IN HOC SIGNO VïNCÉS
Four de SBnidliiiIlaiidseiie en üeenw^elie Gilanden*
MM ra Jli Muff
Antirevolutionair IfF Orgaan
m
M
Reclames üsdedeeliEtgen,
Woensdag 1 Maart 1923.
êïï*1* Jaargang M°. 2785.
-
BOEKHOVEN 1 ensm,
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden mma, de Uitgevers.
i"-
M)-
f
Tv-:
7'
VERKQOPÜGEN.
ar
n
ieö Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG,
.BONNEMENTSFRIjS per drie maanden tranen per post 75 Cent fel» vooraltbetaltngc
IUITENLAND fcg vooruitbetaling f 8 50 per laar.
iFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
-
UmiEVlRSi
BOMMSL8DIJK.
Telefoon Intereomstnsaaal No. 202.
ADVERTENTIËN 20 Cent per regel, RECLAMES 40 Cast pgr tggel,
BOEKAANKONDIGING 10 Cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN I 1.- per plaatsing.
Groot* letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die sg beslaan.
AdverteatlBn worden Ingewacht tot DINSDAG- en VRDDAQMQRQEN 10 UUR.
i~t.
rSSÉ?
fc— .4»
- i
- i y
■D
r
41
4
«s^ -
•-
X
-<é; -
•i'r
-i L --
X.- 4
>-
r>
*j
.vy
v* 'D
1 Apr. '72-1 Apr. '22.
Elk Bestuur der Antirev. Kiesv. ont-
ïng een schrijven over 't 50-jarig
jestaan der Standaard, 't machtige
ioofdorgaan onzer Antirev. partij, door
Kuyper opgericht en waarmee hij
donderen gewrocht heeft. De omzetting
;an ons politie leven, de organisatie
an onze partij, haar invloed en be-
leeken's, is door dat Blad tot stand
iekomen. Wat onze partij is, is ze
igworden door dr. Kuyper en diens
f 1 /ertroffen Perswerk, waarvoor de
egenstander hem huldigde als de groot
meester der Nederlandsche Journalistiek
Hulde aan dit BladHad onze groote
boorman dat jubileum eens mogen be
ieven. Maar hij is van ons gegaan
Uit Amsterdam gewerd ons een stuk
levenshistorie van de Standaard. Lees
t met aandacht.
Ten einde de beteekenis der verschij -
ing van het Anirevolutionair Dagblad
'e Standaard op 1 Apr il 1872 goed te
üyerstaan, is het gewenscht een blik te
erpen op den politiekan toestand van
ns land, gelijk d e in de jaren, on-
iddelijk aan 1872 voorafgaande, zich
iet aanzien.
Men leefde toen onder de Kieswet
;wan 1850, die het kiesrecht verbond
'aan het betalen va® een bepaalde som
n, de belasting; «deze som liep van
1,voor kleines plaatsen tot f 112.—
-oorgroóte gemeenten en had tengevolge
at er in heel het land voor de Tweede
tamer niet meer dan 100.000 mannen
;eteld werden, dïe gerechtigd waren
iian de verkiezing van de feden der
IVeede Kamer deel te nemen. Van
eze 100 000 kiezers bleven er in den
egel 50 a 60 °/0 van de stembus weg.
Begrijpelijk is het, dat van dit klein
,antd kiezers er een geriug percentage
ehoorde tot het Christelijk volksdeel.
Deze kiesrechtregeling was te vex
öideelen, en werd dan ook veroordeeld
oowel van liberale als van onze zijde
aarbij kwam dat deze regeling in de
iractijk tot groote onbillijkheden aan-
eiding gaf door de onoordeelkundige
erdeeling des land in districten. Zoo
elde Rotterdam bijv. 1500 kiezers
hinder dan 't district Sneek, en mocht
lotterdam 3, Sneek slechts 2 af ge vaar
ligden naar de Kamer zend n. Amster -
am had slechts een paar honderd kie-
;ers meer dan Sn^ek. doch zond nes
fgevaardigden naar de Tweede Kamer.
De volksinvloed op den gang van
aken bestond zoo goed als in't geheel
liiet.
