laar"
Zaterdag 24 Juni 1922.
878te Jaargang N°. 2818.
SH
voor de ZMiiIïiolli«iid*e8ii«* en ^eeuwscïie Eilanden
Eerste Blad.
Nationale Bankvereeniging
Antirevolutionair
Orgaan
IN HOC 3IGNO VINCES
tZIJN
ÖP OEI UITKIJK,
ÜÖDEÜ VERBEEK
men.
reien,
pijzen.
Il7 bij
I. 11823
ïe beneficie
lanvaarden
r te Oolt-
>rnik bij den
en Bommel,
ïen heer C.
21712
in te leve-
Juni 1922,
le tijd) in de
Ned. Herv.
baar bij den
i, bo?khou-
ltgensplaat.
CC5
.rt
JS .s.
a a
o
n M
I
W. BOEKHOVEN Z»i«a,
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertcfatiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers
VAN OEN KAMERKIESKRING
„DORDRECHT", IN VERBAND
MET HET CENTRAAL COMITÉ-
No. 1 Mr. J. A. DE WILDE,
No. 2. Ds. C. VAN D R VOORT
VAN ZIJP,
No. 3. A. COLIJN,
No. 4. J. VAN DER MOLEN,
Altredende leden der 2e Kamer,
o, 6. Mr. G. VAN BAREN,
Burgemeester van Delft.
No. 8. J. A. J. JANSEN,
Wethouder van Dordrecht.
No. 10. C. WARNAER,
Lid van de Provinciale Staten
Dirksland.
Prent deze Ijjst goed in Uw
geheugen.
Zij staat Ne. 5 op het groote
stembiljet, die moetje dus ais Antire
volutionaire man en vronw uitzoeken.
Mi-, l A. DE WILDE
Stemt No. 1 J. A. de Wilde,
Kantoor MIDDELHARNIS.
ZITDAGEN tfldens BEURS
ffliiüfp1 i1 ijiflUiinwlasgsf
Prima W ASCHM ACHINES
voor huishoudelijk gebruik,
voorradig bij
Hang 18 -- Rotterdam
j;V
in
I
Itc en
fijnen
ITOt
drogisten.
M
:3
O- .9
P Ui
XI
O
co
r-4 G
D OQ
O
£-S
CV. -4J
P o
a
Ut c3
Ut
ö3
-l-a
A
hS
W E-.
a
a a
cS cS
ja -*->
nü
is a.
<D O
«5 O
3
Ja o
M
-4-3
I
w
fH g
03
•4-3 M
72
-i-a
42
'C
Daze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 71 CseS voosaltbstatlag,
SU3TENLAND bi vooruitbetaling f 8 50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS i
SOMMELSDIJK.
TMooi fatareozanunaai No. 202.
ADVERTENTIËN 20 Cent per regel, RECLAMES 40 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 10 Cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1.- per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die si bestaan.
Advertentlgn worden Ingewacht tot DjNSDAO- «n VRUDAOMORQEN 10 UUR
Vrouwenstemrecht te Den Bommel
Uit den Bommel ontvingen we een zeven-
lal namen van Vrouwen, die haar naam wil
den geven onder een Strooibiljet, dat cp
Flabkee namens de Hulpcentrale verschijnen
Cl. Maar ook van Oollgensplaat Vau Stad.
i Dirksland. Van Ouddorp.
Wf hebben niet dn eer al deze echtgencoten
en dames te kennen, maar toen we het stuk ont
vingen door haar zelve onderteekend, hadden
we de vrij moedigheid om God te danken voor
zoo'n openbaring van zedelQken moed oin
in de ure des politieken gevaars zich bekend
te maken aan 't Flakkeesche publiek en 't
d"n mannen en hare zusteren toe te roepen
.Doet als wij en komt voor Uw beginsel uit,
niet alleen in de binnenkamer, maar ook op
'l erf der MaattchappQ."
