29 Mei 1920.
OS*1* Jaargang N\ 2602.
DEL
Eerste Blad.
in
f!
1
II
if
AK
Antirevolutionair
Orgaan
m
lil
Si
ill
nil
ÏN HOC SIGNO VINCES
II
£16 Mam
VEEN,
onlerftansstraat
voor die 35i8itiliollaii<is<*Iie en Keen woeiie Eilanden.
taff
R'DVM.
Ontwerp van de nieuwa
Zondagswet.
INGEZONDEN MEDEOEELINGEN.
TROUW- en TERLBTIIfSSRINfiER naar maal
T* C "KSfT ,°g
23 Boschlaan 23,
Rotterdam,
OP DEN UITKIJK.
BINNENLAND.
llu
I
a
I
II
Él
li
Tl
Tl
11
I
I
ti i
■lil
PIT
Til
ij
i
ar maat vanaf
leren als nieuw
W. BOEKHOVEN Zonen,
Alle stukken voor de Redactie be -temd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers
Rotterdam.
ryen,
staat
onde
IV
van de Maat-
Brandverzeke-
ijk der Neder-
tfertogenbosch
>p z9n verzoek,
CHOUWEN te
Blag is verleend
.npij, en dat in
is de Heer M.
wien alle ge-
e bekomen zqn.
ir,
WILLEBOiS.
;rgplaats
ROTTÜR-
lit roode en
marmeren
vloer- en
3X9 laag
tten- Raam-
Inrijdeuren
r.
DROPPERT
9 ROTTER-
17273
len en vlerkante
stoelen. 14195
ed en onbekleed
iPIERMANDEN
ok verkrlgbaar
Iddelharnls.
Deze Courant verschqnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bjj vooruitbetaling.
BUITENLAND bq vooruitbetaling f 5.50 per jaar,
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS»
SOMMELSDQK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIËN 15 Cent per regel, RECLAMES 30 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 Cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 75 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zq beslaan.
Advericntièn worden ingewacht tot DJNSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
ènSTOOMEN
k, Rotterdam
de agenten
AN GENT win-
ldelharni8 en Joh.
en tweedehands
nikkelen enz.
tarief.
houwerij
'elef. No. 1946.
e keuze.
Artikel 1.
De wet erkent den Zondag als alge
meenen Christelijken rustdag.
Artikel 2.
Alleen in geval van volstrekt nood
zakelijkheid doet de Overheid op Zondag
r burgerlij ken of militairen dienst ver
richten.
De Zondagsdienst wordt op zoodanige
wijze geregeld, dat zooveel mogelijk
gelegenheid worde geboden de openbare
godsdienstoefeningen bij te wonen of
de godsdienstplichten te vervullen.
Vrijwillige oefeningen in den wapen
handel worden op Zondag toegelaten,
wanneer het ondoenlijk is deze op andere
dagen te houden.
Artikel 3.
Bij openbare middelen van vervoer
wordt de dienst op Zondag zooveel mo
gelijk beperkt.
De Zondagdienst wordt op zoodanige
wijze geregeld, dat zooveel mogelijk ge
legenheid wordt geboden de openbare
godsdienstoefeningen bij te wonen of de
r godsdienstplichten te vervullen,
t Onder openbare middelen van vervoer
verstadt deze wet alle voer,-vaar- en
vliegtuigen, die geregeld personen of
goederen vervoeren op aanmelding of
aangifte.
Artikel 4.
Het is verboden op Zondag in de na
bijheid van kerken of andere gebouwen
voor den openbaren eeredienst bestemd,
gedurende de godsdienstoefening geraas
te veroorzaken, waardoor de godsdienst
oefening kan worden gehinderd.
Dit verbod is niet van toepassing, in
dien onvermijdelijk geraas veroorzaakt
wordt door middelen van vtrvoer.
Artikel 5.
Onverminderd de bepaling van artikel
170, tweede lid, der Grondwet is het
verboden op Zondag optochten op den
openbaren weg te bonden.
De gemeenteraad kan bij verordening
voor de uren na den raiddag op dit ver
bod uitzonderingen toestaaD.
Artikel 6.
Het is verboden op Zondag, voor zoo
ver dit niet ingevolge een andere wet
telijke regeling is toegestaan, in eenig
beroep of bedrijf arbeid, die niet drin
gend vereiscbt is en binnenshuis kan
geschieden, op den openbaren weg hoor
baar of op dien weg of van nen open
baren weg af zichtbaar te verrichten.
