Zaterdag 4 Maart 1922,
Berste Blad,
NATIONALE BANKVEREENIGING
Antirevolutionair
Orgaan
ICS
iet.
IN HOC SIGNO VINCES
X
87*u Jaargang K8. 2786
voor ë!e üiiitfliollaiiilseli© en Zeeawiche KilsMÖeii,
U Carnte
DE VLOOTWET.
I
1
oren
'T
OP HEI UITKIJK.
RECLAMES MEDEDEELINQEN,
KANTOOR MIDDELHARNIS.
Nemen inschrijvingen aan op de
6 ^teatsieening a 06
tot 6 MAAKT 's middags 3,30 uur.
Pink PiSSsn
(5
f
V
Alle stukken voor de Redactie bestemd» Advertenties en verdere Administratie franc® toe te zenden aan «Ie Uitgevers,.
TE.
De Bloedarmoede
is Uw vijaadin
Be I
zij» de vijand der
bloedarmoede,
t
"7*--
r i
i
"1.%
NVORM,
POTTEN,
JBUIZEN,
ASPHALT
achtauto.
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ONNEMENTSPRIJ S per drie maanden franco pst post 75 Seat voomfifeSalferg,
GENLAND bl vooruitbetaling I 8.50 per jaar.
a WONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGE¥ERSs
8©MMEL8»IJK.
f&M&m Intercommunaal No, 202.
ADVERTENTIËN 20 Cent per regel, RECLAMES 4Q Cent per regel,
BOEKAANKONDIGING ÏQ cent per regal.
DIENST AANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN t I.- per plaatsing.
Groot» letters m vignetten wordea berekend naar ie plaatsruimte dis ai beslaan,
Advarteatta wordan Ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
c?
1
TERRY
i, pracht
rmachice
end GE- t<0'
e malen
old gang-
ide voor»
celluloid
Absoluut
rosmolen
forest
s concur-
Wat zal van deze wet worden Ze
is aangeprezen en aar,gevochten, ze
wordt besprongen door anti-militairisten
"n met een scheel oog aangezien door
■Ie „bezuinigers", die 't een mooi ake-
f etje vinden om de kiezers daarmee
te kunnen lijmen. Ze wordt in verband
met de vriendelijke toezeggingen der
vöille Zuidzee-Machten dat ze ons helpen
Zullen in den nood, als onze Koloniën
bij een Oceaanoerlog betrokken werden
ze wordt onnoodig geacht, die Vlootwet
voor Indië.
Wat zal er van de Vlootwet worden
Wat is de Vlootwet,zoo in opspraak,
1 hier en in Indië, ook in Indië, waar ze
geboren is?
Op 3 Novb. '21 diende onze Regeering
een- Wetsontwerp in onder den titel
van „Vaststelling van de sterkte en
samenstelling der zeemacht, en aanleg
van steunpunten en versterkingen in
Nederlandsch-Indiië".
Ze ziet dus op de verdediging van
Indië, op de versterking onzer zeemacht
aldaar, op de inrichting van vloot-steun
punten. Kr zullen gebouwd moeten zijn
ea komen 16 ond.ei zeebooten, kruisers,
wrpedobootjagers, onderzeebo otmijnen-
leggers, flottielje vaartuigen, pantserboo-
ten, luehtvaartmateiiaal enz. enz. enz.
om bij een mogelijken aanval op onze
Koloniën deze zoo goed mogelijk te
verdedigen.
Over de technische waarde van al
deze oorlogsschepen kunnen bevoegden
oordeelenen zooals 't onder specialitei
ten óók in Vloot- en Legerzaken, altijd
gaat, zoo ook hier: de deskundige mi
litaire autoriteiten in Indië en in ons
Land zijn 't niet volkomen met elkaar
eens; en dus onthouden wij ons als
leek op strategisch terrein van eenige
kritiek, We hebben opbouwende kritiek
gelezen, ook zeer afbrekende, en de
waarheid zal wel in 't midden liggen.
Reeds in 1912 stond 't voor de toen
malige Regeering vnst, dat versterking
van de Vloot, vooral met 't oog op de
verdediging van Indië, noodzakelijk was.
Ze stelde daarom een Staatscommissie
in om dat zoo ingewikkelde Verdedi
gingsplan van alle zijden te beziente
bezien uit een staatkundig, uit esn
technisch, en uit. een finantieel oogpunt.