't Stemmen der Vrouw, zou zondig zin
Maar dese dames durven 't aan in 't
openbaar te getuigen, dat zl er geen zonde
in zien; maar integendeel naar den Wooide
Gods zich opgemaakt hebben om, waar de
Koningin ze riep, nu ook in gehoorzaamheid
te gaan naar de Stembus om daar belgdenis
af te leggen met 't Stembiljet, dat ze afkee-
rig zfn van alle revolutionaire idee, die de
Vrouw af zal stooten van hare Eereplaats lu
't gezinom haar door de Staatsmacht van
revolutionaire regeeringsperscmen, te drijven
in een richting, waar ze als vrr uw en Moe
der een afkeer van beeft. Geen inmenging
door den Staat in 't intieme huiaeiïk leven.
Geen Manschap der Vrouw, noch Vrouwschap
des Mans, maar beide op de plaats door
onzen God in Zin Woord èa aan Man, èa
aan Vrouw èn aan kinderen aangewezen. Ocs
land blljve gespaard voor Russische toestan
den door 't Staatsleven daar der Vrouw aan
gedaan.
Vrouwen van FlakkeeUwe zusteren gaan
U voor!
Stamt No 1 van iijst 5.
Beginselen.
Overal leeft een beginsel. Er is géén ge
dachte, géén woord, géén daad, géén bedtlf,
géén nalatigheid, géén organisatie, géén Actie
in Gemeente, provincie of Staat, er schui
len beginselen In en achter. .Uit het hart
komtn voort", zegt de H Schrift. .Uit het
hart zin de uitgangen des levens", staat er
op een andere plaats.
Alle actie, wereldactie en persooslQke
«cile, die van Keizers en die van den min
sten onderdaan, komt uit de ziel op. Daar
s|t de gedachtenkiing. Daar borrelt 't uit.
Daat is de vuurhaard van denken en doen.
Daar is de stookplaats van ambitie voor God
en'Zin zaak, maar ook daar is de voorraad
schuur van haat en nld tegen Zin Gezalfde
en de ordinantiën, die hl voor 't politieke,
voor heel 't menschellk leven gegeven heeft.
Er ligt een beginsel ten grondslag aan 't
persoonlik leven, aan 't Kerkellk en Staat
kundig leven, 't Binnenlandsch bestuur in
Nederland, drankwetgeving, zondagsrust,
°VP*re vermakelijkheden en optochten,
winkelsluiting, vaccinedwang, stemplicht, 't
zgn onderwerpen die behandeld en gezien
n"t de beginselen, die men zelf
belfdt.
Er ligt een beginsel ten grondslag aan et
Sociale vraagstuk, waar 't geldt Overheids
bemoeiing, conflicten, contracten, socislisee-
ren, klassenstrijd, arbeidsbescherming, sociale
verzekering, medezeggenschap der werkne
mers; middenstandswetgeyiog, schipper! cos.
Er ligt een beginsel ten grondslag aan 't
economisch leven van landbouw en veeteelt
en scheepvaart en handel.
Er ligt een beginsel ten grondslag aan On
derwijs en Justitie, aan Kunst en Wetenschap
aan Leger en Vloot,
De Antlrev. partl belijdt daarin 't allereerst
't Eere aan onsen God en da Welvaart van
alle levensgroepen.
Haar vertolker is naast anderen,
No. 1 van de 5e Hst,
V Beginselpolitiek.
Oas program van beginselen wijst er met
klem en kracht op, dat de Antlrev. partl
geroepen is om meer dan ooit, belQnder en
scherper dan ooit, de beginselen voorop te
schuiven. Om den nood der Tijden. Of sooals
't Program dat uiidrukt: .De nood der tijden
roept met giooter aandrang dan ooit te vo
ren om zuivere beginselpolitiek, om vastheid
van grondslag; om een onwankelbare over
tuiging."
't Is de nood der ffiden I
Niet allereerst de finaotleele nood i Want
als men Flakkee (maar ook elders) doorgaat
en men geeft zin cogen goed de kost, och I
dan zou men zeggen: Is die fisanttedcnocd
wel zoo groot?