De gemeenteraad kan, met inachtne
ming van het bepaalde in andere wet
ten, bij verordening op dit verbod uit
zonderingen toestaan.
Artikel 7,
Het is verboden op Zondag luidkeels
te venten, of door geraas de aandacht
op koopwaar te vestigen.
Het is verboden op Zondag in de uren
vóór den middag, te venten tenzij ter
plaatse door den gemeenteraad aan te
wijzen.
Artikel 8,
Het is verboden op Zondag markt
te houden, daaraan deel te nemen of
daarvoor gelegenheid te verschaffen.
Het is verboden op Zondag openbare
zitting of bijeenkomst voor aanbieding,
veling of gunning te houden, daaraan
deel te nemen of daarvoor gelegenheid
te verschaffen. Onder openbare zitting
of bijeenkomst begrijpt de wet mede
die, waartoe aan beperkten kring on
der voorwaarde toegang verleend wordt
Het is verboden op Zondag beurs
van handel, nijverheid of arbeid te
houden daaraan deel te nemen of daar
voor gelegenheid te verschaffen.
De gemeenteraad kan bij verorde
ning met betrekking tot de uren vóór
negen uur voormiddag op deze verbo is-
bepalingea, uitsluitend met het oog op
aan bederf onderhevige waren, uitzon
deringen toestaan.
Artikel 9.
Het is verboden op Zondag eenige
openbare vermakelijkheid te houden,
daaraan deel te nemen of daarvoor ge
legenheid te verschaffen.
Onder openbare vermakelijkheden be
grijpt deze wet mede alle tentoonstel
lingen, vertooningen, opvoeringen, uit
voeringen, wedstrijden en spelen, waar
toe, ai dan niet tegen betaling, toe
schouwers worden toegelaten. Spelen
in 4e open lucht, die niet het karakter
dragen van wedstrijd, waarvoor de
deelnemers geen betaling ontvangen,
noch van de toeschouwers betaling wordt
gevorderd, zijn geene openbare verma
kelijkheden in den zin der wet.
De gemeenteraad kan bij verordening
voor de uren na den middag op het
verbod van dit artikel uitzonderingen
toestaan.
Artikel 10.
Plaatselijke verordeningen als bedoeld
in deze wet worden afgekondigd over
eenkomstig de bepalingen van de arti
kelen 172 en 173 der gemeentewet. De
artikelen 167, 168, 169, 170, 174,175
en 176 der Gemeentewet zijn daarop
mede van toepassing.
Artikel 11,
Met hechtenis van ten hoogste 14
dagen of geldboete van ten hoogste
f 100 woidt gestraft hij die een der
artikelen 4 5, 6, 7, of 8 overtreedt.
Artikel 12,
Met hechtenis van ten hoogste ééne
maand of geldboete van ten hoogste
f 200 wordt gestraft hij, die artikel 9
overtreedt.
Artikel 13.
Wordt de overtreding van artikel 9
gepleegd door een persoon, die van het
ondernemen van openbare vermakelijk
heden zijn beroep maakt, of die gele
genheid tot het houden vaa eena
openbare vermakelijkheid tegen betaling
heeft verschaft, dan kan hechtenis tot
ten hoogste twee maanden of geldboete
tot ten hoogste f 600 worden opgelegd.
Artikel 14.
Indien een feit, bij deze wet srtaf-
baar gesteld, wordt begaan door of van
wege eene naamlooze vennootschap,
eene coöperatieve of andere rechtsper
soonlijkheid bezittende vereeniging of
eene stichting, wordt de straf vervolging
ingesteld en de straf uitgesproken tegen
de leden van het bestuur.
Artikel 15.
De strafbare feiten bij deze wet voor
zien worden beschouwd als overtre
dingen.
Artikel 16.
Met het opsporen van de overtre
dingen dezer wet zijn, behalve dé amb
tenaren in art. 8 van het Wetboek van
Strafvordering genoemd, belast dema-
rechausseé en alle ambtenaren van
Rijks- en gemeentepolitie.
Artikel 17.
Deze wet treedt inwerking met in
gang van een door Ons te be pal n dag.
Bij haar in werkiDg treden vervalt de
wet van 1 Maart 1815 Staatsblad no.
21), zooals deze laatstelijk is gewijzigd.
Artikel 18.
