M12768
r
Zaterdag 27 Mei 1922
87" Jaargang 2810
Eerste Blad.
Nationale Bankvereeniging
ITE
Antirevolutionair v 1|F Orgaan
lam:
issant
IN HOC SIGNO VINCES
8 Prijzen,
i
RECLA1ES MEDEDEELINGEN,
RöDER i VERREEK
,N.R f s40.
2, THEEMS
L, Eng. Uitv
alle maten.
emelvaartsdag
ten.
SS
Meirus
IDDELHIBIIS.
3EN
rcester
s
i
jr-%
Kaptïjn.
Noderveld.
Mijnders.
v. d. Werf
v. d. Doel.
v. d. Velde,
de Wit.
Geluk.
Buijs.
1 Moelker.
Mooijaart.
uis.
1 Meijer.
Tabbers.
LEMENTEN,
Rflaii. Lijn 10.
voor «Ie Zaidhollaiidsclto Zeeuw§che ESlanden.
W, BOEKHOVEN
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentien en verdere Administratie franco toe te zenden mm de Uitgevers.
lis 'i iikbii za ililil?
f Ëischt Holland ich-ï verpakking
Prima WASCHMACHINES
voor huishoudelijk gebruik,
voorradig bij
Hang 18 - - Rotterdam
Kantoor MIDDELHARNIS.
ZITDAGEN tijdens BEURS
woe m SÜMÏBLSDIJK - ÏABBER3
DöMerdag, DIBKSLAKD - Y. i DOEL
Donderdag, ÖUDDORP - FLOHIL
Vrijdag, ÖÜDE !0HGE -• GELUK
:eds in alle soor-
concuneerende
20327
madras .Baart"
ppel- en Petrs-
n. Bessen, Fram-
heesters, Rosen
t vak behoort,
les voor aanleg
tuinen, 15957
- Ouddorp
142 b.
m
m
4ga 21594
i2-8jaa
>r Gebr.
en
tiem.
b 216.
48
earfauteuils,
50 en hooger.
slin Ameuble-
Dese Courant verschlut eiken WOENSDAG en ZATERDAG,
BONNEMENTSPRljS per drie maanden franco per post 75 Csnt 0(j voera!8&eta5iag,
EUITENLAND bg vooruitbetaling f 8.50 per jaar,
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS s
TsleSaea ÏHtasanunuBMt! No. 202,
ADVERTENTIËN 20 Cent per regel, RECLAMES 40 Cent per rögaS.
BOEKAANKONDIGING 10 cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENST AANBIEDINGEN f 1.- per plaatsing,
Groote letters en vignetten worden berekend near de plaatsruimte die zg beslaan.
Advertenties worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR
To;n 't Ministerie was geformeerd,
bleek er, hoewel maar een Kabinet op
man steunend, toch bijzondere
ingenomenheid met de leden. Er waren
oogenblikken geweest, waarin men ge
vreesd had voor een zoogenaamd nati
onaal kabinet, d.i. een kabinet, waarin
van alle partijen de vooraanstaande
jannen de knapste dus, zo aden optreden.
Pki Ministerie was vooral gepropa
geerd door den Econooaischen Bond,
door mr. Treub en de zijnen-; en waar
schijnlijb juist daarom vertrouwden de
Democratische richtingen 't zaakje niet
Heel dat Nationaal Kabinet zou waar
schijnlijk uitgedraaid zijn op een Zaken
kabinet met liberale, conservatieve
wetgeving En dat voelde ieder wel:
na den vrede zou men met economische
wetgeving of te wel een zeker Zakea-
conservatisme niets hereiken Da No-
vemberrevolutia deed zien, dat de geest
der werknemers ia socialistische kringen,
das ook gansch in strijd was met een
richting, die door een Zaken e >n na
tionaal kabinet, zeker en gewis zou
ingeslagen zijn.