Maar er is toch nood. Want er gaan op
Flakkee en ook elders zulke losbandige gees
ten uiter is zooveel onverschilligheid, ver
zaking der geboden Gods, zooveel dartelheid
en wereldgel kvorailghe.il; zooveel nalatig
heid in nobelheid, en bedrijf in spotzucht,
dat den edelen mensch vaak 't hart ineen
krimpt van pijn.
't Is of de Menscb der Zonde zich botvie
ren gaat, en alsof er geer. God meer in den
hemel is, die recht doen zal.
't Is of er in 'f gezinsleven met opzet
scheuren getrokken worden, waar men niet
alleen door wetielpen dwang verdeden wil,
wat bleen behoort, maar ook 't recht der
ouders en 't gezag der ouders en de liefde
voor de ouders zinken- gaat. Er is een eman-
cipaiiegecfit uitgetogen over de wereld, die
balden wil verscheuren, eeaheld splQten,
gezag ondermijnen, vrijheid wil doen ont
aarden in bandeloosheid
En daarom moet er op aile terrein des le
vens partl g*bozen werden. Geen gemodder
der Christenheid. Geen gekonkel met den
geest des afvals, 't Woord Gods s! richtsnoer I
In zake Landbouw.
In ons antbev. stem'ousprogram komt de
Landbouw voor onder 't kopje: .la zake
Landbouw". Wat wil onze Part! Antwoord
Gewaakt worde tegen onnoodige regle
menteer ing van 't bedrQfskmn van land- en
tuinbouw en veehouder!.
Aan deze tasken van volkswelvaart worde
gelfke gelegenheid gcschoiks-n tor voorlich
ting van de Regeering, als Is ia gevoerd voor
andere deelen der Maatschappij, Hooge Raad
van Arbeid, NlverheidsraadMiddenstands-
raad.
Voor 't landbouwonderwls worde een re
geling getroffen, die 't bijzonder onderwijs
niet achterstelt bf 't overheidsonderwfs.
De pachtovereenkomst worde beter geregeld
De heerl|ke jschtrechten dienen afgeschaft.
't J schtrecht worde zoodanig geregeld, dat
daaro! 't cultuurrecht van den grondgebrui
ker onverlet bl!ft.
Er kome em goed geregelde bultenl&nd-
sche voorlichtingsdienst tot uitbreiding van
afzetgebied voor onze laisd- en tuinbouw
producten.
Bescherming van de gehuwde vrouw en
van jeugdige personen ten opzichte van den
arbeidsduur.
Rekening houdend met de eigenaardigheden
van 't bedrijf mag slechts de Overheid ingre
pen, indien de Landbouwstand nalaat door
haar organisaties aan de Overheid den weg
te wizen. Regelingen uit 't bedrlf zelf op
gekomen verdienen de voorkeur boven de
regelingen van boven af.
Zoo in hoofdlijnen is de Landbouwparagraaf.
Wat mankeert eraan 't Zegeltjes plakken
verdwfjut van zeif en zal door een andere
regeling vervangen worden.
Nog eensb! allerlei gepraat tegen onze
part! in sommige landboüwdorpen, vragen
we toch In allen ernst: wat mankeert er aan
ons Landbouvrprogram En daarom roepen
we alle kiezers en kiezeressen toe:
zittend lid der 2e Kamer,
Nadruk verboden.
Neen, dat is m| onbeplpellkl
Hoe meer ik er over peins en doordenk,
hoe onisegtgpellker 't m! wordt
't Betreft den stembusstr!d.
Want zelfs m!n lezeressen, vertrouw ik,
zullen 't mij ten goede houden, dat ik ook
ditmaal ml® pea schifven Iaat over wat
veler hart vervult.
Wat mij dan zoo onbegHjpeilk Is?
Dat vele kiezers ontevreden zij a
Neen 1 voorwaar, dat is begrijpelijk.
Ik nam dezer dagen mijn belastingbiljetten
nog es weer in handen wat iemand
nóóit moet doen, als-Ie 'n visite maken moet,
waart h! 'n vrooRjk gezicht dient te zetten I
En ie mompelde: 't Is tcch kras.
Ik zwijg van .onze vaderen".