Van een goed aaneengesloten en naar
uiten optredende Antirevolutionaire
>artij was verder geen sprake. Een
irganisatie, dien naam waard, bestond
iet Een eigen dagbladpers evenmin;
ta onze vertegenwoordigers in de Kamer,
'ioe verdienstelijk en belijdenisgetrouw
un optreden menigmaal was, als ver
gen woordigers van een eigen princi-
lieele richting traden zij niet op.
De klachten over dezen toestand
erden geuit door Mr. Groen van Prin-
iterer; door Mr. L. W. C, Keuchenius,
lie moedeloos den strijd opgaf en naar
adië terugkeerde; door Prof. Mr, B.J,
baron de Geer van Jutfaas, die na
le verkiezingscampagne yan 1859 er
;iet werk bij wilde neerleggen en vooral
jloor Dr. A. Kuyper, toen nog een der
jongeren, die in De Heraut van die
lagen de politieke redactie veerde, en
lusteloos aandrong op zelfstandig op
laden der Antirevolutionaire Partij.
jMaar tot die zelfstandigheid kwam
ell onder de onzen in de Tweede Ka
mer niet; Groen van Prinsterer verweet
onze mannen „zelfverzaking", zelfver
nietiging" en besloot bij de stembus van
1871 de zittende Kamerleden los te
laten en met een drietal eigen candi-
daten op te treden.
Dat besluit heeft Gro n groote kracht
en veel smart gekosthet was hem niet
gemakkelijk op de politieke markt aldus
op te treden tegenover mannen als O.
Baron van Wassenaer van Cat'wijck e a.
In die dagen werd vooral de School-
quaestie behandeld, en werd onder meer
onzerzijds in overweging gegeven uit
art, 23 der Onderwijswet te schrappen
het woord Christelijke (opleiding tot alle
christelijke en maatschappelijke deug
den). Over deze schrapping, die door
Groen en de Antirevolntionai en bleef
geëischt, ontstond een bittere strijd
het wa3 deze schrapping die in een
vergadering van Christelijk Nationaal
Schoolonderwijs door Prof. Beets „daemo-
nisch" werd genoemd.
Terwijl de etisch-irenisch n zich hoe
langer hoe feller tegenover Groen van
Prinster plaatsen, zette deze met kracht
het denkbeeld door om bij de Kamer
verkiezing van 1871 met eigen eandi-
daten uit te komen.
Van een organisatie was zoo goed
als geen sprake. Nu en dan vormde
zich een Centrale Verkiezings Commissie
die zich wendde tot de voormannen
onder ons in de verschillende kiesdis
tricten maar uit den aard der zaak
was deze organisatie zeer onvolkomen
Evenmin bestond er een Staatkundig
Program dien naam waard en over de
vraag of dit noodig was, waren zelfs
de meeningen verdee'd.
De machtigste groep in het Parlement
werd gevormd door de Liberalen; die
toeu door Thorbecke werden gelei
maar in die groep vertoonde zich tosn
reeds een neiging om uiteen te gaan
onder Mr. S. van Houten kwamen daar
de jongeren voor dan dag.
Dan had men de conservatieven"; da
Roomschen en ie kleine Antirevolutio
naire groep, die in strijd met de
wenschen van Mr. Groen en Dr. Kuyper
zich maar al te gewilb'g bij de Conser
vatieven aansloot.
Eon Antirevolutionaire pers van be-
teekanis was er niet. Wel bestonden er
weekbl&dsn van onze richting, wier
redacteuren dapper den goeden strijd
streden, doch ook maar al te dikwijls
er op uit waren hun eigen meening te
doen zegevieren, met voorbijgang van
het streven naar de noodige eenheid
De stembus van 1871 bracht op de
drie candidaten van Mr. Groen van
Priisterer, de heeren Mr. L. W. C.
Keuchenius, Dr A Kuyper en M D
van Otterloo geen schitterend^aantal
stemmen uit. Mr. Keuchenius kreeg in
Groningen 198, in Zwolle 18, in Haar
lem 75 en in Den Haag 13 stemmen.
