Woensdag 6 September 1922.
878te Jaargang N*. 2839.
voor de Zuidhollandsche en Zeeawsehe Eilanden.
B0KM1IB
gj 1*1*1*
Antirevolutionair Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
De Wijziging
der Lager Onderwijswet.
CURSUSSEN IN HET
voor MIDDENSTANDERS
W. BOEKHOVEN Z«nen:
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie firanco toe te zenden mm de Uitgevers-
LAID» El TUIIBfJUW.
5
fl s
g a
Daze Courant versch|nt eiken WOENSDAG en ZATERDAG,
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post T8 Cent vooinltfestnllas,
1UITENLAND bi vooruitbetaling f 8.50 per jaar,
aFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITOBVBRSi
8 0 MMBLIDIJK.
Taiafoon Intercommunaal Na. 202
ADVERTENTIËN 20 Cent per regel, RECLAMES 40 Cmt per r«s«L
BOEKAANKONDIGING 10 Cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1.- per plaatsing,
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIjDAGMORGEN 10 UUR
™m'
De Memorie v. Toelichting geeft de
reden op der wijziging. Er staat:
>De kosten ter zake van het L. O.
vormen zeer aanzienlijke posten van
uitgaaf op de jaarlijksche budgetten
van 't Rijk en v. de gemeenten. Bestaat
daartegen in normale tijden geen be
zwaar, omdat 't geen aan volksontwik-
kelingwordt ten koste gelegd, als wel
besteed geld gaarne wordt geofferd,
au de huidige econom. crisis op de
"maatschappij in al haar geledingen
zwaar drukt en 't finantieel even
wicht heeft verstoord, moet getracht
worden door bezuiniging dat even
wicht te herstellen en de lasten te
verlichten. Bij de maatregelen om te
komen tot versobering van den pu-
blieken dienst, is natuurlijk ook aan
't L. O. gedacht, en 't ware struis
vogelpolitiek, te meenen, dat|juistop
dezen dienst niet zou mogen of niet
aanzienlijk zou kunnen worden be
zuinigd. c
Na deze inleiding herinnert de Min,
er aan, dat er reeds een wetteke be
staat ter voorkoming van het zonder
noodzakelijkheid bouwen van scholen
voor L.O. Ook dat hij, als Minister, bij
de behandeling van dat wetsontwerp
xpeds had gewezen op de grootte van
(jL klassen als bezuinigingsmaatregel;
dat er ter zake van de salarissen van
een zeker binnen de grenzen der L.O.-
wet vallend aantal onderwijzers op de
Staatsbegrooting voor 1922 een bedrag
is uitgetrokken van 88 miilioen, daar
onder begrepen de vergoedingen wegens
pensioensbijdragen, en dat bovendien
voor zoogenaamde niet verplichte leer
krachten, door de Gem. betaald, moeten
worden gerekend op 6 a 7 miilioen:
dan, zoo zegt de Memorie, ligt 't voor
de hand, dat een eenigszins beduidende
bezuiniging in de eerste plaats kan
worden gevonden op de uitgaven voor
het onderwijzend personeel. En daarom
is de Regeering er toe gekomen om te
geraken tot beperking van 't getal onder
wijzers, wat een besparing geven zou
van ruim 15 Vi miilioen.
Dan komen nog in aanmerking om
te bezuinigen: schoolbouw, wachtgelden
de noodeloos kleine schooltjes en 't uit
gebreid L. O. Voorts, los van die be
zuinigingen, zijn er nog eenige wijzi
gingen, die meer verband houden met
't uit den weg ruimen van moeilijk
heden, welke zich in de praktijk bij de
toepassing der Wet hebben voorgedaan.