In verband mot dit Rapport werd de
samenstelling esn ontwerp Vloot
wet ter hand. genomen, welke arbeid
reeds in een gevorderd stadium
van voorbereiding verkeerde, toen in
Aug. '14 de oorlog uitbrak en de arbeid
aan 't Vlootplan ge staakt werd. Maar
in maritieme kringen ën ook in de
Volksvertegenwoordiging beerscbte on
rust. Juist de oorlog, èn dan een ont
breken "van een Vlootplan, dit wekte
steeds, en terecht, ontevredenheid ge
paard aan de herbaalde vraag: Maar
wat moet er van ons Indië terecht ko
men als de oorlogsbrand ook daarheen
overslaat
Kr was van 1914 tot 1918 bekom
mernis.
Toch had de Regeering niet stilgezeten
Er is benoemd een interdepartementale
commissi®, bestaand® uit vertegenwoor-
gers van de Departementen van Marine,
Koloniën,, Oorlog en Finantiën met op
dracht om voor de eerstvolgende jaren
ean plan te op maken van 't materieel,
dat nog voor aanbouw in aanmerking
sou moeten komen, om met hetgeen
thans reeds voorhanden en in aanbouw
is, te geraken tot de vorming Tan een
logisch samenstel der vloot. Daarbij
drong de Regeering er nog op aan,
dat deze commissie bij 't opmaken harer
adviezen rekening zou houden met de
tijdsomstandigheden èn met de noodza
kelijkheid dat de uitgaven voor aanbouw
tot 't hoognoodige moesten worden be
perkt, zonder nochtans, wat Indië be
treft, de urgentie der tot standkoming
eener belangrijke versterking der mari
tieme weermacht uit 't oog te verliezen.
Ook de Indische Regeering werd geraad
pleegd. Ook de Indische Volksraad.
En zoo, na 9 jaar zoekens en vragens,
na cijferen en herc'jferenna die zaak
van alle kanten bekeken te hebben is
op 3 Nov. '21 de Vlootwet ingediend.
Hoe is 't Ontwerp hier en in Indië
ontvangen
We zeiden 't reeds: Met voor en
tegen.
Blijkens 't Voorloopig Verslag achtten
verscheidene Kamerleden de indiening
van 't Viootonderwerp voorbarigEr
was immers te Washington aanhan
gig een vermindering der bewapening
ter zee en een regeling der internatio
nale Vraagstukken in de Pacific of
Grooten Oceaan, aan welke internatio
nale Conferentie ook Nederland deelnam
en dus diende de Regesring af
te wachten de resultaten dezer bespre
kingen Misschien zou uit de Conferentie
wel een periode van vermindering der
maritieme toerustingen geboren worden
en dan kon er op de Vlootwet heel
wat bezuinigd worden De Regeering
mocht niet vooruitloopen op de resul
taten van Washington, maar moest de
terugkomst afwacbuea van onzen Minis
ter van Buiteniandsche zaken, d.'e ook
ter Conferentie zou gaan.
En zoo had men van zekere zijde
nog al meer aanmerkingen. De Strijd
macht was toch te klein. En 't kostte
millioenen, De eerste 12 jaar zal'taan
Nederland kosten jaarlijks 36 millioen,
en aan Indie 52 millioen per jaar, En
daar zal nog wel bij komen.
Van andere zijde juichte men 't Plan
toe. Want nu komt er in elk geval een
Stelsel, een Stelselmatigheid in de ver
dediging. Reeds te lang had er aan 't
Marinebeleid richting en stuur ontbroken
Elke Minister kwam vroeger met een
eigen gedachte, een eigen scheepstype,
of stelde zijn Ministerschap afhankelijk
van het wel- of niet-af houwen van
een zeker oorlogsschip. Daarin juist ligt
de ontreddering onzer Zeemacht tot op
dezen dag, omdat er geen richting, geen
lijn, geen stelsel, maar de chaos, da
verwarring, de eigen p.ersoneele opvat
ting heerschte, Dat kan nu uit zijn!
En Washington Wat is er op
Washington te bouwen At maakt men
daar mooie traktaten en belooft men
elkaar hou en trou: is zoo'n traktaat
meer dan een vodje papier?
Wie der leden der Internationale
Conferentie is zoo moedig om vol ver
trouwen op 't woord van anderen
en van zich zelf de toekomst in
te gaan.