Die laar ik stil rusten in hun graf.
Als die in hun tfd zóó de beiastingschroef
hadden voelen aanzetten, gelijk thans gebeurt
ze zouden geoiept hebben, dat men 't in
Archangel en Buenos Aires hooren kon
Dus vaa hen zwijg ik maar.
Doch wijzelf, een tiental jaren terug, toen
als hóógste belastlngswlaheid het waarschu
wend woord weerklonk: .Laten we toch
Rsolames Mededesfingen
40 cent per regel.
Woeisflag SUÏIELSDIJK -- TABBERS
Donderdag, DIRKSLAND ~'t. L DOEL
Dosderüagj OÜDDORP -- FLOHIL
Vrijdag, ÖÜDE TÜNGE GELUK
zorgen vpor ons klein land dat de Begrooting
in uitgaaf niet boven de 200 millioen
komU Wiself zouden aanslagen als
thans gewóón geworden zijn voor krankzin
nigenwerk gehouden hebben.
Waarlik, reden tot ontevredenheid genoeg I
En nu wil onze Regeering bezuinigen:
Geen haar van m'n hoofd, dat daaraan
twlfelt, maar Ik had wel gewild, dat zl ge
komen was meteen vast plan van bezuiniging
zóó vast, dat si gezegd had: Daarop laten
w!, in hoefdzaak, niets afdingen, dan
hadden we voor de verkiezingen ook nog Iets
meer houvast gehad.
Eofia, dat is nu niet anders
En als men de a-r. part! steunt, dan kan
men er tenminste zéker van z!q, dat men
mannen naar de Kamer brengt, die volgens
hun eigen program de .uiterste" en de .opper
ste' zuinigheid betrachten zullen en die dus,
als 't noodig is, en ik mag het eens familiaar
zéggen, de Regeering, die er straks s!n sal,
behoorlik achtsr de broek zullen zitten, wan
neer deze niet krachtig genoeg.Neen I" weet
te zeggen.
Ik moet niet te ver verdwalen
Reden tot ontevredenheid, ja I
Die zal leder wel hebben I
Ook, wanneer hl op zin belang let.
Ik wil 't es héél kras zeggen.
'k Maak me sterk, dat ais de menschea es
recht hun hart uitspraken er van de 100 kie
zers wel 99 zouden zfo, die zich in meerdere
of mindere mate, 't zl in een groote of kleine
zaak, door den een of anderen wettellken
maatregel in hun belang geschaad achten.
Zeg nu zelf eens: Kan het anders?
Hoeveel .belangen" zin er niet, gelet op
bet leven, 't bestaan, den arbeid en de nooden
der 6'/i millioen Nederlanders?
Tri ze eens, als ge ze tellen bunt I
Méér dan muggen op 'n zomeravond
En al die .belangen" nu, liggen niet netjes
nódst elkaar, 't IQ kt er niet naar I ze gaan
kris-kras, bot en baar, op en neer, rechts en
links dóór elkaar en tegen elkander in, op
alle mogellkc wizen.
Nu moet de Regeering de Wet geven.
Die Wet kan geen ja en neen zeggen.
Al dient ze wat plooibaar te zin
Maar zoo voelt men er toch, dat bi het
toenemen der wettellke regelingen altld
weer nieuwe belangen in bet gedrang móéten
komen.
Nu geef ik leder dadel|k toe:
De Regeering moet voorzichtig zin.
Belang zit vaak vast aan r e c h t en
zulk een belang mdg zl niet schaden, omdat
het recht handhaven moet.
Doch d 1 e kant laat ik n u rusten.
Ik wil maar zeggen: juist omdat de .be
langen" der menscben op zoo honderdvou
dige manier door elkaar heen en tegen elkaar
In loopen, juist daarom moeten er bi elke
wettellke regeling wei .belangen" in 't ge
drang komen.
Wat ik nu volkomen begrip
Dat iemand voor z'a „belangen" opkomt.
Dat la zin recht en dat is zin plicht en
dat bi dit doet op elke geoorloofde manier,
Is uitstekend.