Deze wet kan worden aangehaald
onder de benaming van Zondagswet,
met vermelding van het jaartal en het
nummer van het Staatsblad, waarin zij
is geplaatst.
De Minister van Binnenlandscbe Zalcen.
En 't is dan ook een gewoon verschQnsel,
dat er in kringen, waar „men" zich voelt met
zekere minachting ever „de krant" gesproken
wordt.
Met klelneerend gebaar wordt zq terzijde
geschoven
Tenzq „men" alleen is, dèn wordt ze
haastig doorgevlogen of ze nu toch es pre
cies, wat „men" zei of deed want pret
tig vindt „men" dat toch wél
Eigenaardig ook is de stereotiepe zinsnee,
waarmee zulke menschen aanvangen, wan
neer ze es 'n héél enkelen keer afdalen van
de hoogte, waarop zij zich gezet hebben en
wijl de onzin hunner inziens nu toch te
grof werd zij zich verwaardigen en iets
van 't vele scheeve, dat de krant geeft, recht
te zetten.
30 cent per regel.
14 KARAAT GEWAARBORGD.
Massieve RINGEN worden naar maat, gewenscht model en gewicht in eigen
Atelier gemaakt. Geen f 3,00 of meer doch f 2,50 per gram. ALLEEN bij
Nadruk verboden
„'t Heeft in de krant gestaan I"
„Zoo Nou, 'k heb 't niet gelexen
Ongewild en ongemerkt hoorde ik dit brok
stuk aan van een gesprek, dat tusschen twee
buismoeders gevoerd werd, die van haar
vermoeiende ochtendbezigheden even ult-
rust'ten en elkaar op de stoep vóór de res
pectieve woningen hadden ontmoet.
Reeds op eenige hulzen afstands hoorde
ik ze.
Ze waien druk aan 't redekavelen.
En hadden biqkbaar verschil van meealng.
Totdat, juist toea ik voorbgglng, een der
twee haar laatste en hoogste troef uitspeelde,
het verstdragend stuk geschut afvuurde, door
te zeggen, dat hetgeen zq beweerde wadr te
zijn, „In de krant had gestaan".
Daarmee had ze 't pleit gewonnen.
De ander gaf dit wel niet met zooveel
woorden toe, maar durfde den aanval toch
niet anders keeren, dan door te zeggen, „dat
ze 't niet gelezen had".
Waarmee ze feitelijk capituleerde.
Want dat wa3 zooveel gezegd als; Toon
m| die krant en ik moet me gewonnen ge
ven Tenzij dus de ander een aarts-opscheps
ter was, die zoo loog dat ze zelf niet meer
wist wat wMr was en zulke creaturen
z?n er, helaas! was de zaak beslist.
Ik stond een oogcablik beschaamd.
Want juist omdat ik eiken dag „in de
krant schrijf", werd ik door dit gesprek her
innerd aan dc groote vcrantwoordeiqkheld
die men daardoor op zich iaadr.fjuist doordat
een groot deel van 't publiek ondank den schijn
van bel tegendeel, veel gewicht hecht aan
't geen in de krant gemeld of geschreven
wordt,
„Ondanks den schijn van het tegendeel"
Een „krantenschrijver" behoort een dikke
huid te hebben en moet tegen een stootje
kunnen.
Want hQ heeft het gauw verbruid
Ja, als hq van iemand wat aangenaams of
prqzenswaardigs zeggen kan, dan is hq goed.
Maar, wee hemals 't anders gaat.
En al ben ik nu van de meenicg, dat men
in een krant zoo weinig mogeiqk van per
sonen schrqven moet, omdat men zoo licht
in een verkeerden zin. persooniqk" wordt, ik
ben niet van de leer, dat men personen al
leen moet noemen, om je een plnim op den
hoed te steken.
Een krant dient de publieke zaak.
En als nu eenmaal personen in 't publiek
optreden dan kan de krant niet van hen
spreken ais van meneer H. of Z., maar moet
hun naam wel noemen en als er dan iets
van hen gezegd wordt, dat minder aangenaam
is, dan hebben ze dit niet aan de krant te
wqten, maar aan zichzelf.
Indien n.L wat er van hen geschreven werd
is conform de waarheid.
Stel b.v. dat iemand, erg met zichzelf in
genomen, door een lange, dwaze, onbenullige
redevoering een vergadering bederft, dan
kim de taak van de krant zqn, om dit eens
openiqk op de kaak te stellen, opdat het
geduldige publiek in 't vervolg zulk een be
spreking niet andermaal behoeve te onder
gaan.