Genoeg. We komen op deze belang
rijke Wet nog terug. Voorloopig zij 't
voldoende de bijzondere aandacht er
op gevestigd te hebben, Maar dit voelt
ieder: 't gaat om deze vragenWelke
baat zal Indië ervan hebben? Wat kost
het? Wat is te wachten van Washing-
ton En ieder gevoelt óóknaarmate
men nu den klemtoon legt op 't een of
op 't ander, zoo zal men ook ten slotte
vóór of tegen stemmen.
Nadruk verboden,
Het is véle jaren geleden.
Een kwart eeuw zeker, misschien langer.
W| hadden een bijeenkomst, b|j gelegen
heid van een zilveren huwelijksfeest in een
uitgebreide familie, waar dus heel wat men-
schen, ook die elkaar maar weissig kenden
ca niet veel van elkander wisten, waren saam-
gekomen.
Zoosls gewoonte ia: er werd geprddt,
Es men Informeerde naar elkandeis wel
stand ta welvaren, kinderen en kleinkinderen,
handel en wandel.
Eén vrouw, 'n aangename praatster, wel
'n beetje een praat-tante, maar dat vergaf je
haar, omdat se 't zoo goed meende; zoo
eene van die vrouw keus, die nu letterlijk
niets aan géne zijde harer tong houden
kunnen ea wat z! weten ook kw|t willen,
ja als ze geteld hadden, precies zouden
mededeelen hoeveel draden er in het meest
Intieme kleedingstuk van heur man geweven
ilia.—
Een van die vrouwkens had 't over 'r
jóngen.
Nu, daar wisten we wat van.
.Kwaad" was de jongen niet.
Goed voor a u werk esa niet lui.
Maar hy had nu eenmaal van huls uit en
van der jeugd aan een pretlievend karakter
en dat had hem te vroeg gebracht in kringen
Maar niets hielp; niets 1
Wy keken de vrouw meewarig aan.
't Was toch In den grond 'n best moe-
deiken, die voor eigen, ja voor 'n verren
verwant en zelfs voor een vreemde 't vuur
uit 'r sloffen ioopen zou, die se in alle let-
teriykheid nog aan de breedgezoolde en dik-
gekouste voeten droeg
't Was jammer van den jongen I
't Was bovenal jammer voor Ssèèr.
Men kon aan haar zien, dat ze 'r onder
Jééd, e« tevens dat ze 't eind der tegen
spoeden nog niet had bereikt noch verhaald.
En nu hoorden mijn man en ik, niet van
hem maar van 'n kennis, die ons dan wei-
eens op de hoogte houdt, dat de jongen sinds
een paar weken by het Leger des Hells Is
gegaan 1"
De arme vrouw keek echt treurig,
Dat duurde bij haar nooit lang; se had
het geluk, van den Schapper een zonnig ka
rakter te hebben meegekregen op de aarde
en ze wist bovendien wel dat ze op een brui
loft was, waar treurenden zoo wis wel uit
zichzelf #0n, om er niet te verschijnen,
maar nu 't gesprek, niet door haar 1 een
maal op haar jongen was gebracht, nu zou
toch geen mensch 't haar kwalijk nemen, dat
zooveel leeds haar even overmeesterde en
dat ze met haar breed uitgemeten familie
zakdoek even forsch langs de oogen streek.
't Luisterend publiek zei niet veel.
§gDe meesten wisten 't wel van den jongen.
Wisten er soms meer van, dan de moeder
zelf; wisten b.v. dat by niet eens in zijn
40 cent per regel.
a sty* 6-$r<* er\$/fs «\fr-s tdfa rY-a
Eisehf Hollandsche verpakking
en Gebruikssaanwijziug.
en op wegen, waar vrome ouders hun zonen
nu liever niet zien gsan.
De zoon wes zeer zeker gewaarschuwd.
Maar hij sloeg alle waarschuwingen in den
wind en ging zijn eigen pad en toen zijn
carrière hem bracht buiten het dorp, waar
oudera woonden, was 't hek heelemaal
van den dam
Naar de kerk ging h| niet meer.
Catechisatie, Jongeiingsverceoiging en zoo
al meer, b| keek er met minachting op
neer.
H5J werd 'a echte fulver.