Bij de behandeling dezer wijzigingen
wenschen we 't Wetsontwerp met de
Mem. v. Toel. op den voet te volgen,
en merken we dan op, dat gewijzigd
staan te wordenart. 4, art 6, 't ver
vallen van art. 8, art. 9, 21 vierde lid,
art. 25 eerste lid, art, 27 tweede lid,
art. 28, art. 36, art. 51, art. 57, het
vervallen van art. 58, 't vervallen van
art. 68 tweede volzin van 't eerste lid,
art. 70, art. 71, art. 73, 't vervallen
van art. 75 vierde lid, art. 76, art. 77
tweede lid, art. 77 achtste lid, art. 79
eerste lid, tweede volzin èn art. 19
derde lid, art, 83 vierde Ud en vijfde
lid, art. 84 eerste lid, art. 86 eerste lid
laatste volzin met een nieuwe bijvoe
ging, art. 89, art. 96, art. 97, 't ver
vallen van art, 100, art. 101, art. 104,
art. 125, 't vervallen van art. 131, 't
bijvoegen bij art. 156, art. 163, art.
170, art. 189, art. 205, art 209, bij
voeging bij art. 214, bijvoeging bij art.
215. En dan nog Slot- en Overgangs
bepalingen,
Er zijn natuurlijk wijzigingen bij, die
weinig of niets om 't lijf hebben, soms
een betere redactie of wijzigingen van
een vólgend artikel of een ander, omdat
er in de vorige iets is veranderd, soms
invoegingen of weglatingen van 'n paar
woordjes, die aan 't wezen der zaak
weinig veranderen. Maar zooals de Min.
terecht opmerkt in zijn Toelichtingde
wijzigingen, de groote wijzigingen gaan
over Klassifiëering of meer kinderen in
één klas; èn over een schadelijk wacht
geld èn over schoolbouw, èn over het
uitgebreid L, O,, inzake méér leerlingen
per klas.
Schoolbouw. De oude wet schrijft
minima-uitgaven voor 't bouwen voor,
en ieder Bestuur kon zijn school mooier
maken dan de Wet eischte. Dat is uit.
Voortaan zullen in 't Bouwbesluit vaste
eischen gesteld worden, waarbij alleen
rekening wordt gehouden met hetgeen
voor den dienst van het onderwijs noodig
is. Luxe wordt dus voortaan geweerd.
Schoolbouw. Vroeger moesten er óf
100 óf 40 leerlingen zijn, en dan kon
reeds in stad en dorp een nieuwe school
gebouwd worden, dat is voor de steden
uit. Hier moeten er 100 zijn als er een
stad is van meer dan 100 000 inw.
er moeten er 60 zijn als die stad 50.000
tot 100.000 inw. telt. Voor de dorpen
blijft het 40. Wat het Ulo onderwijs
betreft zijn de cijfers niet 100, 60, 40,
doch 60, 48, 24 Inplaats van twee zijn
er nu drie catagorieën van scholen.
Schoolbouw. Vroeger mocht een School
bestuur geen hypotheek nemen op de
School en op den grond. Nu wel.
Schoolbouw. Vroeger mocht een Kloos
terschool of een Weeshuisschool de
school niet uitbreiden, verbouwen of
van inrichting veranderen dan op eigen
kosten. Dat is uit't bestuur kan daar
nu geld voor krijgen van de Gemeente.
Schoolbouw. Vroeger werden de school-
meubelen in een reeds bestaande Bijz.
Sch. niet als kosten berekend, die ver
goed werdendat is uitals kosten
rekenen voortaan ook de banken en
borden mee. Art, 55 letter d, en niet
pas letter e, geeft nu de vergoeding
aan voor reeds bestaande scholen. Alle
B. S. scholen, die reeds bestaan, krijgen
dus evengoed als de nog te stichten
scholen, geld, voor vernieuwing der
meubelen.
Schoolbouw. Vroeger mochten op een
gewone school slechts 400 kinderen
thans is dat vervallen. Er mogen er nu
een 645 op, Op een Ulo met kopklas-
sen mochten er vroeger 220; nu 350.
Da nieuwe Scholen zullen dus voortaan
in bouw wijzigingen kunnen ondergaan
d.i. goedkooper worden, want hoe grooter
school, hoe voordeeliger de bouw.