Dr. Kuyper in Appingendam 279,Sieen
wijk 24, Zwolle 25, Zutphen 246, Delft
238, Brielle 38 Den Haag 9, Dordrecht
27 en in Gorinckem 68 stemmen De
heer van Otterloo bracht het in De
venter tot 102, in Amersfoort tot 186
en in Den Haag tot 5 stemmen.
Scheen velen in den lande de aifslag
van dezen stembusstrijd waaibij in
't geheel 7502 stemmen in het land op
Anth evolutionaire candidaten waren
uitgebracht ontmoedigecd; nietalzoo
de komende veldheer Dr. A Kuyper,
die in De Heraut van Juni 1871 schreef,
dat deze stembus uitwees, dat we op
den goeden weg waren We hadden
slechts twee dingen noodig om met
meer succes op te treden1°. Een eigen
blad; 2°. een goede organisatie.
Dr. Kuyper toog aan 't werk en tien
maanden nadat hij zich aldus in De
Heraut uitliet verscheen op 1 April
1872 het eerste nummer van het Anti
revolutionair dagblad De Standaard.
Slechts weinigen beseften toen de
groote beteekenis, die de oprichting van
dit blad had; maar alle onze geestver
wanten, die toen hun „eigen dagblad"
in huis kregen, waren verblijd. Het
bezielende en tot strijd aanvoerende
woord van Dr. Kuyper drong nu in
alle hoeken van 't land dag aan dag
door. De strijd ging, zooals hij in het
eerste hoofdartikel van zijn blad neer
schreef, alleen om de eere Gods. Voor
die eere het op te nemen op alle ter
rein van het rijke leven, ziedaar het
doel van den arbeid. Met geestdrift
schaarden velen zich om hem. In tal
van plaatsen, bij onze predikanten en
bij dikwijls in moeilijke omstandigheden
alléénstaande Christelijke onderwijzers
bracht De Standaard troost, en moed
in enkele huizen van aanzienlijken maar
meest tot „ds kleine Iuyden" was het
blad een dagelijks weerkeerende welkome
gast die machtigen iuvloed oefende.
Evenwel, het begin was klein en zeer
bescheiden. Aan de nog matige eischen
toen ter tijde aan een dagblad gesteld,
werd ter helfte niet voldaan; alleen
werd alles vergoed door bet onovertrof
fen werk van den Hoofdredacteur, later
door een zijner tegenstanders genoemd
„de Grootmeester der Nederlandsche
journalistiek", die het „klavier der volks-
consciënlie" bespeelda op geheel eigen
aardige wijze en er klanken aan ont
lokte, die door heel het land met be
wondering, doch lang niet overal met
instemming werden gehoord.
De Standaard had den strijd aange
bonden, maar met veel tegenspoed te
kampen Reeds in de eerste jaren van
zijn bestaan moest de onvermoeibare
Hoofdredacteur de pen neerleggenesn
ernstige ziekte noopte hem in het bui
tenland genezing te zoeken.
Groen van Prinsterer legde het moede
hoofd ter ruste. Het sehensm zeer don
kere dagen, terwijl de tegenpartij alles
deed om haar zaak te bevorderen, des
noods, zooals Minister Kappeyne zei,
door de minderheden te onderdrukken
„zij waren de vlieg, die des apothekers
zalf stinkende maakte".
Het zou te ver voeren den politieken
strijd van die dagen op den voet te
volgen. Herrinnejd zij alleen, dat vooral
op Schoolgebied en op dat van het Kies
recht onze politieke actie geiicht was,
waarin meer eenheid kwam door de
oprichting ia 1878 van het Centraal
Comité van Antirevolutionaire Kiesver-
eenigingen, dat met Ons Program in
het politieke strijdperk verscheen, de
organisatie over het gansche land tot
stand bracht; bij welk Centraal Comité
thans meer dan 700 Antirevolutionaire
Kiesveraenivingen zijn aangesloten.
In datzelfde jaar 1878 kwam het ook
op schoolgebied tot een merkwaardig
treffen. Onzerzijds werd positie genomen
tegen de „Schoolwet-Kappeyne" en toen
die, ondanks het verzet van onze man
nen in de Kamer en ondanks den held-
haftigen strijd door De Standaard ge
voerd, door de Staten-Generaal werd
aangenomen, volgde het Smeekschrift
aan den konif g, in onze historie bekend
als het Volhspetitionnement. Onze week
bladen en ons dagblad De Standaard
wekten door heel het land onze geest
verwanten tot het teekenen van dat
Smeekschrift open toen 't resultaat
van deze actie bekend werd bleek, dat
meer dan 300.000;Protestantsche Chris
tenen in Nederland voor hun kinderen
wenschten een School met den Bijbel.
