Zaterdag 26 Februari 1021. 85it(l Jaargang N\ 2680. voor die MiiMliolIamdsclie en MeenwNelfie Ëllanden. Eerste Blad. Antirevolutionair p°" IgF Orgaan SN HOC SIGNO VINQ Os Paus Is ioms. Mam@s lfdedi@llüg©n, OP DEN UITKIJK. W. BOEKHOVEN Ztnea, Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertenties en vecdera Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers. Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG. ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco pst post 75 Cent bjj vooruitbetaling, BUITENLAND bi vooruitbetaling f 5.50 per jaar. AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT. UITGEVERS 8 EaMMELSDlJK. Telefoon lateieemmanaai No. 202. ADVERTENTIËN 20 Cent per regel, RECLAMES 40 Cent per regel. BOEKAANKONDIGING 10 cent per regel. DIENST AAN VRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN I 1.- per plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zl beslaan, AdvsrteatiSa werden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR. Het debat over 't Vaste Gezantschap bij den Paus wordt in sommige Chr. Histor. Bladen voortgezet, en broederen daar in die partij bestrijden elkaar soms nog al heftig dat de Chr, Histor. Kamerleden niet kïoeker van zich af geslagen hebben, 't Gaat ons Antis weinig aan, wat ze in de Chr. Hist, partij doen Anti-papisme is ons vreemd en voor onze Protestantsehe Kerk en onze Protestantsehe beginselengeven we geen rooien duit. Het Nederlandsche en het Europeesche Protestantisme, zooals we dat in zijn verwording en dorre doodsbeenderenfacie dag aan dag aanschouwen in zijn Liberalisme, Soci alisme, Ongeloof en Afval, in zoo tal van ouideëele openbaringen, deed ons van den naam Protestant gewillig af stand verklaren en wij schamen ons Protestant te zijn. Scheld ons voor alles maar de naam Protestant is de ergste hoon, O staat niet uit uw gra ven op, gij geloofshelden nit 't Marte laarsboek Want is alles carricatuur spotbeeld van dien ouden geest der Lutheranen en Calvinisten. En we staan aan de zijde van den dichter Genestet (hoezeer zelden onze poëetals hij spot: Mijn Wetenschap en Mijn Geloof Die leven saam en stoeien. Efc Het is je een lust om aan te zien Zoon recht geloovig knoeien Dat is 't beeld van ons Protestan tisme. Maar we hadden 't over den Paus! En 't Gezantschap En nu een stukje historieSedert 1870 sloot de Paus verdragen, in allerlei vorm met Engeland 12 <lan. 1890. Met Duitschland 5 Dec. 1902 Met Rusland op 24 Dec. 1882. Met Oostenrijk Hon garije op 8 Juni 1881. Met Servië op 24 Juni 1914. Met Belgie op 26 Mei 1906. Met Frankrijk op 1 Sept. 1886 Met Zwitserland op 1 Sept. 1884. Met Portugal op 23 Juni 1886. Met Monte negro op 18 Aug. 1886. Enz, enz, Met 14 Staten waarvan 6 Protestantsehe. Laten de Ned. Protestanten van zeker ras dus niet zeggen dat 't Protestan tisme in Enropa na 1870 den Paus den rug heeft toegekeerd. Dat is zeer on historisch. 't Is leugen. Nog een stukje historie, Sedert 1870, het voor den Paus zoo pijnlijke jaar van Machtsbeperking, toen 't Italiaan- sche leger Rome binnendrong en de Kerkelijke Staat uit de handen van Plus den 9den, bij de Porta Via weg gapte ter wille van de eenheid van Italia Sedert Paus Pius toen zijn wereldlijke heerschappij zag vernietigd en protesteerde .tegen Victor Emanuel, den koning van Italië, die hem die poets gebakken had, kwamen naar Rome de koning van Denemarken in 1872, de keizer van Brazilië in 1877, de keizer van Duitschland in 1888, 1893, 1903, de koning van Engeland in 1903, de koning der Grieken in 1906, de President der Vereenigde Staten van Nd. Amerika in 1919. Enz. enz. Is Engeland niet Protestant is Duitschland niet Lutheraan en de oude Keizer niet het Hoofd der Luthersche Staatskerk