In en door z|n vakvereenigingen.
Of door middel van zin Bond.
01 ook door de vakpets en door de alge-
meene pers, om zoodoende de aigemeene
opLle te bewerken en e&trdoor druk te oefe
nen op de Regeerlng.
Ook door de Kamerleden in te lichten.
Dit alles begrip Ik volkomen.
't Zou onnatuurlijk zin, alt't anders ware.
Als men maar in '1 oog blflft houden, dat
de Regeering, die het a I g e m e e n belang
behartigen moet, hierbl tenslotte elks par
ticulier belang op z'n beurt weieens drukken
moet.
Ik kom tot mQn uitgangspunt terug.
Tot hetgeen ik onbegrQpellk vind,
En den zal ik het zóó formuleeren, dat
ook de eenvoudigste snapt, wat ik bedoel
.Onbegrlpellk vind ik de meening van
meelevende mannen-broeders, als sou thans
de toestand van dien aa d zin, dat men gerust
bi de verkiezing zfn stem kan laten bepalen
door z|n belang en dit dan nog wei, om
dat er eigenlik geen schln van gevaar is,
dat op eenig punt onze beginselen ern
stige schade zouden kunnen lQden.
De schoolstrijd is uit, zeggen ze.
't Gaat nu metst om materieëelc dingen.
En daarom de .belangen" voorop.
Zie, dat Is voor mf zoo onbegrlpellk.
Hoe Is 't? Kennea die broeders geen ge
schiedenis meer en hebben ze alle kik op
het ware wezen van liberalisme en socialisme
verloren
Laat ik faun geheugen es opfrlsechen.
Ééns heeft dr. Kuyper zoo Iets gewaagd.
.Zoo leis", d w.z dat er van verre op
léék, hoewel het toch ook veel en véél hoo-
ger stond dan de iaag-bl de-grondsche be-,
iangenpolitlek van thans
In de dagen n.l. van Tak.
Toen 't in 1894 om kiesrecht-uitbreiding
ging en Kuyper, onder de pakkende leuae:
.Niet In tweeën, maar In éénen het volk ach
ter de kiezers er 1 n I" bi herstemming aller
lei radicale elementen aanbeval en ook we-
derx|da bun stem kreeg. in cadm ten
minste, want al kwam een Goeman Eorgesius
in Dordrecht de liberalen dringend raden om
er toch op Kuyper te stemmen, ze déden 't
daarom nog niet
Toen, weet men, werd die slag verloren.
Er kwam 'n gematigd-liberaal kabinet.
En wit zag men toen gebeuren
Zoodra er een liberaal beginsel in 't
spel kwam, dat verder in praktik moest wor
den gebracht, Heten bf na al de .Takkenen"
het tldellk verbond met Kuyper enSchaep-
man lós en bielpen de liberale Regeering.
Kuyper heelt ben toen gewaarschuwd.
O a. met de Leldsche bewaarschoolgeschie
denis.
GezegdAls gQlieden zóó doet kan er van
tldeljjke samenwerking op een bepaald punt
nooit meer sprake zijn t
Maar de liberalen gingen stil door.
En, d££r most men nu juist voor bi Kuy
per zin toen brandde h! 't ons eens voor
goed In de hersenen: .Zulk soort van sa
menwerking, mine vriendenn o o i t weer
En daar ls 't toen ook bi gebleven.
Trouwens, 't buitenland heeft dlkwlls het
zelfde verschijnsel te zien gegeven.
Men gaat op .belangen" letten.
En schuift de beginselstrijd op zl
Nu, in den regel is dan de uitkomst
waar 't in zit, wie zal 't zeggen? dat de
mannen die 't s| In de lange jas, 't zl in
de roode trui de beginselen der Revolutie
aanhangen, bi zulk een politiek den greotsten
voorsprong kr|gen.
En wat ziet men dan gebeuren?
Wat beeft Fratk.flk b v. geleerd
Dan zocht zoo'n .Linksche" meerderheid,
welke punten er zooal waren, waarover x|
het eens was en dan bleek, dat op sociaal
en economisch terrein, weinig te beginnen
was omdat de een te behoudzuchtig en de
ander te vooruitstrevend was.