Met groote dankbaarheid werd van
dezen uitslag kennnis genomen Wel
bereikte het Smeekschrift zijn doel niet,
maar het bracht onze mannen op de
hoogte van de sterkte van ons Anti
revolutionaire leger. De „Unie, een
School met den Bijbel" werd geboren
de Unie-collecte werd in onze steden
en dorpen gehouden en bracht sinds
meer ian f 4.000000.ten bate van
ons Christelijk onderwijs op,
Onvermoeid werd de strijd voortge
zet De Standaard bracht dag aan dag
nieuw vuur op het altaar onze Depu-
t&tenvergaderingen groeiden en werden
door honderden later door duizenden
onzer mannen bezocht. De Grondwets
herziening van 1887 bracht ons nieuwe
krachtnieuwe scharen kiezers werden
tot de sfembus toegelatende Tweede
Kamer, die dusver uit 80 leden bestond,
groeide tot 100 leden uit en de nieuwe
Kamer, die in het voorjaar van 1888
het levenslicht zag. telde een rechtsche
40 cent per regel.
wordt door 21.000 anssn orkend
als het beste versterkingsmiddel
voor Zenuwen en Lichaam.
meerderheid; het eerste Christelijke
Kabinet trad opPresident-Minister
was Mi Baron Mack&y; er was een
zege bevochten van groote beteekenis
door het Ministerie Mackay werd in
onze wetgeving voor de eerste ma*l
het denkbeeld ingedragen van gelijk
stelling van Openbaar en Bijzonder
onderwijs.
Het aandeel dat De Standaard in
deze overwinning had was niet gering
we waren, dank zij ook den arbeid van
dat dagblad een beteekenende macht
in ens land geworden, met een steeds
groeiende organisatie en een welom
schreven en kostelijk toegelicht Program
van Beginselen, dat nog den bodem
van ons partijleven vormt.
Niet alleen op politiek gebied, maar
ook op sociaal gebied werd met kracht
voortgearbeidwaarvan het zoo wel
geslaagde Christelijk Sociaal Congres,
in 1891 gehouden, het bewijs levert
Op schoolgebied gingen we eveneens
met flinke schreden vooruit. Niet slechts
een lagere school met den Bijbel werd
door ons begeerd, neen, heal ons Chris
telijk onderwijs moest de doorwerking
van het Evangelie zout ondsrgaan en
niet gerust werd voor de opening kon
plaats hebben vaa de Vrije Universiteit,
die niet alleen predikanten aan de ker
ken schonk, maar ook juristen aan ons
maatschappelijk leven gafook littera
toren, bekwaam om aan 't hoofd te
staan van onze Gymnasia en van onze
Christelijke Hoogere Borgerscholen.
Zoo kwamen onze jonge mannen wei-
toegerust in den strijd. Was het voor
heen een zeldzaamheid dat een Antire
volutionair I d van een Gemeenteraad
werd, thans vindt ge ze in bijna alle
gemeenten van ons landwe tellen de
Antirevolutionaire Burgemeesters bij
tientallen. In de 8tatea van al onze
Provinciën telt ge de Antirevolutionaire
leden; m de Gedeputeerde Staten wor
den ze niet gemist. We hebben aan 't
land ministers geleverd in meer dan één
Kabinet, en vergeten mag niet, dat in
1901 een Kabinet-Kuvper optrad. Er
zijn van onze mannen geweest Gouver
neur van de West en een van de beste
Gouverneurs generaal was de Antire
volutionair A. W. P. Idenburg' th»ns
de tweede Voorzitter van ons Centraal
Comité.
Meer dan 1200 scholen met den Bijbel
hebben in ons land een rijken overvloed
van leerlingen; we bezitten een Chris
telijk schoolwezen dat een eereplaats
inneemt en op schoo'gebied is de finan-
ciëele gelijkstelling tusschen Openbaar
en Bijzonder Onderwijs veroverd.