En zelfs z|n superieuren, hoewel overigens
over z|n werk nogal tevreden, hadden hem
in zyn eigen belang èa In dat der zaak, waar
aan by verbonden was, aleens geraden vooral
te zorgen dat zijn persoon niet in opspraak
kwam.
Dat sou voor de .zaak" slecht zyn
Maar de jonkman luisterde slecht.
En er waren al eens brieven van de pa
troons gekomen, om daarover te klagen, ver
telde praat moederken aan een rondekringetje,
dat naar haar luisterde, en haar man was
aleens naar ginder gegaan, om met den jon
gen te praten, en ze hadden daarginds
dominee alesns In den arm genomen, die een
hal ven avond op 's jonkmans kamer gezeten
had en sterk op zgn gemoed had gewerkt,—
psetleven altyd maat houden kon en ééa had
my nog dienselfden morgen ingefluisterd, dat
de jongen 'n maand geleden midden in den
nacht met andere jongelui van zfn leeftyd,
die alle van één tot vfjf glaasjes te veel op
hadden, wegens burengerucht en straatschen
der! naar ,t politiebureau was overgebracht.
.Naar 't Heilsleger gegaan vroeg ik.
Ou-tante knikte droef.
.Maar dit is nu toch zeker geen oorzaak
van droefenis", waagde ik te segges, en
vond dadeiyk tn'n toon wel wat verwaand*
schoolmeesterachtig: vooral dat .droefenis"
riekte erg naar het boek.
Tante keek m| beduusd aan.
„Maarzegt ze .maar, dat
Legerdit is nu toch heelemial niets
voor wie van huis uit bij de gereformeerde
waaf held is opgevoed dat Leger, dat
weet je toch ook wel: op en top Engslach
en methodistisch en remonstrantsch
Daar ging ik niet verder op in.
.Toch feliciteer ik u, tante I"
Ze was weikeiyk wat gebelgd.
Van der jeugd af ouderlegd in de gere
formeerde leer; een vrouw bovendien, die
ondanks haar zwakheden een voorbeeld was
van aanüekkeiyke gereformeerde vroomheid,
kón zijj niet anders dan een afkeer hebben
van de methoden, 't gansche optreden, de
liederen en de leerstellingen van het Leger.
Ik trachtte 't haar uit te leggen.
En al begreep ik zeer wel, dat ik de Heils-
legeische .zondaarsbank" niet behooriyk tot
haar recht deed komen, zei Ik om tante'a
zwakheids wllie„Zie eens, tante I als nu
dat Leger èakel maar alvast by hem uit
werkte een bekeering van de zonde tot de
deugd, dan sou u zich immers daar al ten
zeeiste over verbidden U hoort hem toch
ook liever zingen van .Hallelujah", dan dat
hy 'n straatdeun uitgalmt
.Ja als het méénens was
Hier kwam plotseling 's einde aan het ge
sprek, want nieuwe gasten traden binnen en
yroegen elks aandacht, burgemeester en
zyn vrouw, die in persoon het bruidspaar
kwamen gelukwenschen,
Maar dat zeggen van tanie was typisch.
Het teefeende zoo perries, boe in de toen
malige gereformeerden het wantrouwen, om
niet te zeggen de weerzin tegen het .Leger"
diep wortelde en hoe alien zich ia huo nieren
geprikkeld voelden, om tegen dat „Leger"
brygshaftig over fe gaan staan.
Sinds veranderde de positie.
Niet, dat de .gereformeerden" met het Leger
gingen samenwerkenAfgezien van de fan
fare-methoden en snel beseeringen in het
.Leger", die vloeken tegen de overgeleverde
gereformeerds zede, bleek siras, dat het
.Leger", al deed het dan niet eau dogmati
in wat hst dan kort uit de Schrift als .waar
heid" formuleerde, een heel eisd van de ge
reformeerde beifdenis af stond.
Weldra was 't eerste nieuwtje er af.
De .Gereformeerde.:" gingen kerkelijk hun
weg en het „Leger" onkerkelijk den zijnen
en zS kwamen niet vaak met elkaar in aan
raking.
Wat dies weinig wrijving gaf.
En onder de .gereformeerden" kwam lang
zamerhand ook een milder zienswijze met
name inzake het maatschappelijk werk van
het Leger", dat er altyd op uit is, om in
stegen en sloppen te grijpen ra zoo mogelijk
ie redden ten leven datgene, wat rseds ten
doode wankelde.
