Zaterdag 20 November 1920
35*u Jaargang N\ 2652.
Mi
voor Se Zuidhollaiidscfie en Zeenwsche Eilanden.
Eerste Blad.
Antirevolutionair IffP Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
T. Gk
OP OEI UITKIJK.
INGEZONDEN MEOEOEEUNGEN.
23 Boschlaan 23, Rotterdam,
J. G. KLEIKORST, ioschlaan 23, ROTTERDAM.
W. BOEKHOVEN Isms,
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertenliëii en verdere Administratie franco toe te eenden aan de Uitgevers
Dg laai wai Dr, Kuyper.
ft
ft
ft
ft
ft
ft
van het
.Baart"
f/"
Deze Courant versehijut eikeis WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie rasanden francs» per pos! 'IS Sent &3J roofBSthuteMng.
BUITENLAND b| vooruitbetaling t S.59 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS s
SÖMMELSDIJK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIÊN 20 Cent per regel, RECLAMES 40 Cent per rfsgeï.
BOEKAANKONDIGING 10 Cent par regel.
DSENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN f 1.— per plaatsing.
Groote Settere en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die sf beslaan
AdverteallÉn worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
Taal is uiting eecsr lerende ziel en
daarom individueel. D&arom is Taal uw
Taal, mijn Taal haar taal en iedere
vogel orgelt zijn eigen tone a, onbelem
merd, vrij en los. Zeer zeker! niemana
Taal is oorspronkelijk, niemanda uiting
draagt da laatste mode, niemands ge
dachte en gevoel wordt in eoo'n stijl
uitgedrukt, dat ze als een enkelen Blan
ke onder de negers van Liberia, de
^peest scherpe tegenstelling maakt. Dat
vLan niet en dat mag niet. Want alie
taal en stijl is wei uitbeelding door
woord en klank van wat in de ziel
leeft, van wat daar binnen strijdt en
worstelt en opborrelt en neerkwakt als
modder van net levensgedoe achter U
en naast U, maar niemand denkt voor
zichzelf en niemand spreekt voor zich
zelf. De Taal heeft een individueelen
kant, want ze is Uw taal en mijn taal,
Uw stijl en mijn stijl en nooit die van
Uw evenknie, maar de taal heeft ook
hare sociale zijde. >Ik wil gelezen wor
den« zei Multatuli en dat is de sociale
beteekenis der taal. Ik wil wel een
eigen taal, omdat ik een'eigen visie heb
op personen en zaken en toestanden
en gebeurtenissen, omdat mijn oog an
ders ziet dan het uwe en mijn oor hoort
het kletteren van den regen en hst
jollen van den donder, het gezoem der
%>biijen en het gegons der muggen het
klateren van den stroom en het knet
teren der vlammen, het sissen van de
pan en het ratelen en geholderdebolder.
van koetsen en boerenkarren, terwijl
gij hoort het brtmmen der bij en het
leven dat die muggen maken. Gij hoort
den stroom vallen en d® vlammen loeien
en de koetsen rijden en de karren dreu
nen o en wat gij hoort en zooais
gij het zegt.het is uw visie, uw
hooren, uw uitdruk uwer zielsgewaar -
wording en daarom goed. Maar,
individueel juist, kan mijn en uw taal
en stijl onsociaal, onbegrijpelijk zijn.
Onze taal is voor ons zelf, uit ons
aelf, in ons zelf, maar ook voor ande
ren, om in hen een beeld te ontwerpen
van wat mijn lust ea onlust, mijn le ven
en streven, mijn denken, gevoelen en
begearen is. Taal om te waarschuwen,
om te bidden, om te dreigen, om te
zingen, om te schelden en te vloeken
te verwenschen en zalig te spreken.
Taai is de voedstervrouw van alle ken
nis, voertuig der Goddelijke en Enge
len- en demonische en menschelijke ge
dachten. sEn God zeide En de
Satan zeide En de Engelen zon
gen En de menschen op aarde
en in den hemel spreken en juichen
daar uit hun Heilig! heilig! heilig is
de Heere!
ft
Dr. Kuyper had zijn eigen visie, zijn
eigen taal en stijl. Hoort hem in de
2e Kamer 7 Dec. 1874:
»Èwam dan ooit de dag, Mijnheer
»de Voorz. en hiermee zal ik eindi
>gen waarop aan deze ministrieele
tafel een Regeering plaats nam, die
>sprekers program als Regeeringspro-
gramma aankondigde, zeggende, dat
»ze desnoods de minderheden onder-
drukken en de vlieg dooden zou,
»die de bereide zalf bederven kon,
»ik zou haar toeroepenneem dan
»ook nit het wapenschild der Neder-
»landen weg den Leeuw, het beeld
»der fierste vrijheid en stel er voor
>in stede den Adelaar met het lam
>in de klauw, beeld der tyrannie,"
Op oen andera plaats?