Welk een ommekeer in 't land. Het'
zou ondankbaar zijn de namen van
Groen, Elout, Mackay. Keuchenius, Da
Savornin Lohman, Pierson, Van Aseh
van Wijck, Van Alphen, Bavinck,
Woltjer, Rutgers en heel veel anderen
te vergeten Maar wat was het machtige
wapen in den strijd; was het niet De
Standaard schier een halve eeuw lang
en heeft de man die dat blad oprichtte
bij het halve eeuwgetijde van het be
staan van De Standaard niet recht op
eerbiedige hulde aan zijn werk?
Toen, in November' 1S20 d© Hoofd
redacteur van Ds Standaard voorgoed
het hoofd ter ruste mocht nederleggen,
was er niemand die hem verwijten kon
van den eens afgebakenden weg te zijn
afgeweken de Grootmeester der Neder
landsche journalistiek had gewerkt ter
eere Gods,
En God had op dat werk zijn zegen
gegeven in ruime mate.
De zaaitijd was moeilijk geweest
maar schitterend was de oogst
Denk het U in dat we niet bezaten
alles, wa .rin we ons nu verheugenen
immers ons vaderland zou öns „woest
en led g" toeschijnen.
De groote schatten die het huidig
geslacht verkreeg, dagïk zij veel leed,
veel sfrijds, veel gebette en dank zij
vooral zeer groote geldelijke opoffering
van ons voorgeslacht, moeten worden
bewaard en uitgebreid.
Hot machtige wapen de Antirevolu
tionaire Pers, het Hoofdorgaan van de
Partij dat in den aanvang lange jaren
alléén de kamp van eiken dag had te
votren, De Standaard blijye in eers en
worde door de krachtige ondersteunen
de liefde van ons voik gedragen. Dan
wordt een van de liefste wenschen van
Dr. Kuyper vervuld, die de groote be
teekenis van onze dagbladpers deoren
door kende.
Zijn lezerskring breide zich uit; zijn
beteekenis worde meer; zijn inhoud
meer volmaakt; en zijn leiding moge
onder Gods zegen in de moeilijke jaren
die aanbreken niet minder tot heil van
het Nederlandsche volk en onze Indische
bezittingen doen, als het deed in de
eerste vijftig jaar van zijn bestaan.
En nu, niet alleen De Standaard moet
uitgebreid en bewaard, al wart God ons
in de voorbijgegane halve eeuw aan
zegeningen schonk Dat zal en kan ge
beuren als ook in het nieuwe tijdperk
alle Antirevolutionairen zich scharen om
de eene, aloude banier, waarin geschre
ven siaat: Alleen om de eerë Gods
Op Woansd&g 1 Maart 1922 afslag beide
dagen des avonds ten 7 uur in het logement
vao M Geluk aan de kafii te Oude Tonge
vanEen huls eu erf aaa den Molenweg aldaar
groot i Are 54 c.A.
Notaris VAN ISPELEN.
Op Donderdagen 23 Februari en 2 Msatt
1922, v-tn. 11 uur te Hekelingen, veiling,
ten koffibuise vsn D. K Hord^fe en bü afslag
In 't Café van J. B„ Monster, publieke ver-
kooping van:
Eene renfenietswonlng, met stal en koets
huis, kippenhok, waschhok, erf, tuin en wet
land, staande en liggende te Hekelingen, in
het dorp, te zamen groot 25 80 Aren.
Het huis bevat beneden 3 kamers, keuken
en kelder en boven ruime zolder ca logeer»,
kamer en is aangesloten voor electrisch licht,
i'
cd
;e-
tel
et!
de
m
en
en
Ui
en
ir-
g-
ar
id
e,
r-
le
3-
lk
n.
:a
le
I-
in
a
ii.
f-
u.
b
g
ie
le
i-
:e
le
k
Se
lg
de
e:
en
si
de
i in.
re
it.
u
a
8
I.
DE
ite
iet
K-
E-
r-
3n
in
oe-
'S.
Ie
lij
id.
in
f-
te
ie
3Q
;a
12
I.
ip