God de Heere heeft 't dan ook anders
bestuurd en we kregen een voor dien
absoluut noodzakelijk democratisch
kaet, dat dan ook aan de revoluti-
iB~k,'bn van November vr agen kon met
recht en reien: „Waarvoor was uw
Staatsgreep noodig" Zijn onze Minis
ternamen geen waarborg voor een ge
zonde democratische opvatting?
En juist omdat dit zoo was,daarom
kon 't Kabinet ook de Revolutie den
kop indrukken en moest mr. Troelstra
smadelijk terugdeinzen.
Een ding hebben we in 1918 betreurd.
Waren anders Rechtsehe Kabinetten
zoo flink om bij hun eerste optreden
ronduit te zeggen, dat ze leefden naar
de beginselen der Rechterzijde; dit
Kabinet zweeg. Wel werd er door een
daad, opgewezen, want in 't Regeerings-
program stond aangegeven, dat 't Kabi
net op zich nam de uitvoering van art
192 der Grondwet d.i. de Onderwijswet
en de Verzekeringswet van Talma.
Ieder inden Lande kon wel begrijpen
dat deze uitvoering geen Linksche, maar
Rechtsehe wezen zou n.L de rechtsge
lijkheid tusachen Bijz, en Openb, On
derwijs op volkomen voet.
En wat de Verzekeringswett n Talma
betreft't was geen Staatspensioen,
dus niets Unie-liberaals, 't Was de
voortzetting van Talma's werk in 1910
tot 1913, dus Reehtsch. werk, dat in
den oorlogstijd door mr. Gort v. d, Linden
was blijven liggen.
Al stond er dus in de eerste Troon
rede geen woord van zekere Rechtsehe
beginselen, de daden wezen 't uit, welken
koers 't Kabinet uit wilde. Waarbij
echter iets toegevoegd moet worden
Want toen de heer Staalman vroeg,
waarin 't Christelijke van dit Kabinet
bestond, antwoordde de Minister presi
dent, dat alie Ministers homogeen wa
ren en zij allen als regeerings-
personen de Overheid beschouwden als
Gods dienaresse.
Waarbij in 't volgende jaar 1919 een
nieuwe verklaring kwam, nl.„Wij
Ministers erkennen 't beginsel van Gods
opperhoogheid in Staat en Recht."
Er was das een Reehtsch Kabinet
opgetreden, dat geen andere bedoeling
had, dan Qid te erkennen in 't Staats
recht, Hem te erkennen als Qppersou-
verem, uit wiea en waaraan de Overheid
hare lagere Souver aniteit, put en ontleent
en dat met Anti's, Chr. Hist, en R.-
Kath. in coalitie wilde optrekken.
Toch zou 't Kabinet voor groote
moeilijkheden komen te staan, omdat
er geen Regeeringsprogram was, dat
door de Coalitie in onderling overleg
was klaar gemaakt, Zooals de Anti's
weten, wil onze A.-R partij in 1922
niet meer op die wijze in zee. We be
danken er vriendelijk voor om van
bakboord naar stuurboord vice versa,
getrokken te worden. De Anti's gaan
niet meer aan de Groene Tafel zitten
ten dj er een vast accoord is. We willen
in 1922 de lijnen de hoofdlijnen van
't nieuwe R geeringsbeleid uitstippelen,
verondersteld natuurlijk, dat Reehtsch
't wint Want zóó staat er in ons Pro
gram van Actie:
a. dat het werkprogram van het
Kabinet der volgende 4-jarige periode
zich in ruime mate aansluite bij h§t
program van Beginselen en het program
van Actie der A.-R partij.
b. dat omtrent de uitwerking van
dit werkprogram te voren, volledige
overeenstemming tusschen het Kabinet
en de partijen in de Kamer verkregen zij
Zoo'n fout van 1918, waarin men
maar als Partijleiders en Kabinet naast
elkaar, o zoo vertrouwelijk, ging staan
marchandeeren zal niet meer voorkomen
Bij het Defensie vraagstuk hebben we
leergeld betaald ea in nog andere ge
vallen die we later behandelen zullen.