Niemand doet dit voor z'n plezier I
Eerst komt „Mqnheer de redacteur."
En dan begint het zoo„Ofschoon niet de
gewoonte hebbende, op krantengeschrqf in
te gaan"
Vóélt ge dat woord
Onze taal kan 't zoo zeggen I
Dat simpele woord „krantengeschrqf"
Je hóórt in de klanken zooveel als in de
opeenstapeling van scherpe medeklinkers de
kleinachting voor het vak, evenals sommige
menschen op soortgeiqke wqze van een „keu
terboertje" spreken kunnen.
Meen nu niet dat „M. de R." zich beigt
Och, de man heeft zoo'n harde huid.
En hij kent zqn pappenheimers 1
Juist, wie zoo beginnen, die hechten het meest
aan wat de krant zegt.
Al dóén ze ook net andersom
Want het Is onberekenbaar, hoe groot ge
wicht gehecht wordt aan wat de krant in
't midden brengt en hoe grooten Invloed
daardoor de krant, of wat algemeener ge
nomen en wat deftiger gezegd „de pers"
heeft op het wereldgebeuren,
ik spreek hier van de krant.
En bedoel daar dan natuurlqk mee het
gansche groote complex der dringende kran
ten, die op den aardbol verschqnen. Naast
de kerk en de school, heeft de pers den
grootsten invloed op de geschiedenis der
wereld. En evenals dan ook een „vr|e" kerk
en e€n „vrije" school van groote beteekenls
zqn voor de toekomst en het welzqn van
een volk, zoo ook een „vrqe" pers.
Nu aai men zeggen de pers is vrq
Wie maar wil kan een krant drukken.
En in schrijven c« zeggen, wat hq goed
en waar acht.
En als hq dan maar lezers trekt, dan oe
fent hq vanzelf den Invloed uit, dien hq be
geert.
Ja was het maar zoo
Ik ben echter niet zonder bezorgdheid.
Voor tal van bladen met name, gelukkig
voor een groot deel van onze Nederlandschc
kranten, maak ik gaarne eea uitzondering,
maar steeds meer maakt mammon zich mees
ter van de pers.
Amerika kent sinds lang z|n „gele" pers.
Met goed betaalde redacteuren, niet schrq
ven wat zij als goed en waar eeten, maar
wat hun betaalsheer-mlllionalr-kran-
tenkoning hun opdraagt te schrqven, al zou
't ook dwars tegen de waarheid ingaan.
Engeland kent zqn Northciiffe pers.
Die geen eigen k|k op de zaken heeft, noch
zich door hooge, geesteiqke en moreele be
ginselen laat leiden, doch wier eenig begin
sel is het te wqzen en te draaien naar de
wind in 't particulier bureau van lord North
ciiffe waait.
En nu is daar de kranten-revolutie in
Duitschland weer.
De droeve toestand is daar, brengen zelfs
oude, wel gevestigde dagbladen in den nood
waaruit zq dan gered worden door
schatrqke industrlëelen, politici endcrgetqke
maar om dan voortaan cok naar
ïqf en ziel aan zoo iemand en zqn kliek
verkocht te zijn.
Wat biqf dan over van een „vrqe" pers!
Slavin wordt ze, die koningin behoorde
te zqn I Ze ziet slechts door de oogen van
baar betaalsheer, het roer rust in zijn hand,
hij regelt den koers en niet het publieke wel
zqn, maar zijn eigenbelang is het eenige
kompas waar het blad op zeilt.
In Nederland is 't zoover nog niet.
Maar het behoeft niet te worden verbloemd,
dat de tqdsomstandigheden voortbestaan en
verder doorwerken der „vrqe pers" bemoei-
ifken en 't gevaar vergrooten, dat op den
duur ook onze pers te zeer van Mammon af-
hankeiqk wordt.
Zeker alles is duurder geworden.
Maar voor „de pers" wel het ergst.
Ik verklap geen geheimen, als ik zeg, dat
de drukkosten op z'n minst driemaal zoo
zwaar zqn ais vóór den oorlog, en dan nog
bp zqn Allergeringst, zónder eenige onder
nemerswinst berekend 1 En het papier, dat
nog pas weer met 50 procent onhoog sprong
is bijna zesmaal zoo duur, als voor den
oorlog.
Maak nu zelf uw rekening maar.