Ook kan voortaan het Bestuur eener
nieuw te stichten School bij deGedep.
in verzet komen, als een Gemeenteraad
dp gelden weigert. Vroeger mochten
alleen de Ingezetenen eener Gemeente,
hoofd voor hoofd, reclameeren
Ook mag thans het Bestuur eener
komende School bij den Minister recla
meeren, als de Raad een leegstaande
Op. School aan zoo'n Schoolvereeniging
wil overdoen of opdringen. Vroeger moht
dit niet. Als dan 't Bestuur zoo'n leeg
staande Op. S. weigerde, mocht wel de
Raad reclameeren, maar het Bestuur
niet, Nu mag dus ook de Schoolver
eeniging bij den Minister haar bezwaren
indienen tegen de overname van 't oude
Openb. schoolgebouw.Vroeger behoefden
de bouwkundige stukken voor de stich
ting van een B, Sdie door de Gemeente
geschieddeniet te worden onderworpen
aan het oordeel van den Inspecteur;
thans moet dat wel. Geen enkele B. S
mag meer gesticht worden of de In
specteur moet eerst bestek en teekening
goedgekeurd hebben. Vroeger was er
twijfel of voor een door den Raad af
gestaan schoolgebouw aan 't Bestuur
wel een waarborgsom moest gegeven
worden. Thans is vastgesteld, dat een
Schoolbestuur zoowel bij nieuwbouw
als bij bruikleen van een leegstaande
Op. S. een waarborgsom moet betalen
ad 15 percent. Vroeger was er geen
sprake van, hoe lang een Bestuur treu
zelen mocht met bouw-n, als het de
bouwkundige stukken maar goedgekeurd
terug had ontvangen. Nu is gelast:
bouwen en binnen tivee jaar de school
in gebruik.
De Schoolbouw als zoodanig onder
gaat dus onbeduidende wijziging. Het
eenige, wat nog iets beduidt met't oog
op bezuiniging is, als boven reeds werd
aangestipt, dat er 60 kinderen moeten
zijn in steden van 50.000 tot 100,000
inwoners, eer men een Bijz. Sch. mag
stichten; en vroeger was dat 40.Toch
zal ook deze bezuiniging luttel zijn,
want 't zijn maar een stad of zeven:
Arnhem, Dordt, Groningen, Haarlem,
Leiden, Nijmegen en Tilburg. In Neder
land zijn 1100 gemeenten en in 7 kan
iets bezuinigd worden. Een ietsje
Tegenover deze bezuiniging» komt
't finantieel nadeel der Gemeentedat
de B. S. voortaan geld vraagt voor zijn
te vernieuwen schoolmeubelendat een
School, zooals de Weeshuisschool te
Middelh. de verbouwingsonkosten vergoed
krijgt. Waartegenover weer een bezui
niging staat, dat men nu scholen mag
bouwen (in de steden slechts bestaat
zooiets!) voor bijna 700 kinderen dus
bijna tweemaal zoo groot als nu, wat
heel wat goedkooper uit zal komen als
men op verdiepingen bouwt.
in ons volgend art. behandelen we
de beperking van het aantal onderwijzers
door ze grooter klassen te gevenwat een
besparing zou moeten geven volgens de
Mem. v. Toel. ad 15 Va miilioen.
De Drenische venen
Het turfland Drente is al eenige jaren in
roering. Branden, werkeloosheden op groote
schaal, uitgeputte Gemeentekassen, oproerige
geesten, klachten b| Provincie en Regeering,
steunvraging in 't Land; neen, 't gaat daar
niet goed.
Maar hoe te verbeteren De ooriaak der
malaise schflnt te liggen in de overproductie
van turf; en dexe moet weer een gevolg zQn
van de ongunstige kanalisatie, waardoor de
turf niet genoegzaam kan vervoerd worden.
Gevolg: dat de verveners geen werknemers
meer in dienst nemen totdat hun hoeveel
heden flink geslonken zlfn.
Ook wordt beweerd, dat de door 't R|k
beschermde steenkoolindustrie in Zuid Lim
burg een groote concurrent is van de turf.