Gingen zij, die Staatshoofden „naar Canossa ter boetedoening ©f om de biecht te worden afgenomen? Zij, als Protestanten, als hoofden van Protes tantsehe Staatskerken, gingen een vi site afleggen niet als Geloovigen of verraders van hun Kerk, maar als Staatslieden die ten eerste eenige mil- lioenen Roomsch Katholieken hadden ta leiden en te regeeren, die hun on derdanen waren en mitsdien nooit en nimmer tot ont- en miskenning der Pauselijke Waardigheid konden of mochten overgaan, maar ook Staatslie den die wisten dat, al was de Wereld lijke macht van dezen machtige te Rome totaal vernietigd, zijn geestelijke invloed was vergroot, al ware 't slechts door de Onfeilbaarverklaring van Pius door 't Vaticaansch Concilie, waardoor de Paus ex cathedra, di. als leeraar en herder de beslisser werd over en in zaken van geloof en zedeleer. Maar niet alleen die Onfeilbaarheids- verklaring ex cathedra bond de ge kroonde Staatshoofden asn den ont troonden „Heiligen Vader", doch er waren nog andere $t«afsfactoren. Wie bond den strijd aan tegen de Vrijzinnigheid, zoo gansch natuurlijk uit den schoot der Revolutie ontsproten, maar zoo gevaarlijk voor 't Christen dom ook op politiek terrein? Het was Pius. Wie bracht de moderne Maatschappij in rep en roer door zijn 80 artikelen in den Sijllabus Errorum of Opsomming der dwalinge in die kankerige Samen leving, buiten God en tegen 't Geloof, zoo dagelijks waarneembaar? Het was Pius Wie heeft de Rerum Novarum gescbre - ven, dat beroemde beek voor Arbeiders en Patroons, ja voor gansch de kranke Maatschappij, 't Was de Paus, Wie heeft doch genoeg om aan te toonen, dat de Staatshoofden, ook ter wille van eigen Gezag en eigen be houd, zoo'n Paus, volslagen vijand der Revolutieideeën op elk terrein en met zooveel R.K. geestelijke onderdanen, hem niet konden passeerenniet moch ten negeeren al was hij na 1870 Staats man in ruste geworden, en 't zwaard van Petrus stukgeslagen op de rots der Italiaansche Volkseenheid. Maar er is in Nederland scheiding van Kerk en Staat! En dus heeft ons Land niets met den Paus te maken. Gewiser is Scheidinger is maar een finantieele band, een zilveren koorde die Staat en Kerkgenootschappen ver bindt. En rechtens en grondwettelijk is de Staat van alle kerkelijke smetten vrij. DochDa's in Duitschland, de voedsterheer van 't Lutheranisme ook. En toch gaf Ebert, de Socialistische President, aan den Paus kennis van de uitgeroepen Republiek in 1918. Dat deed de Ebert der Revolutie aan den Benediktus des Vredes. Maar Nederland is niet Roomsch. Het is een Protestantsehe Natie, die in 1572 geboren werd aan de wateren der Maze, to. n Alva op 1 April zijn Bril of Brielle verlooren toen zijn er Christelijk-Historische. Gereformeerde, Calvinistische fundamenten gelegd, waarop nog ons huidig leven rust. In getal iijn we nog Protestant. Er wonen er een 4 millioen, verdeeld over fal van Kerkgenootschappen, maar ge zien de groote verdeeldheid onder dat Protestantisme, is ons de vraag ont lokt: Wie rijt gij, Protestanten? Zijt gij 't merg en bloed der Oude Geuzen, die 't Soli Deo Gloria n^ast de Halve Maan in 't vaandel droegen. Of i3 't Solium Deo verbleekt, en 't schijnsel van Mohameds maneschijf verhelderd? Kan 't U, Protestanten nog wat schelen, dat heldenzielsgloed èök voor Koning Jezus, den Christus, uit uw verdroogde karkas is weggevaagd. Treurt ge er over, dat 't Beeld der Vadren zoo in is verflauwd. We zijn dan nog 't zij zoo leen Pro- testantische natie, ma <r ook zoo'n natie kan een gezantschap hebben, omdat zeifs bij de meeste strenge orthodoktie nochtans te Rome wereldlijke en niet geloofszaken worden behandeld. Dat de orthodoksen onder de Room- schen er voor zich zelf in sLgen om in zoo'n