D® Minister bezigde onlangs naar
den trant onzer weinig poëtische
eeuw de min aestheiische beeldspraak
ontleend aan het stoomwezen:Rem
men in Indie, harder stoken in Neder
land. We zullen dus per sneltrein
reizen. Maar dan ook een verzoek.
Aan de groote stations heeft men
althans bij sneltreinen de goede ge
woonte om boven alken coupé een
van verre leesbaar bord te hangen,
aanwijzende de plaats van de desti
nation Schrijf zoo ook gij, Minister,
eer we in uw politieken trein stap
pen, met woorden vo®r gaen twee
erlei uitlegging vatbaar, boven den
reiswagen, waar ge ons heenvoert.
Een Koninklijken expresstrein hebt
gij ons toegezegd. Te beter. Liever
een express den wat men in
Frankrijk noemt een train omnibus.
Slecnts één bede: als het zoo snel
moet gaan. spoor dan niet al te lang
in nachtelijk donker.
Op een andere plaats
Verdrukking is het Heeischers-
woord, dat esn man in ons vrije Hol
land schrijven durft in de banier der
liberale partij. „Dan moeten de min
derheden maar onderdrukt worden45,
aldus werd het ongeloof al ijk besluit
geformuleerd. Dia zoo sprak was een
man, meester over zijn taal als wei
nigen wien nooit een woord, laat staan
zulk een woord bij vergissing ont
valt, de schrik der gladiatoren, bij
wien elke spierbeweging van 't woord
berekend is, die niets zegt of hij wil
het gezegd hebben en om het te zeg
gen nooit een woord ongebruikt laat
dat beter dan het gebruikte zijn ge
dachte vertolken zou. Leg dus vrij
de beide termen op de goudschaal.
Bruto en netto gewicht is bij zuik
esn spreker één.
Kappeijne is in de Schrift thuis. Hij
weet dus dat de Prediker spreekt van
era »doode" vlieg, dieapothekers
zalf doet zwellen en stuiken. Maar dat
»doode« liet hij weg Immers bij dat
»doode< ware de vingerkneep overbo
dig, die 't verdrukken der minder
heden syaiboliseeren moet.
Z'* dr. Kuyper met den geesel der
satire slaan! En we hebben voor ons
liggen den Herautjaargang van 1887,
no. 475 Hij heeft 't over dr. Vos, den
welbekenden bestrijder der Doleantie
en voorvechter der Synodale hiërarchie,
zooals dr. K. gewoon was te zeggen.
»Had dus de Synode Vos voorge
dragen als extra ordinaer proffessor,
of hem bezoldigd Synodaal pensiona
ris gemaakt, of ook esn post in 't
leven geroepen van Groot-Sinodaal-
Inqui&iteur, om beurtelings naar alle
plaatsen te trekken waar iets aan 't
handje was, we zouden gezwegen
hebben, want iets van dien aard,
een soort Hiërarchische ridderorde had
Vos op 't synodale standpunt met
terdaad verdiend. Maar wat heeft
men nu in stee hiervan gedaan?
Heeft men hem een Bijbel aangebo
den Natuurlijk, dat ging niet. Men
vereert geen bijbel aan iemand, die
juist lijnrecht tegen hen die voor
Gods Woord streden, is ingegaan.
