AND
Zaterdag April 9 1911.
voor de inidlioDandselie en Zeenw^ehe Eilanden.
.AID
Antirevolutionair w W Orgaan
fin 30
April 1921
Elf veranderingen in da
iroidwit
in Titan"
Proeftuin
OP BEI UITKIJK
Srlffift uil list öiütrtm
van Middel-
jommelsdijk,
den en cont
'd tot 1924,
en verzoeke
JOPPE Iz.
86"' Jaargang N*. 8692
W, B0IKH0YEN 4 Z©s©as
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Adverteïitien en verder© Administratie franco toe te zenden aan da Uitgevers.
(93 roeden)
iet Oadeland
113 aan het
van den heer
Sommelsdijk.
BUUREN.
V f
Eerste Blad
immslsdlfk
SIDDELHABIII
Jr.
r tit
[IELSDIJK
liltiMj
I
349
lam®
ia het Hótel
IELSDIJK
(8 Gem. 82
ie Maat)
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG es ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maandca franco pes post 78 Gerst vooraltheiallag
BUITENLAND b? vooruitbetaling f 8.50 per jaar,
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT,
UITGEVERS s
gf? MM EL SB IJK.
TeSefesn hsteaossssesas! No, 202,
ADVERTENT1ËN 20 Cent per regel, RECLAMES 40 Ceai per regef.
BOEKAANKONDIGING 10 cent per regel.
DIENST AANVRAGEN en DIENST AANBIEDINGEN f I.- per plaatsing.
Groot» letter® ®a vignetten worden berekend nm.t ds plaatsruimte die s? beslaan.
AdverteatSia woe&m ingewacht tot DINSDAG- ss VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
ichine, aldw't
lorlog, tot
prüs
No. 215
Appel- ea Perea-
pa. Bessen, Frarn -
amheeiteri, Rosea
feet to it behoort,
>el®a ?aor sink
satuifisa. 38!£
;<Q&>
'VERFLAKKEE ta
leweg) is op eiken
igsteflenden QRA-
isgewensckt geeft
ihtingen, die moek-
;d. 87461
i steeds in alle soor-
gen concurrmends
18520
egrsmadres „Baart"
Den 22stan Maart j 1. verschenen ell
wetsontwerpen tegelijk, alle een voorstel
bevattend om een of ander onderdeel
der Grondwet te wijzigen. Dat is dus
het slot van de historie van November
1918. Ieder kent die beruchte Novem
berdagen toen mr. Troelstra naar de
Staatsmacht greep, maar zich in 't
Volfessentiment totaal vergiste. Het Ne-
derlandache volk wilde Evolutie of ont
J#^keling der Staatsinstellingen, doch
Pievoiutie of Ommekeer. Wat in
Duitschland en Oostenrijk was gebeurd
behoefde hier in Holland nog niet na
gevolgd. Ginder veranderden Keizerrij
ken in een Republiek maar inHo land
behoefde nog geen Troelstra een pre
sidentschap te aanvaarden, in plaats
van zijn advokaterij. Het Noordeinde,
plaats der Koninklijke Macht ea Gezag,
zon nog het bezit der Oranje Nassaus
zijn en blijven.
Maar al mislukte Troelstra's vermatei
pogen, er was toch een geestestrooming
merkbaar, dia door ooriogshaat en oor
logsellende naar boven gekomen, eenige
democratische wijzigingen begeerde in
den Nederlandschen Staatsvorm, of ?,oo
danige beperkingen in de Macht der
Regeering, dat een uitbarstende Oorlog
ons eigen Volk maar niet onmiddellijk
Jfctampspoeden stortte, Toezichtmeer
juicht der Volksvertegen woord'ging
op het Beleid der Regeeringspersonen
vooral in critieke tijden. En daarbij.,
niet alleen uitkijken naar wat de Rijks
overheid naar buiten presteerde, tegen
over de Volkeren rondom ons, maar
ook toezien, meer on scherper toezien,
wat de Overheid voortaan wilde doen
om aan het Binnenland, aan eigen volk
en Sociale Instellingen, meer zeggings
macht te geven,
Zeer zeker! In 1917 was pas een
grondwetsherziening tot stand gekomen
met haar twee belangrijke elementen:
Kiesrecht en Onderwijs, 't Algemeen
Mannen- en Vrouwenkiesrecht was ge
boren en met hem de tweelingzuster
de Onderwijsreehtsgelijkheid, De vader
dezer twee wetten was mr. Gort v d.