Gezantschap een heiligen groet aan hun heiligen Vader en Geloofsheld te zien, kan niemand ze kwalijk nemen, maar de Staten van Europa zijn nog niet des willens om zelfs hun flauwe fakkellicht des geloofs uit te blazen om van nu voortaan in den aureool, en stralenkrans der Moeder Gods het zin nebeeld te zien van toekomstige poli tiek beleid. In hoe signo vincesin het teeken des Kruises kan de Protestant nog zijn politieke leven zettennooit in elkander dogma dat specifiek Roomsch is. Niet elk Rcomsche idee is voor een Protestant te aanvaarden. En dus kan ook geen staatkundig stelsel den Protestant aangenaam zijn, dan alléén dat op den doorleiden beleden Christus der Schriften rust. Maar met en in dien Christus dan ook kan elke Protestant van goeden wille, steun verleenenaan eiken Pius; aan eiken Leo; aan eiken. Benediktusdie de moderne Maatschap pij reformeeren wil naar den eischder Goddelijke openbaring. Barbertje moet hangen, Bitderdp zeng vaak over zijn dood. Een ziaer Doodsgedachten klinkt zoo Ja, nog leef ik lieve vrienden, Maar, die morgen wederkomt, Als het mfddagklobjen bromt, Zal mij die nog levend vinden. Of mijn kaar&jen uitgedompt? En lees nu waf de Standaard vernam. Een nieuwe strop voor 't Chr. onderwas is gedraald. je weet tcch wat een strop is, sl b.'grijpt ge 't Haagsche besluit niet precies. Een nieuwe strop. Men schrjjft ors. In Den Haag is men bijzonder ongelukkig de uitwerking der bepalingen van de La ger Onderwijswet in algemeens maatregelen van brsluit. Het besiult inzake de benoe mingen, zelfs ten sterkste afgekeurd door den Bond van Openbare Onderwijzers (voor zitter de heer Oasendorp), wacht nog op herziening en reeds nu doen zich weer nieu we moeilijkheden voor. Bij besiult van 31 Dec. 1920 no. 953 is geregeld de wjjze, waarop een schoolbestuur een gebouw moet aanvragen aan den Gemeenteraad. Nu is het algemeen bekend dat de meeste gemeente besturen en daaronder vooral die van de groott gemeenten, niet veel aardigheid er in hebben hun medewerking daarbij te vetlee- nen. En zie, nu heeft het bovenbedoeld K, B. hun de gelegenheid gegeven het aan de schoolbesturen zoo lastig mogelijk te maken want art. 2 zegt: .Het bestuur der instelling of vereenlging is verplicht, zonder voorbe houd alle inlichtingen te verstrekken, welke het gemeentebestuur voor de beoordeeling van de aanvrage, bedoeld in art. 72, en van de stukken, bedoeld in art. 77, 5e lid, der wet noodig acht en zulks binnen een door het gemeentebestuur daarvoor te stellen ter mijn." Hier wordt aan het gemeentebestuur een onbegrensde macht gegeven, want het mag slet alleen vragen wat noodig is, maar alles wat het noodig achDe gevolgen doen zich nu reeds gevoelen. Een Schoolbestuur vraagt om medewerking tot het stichten van een school. De stukken worden teruggestuurd met acht opmerkingen. Daaronder ook hst volgende„W§ wenschen te zien overgelegd een lijst van leerlingen, die da school bij de opening zullen bezoeken, welke lijst zal moe ten vermeiden ten aanzien van lederen leer ling den nasm, de(s) voornaam(en), de ge boortedatum, den naam en den woonplaats, van den vader (of moeder of verzorger)". .By de lijst, bedoeld hierboven, behoort te worden overgelegd een onderteekende ver klaring (of afzonderiyke verklaringen) van de ouders, dat zl hun kind (kinderen) bi de opening op de op te richten school zullen laten gaan en dat het kind (de kinderen) de school zal (zullen) bezoeken." Aan dit schrijven was toegevoegd de her innering aan art. 2 van het K. B. zocais dit hierboven is weergegeven en waarin de woorden .zonder voorbehoud" dik zin on derstreept. Hier wordt dus alweer meer gevrsagd, veel meer dan de Wet elscht. Art, 73 spreekt eenvoudig van een