Neen, men heeft blijkbaar symbo
lisch willen handelen. Geen eeretitel
bood men hem, en geen ruimer in
komen, neen, maar een symbolische
hulde moest hem gebracht. En toen
jais het geschied, dat men in zeer
onbetamelijke symboliek vervallende
op den dam, in het zooveel bespro
ken lokaal aan de Nieuwe Kerk,
plechtiglijk aan Vos heeft omgehan
gen het vel vaa ee* verscheurend
dier. Een bonte dierenpels is hem
cadeau gemaakt. Eu den man, wiens
eigen naam van Vos, reeds ditgan
scha jaar zoo droeve symboliek in
zich droeg, en die heel 't land door
nu bekend staat als iemand, die aan
zijn broederhart en aan zijn mensche-
lijk gevoel het zwijgen heeft opge
legd, cm ten behoeve der Synodale
Hiërarchie, sijn broederen in de vacht
te vliegen dien man ha? gt
men in symbolischen zin, nu een
huid om de schouders, waar de reuke
van 't wilde dier nog aan zit
Maar als het dan op 't historie
blad zal beschreven worden„In den
jare 1886, toea 't winter was is het
in de goede stad van Amsterdam ko
men te passeerea, dat een der Do
minees, Vos heette, en deze Dominee
Vos, wreedelijk, als stak in zijn borst
geen menschen en geen broeder
hart meer, zijn broederen in de vacht
vloog en bnn 4t hart openscheurde
En toen 't daarop dat jaar in De
cember wederomme winter werd,
hebben de niastsijnde vrienden van
dezen geweldenaar hem uit erkente
lijkheid voor drukke besogne in deze
mifcselicke zake de pels ofte het vel
vau een verscheurend dier gepresen
teerd en in hun saamvergadermge
om do schouders gehangen
dan zal elk lezer er tocü bij denken
en meer dan èèn er bij fluisteren
Dat was meer dan carsueel
ft
Dr. Kuyper kon striemen tot bloe
dens worden, maar toch lag op den
bodem van zijn hart een gloedvolle
liefde voor de tegenpartij, om Christus
wille. Zijn hart verlangde naar hen,
maar toch dat onrecht schramde
en dan gebruikte hij een spijker om je
zweerkorsten open te halen, dat je 't uit
schreeuwde van pijn, dan stak hij u
ia beeldhouwtaal, de spits van zijn
spot in je hart, dat je te kermsn en
te zieltogen lag.
ft
Dr, Kuyper kon vlijmend scherp zijn
als een dolkmes, en in zijn taal en
stijl kwam dat uit door een keus van
woorden en een zinsbouw, die den on-
noozelsten hoorder nooit in 't duister
liet van wat hij bedoelde. Maar lees
ook zijn Meditaties. En we bezitten ze
in honderdtallenWe hebben dus 't
recht erover te oordeelen. Maar dan
gaat uw voet als op een Perzisch kleed.
Dan gevoelt ge U in *t heiligdom eens
priestersEn et teedere woord ontroert
U, en ge leest en herleest, en hij voert
U op uit al dit aardsch gewemel naar
't Vaderhart des Onaienlijken Gods. En
ais de roos van Saroa geurt zijn stich
telijk woord, en als een ruischen des
Libanons voelt ge in uw ziel een he-
melsche melodie, als hieven de geza-
ligdenj hun Halleluja aan. Daarin ademt
sik woord en elke zinvrede en rast
Dr. Kuyper gij blijft spreken
nadat gij gestorven zijt. Viel slechts
de slip van Uwen mantel op onzen
schouder. Ella's derde deel, Eliza
zouden we toch niet kunnen dragen.
Een slip dan maar!
Imitatie van uw taal. Een vonk
van uw geest! Een droppel van uw
kennis. Een sprankel van" uw vernuft.
Een zweem van uw vroomheid
liefde tot Uw Heiland
en
trouwen we, zij» geschriften floor mn dank
baar nageslacht van geesteskinderen gelezen
worden
Daarom willen we ten minste één keer
ook deze rubriek wijden aan eenige herin
neringen uit dit rfjke leven.
'a Klein stukske geschiedenis opslaan.
En wei aan de hand van „Een seaw van
Sti|d" in korte trekken teekenen het aller
eerste optreden van Dr. Kuyper in onze va-
derlandsche politiek:
Lang hebben Groen sa Kuyper elkander
niet gekend. Slechts vara 1869 tot 1876. la
'69 had de eerste onfmaetiBg plaats, in de
consistoriekamer van de Domkerk te Utrecht,
't Was de avond vóór de jaarvergadering
van Christel. Nat SchoolonderwijsDr. Kuy-
had zijn aangrijpende rede: Beroep op het
volksgeweten uitgesproken.
Groen had toen reeds een menschenlevea
van stifld en moeite achter zleh en droeg
nog, alléén schier, de hitte des daags. Dr.