Linden en we zitten allen nog in den
rook van dien strijd, welke nog tot op
heden over de Lage Landen der Zee
hangt, en zelfs de rustige Lentedagen
van 1921, ook op Plakkee, wat onbe
haaglijk maakt.
Schoolstrijd en Vrouwenkiesrecht ja
gen stof op in velerlei stad en dorp.
Hetzij zoo! Miar dit belette in 1918
niet dat er door den Vrede weer nieu
we gedachten opkwamen, zooals we
boven meedeelden. Bij K. B. van 20
Dec. 1918 werd een Staatscommissie
ingesteld (protest van Rust des Volks
tegenover Onrust van Troelstra en de
zijnen!) aan welke opgedragen werd
een nieuwe herziening der Grondwet,
waarbij als voornaamste bepalingen en
onderwerpen in aanmerking zouden
komen: de troonopvolging, da samen
stelling der Staten Generaal, 't volks
initiatief, 't referendum en een grooter
aantal publiekrechtelijke lichamen dan
de nu door de Grondwet erkende.
De Staatscommissie heeft die vijf
onderwerpen overdacht en gaf op 27
Oct. 1920 haar rapport. Ma ar de Re
gearing gaf zich 6 maanden tijd, tot
22 Maart, om over dit rapport na to
denken. En nu is haar opvatting dier
vijf onderwerpen neergelegd in elf wets
ontwerpen.
In de Memorie van Toelichting wordt
dus behandeldDe troonopvolging. De
Buitenlandsche betrekk'ngen. De Sta
tea Generaal. Het Volksinitiatief en
het Referendum. De Gemeentebesturen
De Publiekrechtelijke lichamen. En er
zijn elf wetsontwerpen, omdat die 5 of
G onderwerpen door heel onze Grond
wet verspreid liggen.
Het is onmogelijk om de 38 folio
bladzijden druks, dia uit Regeerings-
hand gekomen zijn in ons Blad af te
drukken, 't Is oen boekdeel, en we kun
nen slechts nu een ietsje er van aan
stippen om later van tijtot tijd uit
dit belangrijke Staatsstuk een greep te
doen.
Beginnen we dan met bet begin. De
verandering is simpel. In de oude Grond
wet staat:
Hat Koningrijk der Nederlanden om
vat het grondgebied in Europa, be
nevens de kuloniën en de bezittingen
in andere werelddeelen.
De Regeering stelt dit voor
Het Koninkrijk der Ned. omvat 't
grongebied van Nederland. Neder-
landseh-Indië, Suriname en Curacao
Waar in de Grondwet van do kolo
niën wordt gesproken, worden daar
onder verstaanNederlandsch Indië,
Suriname on Curaeao,
ft
De oude Grondwet zegt:
Bij ontstentenis van opvolgers gaat
de Kroon over op de in leven zijnde
dochters van 'den laatst overleden
Koning, bij recht van eerstgeboorte(
De Regeering stelt voor:
Bij ontstentenis van opvolgers gaat
gaat de Kroon over op de oudste in
leven zijnde dochter van den laatst
overleden honing.
Deze bepaling, die verder nog eenige
woorden wijdt aan de opvolgsters van
opvolgsters, n.l. onze Prinses Juliana
en haar mogelijke nakomelingen, is
gewijzigd om een zeer goede reden Da
monarchale Staatsvorm, die der Oranjes,
is voor ons Vaderland, als geknipt, om
dat die histork ch is en wortett in de
eeuwen achter ons. Maar d n ook al
léén aan 't Oranjehuis is dat voorrecht
beschoren om in Nederland een waar
lijk nationaal Koningschap te vestigen.