Hoe dit verder zfj, de economische inzinking
in Zuid Drente is groot, en zonder ingrgpen
der Overheid zal de ellende niet te overzien
Mn. De kanalisatie is een begrootlngspost
voor de Provincie, maar deze zal tot zulke
groote uitgaven niet spoedig overgaan. Er
is een gedachte geopperd om in die venen
een electrlsche Centrale te stichten en die
te stoken met turf; dat ruimt zeer zeker de
turf op. In 1910 heeft men 't In Friesland
ook zoo gedaan met de Wiesmoor tuifcen-1
trale, maar men is er mee opgehouden, met
't oog op het verkrfgen van de groote op
slagplaatsen om de turf droog te houden en
met 't oog op 't afzetgebied van den gepro-
duceerden stroom. De bevolking in de venen
is zeer verspreid en industrie is er weinig;
zoodat de stroomproductie te duur uitkwam.
En de overbrenging van den stroom naar
verder afgelegen industriegebieden is te kost
baar. De transportkosten worden te groot,
zoodat de rentabiliteit gering Is.
't Zal twffelachtig zijn, hoe Drente daar
nog te helpen Is, En op 't oogenblik zQnze
er weer aan 't staken, 't is daar rondom
Emmen ellende; niets dan ellende,
Mistroostige Bolsjewieken,
Het onderstaande uitknipsel stond in de
Pers:
Op h at jongste koogres der Russische
kommunlstische partfj heeft het
lid van het al Russisch centraal uitvoerend
komitee, Tomski, in een redevoering o.a.
het volgende gezegd:
Wfl moeten erkennen, dat onze arbeid den
laataten tijd niet meer zoo krachtig is als
vroeger. Er valt een zekere vermoeid
heid en onverschilligheid waar te
nemen: de geestdrift ea werklust onder ons
kommunisten neemt af en ia hier en daar
zeis geheel verlamd. Wf) schenen geheel
te vergeten, dat de kcisls, die wij sinds eer.i
gen tjjd beleven, niet aan het afnemen is,
maar integendeel steeds erger wordt era tot
de ernstigste verwikkelingen in de toekomst
aanleiding dreigt te geven,
Een gevoel van vermoeidheid onderons
kommunisten is begrijpelijk, maar niet ver
schoonbaar. Het gebrek aan partf discipli
ne, dat vait waar te nemen, is een buiten
gewoon ernstig verschijnsel, waartegen
krachtige maatregelen genomen moeten
worden. De ^zeren tucht van vroeger waar
wS zoo troisch op waren, schijnt geheel
verloren te z|n gegaan indeeindelooze
part|-twisten en oneenlghe-
d e n. Met een huidig gebrek aan eensge
zindheid cn gver kunnen wjj den komen
den strfld, die onvermqdelQk is, niet tege
moet gaan,
En dat is nog maar voor de naaste toe
komst. Hoe staat het er evenwel oo het
huldig oogenblik voor Tengevolge van
onze lauwheid, onze slapheid en onze on
verschilligheid van den laatsten tjjd, waar
door w| in gebreke z|n gebleven föor het
herstel van ons economisch leven te dom
wat wfl hadden kunnen en moeten doen,
zijn wij thans niet in staat van de resulta
ten van den huldigen goeden oogst gebruik
te maken om de krlsis tot slaan te brengen.
Laten we de beslechting onzer twisten, die
uit een theoretisch oogpunt misschien heel
belangrijk zijn, uitstellen tot het tijdstip,
waarop het groote doel dat wS nastreven
bereikt zal zijn,
Inzinking door onbereikte en onbereikbare
idealen; na partij-twisten en cneenigheden.
En ze stelden zich een wereldomwenteling
voor. 't Is er géén geworden. Zelfs moesten
ze zich in dienst stellen van 't Kapitalisme,
't Communisme en 't Socialisme dienen so
ber te zijn in hun begeerten, want men zet
zoo gauw niet een wereld om. Verbeteringen
hebben jaren en jaren noodig.
-I -5 alf-
CÖ <D W
a g
-ï :s»
3
Cl
I
Ch
3
p," sv-
--J rtf
a 3
t n
3*® <D 5 Ötf) M
O -2; tüD o O ■*2
iös:r°£ e
05
O -3
O N
O
S5
*2
g o
JUX.CI/ jwwvvwvv» vv
De Secretaris,
J. R001J.
De Voorzitter,
C, WARNAER,
Volgends week opening van een
achttal carsuasen op Goeree en
Üverflakkee. Men leze het in dit
blad opgenomen ingezonden stuk.