Kuyper was nog slechts zeer kort sssti-re
volutionair. la '66 had hij nog aan de zijde
der conservatieven gestaan en tegen Üroen
ea Keucheaius gestreden. Maar ïn z|n eerste
gemeente, Beesd, had het God behaagd hem,
door dra omgang met esivoudlga vromen,
aan zichzelf te ontdekkendaar was de glans
van het Evangelie voor hem opgegaan en
had h| ook de leuze van Groen:„Tegende
Revolutie, het Evangelie" leeren begrijpen
en beamen.
Uit Besad was toen als predikant naar
Utrecht beroepen,
„Voor ni| zegt hij zelf die het ort
hodoxe Nederland toen nog slechts uit de
verte kende een Sion Gods, Maar zfja icug-
dige geestdrift werd er „ais met yswater
overgoten." Hff kwam daar terecht onder de
etische-irenlsche vrienden, die ook Groen's
ziele zoo dikwijls hadden bedroefd. Hi vond
om weer zijjn eigen woorden te gebrui
ken „allerwege een benepen stemming
der gemoederen. Alle hoofdmannen opgeslo
ten in de veste, op ulets anders dan op
zwakke verdediging bedacht, wachtende tot
er een schot viel, om dan eerst, als het kwam,
zoo goed en zoo kwaad het ging terug te
vuren
Éérst door Groen én daarna door Amster-
datnsche broederen, waarin de geest van
een Wormser leefde, leerde bij de kracht
van het Calvinisme kennen, Dat vraagt boven
alles een opkomen voor de eere Gods, op
è!k gebied Kort daarop «aar Amsterdam
beroepen, zien we hem dan ook weldra op
politiek gebied optreden. Eerst, In de toen
nog gemengd pofitlek-kerkciijke „Heraut".
Reeds In het jaar '69 schreef hi ia dit
weekblad artikelen onder de letter K. En In
datzelfde jaar getuigd® Groen daarvan„On
der de aanwinsten voor onze periodieke
drukpers let thans iedereen, vriend en viand,
op de zelfstandige medewerking van Dr. K.
aan „de Heraut".
En gedurig vond Groen aanleiding om
met instemming naar die artikelen te ver
wijzen en er uit over te nemen.
Ook begon Dr. Kuyper op te treden als
woordvoerder. Zoo bflv. in hetzelfde jaar'69
7 de oprichting van het „Schoolverbond",
waar toen reeds! een strijd werd ge
voerd over Leerplicht en hi het opnam voor
't bfzonder onderw|s. H| deelde ook reeds
ja den smaad vanwege de beginselen, daar
een predikant, op de vergadering aanwezig
getuigde: „Wij werden letterlik uitgefloten
en uitgetrappeld",
Ia 't begin van '71 trad Kuyper op als
hoofdredacteur van „de Heraut". Reeds toen
stelde hij zich het doel voor oegen, tot de
uitgave van een dagblad te komen, soo on
misbaar voor een party, die meetellen wil.
't Was of Groen, die destijds de „Neder-
landsche Gedachten" uitgaf, alleewüde doen
opdat er toch maar geen twijfel zou bestaan,
dat bij met dia „Heraut" homogeen was.
Telkens weer wist hi z|a anti-revoluti
onaire vrienden op 't geen in „de Heraut"
geschreven werd.
Ook in het zoo in-droeve jaar '71 trokken
Groen ea Dr. Kuyper één lijn. Men herinnert
zich, hoe de gr|ze staatsman zich genood
zaakt zag, él onze zittende Kamerleden los
te laten en dat onder zin drie algemeene
candidates ook Dr. Kuyper was,
In de maand April van dit jaar werd een
bieenkomst gehouden van redacteuren van
de, nog zoo zwakke, anti-revolutionaire pers.
Daarop ward aangenomen een, door Dr.
Kuyper ontworpen, kort program. Het
zou dienen voor de verkiezingen van dien
zomer.
Totnogtoe was dit altijd de taak van
Groen geweest. Kwamen de verkiezingen in
't land, dan wachtten al e§e getrouwen tot
van den Vijverberg of uit Oud-Wassenaar
het wachtwoord kwam. Doorgaaes was
Groen met zfja stembusprogram niet haastig.
Maar ais zfjn woord wat lang uitbleef, dan
drong en dwong men hem van alle zijden
tot spreken.