Van de troonopvolging moet dus ieder
uitgesloten zijn, die géén zekerheid biedt,
dat hij of zij, onze nationale gevoelens
niet deelt en niet verstaat. Van dia
troonopvolging moet dus uitgesloten
zijn ieder die géén Neerlaudsch bloed
in de aderen heeft van vreemde smet
ten vrij. Ieder, die geen nakomeling is
van Koning Willem III, mag geen troon-
bekleeder zijn. En zelfs die nog maar
tot in 't tweede geslacht. Zoo kan de
tijd spoediger aanbreken dan in de oude
Grondwet, dat de Troon ledig zou zijn
Neven en achterneven enz zijn uitge-
slolen. Komt dus Prinses Juliana te
overlijden, dan is er de vrage mogelijk
Wélken Regeeringsvorm zullen we nu
kiezen En dan zal 't Volk daarop een
antwoord moeten geven in zijn Tweede
en Eerste Kamer. Dan zal 't de kwes
tie worden. Koningschap of Republiek
De kinderen van Juliana zijn dus bij deze
wijziging vervallen van den Troon. Ge
wis! Het kan nog wel 50 jaar zoo blij
ven als 't Nu is, want de Prinses is
maar 12 ;aar. Maar 't is toch goed, dat
zoo'n nieuwe regeling al vast gelegd
wordt
Oranje boven! Oranje boven! Met
God Nederland en OranjeDat drievoud
één
Maar dan ook werkelijk Orange, blan
che, bleuDan ook Geel, Wit, Blauw,
en geen audete kleur in de vlag! Geen
bastaardij in 't Nederlandsche Wapen
schild. Respect voor de „Moffen", maar
German je ;s onze bakermat niet!
Oranje boven Leve Wille mienMaar
Duilsch blo3d of dat van een Engelsch-
man, al is 't geen scha en schande,
zoo de aderen ervan zwellen: 't is on
Nederlandsch, antinationaal.'t Is vreemd
bl ei, dat onze afkomst niet voelt.
Msdrak vubodan
„Ze« dagen zult arbeiden".
Het ia in den lsatsfen tijd gebeurd, dat
men met een beroep op dit woord uit Gods
Heilige Wet een zekera conclusie heeft wil
len trekken ten opzicht; van den duur van
den arbeidsdag.
Of, om 't meer bepaald te zeggen
Er is, met een beroep op 't visrde gebod,
protest gerezen tegen den achturigsn arbeids
dag.
Nu merk ik tweeërlei op.
Ten eerste: Wanneer er ernstigs
msaschen een b roep wordt gedaan op de
H Schrift, op Gods Woord, dsn m gen wa
oaa daar nooit met eea praatje een schou
derophalen of een minachtend gebaar van
afmaken
Al hebben 't rond en om mis,
Dat kan iedereen overkomen
Wij z%n en blijven alles zondige menschen,
verduisterd ook in het verstand en hei kan
seer we! gebeuren, dat wij Gods Woord
gaasch verkeerd verstaan of er een averschi-
ache toepassing aan ge ven, terwijl we voor
onszelf ia de vaste meen5ag verkeeren dat
wij het hebben bij 't rechte end.
Een be-oep op Gods Woord, dat in slch-
zeif het kenmerk van ernst heeft, moet altijd
grondig behandeld worden.
Doch de zaak heeft haar keerzijde.
Wie een bevjep Instelt op Gods Woord,
moet ook voor het Woord willen bulgenhij
mag niet kamen met een eigen vooropgestelde
messing, om dan te trachten die met een
paar teksten te omkransen; h? mag het
Woord niet als „gangmaker" gebruiken om
op z'a eigen wisl z'n eigen weg te willen
rilden, neess I 't moet ons b.v. in het boven
genoemds geval om het \eoord te doen s?n,
eenig sn alleen, en niet om een voor opge
zeten acht- of tien- of zesurïgen werkdag,
Nu lees ik het vierde gebod.
Wat is dan mijn eerste opmerking!
Deze, dat die zinsnede„Zes dagen suil
gi arbeiden" er, last mij 't met allen eerbied
even zoo mogen zeggen, terloops is tusschan-
gevoegd.
74 heeft natuurlik haar beteekenls.