Het dem ecratisch gedeelte der R. K
fractie heeft bij dat Defensie vraagstuk
concessies moeten doen, wat noch voor
hen, noch voor onze A.-R partij noch
voor de Chr. Hist, aangenaam kon zijn,
veel minder nog voor de R.-Kath.zelf."
Bij Pops dienstplichtwet vielen de re-
geeringspartijen uit elkaar en Pop zelf,
als minister van Oorlog, verdween van
't tooneel. Anti's en Chr. Hist, konden
zich met Pops ontwerp in art. 27 niet
vereeiigen. En 't gevolg was ontslagne
ming van 't heele Kabinet. Tot zulke
narigheid komt men als niet bij den
aanvang der regeeringspsriode zwart op
wit wordt vastgesteld, welke wetsont
werpen aan de orde zullen komen en
wat daarvan de hoofdbeginselen zul'en
zijn.
Een zelfde schipbreuk had er plaats met
de Grondwetsherziening Zeker, 't schip
is in veilige haven aangeland, maar zon
der wijziging van 't Kerkelijk vraagstuk.
De processiekwestie bleef onopgelost. En
een Staatscommissie werd benoemd om
dat afzonderlijke hoofdstuk der Grond
wet, die Kerkelijk-Finantieële kwestie
enz. eens onder de oogen te zien.
Even vreemd is 't gegaan met 't
optreden van Minister van Dijk, den
nieuwen, huidigen Oorlogsminster. De
artillerie bewapening was in 't stelsel
Pop goedkooper dan ia 't stelsel van
Dijk. En toch moest Pop 't loodje leg
gen, en is van Dijk Minister geworden,
en dus bleek 't Kabinet dat niet Pop
tegelijk ontslag nam, van gedachten
veranderd. Het goedkoopere artillerie
materiaal van Pop had de goedkeuring
van 't heela Kabinet; daarom trad 't
ia zijn geheel met Po? af. Eu eenige
weken daarna treedt 't weel op zonder
Pop, maar met v. Dijk, die duurder is.
Weer een bewijs, dat er wel een
kamer van 52 Rechtsehe was plus 't
Kabinet, maar dat er vesl te weinig
kon takt was tusschen partijleiders on
derling en tusschen deze met 't Kabi
net. En 't allervreemdste komt nog.
Minister de Vries, van fia&ntien,
keerde niet terug in 't Kabinet. De
Rechterzijde had getoond prijs op hem
te stellen, want zelfs na verwerping
van art, 7 zijner nieuwe Grondbelasting
was hij nbt als Minister afgetreden.
Waarom dan keerde hij niet terng
Was het omdat v. Dijk hem te duur
was? Neen, want hij heeft vroeger in
de Kamer gezegd, dat hij. die ondes
kundig was, steed3 zou uitbetalen wat
een deskundigen Minister van Oorlog
vroeg. Waarom dan weg? En'tgekste
van 't gov-1 was, dat de nieuwe Mi
nister van Fmantiën in een intervleuw
met den Telegraafpersman had verklaard,
dat bezuiniging op militaire uitgaven
om finantieële redenen zeer gewenscht
was, en ook mogelijk, omdat er in
af denbaren tijd, toch gem oorlog zou
komen. Maar deze zuinigheidsminister
treedt toch op naast v Dijk, en geeft
d zen de meerdere millioenen, die Pop
niet noodig had, omdat die een ander
verdedigingsstelsel had. Dat minister
de Geer dus medeging met v. Dijk, was
iets vreemds! En mr. de Vries, die ook
met v. Dijk zou meegegaan hebben,
moest verdokken.
We ontkennen 't dus volstrekt niet,
dat we met een hoogst bekwaam Mi
nisterie in 1918 te doen kregen, maar
we voegen er onmiddellijk bij, dat het
soms een voet gezet heeft op dun ijs.