Thans, In '71 voor T eerst, werd het pro
gram zoadcr zijn medewerking opgesteld.
Maar niet vastgesteld, voor men zich tele
grafisch van Groen's goedkeuring had over
tuigd. Zijn antwoord was onmiddellijk
Gaarne adhaeste. Hes kon 't ook anders, 't
Waren eenvoudig s ij a gedachten, die men
als Groan zelf zei met „beknopte
juistheid" in eeu program had ssamgevat.
Dat het hem „dubbel welkorr," was, „omdat
het buiten (s)ijn medewerking geformuleerd
werst", zal iester duideUJk zfja. Dat was hem
even welkom, ais het ecu vader is, wanneer
hf ziet, dat eindelik sjjnxoo&sz elf staa
rt 1 g in «8b voetspoor hebben leeren wandelen.
In den harte" moeilik*n veldtocht van
'71 stond Dr. Kuyper Groen trouw terzijde.
Alleen te Amsterdam wilde big niet als can
didal optreden, omdat hij niet in z|u eigen
gemeente het voorwerp van politieken strijd
wou zijn.
Dea len April '72 veiscfceea het eerste
nommer vaa „De Standaard".
Het eerste artikel, waarin herinnerd werd
aan de gebeurtenissen van vóór driehonderd
jaren, aan dsn geest, die ousc voorouders
bestelde, aan den daarna gevolgdes afval ea
opgewekt werd tot een wedsrkeeren op de
de oude paden, eindigde:en
vergunt (God) ons de heilige esre, om den
standaard van Z|n Woord weer voor ons
christenvolk cp te heffen, z| van Hem dan
ons begin en sta ook b| dezen onze Hulp
ia den Naam des Heer en, die ook oaze natie
geschapen heeft en ons vaderland heeft g»red"
Ia den eersten t|d was d i t de hoofdge
dachte van „De Standaard": Uitwerken ea
in praktik brenges van Groen's gevleugeld
woord„In ons isolement ligt onze kracht",
Een voortbouwen dus op den grondslag,
bij de stembus van '71,daorde caadideering
van hst bekende driemanschap, gelegd.
Eike gedachte, om op te trekken ter ver
overing van het regeerkasteel, wordt gebannen
Zelfs, als 't moet, door te wjjzan op de
kleinheid van oss aanta! en de zwakheid van
ons politiek vermogen, bespottelijk gemaakt:.
Ds anti-revolutionaire richting meest in
dien t|d nog tot eea wélasm-cagesloten partf
met scherp geteekend beginsel worden ge-
vorm d. En daartoe was noodig onverbldde-
lïjfce handhaving vau ons i n s o 1 e ra e n t.
Eeu coalitie was in diea tijd voor onzs
part! de dood. Ds smaad, waarin ze lag
van '66 tot '71 en waaruit za pas begon op
te slaan, bewees het, Coalitie móést toen
woticn fusie. D. i, vermenging Een ver
menging, waarbij ten slotte al het eigenaar
dige onzer richting teloor ging.
Vandaar dat de „Sfandaa: d" tóén even heftig
tegen een coalitie optrad, als ze er later
gloedvol voor pleitte.
Wast een daeapo van '66 bleef dreigen.
Nu, ais toe®, was de liberale partf ver
deeld, Güisjk tcea Frausea v. d= Putte het
tweede ministerie- Thorbecke ombracht, was
het na Kappelne, die de laatste levensdagen
van dien grijzen staatsman Verbitterde.
De libera'e parf| was als meermalen, een
verdeeld huishouden.
En wéér lokte de vogelaar oss met zoet
gefluit, tot het aangaan vaa een Jrlple alli
antie" conservatief, roomsch esi anti-revo
lutionair, tot den aanval op het liberale mi
nisterie. Wie weeter mócht
voor ónseen gunstige gchoolwet-
Nadrak verbodea.
Voor ditmaal, over w|len Dr. Kuyper.
Nog vele, velt jaren lang zal s|n naam
worden genoemd; sullen, hopen en ver-
40 cent per regel.
GEEN G0EDK09PER HORLOGE DAN BIJ
GOUDEN ZILVEREN en BYOUTERIE-ARTIKELEN, HORLOGES, KLOKKEN,
WEKKERS alles tegen de laagst mogelijken prijs. Massieve gladde RINGEN,
zonder goedkoop. Eigen werkplaatsen voor reparatiSn.