Maar er moest toch wat gedi&n t
't Volk k|kt of de molen draait
En tien tegen één, F.anbr1ks voorbeeld
bewlst het alweer dat men dan het eens
wordt Inzake maatregelen op 't gebied van
het Onderwls, de Kerk, ofhet Huwellk.
Drie belangrQke beginselzaken.
En nu vragen we, speciaal voor dit léitste
onderwerp, in dit verband de aandacht.
Hoe toch staan bi ons de zaken
Stel eens, dat door ern vertroebelden ver-
kiexingaztrld, of ook doordat de vrouwen
van Rechts, op een dwaalspoor wandelend,
of liever stilzittend, bj] duizenden van de
stembus wég bllven, stel eens, dat men
tenslotte een Kamermeerderheid kilgt, die
hoe ook verdeeld In beginsel toch Links staat.
Wat heeft men dan te wachten?
Het .Onderwls" ls pas geregeld.
Al z&l natuurlik de toepassing van De
Visser's wet ons wel reden geven tot recht
matige klacht en al sullen ons Middelbaar
en Hooger Oadsrw|s blQ mogen x|a, als ze
niet aan alle kanten beknibbeld worden,
een schoolstrijd als wQ achter den rug heb
ben, doet natuurlik een Linksche meerderheid
wel voorzichtig zQn.
Dat zal ze ook sin met de Kerk.
Elk politicus in ons vaderland weet wel,
dat dese zoo'n kruidje-roer m|-niet is, dat
hl, vooral bi 'n kleine meerderheid maar
liefst die kerk „in 't midden" laat.
Doch dan is daar het huwelQk.
Cement en grondzuil van het Christeilk
huisgezin.
Daartegen zal de aanval gaan.
Voorzichtig en met beleid dat spreekt.
Maar hier zal 't cp neerkomen, dat lang
zaam maar zeker de christellke grondslagen
worden ontwricht en dat men niet rusten
zal voor het HuwelQk geheel op moderne
basis is gefundeerd.
V&ér schuilt het groote gevaar,
En ais oase vrouwen 't geldt voor
de mannen natuutlQk evengoed dddr iets
van voelden, dan was er van Iautrhdd bQ
de stembus geen sprake meer.
Maar dat is nu juist bet ongeluk.
O, de tegenstander ls zoo leep I
HQ werkt altQd zoo geleidelik voort
't Is met School en Ksrk net zoo gegaan.
Och I lang hebben, in een vorige periode,
vele christenouders zich aan de openbare
school vastgeklampt: er is een t|d geweest,
dat het oprichten van chr scholen heuscb
niet met stoom ging.
Men voelde weler haperde wat
Maar, met name op het platteland, begóa
meester dan altQd toch nog met een gebed
en eindigde er ook den dag of de week mee
er werd nog 'n psalmversje gezongen en ge
leerd de geschiedenis van Jozef en andere
bQbelmenschen werd zoo af en toe es ver
haald neen ach die school was nog
niet zoo onchristelQk
Met de Kerk ging 't al net zoo i
Toen de modernen in hun formatie ean 't
woord waren, och jal toen hoorde Gods
volk wel, dat het niet alles was als vroe
germaar het vernam toch ook nog
oude klanken ea vele bekende termen: het
hoopte en wachte
Totdat het dan eindelik opschrok.
Als de laatste slagboom viel.
Als zelfs de Naam van God en van zQn
Christus niet meer werden of mochten ge
noemd In de Openbare school; als de mo
derne prediking In 't eind ook de meest
cardlnale heilsfelten naar het iQk der fabelen
verwees
En eenmaal wakker, réés steeds 't verzet.
En men bejammerde het alleen maar, dat
men 't gevaar niet vroeger had onderkend.
Zoo ging het cp' 't gebied van Kerk en
School.
En daarom waarschuwen we: Laat men
op het terrein van het HuwelQk zich dan
toch waarschuwen eer het te laat is,
mil
f i