Z% km niet worden gemist.
Maar hoofddoel van het virrde gebod is
toch de rust, de safebats ordinantie en niet
een opzettelijk gebod ta geven aangaande
des duur van den arbeid,
„Gedenkt den sabbatdag, dat gl dien hei
ligt".
Dat is de hoofdgedachte hier.
Daarover wordt breed uitgevoerd.
De arbeid wordt verwezen naar hst tijdperk
van zes dagen, waarbinnen w| „el oes werk"
zullen doen.
Z s dagea, die vormen dan „wgrkt?d".
De sabbat, dat is de „rustdag".
Zóó maakt God hier ds tegenstelling
En au moeten wij ons wel wachten, daar
niet méér te willen uithalen dan God zelf
er klaarblgkelijk in gelegd heeft.
Men moet dit goed verstaan.
In het „zes dagen arbeiden" liggen zeer
zeker beginselen,
- Die óók in aanmerking komen b? de vast
stelling vaa 't geen men dan noemt „een
normalen arbeidsdag", ik kom daar nog
nader op terug maar te ver gaat hi, die
nu uit dit gebod zou willen afleidenZóó veel
uur werken is wél overeenkomstig het vierde
wet woord, maar zooveel uur per dag is er mee
ia 8trld.
Daar moïten we ons wel voor wachten,
Daarvoor gaf God ons sijn wet niet.
En wij verzwakken ons zeer in ons beroep
op de Schrift, inzonderheid ook ten opzichte
vsn den tegenstander, indien we hier verder
gaan dan ons geoorloofd is.
immers, de zaak oordeelt zich zelf.
Wie b.v. het acht uur werken veroordeelt,
omdat er staat „zes dagea zult gi arbeiden",
die heeft niet het minste recht om te zeggen
Maar tien uur is genoeg
Dan is dit pure willekeur,
Daar staat niets van in 't gebod.
Want eea „dag" had la 't Oosten geen tien,
doch twaalf uur en in onze luchtstreek laat
God in dea aomer de soa oog ved langer
schenen, zoodat een dag toe vijftien uur
lang ges a zeldzaamheid is.
Dan zou men omgekeerd in den winter,
ais men tenminste den dag naar de zon rskeat,
om half vier ai moeten ophouden met arbeid
te verrichten.
Er gtaat in het vierde gebod, dat ws onzen
g-wonea, geregelden, gazetten arbeid, die
ons te doen gegeven is in ons „goddank
beroep" in die „zes dagen" zuilen verrichten.
En wel niemand zal beweren als we eens
een dag, of zelfs een week, ja drie weken
vacantia nemen, of ook als we geregeld
een vr|cn Zaterdagmiddag genisten, mis
schien gel|k met vele onderwSzess het
geval is een gasschen vr|ea Zarerdag,
we in sir|d komen met het vierde gebod.
Maar nu ook w.er de keerzijde.
Er wordt zeer zeker ook in die woorden
„Zes dagen zult gij arbeiden 1" een groot en
gewichtig beginsel uitgesproken, dat door
werken moet, éa in het maatschappelijk leven
és ia de wetgeving des lands.
Ik zon het zóó kunnen omschrijven:
Die zes dagen behoaten aan dm arbeid
gewijd te sijndaarin moet de arbeid onze
hoofdbezigheid uitmaken: zij moeten voor
oes staan in het teeken van den arbeid.
Zooafs de sabbat is de dag der ruste.
Aan de „rust", welke allerminst uitsluit
het „bezig in de dingen des Vader 1
b^veu alles gewijd.
Dag, die door de rust wordt beheerscht.
'k Sprak daar straks van de onderwijzers,
die b.v. een gehec-lea „vrijen" Zaterdag hebben
'k Zal es een ervaring meededen,
Die gelukkig hoogs uitzondering is, msar
toch voorkwam.
'k Heb jsrea geladen een o:derw?jzer
gekend, die dezen Zaterdag al op een zeer
eigenaardige wijs gebruikte, 'k wil wei zeggen
tot mij a groot» ergenis
's Morgens bisef hgj dan fang liggen.
Hasst zei ik: tot schamens toe.
