
gids, maar ook leidster in den chaos van 't
jeugdleven.
Nadruk varbodea.
Ga eerst zekere bekentenis vooraf:
Het hetende boek van Fiederik vaa Eedets
„De kleine Johannes", las ik nog nooit,
in &'n gehéél.
Sla nu maar 5a gat in de lucht.
Roep maar uit: Hoe is 't mogelijk?
Ontzeg me maar alien goeden smash.
Zeg waf ge wilt en doe wat ge wilt, maar
waat held is nu eenmaal waarheid en 'k wil
me zelf niet mooier en beter en letterkundi
ger voordoen dan ik bén.
Van s|n „Engelbewaarder", kort geladen
gedicht ea van nog 'n paar gedichten uit aten
sfld heb ik gesmuld, maar ik zeg het nogeens
voor wie 't niet geloovsn wiS: Uitgelegen
heb ik „Dc kleine Johannes" nóóit 1
Dat pleit niet tegen Van Esden.
En 't pleit ook niet tegen „Johannes".
Enfi/i, -- laat het dan maar pleiten tegen
m|over den smaak valt niet te twisten, en
'k ben Vaa Eden tóch dankbaar, dat hg dit
werk gemaakt heeft, al zou 't reeds daarom
alleen sijn, wijl 't me d'tmaal een aasloopje
gaf, tot wat Ik zeggen wou.
Als ik me wel herinner, want 'khaber
misschien toch méér van gelezen, dan g$
de; kt, komt in die „Kleine Johatsaes" ook
'sa zekere Plutzer voor-
Welnu: „Pinteers" zitten in Des Haag.
Die naam kwam m| opeens te binnen
en zóó kwam ik dsn ook op Van Eden,
toen ik dez&r dagen een m ander las uit het
jaarl|ksch verslag der „Algemeene Reken
kamer".
Een vr| onbekende „Kamer".
De „Tweede Kamer" kent iedereen.
De „Eerste Kamer" is ook bekend.
Maar die „Rekenkamer" 't zou me
meevallen als tien procent onzer gewone
menschen haar by name kenden eer ais vijf
procent precies wisten, wat haar taak is.
Alleen enkele leveranciers aan den Staat:
Die kunnen welesas met die „Rekenkamer"
hebben kennis gemaakt en die zullen dan
zeker wel tot de conclusie, misschien tot den
uitroep gekomen z|n„Nu, da's me 'n gkra I
Die haal je d'r voor geen halven cent door I"
Neen, dat doet men ook niet.
De „Algemeene Rekenkamer" is een aller
secuurste matrone, die het huishoudboekje
en het huishoudgeld vaa den Staat nauw-