En 't proce isievraagstuk, en 't gezant-
40 cent per regel
b <r$& e&z &Q&
p Het bloed is de bron
j van het leven
De Pink Pil en zjjn ee
bron van bloed
en gebrulksssnwgziag
■<3©j(ssufaev
Jwjf v - r'
schap bij den Paus en de leg^rkwesxie,
en de 8 urendag, en da Landarbeiders
wet, fiuantiën, defensie en Sociale
wetgeving, Pauselijke zaken en Grond
wetsherziening, 't had voorzichtiger be
handeld kunnen worden als men in
1918 zoo wijs geweest was om te doen,
wat nu in 1922 staat te gebeuren nl.
zwart op wit zaken doen, en steeds
contact, steeds accoord, steeds elkaar
polsen en steunen, maar niet tegen
elkaar opbotsen
Dit Kabinet is een zeer bekwaam
Kabinet, en we steunen het in de
nieuwe periode, maar onder nieuwe
voorwaarden en onder andere eiscben,
Ia 1918 was wat veranderd in de we
reld maar in 1922 is er ook weer wat
gewijzigd De wereld, ook 't Neder
landsche wereldje van Industrie, Han
del en Landbouw heeft in deze vier
jaar heel wat ervaren En de praktijk
is de beste leermeesteres, ook in de
Staatkunde. Trouwens, de sociale mi
nister wordt al iets voorzichtiger
Nog eens over de arbeiders naar Frank
rijk,
Verleden week baalden we Patrimonium
aas, wat die er over zei. Nu „De Christelijke
Landarbeider", in zQn nommer van 18 Mei j
t Stukje luidt aldus
Nederlandsche landarbeiders naar Frankrijk.
De emigratie van Nederlandsche arbeiders
naar Noord Frankrijk is in den laatsten lijd
nogal veel besproken, ook Ij onze arbeiders
kringen,
Verwondering behoeft dat niet te baren.
Bg de groote omvang van de werkloosheid
op verschillende plaatsen onder onze land
arbeiders, en daarbij de lage ioonen, vraagt
vanzelf een vraag naar arbeidskrachten uit
een ander land, de aandacht.
Het zou voor velen, die hier tegenwoordig
maar voor een klein gedeelte van het jaar de
kans hebben om behoorlijk werk te vinden
la den landbouw, een uiikomat zijn, die ten
minste ernstige overweging waard is, wan
neer zl, door werk te vinden in een ander
land, de gevolgen der werkloosheid voor
hunne gezinnen eenigszlns konden beperken.
Evenwel sijn onze landarbeiders in deze
voorzichtig. Over 't algemeen is men het nist
gewoon om voor langdurigeo tijd zoo ver
van huls te gaan werken. Tenminste wat de
gehuwden betreft.
Wel werkt men in sommige plaatsen nog
wel voor een betrekkelijk korten t|d buiten
zfjn woonplaats of provincie, doch dit zfla In
den regel maar korte perloden.
De landarbeiders zijn in doorsnee noga
aan huls en hof gehecht.
Vandaar ook, dat voor men iets gaat on
dernemen, men graag voldoende zekerheid
heeft. Men gaat zoo spoedig niet het onbe
kende In.
Wat nu Noord Fiankrjk betreft, gewerd
ons een schrijven den heer Oarels de secre
taris van de Internationale Federatie van
Ciirisfeigke Landarbeiders, die bezig is een
onderzoek in te stellen naar die tewerkstel
ling van landarbeiders.
Hl schrift ons, dat hl hierover een brief
heeft ontvangen van een Frausche collega,
door bemiddeling van het Fransche Vakver
bond
Over de tewerkstelling, te verrichten werk
zaamheden, enz., vermeld de brief het vol
gende
De Nederlandsche Landarbeiders worden
tewerkgesteld op hoeven, die gelegen zijn
in het gedeelte van Frankfgk benoorden
Paris, voornamelijk in de Departementen
(beantwoordende aan de Hollandeche pro
vincies) der Somme, Alsne, Sdne et Olse.