Want 't werd soms tien uur en later, eer
hij zijn neg slaperig gezicht, voor 't eerst
aan de overige huisgenoten vertoonde en
naar een ontbf i-boterham vroeg.
En verder verluierde h| dien dag.
Zija grootste plezier was, 's zomers op
essi bcs hut plekje 'h eed bulten 't dorp, in
't zonnetje te liggen, of sis 't erg heet was,
onder de schaduw van een boom.
Niet lezen of iets andens doenluieren.
En 's winters hing bij cp soortelijke wise
uren lang bj de kschei, te traag soms
om z'n pgp te stoppen,
'k Heb dien maa, toen de gelegenheid zich
eens voordeed, erastig over zjjn d -ea bestraft.
Maar niet zoozeer met het „zes dagen" als
wel vanwege zijn luiheid, traagheid en vad
sigheid, - had da man v§f dagea lang zijn
schoolwerk en zijn studie met grooten
Iver behartigd en den Zaterdag hoofdzakelijk
gebruikt voor fltukj fists- ea wandeltochten,
die de schoollucht er deden uitwaaien en 't
brein verhelderden, 'k zou er nifts op aan
te raerkca hebben gehad.
„Z'S dagen zult gij arbeiden",
in die zss dsgen zal de arbeid uw hoofd
bezigheid sijn.
De communisten hebben het, een poos
gchdea trouwens méér dsn thans, nofaleess
over eea twee-uflgen werkdag.
Die moet mogelijk zijn, meenen s|.
Ais alles maar goed geregeld wordt
Nu, ik zou zeggen, -- dan moeten we
aaa hüa dc regeüag snaar raiet ove? laten,
want terwijl dan hier in het kapitalistisch
Nederland toch de achturendag is ingevoerd,
heeft tnea al voorlang ia 't communistisch
Rusland den twa lf-urlgen warkdag (ea wie
weet hoeveel meer I) moeten opleggen aan
hst wcrkpllchtige volk.
Maar z| zeggen: Het kan
Twee uur werken per dag, zoodat er toch
genoeg wordt voortgebracht om alle mengchen
te verschaffen al wat zQ behoeven in den
rui maten zin des woords.
Nu, Ik geloof er niets van.
Ds Heere God geeft geen ordinantiën, als
ze niet noodig zijn en H| zal niet den arbeid
voor de zes werkdagen als hoofdbezigheid
ordinasren, terwijl dan toch van achter blijken
sou, dat hij slechts -eea neven-bezigheid
behoeft te zijn, twee uren daags.
't Zou trouwens ook een ramp z^ti,
Ledigheid leidt tot tot velerlei zonde.
En bovendien, nahst de behoefte, het
verlaagen naar geregelde rust, leeft even
sterk bij den normalen msnsch de drang om
zijn „nes dagen te arbeiden" en zelfs in dezen
soms arbsidsschuwen tijd, iz gelukkig neg
bet aantal msnschen groot, dis na den rust
van den sabbat en de slaap van den nacht
des Maandags ontwaken met een heerlijk
gevoel: Wij mogen weer aan onzen gewonen,
geregeiden, zesdaagschen arbeid gaan.
Arbeid, zes dagen langhoofdbezigheid.
Als ik het zoo beschouw, ga Ik geen uren
tellen, zes acht of tien of hoeveel dan
ook maar is ertochindeachtuseafccpakg
een element, dat mij eist bevredigen kas.
Acht is ean gasssh willekeurig getal.
Waarom geen zeven en ook geen negen
is b.v. negen uur in skh kspperssalon
zwéd der dan seven uur ia de miaen, onder
dea grond?
Zïker, acht hue is voor velen 'n goede
grens.
Voor eea onderwijzer b.v, is hel te veel,
wie dag op dag, acht uur lang, aaa ean góed-
bezette fcUs ouderwijs gevea moest, zou met
'11 jasr sl aan een rustkuur te zfa, de zéér
sterken uitgezonderd.
Maar is nu werkelijk van iedereen, met 8
uur, de srbeldskracht uitgeput"?
De P/skiijk ïeert wel andera.