Deelname blijft open tot eerst
volgende Les.
Cursisten worden verzocht mede
te nemen potlood, liniaal en twee
schriften,
Nationaal Bureau voor Adviezen
(Voorlichtingsdienst voor den
Middenstand) Kantoor Leeuwarden
De Directie,
P. SIEBESMA.
22034 R. DE VRIES.
De groei van de Landbouw Onderlinge en
van de Tuinbouw Onderlinge in 1922.
Op 1 Aug. 1922 trad per provincie het
hieronder vermeide aantal landbouwers toe
Provincie.
Groningen
Friesland
Dien the
Overgsel
Gelderland
Utrecht
Noord- Holland
Zuid-Holland
Zeeland
Noord-Brabant
Totaal
Aantal leden.
5
40
65
11
51
15
58
25
76
346
Loon.
14500,-
67921,—
51853,—
23839,—
41711,
39338,
88602,
67288,-
144454,—
539516,-
-3
•O *4
TO <E
60 <D
S a
a -w
oo H a
n m co
'3
sS
3
-efl
4*
44'
3
3
-Ö
3
es
2
j3
-
- CD
"S
TO m
-O a
M
.-4 rfJ
3
CD
3 <E>
■S w»
O •rn
3^
3 "o
CO
8
r—4 F™1
I
I
<D
o
"2 s
2
co cö
s
44
eel
's
-4J
rT
3
3
19
ÖD
es
03
Cl
eS
03
s
2 .8 uo
«5
CH
e>-
3
<D
-
3
3? :a-
«e
-o
2
"a
cS
O
■3
Sedert 1 Jon. 1922 vermeerde het aantal
leden bij de Landb Onderlinge met 892 en
f 1 784.089 loon. Bij de Tuinb. Onderlinge
met 125 en f 338506, loon
Op 1 Jan. 1922 L. O. 14533 leden ea
f 43075 519 loon. Vermeerdert met 346 leden
et» f 1 784 089 loon Totaal 1 Aug. 192214879
leden en f 45,859 608 loon.
B9 da T. O, 2566 leden en f 11 025439
loon. Vermeerdert met 125 leden en f 338 506
loon. Totaal 1 Aug. 1922 2691 leden en
f 11.363.945 loon.
Meiissanf, 2 September 1222.
A. W. KEIJZER.
HET MIDDEL.
Onder voorzitterschap van den heer Van
der Koogb, voorzitter van de Hoilandsche
Maaizchappfj van Landbouw, heeft er in
R'dam een vergadering plaats gehad vau
vertegenwoordigers der landbouworganisaties
en handelaren In aardappelen, Door den heer
Steenbergen van den Haag werden de ge
breken uiteengezet, welke kleven aan den
handel in aardappelen op Fiakkee.
Hoofdzakelijk liep de klacht over de sor
teering. De koopman kreeg fcij herhaling een
belangrfk peicentage poters meegeleverd, die
hg voor srcoUn moest betalen. Had men
zich dat tot nog toe laten welgevallen, de
groote oogst waarvoor wij staan en de
slechte vooruitzichten voor export moesten
voor de landbouwers in Fiakkee een waar
schuwing zin, want er kan op gerekend wor
den, dat, indien geen grondige verbetering
kwam in de levering, de koopman dan Fiak
kee sou voorbijgaan en zich op andere plaat
sen zou voorzien. DU laatste was bepaald
wel bedoeld als een beetje bangmakerij, want
als w$ het veislag nalezen van een andere
vergadering, die gehouden Is in Goes, dan
was het daar niet veei beter en was er aan
leiding voor den heer Winkelman om zich
te beklagen, ook over de sorteeiing.
Iu beide gevallen, zoowel in Fiakkee als
Zeeland, schgaen de commissionairs een dee
van de schuld te hebben.
W| zouden zoowel den landbouw in Zee
land en Fiakkee als onze aardappelhande
laren nog eens de voordeelen voor oogen
willen houden van veilen, ook van late aard
appelen, vooral met het oog op de kwaliteit