Woon- en slaapgelegenheid zou, naar
men mededeelde, voldoende z(n, Ka-
nier® met verschillende bedden.
Te verrichten arbeid: Uitzetten der ble
ten, dan de cogs', bieten- en aardappel-
rooi •m.
De arbeiders z%n gedeeltelik in den kost,
soms geheel, maar dan met aftrek van een
gedeelte van hst bon.
LoonenU tzeikn der bieten, cf rooien
der aardappelen en bleten150 franks per
HA.
Opladen40 tot 50 franks per H A De
arbeid per dagwak wordt betaald tegen 15
frank gemiddeld per dag.
De bonen voor den oogst kunnen thans
niet worden vastgesteld, want zQ hangen
af van den stand van den oogst. De aanwer
ving geschiedt bg contract, dus met waar
borgen.
Tot zoover over den sfcffsllken, fSsacclee-
len kant van dese zaak. Verder srfnfft h|
ook nog ever de sedclgke en godsdienstige,
wat voor onse Ch-isidgke landarbeiders ook
van groote beteekenis is.
Daarover het volgende:
De arbeiders vormen self ploegun met
hunne kameraden en vinden daarin dus een
zekere zedelijke waarborg.
De arbeiders zijn Zondags vrij a's zg dat
wenschea. Het is hun mogelijk de Godde
lijke diensten bi te wonen op het dorp waar
zij verblijven, la geval $3 Roomsch-Kat-
hoiiek zij-i. Evenwel zuilenrij door de
priesters niet verstaan worden, vermits zg
hunne Hal niet kennen
Als tot de PiOiestandsche belijdenis
beheoren, zou hun eeredienst enkel kunnen
waargenomen worden door Hollandsche
geestflSken, want er zijn is Frankr|kzeer
weinig Protestanfsche Kerken.
Verder sch ijf» hg nog dat de bestuurder
van 't Emlgraii-jBureau hem toegezegd heeft,
dat hl binaen een maand (de brief dateert
van 29 April j 1., dus voor 29 Mei a.sde
verbiSfpiaits;a vaa slle aasgaworven Neder
landers zsl kunnen opgeven. Naar hll zegt,
houdt h$ het er op aas de arbeiders in gun
stig bekende ondernemingen te plaatsen, op
dat zl met een gunstigea indruk huiswaarts
keereu en desnoods gaarne terug keeresi.
Het big kt ook uit dit schr|ven, dat naast
de bezwaren voor onze gehuwde landarbei
ders, om voor langen t|d van hunne gezinnen
te zijn, ook het bezwaar voor hun geestel|k
leven in Frankrik overwegend is
Al vindt mes er het stoffelijke, het geeste
lijke, mist men er geheel 01 de nederzettingen
moesten van zoo groote beteekenis kunnen
zijn, dat er een HAhndsche geestelike zou
kunnen meegaan, voor rekening van ecu of
ander Kerkgenootschap.
Gebeurt dit niet, dan lijkt hef ons voor
onze Ch. isteigkc landarbeiders wel een groot
bezwaar aan deze a trek mee te doen.
Nu komen ze in D^n Haag
In Versailles ging het niet goed, die har
monische saamwerkfn» der Volkeren. Duitsch-
land werd er geknauwd.
I Washington was 't resultaat voor de
Sociale Actie, die daar te berde kwam, en
der heele Wereld zou nuttig zgn, van poovere
waarde Geen sterveling In Nederland, die
iets van de Washingtonscbe besluiten voor
de Arbeidersklasse gemerkt heeft.
Ia Geneve hebben er ook al een hoop hee-
ren gezeten om over Arba' tersaangelegen
heden te praten. Allemaal larie I
Toen is er weer te Genua vergaderd door
den Volkfnbond, om de economische toe
standen in Europa te bespreken; cn 'teenig
prachtig punt, dat de aandacht der wereld
trok, is 't Verdrag tusschen Dultscbland ee
l.