En zoo kan het gebeuren, hu de tweede
generaal vaa het Heilsleger ons land besocht
de man, dis zyn vader opvolgde en in z|n
karakter meest de moederlijke eigenschappen
vettoont, dat h| door de hoogatera des
lands met eere en eerbied ontvangen wordt
en sells gehoor krijgt b| H. M. de Koningin,
Eu dit alles rósder dat er ook maar ééa
enkel woord van waarschuwing tegen of cri-
tiek op het Leg ar wordt gehoord,
Met name niet van óbzch kant.
Of dsn onze bezwaren vervlogen zyn?
Allerminstai herhaal ik ze his? niet.
Maar de omstandigheden veranderden.
Toca het Liger pas in ons laad optrad,
zag menigeen er een concurrent in vao de
Kerk, en het eerste optreden gaf daaraan
somwijlen voedsel: er waren wel vaa die
.omloopers", die zich met enthousiasme by
het „Leger" voegden eu propageerden, dat
ze nu pas en daar eerst den geest van Christus
proefden eu christen konden zijn in de prak-
tyk van 't leven
Maas- een en ander veranderde wel.
Het Leger, van Eogelschen oorsproü?, pet
zyn methodistische gewoonten era rast »ya
bombaiitïiisch paukengeweid, staat zoo on-
noemeiyk ver af vaa de echt Nedcrlaradache
gereformeerd-kerkeiyke sede, dat de se twee
kringenLeger en Kerk, sa de eerste ont
moetingen, schier geen punt van aanraking
meer hadden.
't Leger ging messt zwigen over de Kerk,
Eb de Kerk liet het Leger s'n gang gaan.
Het Leger zag toch wel, ondanks veel naam-
christendom, dat het sist in de eerste plaats
n taak zyn kon ds gereformeerde beiydero
op de zondaarsbank te brengen en de Kerk
sprak uit of gaf in stilte toe, dat hetgeen het
Leger deed in het werk der .herkerstening"
en der .maatschappeiyke oprichting" van de
diepst gevallenen, toch was in de l|n die
Christus zelf voor zijn discipelen getrokken
heeft.
Laten we eerlijk en biliyk zyn.
De Kerk, zeker I doet veel goeds
Zij weidt en houdt de schapen Cfesistt en
zorgt voor de lammeren zijner kudde.
Maar Christus ga! wider opdracht!
Gaat uit op de straten ea wagen, ia de
heggen en velden es zoekt op wat verloren
wasl Hoe verder afgezworen, met te «heer
Intenser liefde en volharding moet g! ze
achtervolgen, opdat myo huis vol worde.
En nu zal Ik niet aanklagen,
Dat ligt zeker niet op weg en ook
heeft alle ding onder de zon zyn bestemden
tyd.
Maar 't beste bewijs, dat de Kerk zélf ge
voelt, hoe zi in laatst geschetst opzicht niet
of niet gas óég aan de opdracht haars Konüngs
heeft voldaan, is wel de drang tot meerdere
.evangelisatie", die deu laatss'en tldaaadra
dag kwam en die tot zoadagsschoolwerk,
huisbezoek, straafprediking, straatzang en
sneer dergciykes arbeid leidde.
Laat Jk het zóó mogen zeggen
De Kerk handhaaft al haar bezwaren tegen
de wüze, waarop het Leger dea weg der za
ligheid verkondigt, zoo wat vorm als inhoud
betreft. Maar de Kerk erkent óók, dat het
Leger om die uitdrukking es even te
mogen gebruiken—een .onbetaalde rekening"
vaa de Kerk is beeösnen te voldoen.
Intusschen biyft het Leger 'n uitheemacfee
plant- Het mag ia 't Nederlandsch spreken,
schryven, drukken, zingen, Hallelujeeren
het is van boven tof beneden met Engeisch
sop overgoten, dat vóélt de Hollander, ook
al kan hy 'tonmogeiyk onder woorden brengen.
Daarom doet hst wel nuttig werk.
Al moet niet verheeld, dat èa heifinantleele
beleid èn de „despotische", of laat ik om
geen saustoot te geven, de ,öa democrati
sche" leiding van het Leger, tot ernstige be
denkingen hebben aanleiding gegeven.
4
'I
i-f
•v.