verklaring, waaruit blikt dat de school door tenminste 100 of 40, of 18 leerlingen zal worden bezocht. Toen van onze zijde opgemerkt werd, dat het soms moeilik zou zin de handieekeniug der ouders te krijgen omdat op vele dorpen dan dade lijk de broodkorf voor die menschen te hoog zou gehangen worden, heeft „Di Nederlan der" opgemerkt, dat die hanóteekening ook volstrekt niet noodig was, zelfs de namen behoefden aiet vermeld te wordenhet be stuur kon de verklaring afgeven zonder meer. We zfn nu wel benieuwd, wat „De Neder lander" van dezen nieuwen strop zal zeggen. Volgens dat blad hebben de Schoolbesturen door het K. B Inzake benoemingen een nieuw recht verkregen en moesten ze dus blij zin isplaats van te klagen Is dit soms bier weer het geval Als niet jurist kan ik daarover niet aordeelen. Gezantschap bij den Paus. Op onse Nededand- Christelijke-Historische erve zitten er heel wat in de penarie over 't nu vast geworden, eertijds tijdelijk gezant schap bi dea Paus. Engeland, ook een Protestactenland heeft er evenzeer een vaate verbinding met den Paus, en louter uit In ternationale belangen, maar niet uit geloofs- overeer?komst. Met den Paus als Geloofsman, als Hoofd der Roomsche Kerk, heeft niet één Protestant, wèar ook, iets te maken dan in zooverre, dat elk verstandig protestant te luisteren heeft naar een verstandige uitspraak van een anders geloovige, W0 luisteren naar vrlzinnlgen en Roomschen, naar Isralleten en Mohamedanen, mits ze de, of een waar heid zeggen. Maar gaan toornen tegen 't Gezantschap, waar dit niet 't Geloof, maar de Staatkunde der Volken betreft, is dwaasheid. En onzer zijds juichen we elk Gezantschap van onzent- wege toe, zelfs bij de Russische Sovjets. Gezantschap is geen verwantschap, maar erkenning van Gezag daar en daaren waar Gezag is, is Macht. De .invloed en kracht dier Macht te weten te komen: daarvoor dient een Gezantschap. Wat zou er dus, zelfs staande op anti- Roomschen bodem, tegen een vast Gezant schap zin. Men is er voor uit nationaal oogpuist. En omdat de Paus invloed op men- schenharten heeft. 40 cent per regel. Hsdffik verboden. Eerlik gezegd: 'k heb ml geschaamd. En 'k heb me ernstig afgevraagd: zal ik er over schrijven In een blad, dat door leder, dus ook door den tegenstander kan gelezen worden, op gevaar af, dat men smalen zalZiethoe lief ze elkander hebben Dat Is altld een moeilik geval. En in den regel, als er lets is, dat niet tot eere der broederen strekt, maar 't is niet verder gekomen dan den eigen, kleinen kring, zwijg Ik er over in.alle talea, want wie zin neus schendt, die schendt zin aangezicht. Doch hier is het een ander geval. 't Verhaal heeft eerst in geuren en kleuren gestaan in de „Christel- Oaderw." en vandaar j??n weg naar het Christelfk schoolblad .Oaze Vacatures", dat in duizenden exemplaren door het land gaat en ook op de bureaux onzer groote pers Iverig wordt nagesnuffeld. 't Is dus reedt onder 't groote publiek. En ik, wat ml betreft, zal het zoo sober tnogellk verhalen, want ik vind er niets .moois" aan, maar ik neem het tot uitgangs punt, om eenige opmerkingen ie maken, die in onzen tijd niet overbodig zin. Er staat te H. een Chr. School. Den nasm van 't hoofd ken ik niet. Maar 't blikt uit 't verhaalhet is een plattelandsschool en dan ontmoet men ook plattelandstoestanden. Ik heb b.v. zoo'n school gekend, waar zeker wel drie vierden der kinderen des middags moest .overbllven", ze woonden eenvou dig zoo ver van school, dat er met name bi oegunstig weder, geen denken san was, om dien afstand viermaal daags af te leggen. Zoo was 't ook hier naar 't schlnt. De middagpauze was van 11 tot één uur en dearvoor brachten dan de bllvers hun boterhammen mee, welke gedurende die pauze in