Talloos g|n d« Machten, dat m den cfö-
cieclen achturiges werkdag sog klaudestiea
op allerlei w|s aibeïd wurdi verricht.
Te begapen, dat dra verzet rijst.
Vooral wanneer de patroons aan betrekke
lijk hooge uurloonen gebonden, op deze w|ze
zich door hun eigen arbeiders of door dis
der collega's onderkropen zien,
Maa? san dea ande.en kant Is 't ook weer
begrijpelijk, ja in sekmen sla toe te jui hen
dat de gezoade, stevige arbeider, als hf slch
in de scht uur nog niet gan 't eind sifneï
kracht gekomen ziet, werk zocht.
Nu spreekt men vaa „ontwikkeling".
En, zeker: ook wij achten die hoog.
Doch laten we da zaken ook Euchter be-
ztesDe gaven verschillendaanleg en
karakter ook en er is nu een maai een groot
coatingest van menschen, dia al vroeg ge
komen zijn bfl hst eiadpunt hunner verslan-
d&iïjke ontwikkeling ea niet verder kunnen en
ook niet willen komen.
Wat eïJ vragen is, dat hue handen wat te
te docH hebben.
GU kust dat bekeasen, het is zoo.
En daarom was dit wel een der meest ge-
zegenrfjke ge olgen van dra acMurendasr, dat
door sommigen, r,p 't platteland, ds vrije tijd
besteed wordt tuin» en aardappelg-rond, voor
'm varken cn een paar g«iten, kippen en ko-
B0aen, niets d&t d& arbeidsvreugde meer
verhoogt dan waaneer men zoo allerdirektat
werkt voor eigen stee.
Maar in de stad gaat dit nlst.
Eu daarom Iaat de achturendeg hier een
moeilijk vraagstuk ooen, waar men nich maar
niet kan af maken cn U|kt m§, óók om andere
redenen I de vraag, dat de „Arbeidswet" voor-
haads vooral op soepele wijs zal worden uit
gevoerd, alleszins billik te zija.
UITKIJK.
Amice t
Het ia weer Paschen geweest. En dan heb
ik weer mijn gewone taak te vervullen, dia
ik nu a! eesigs jaren heb moeten ver
vullen. Dat is s een kcuvelfje met je maken
over het congres der S D A.P. We weten, dat
die cattl ieder laar met Paschen haa? alge
meens vergadering houdt. Dat is iets anders
dan het Paaschevangelie brengen I
Mqa gewoonte getrouw beschrijf ik niet
het geheele congres, Je weet, dat ik steeds
hier en daar maar een greep doe, om wat
langer stil te staan bff een punt, dat niet vsn
belang ontbloot is.
Dat pust is than3, wst men daar grlïefde
te noemen: Het mllitairisme en ds Lands
verdediging.
Ik wil eerst laten afdrukken de resolutie,
die natuurlijk met omweldlgrnde meerder
heid werd aangenomen, dat behoeft eigenlek
niet eens te worden vermeld, ducfet me zoo.
Het is deze resolutie
De partijraad, kennis genomen hebbende
van de door het P.B. ingediende memorie
besluit het partfeengres voor te steller,
paragraaf 6 van het stildprogram te vervan
gen door het volgende:
Actie voor Internationale en nationale ont
wapening. Deelneming aan en bevordering
van ds internationals actie der georganiseerds
arbeiders ter verhindering van den oorlog.
Actie tot democratiseering en verbetering
van den Volkenbond en bestrijding van alle
imperialistische sfroomingen. Het volksonder
wijs vrij te maken van elk streven naar
nationalisme en militairisme.
Laten we het debat eens nader bekijkeu,
om dan in een volgenden brief uiteen te
zetten, hoe het standpunt van oes, anti-revo
lutionairen, tegenover dit is.
Het Kamerlid Sannea hield een inleiding,
waarin hij betoogde, dat we in een tijd van
geweldig wereldgebeuren leven. Nudat zal
wel waar zijn. Vervolgens heeft hg gezegd,
dat de S.D A P. steeds s.nti-mllitaidstisch is
geweest,
Alleen was de part? in 1914 zoo vader-