En ik overdr|f niet t éér het tegendeel,
't is een püolleke zaak, t kan overal navraag
l|den.
Er zqn dan ook in de laaste jaren reeds
heel wat Christeiqke kranten en geschriften,
die op eenvoudige wqze de beginselen van
Gods Woord bepleitten en in hun kring veei
nut deden, verdwenen.
Er werd niet veel over gepraat
't Geval is treurig genoeg!
Maar ik kan etteiqke voorbeelden noemen.
ik wqs op dit gevaar want de „neutrale"
pers, die klandlsie van de groote man heeft,
kau 't natuurlijk veel langer uithouden en
de „groote" pers heeft de macht van T Ka
pitaal achter zich.
Er is hier 'n fout begaan.
Ons volk is er niet itfdig aan gewend, om
bq zóó groote stqging van kosten, ook een
evenredig deel bq te oetalen in den prqs.
Die prqs behoefde daarvoor nog niet te
vertien en te verzesvoudigen, maar als die
prqs bq 1914 vergeleken verdubbeld wordt,
dan betaalt men feitelijk geen cent meer
dan toen.
't Geldt hier 'n zaak van hoog belang.
Dat we houden een „vrqe" pers.
Alléén gebonden aan beginselen.
Zoodra het regel worden zou, dat Mam
mon de „koningin der aarde" regeerde, zou
daardoor het voiksbederf op ongemeene wqze
bevorderd worden. „Zeg mq, wat pers ge
hebt en ik zal u zeggen, wat volk ge z|t",
zou men met een variatie op 't bekende
spreekwoord zeggen kunnen.
Laat men hier waakzaam zqn.
't Bederf sluipt zoo licht binnen.
En zorgen we, nu zooveel aan ons ligt,
dat ons christenvolk niet beroofd worde
van het scherpe wapen der pers en met
zqn gereedschap tot de Filistijnen moet af
gaan, opdat het geslepen worde.
UITKIJK.
Met verw|zing naar de in het Algemeen
Politieblad van 13 November 1919 geplaatste
kennisgeving, waarschuwt de Burgemeester
van Nieuw-Hel voet andermaal aan de firma
E, VAN DER WEL cn Co., makelaar en in
hypotheken, gevestigd aldaar Moriaanschc
weg Wqk C. No. 216, geen gelden in voor
schot of vooraf te vuldoen, alvorens de des
betreffende zaken ten volle zqn afgehandeld.
Verder kunnen inlichtingen worden inge
wonnen bq den Burgemeester.
Overneming in alle nieuws- en vakbladen
is zeer gewenscht.
De uitzending begint,
„Vacantie Bulten" heeft weer honderden
aanvragen van bleekneuzige kinderen, die het
zoo noodig hebben voor een week of vier
liefst zes naar buiten te gaan. Het sch|nt wel
alsof de duurte der tqden, ondanks hoogere
loonen, het aantal zwakke kinderen aanmer-
keiqk beeft doen stqgen.
Meer dan zeshonderd hebben zlcb bq ons
aangemeld, allen zqn leerlingen van Christeiq-
ke Scholen. Of ze het allen noodig hebben
Zonder verklaring van den hulsdokter, en
geneeskundig onderzoek door onze artsen,
gaat geen kind naar buiten.
Allen bebben het noodig de een meer de
ander minder eens een poos bq flinke voeding
wat van de buitenlucht te genieten. Die 't
meest noodig hebben komen in de eerste
plaats voor uitzending in aanmerking. Nu ko
men wq weer als reeds zoovele jaren aan
kloppen bq alien, die gedrongen door Christe-
ïqke naastenliefde een of meer onzer bescher
melingen gastvrq willen opnemen in hun huis.
Is het nog noodig grooten aandrang te ge
bruiken om U tot dit heerlijk werk der barm
hartigheid op te wekken Heeft niet juist
onze materialitische tqd meer dan ooit be
hoefte aan openbaring van pracllsch Christen
dom Is er schooner vorm van Christeiqk'
barmhartigheid denkbaar dan een weldaad te
bewqzen aan een zwak kind, door het d®
gelegenheid te openen onder Gods zegen ve
b
Hl il
Hl
1|
f I' 1
11
111!
'ft
aii
Bi
rï
üf I
X II
Ér 51
I t
lÏi
«til
rli 1
M i.f
MA >1
«'j I
•Mil
!;i
i"v 'iib ijl
Mb
•ip'v
If
r. 1
f