de school onder toezicht werden veroiberd. Tot zoover gaat alles goed. Op zoo'n klein dorp is natuurlik geen meiksalon, waar de kiiiders heen kunnen en als ze van jongs, af er aan worden gewend, om zelfs den laatsten kruimel te houden binnen de grenzen van het papier, waarop de boterham Is neergelegd, dan heeft de school er niet den minsten hinder van, Maar nu komt de moeilijkheid. Waar zullen ze bil ven tot ild en wils, dat de mlddagBschool weer aanvangt? Z g nu niet: 'n kleinigheid. Want als 't verkeerd gaat, dan wordt dit een kwestie, die evenveel kwaad doet, als op menige plaats de .klompenkwestie" heeft gedaan. Tenminste hier ging dit zoo. .Meester" wil natuurlik ook eten. Ook wel graag rustig eten. En is die wenach niet volkomen billik Wij denken er, als 't ons zelf betreft, allen precies eender over. De binders kunnen maar niet zoo zonder meer in de lokalen aan zichzelf worden over gelaten, want we weten met elkaar wel, hoe 't dan gaat, als meester dan terugkomt ligt er inkt over de tafels, staan er banken scheef, is er op de borden gekrast, misschien wel met een potlood op de platen geknoeid en, in den winter, bil ken er met de aantrek kelijke kachel allerlei aardigheden uligehaald. Nogeens, het la een moeilik geval. Maar meester had het op zijn manier op gelost sloot de binnen schooldeuren af en wees de jeugd de gsng aan als verblffplaats, tot fjjd en wile hijzelf gegeten had. Daarover nu rezen klachten. En dat ban ik óók weer begrijpen Al hangt er natuurlik veel van af, hoe ldag die binders in die gang een wijkplaats moesten vladen, of se koud en tochtig was of niet, meester zegt van niet en als dan da lokaaldeur 'a poos flhk open stond, och 1 dan is 't ia zoo'n gang ook wel weer te houden. Doch daar staat weer tegenover Stel, dat ik 'n zwak, wat tenger of .klier achtig" kind had, dan zou ik, waar ik het thuis bi ruw weer zelf graag koesier bi de kachel, er ook wel wat bezwaar tegen hebben, om het b.v. zoo'n uurtje in een altld toch wat sombere en kille, vaak met steeaen be vloerde gang te laten kleumen. Doch wat geschiedde nu hier? Hoogstwaargchlullb is er wel een lange vóór-geschiedenis geweest, die niet verteld is, maar op een slechten dag, komt een der bestaui sleden naar school, terw§I meester eet, maakt het lokaal open en zegt In zin dialect .Vooruit maar, jongens I bi de kachel I" Zeer ongepast, dat spreekt. Als dan ook later meester komt is deze over dit eigenmachtig optreden van den boven schoolbestuurder verontwaardigd en er vallen harde woorden, ja erger nog 1 de man windt zich zoo op, dat hl meester aangript, bi den kraag neemt, tegen den muur drukt enzoovoort. Tot zoover het sober gehouden verhaal. Nu begin ik met te zeggen, dat iets der- gelQks zeker wel een hooge uitzondering Is in de jaarboeken van ons Christellk school wezen en als er een tegenstander es al te hard over blaffen mochtnü, Ckn weten we uit die kringen, als er dan es even ge beten worden moet, nog wel andere ergere staaltjes te verteilen. Maar als 't dan zoo'n uitzondering is Waarom er dan over geschreven Wel, In de eerste plaats, omdat zelfs een hooge uitzondering een zeer booze en zwarte vlek is op ons Christellk schoolwezen, waarover we ons met elkander hebben te verootmoedigen, omdat er is saamhoorigheld ook in schuld. Wi toch hebben onzen adelbrief. En die stelt ons zware elschen. Een geval als dit doet den naam van onsen Heiland nog langen tld smaden en daarover hebben we ons diep te schamen en niet slechts er tegen te waken, dat iets dergcliks zich niet herfaale dat zou wel 't toppunt zin maar dat we onsxel! eens afvragen, of werkelik in onze Christellk school door alle

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1921 | | pagina 1