Zaterdag 22 Mei 1920
85rt* Jaargang N*. 2600
ieln
91DIJK
OËKËN
BOTER.
roor de Zuidltollandsclie en Zeenwiehe Eilanden.
Eerste Blad.
„Dm Grim w iwaasïi".
I
Ssicliustgslsi
Illlf ai VERLIflNfSIIIIEEfl mr naai
IN HOC SIGNO VINCES
ERDAM.
SGHE
RUIN Zn.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
23 Boschlaan 23,
Rotterdam
wa
MIDDELBMS.
«v PAARDEN aa
Eerste Veeverz.
vraagt premie-
loofdagent 17278
smeel, Erwten-
eel, Griesmeel,
oendermeel (een
voor Kippen),
Gerst, Kippen-
rwten, Bruine
urreerende prijzen,
mm zn.
Sommelsdïjk
la Proeftuin
;anE8,
ialiteit
Soannaisdijk
>1 en Reparateur.
gericht voor het
ermaken van GAS-
IDINGEN.
SOMMELSDIJK
Antirevolutionair w"" IjF Orgaan
W. BOEKHOVEN Zonen,
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers
'3 I
OP OEI UITKIJK.
J".
11
li
DKARNTJES 4 Liter.
rElLEN, EMMERS
«Hieit EETLEPELS
en ZAKMESSEN,
ra GEWICHTEN,
KOUSJES, GLAS-
td,
iommelsdijk
No. 215.
Appel- eo Peten-
men. Bessen, Fram-
oemheesters, Rosen
t het vak behooit.
evolen voor aanleg
titentuinen,
ad 192.
LIJKE AGENTEN
twüordiger
- SOMMELSDIJK
Iterate pr|t.
lopjes 11
rouwen ill
nHuiskamermeu-
Stoelen, Linnen
els, Schilderden,
tenhouten Buffet-
iten, Clubfauteuls,
ameublementen,
enten, Kapokma-
en Satdndekens,
i, enz. enz. Spot
te adres voor jon-
el|ksplannen.
44b, bovenhuis
ekade, ROTTER-
efoon, 12800.
OVERFLAKKEE te
ngeweg) is op eiken
angstellenden GRA-
Dcsgewenscht geeft
lichtingen, die moch-
ngd. 17461
<5
iberhandel
straat 73
torloges en
ingen.
Beleefd aanbevolen.
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent b(j vooruitbetaling.
BUITENLAND bl vooruitbetaling f 5.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS!
SOMMELSDIJK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIËN 15 Cent per regel, RECLAMES 30 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 Cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 75 Cent per plaatsing.
"Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
1 Advertentiën worden Ingewacht tot DINSDAG- en VRI|DAGMORGF,N 10 UUR.
't Is niets geen wonder, dat de
Apostel Paulus niet op 't eind van zijn
29 kapittels aan de Corinthiërs, maar
reeds in zijn eerste hoofdstuk van 1
Kor. in 't 24ste vers zoo met klem en
nadruk schrijft:
Doch wij prediken Christus, den
gekruisigde, den Joden wel een
ergenis, en dm Grieken een dwaas
heid.
Hij zegt niet slechts den Corinthiërs
een dwaasheid, want Corinthe was
maar één enkele stad dier Grieksche
wereld, doch hij beweert, dat het Evan
gelie én voor de Corinthiërs, maar ook
voor de gansche Grieksche beschaving
een divaasheid was. Hij zégt niet, als
van de Joden't is hun een ergenis,
maar wat veel treuriger
was de Grieksche wereld
noemde 't Kruis een dwaasheid. En
waarom dat Kruis »een dwaasheid''?
Paulus zegt 't in het vorige vers>en
de Grieken zoeken wijsheid
Wat zoekt Paulus dan? Geen wijs
heid. Ja, gewis, maar niet »de wijs
heid" der Grieken uit vers 22dus
ook niet hun »kruis dwaasheid" van
vers 23; maar hij zoekt »de wijsheid
Gods", in vers 24.
Ontzettende tegenstelling voor ieder,
die de Grieksche wereld, die antieke,
die klassieke wereld eenigermate kent.
Vooral die Grieksche wereld in Corin
the, Athene, in Sparta's roemrijk ver
leden, zooals Paulus dat geleerd had
aan de voeten van Gamalielgeleerd
had op zijn zendingsreizen door Klein
Azië en op Europa's vaste Land in
Maeadonie, waar hij slag op slag met
de Grieksche cultuur in aanraking
kwam.
En daarom, let er toch opSpreekt
hij in dat eerste hoofdstuk in vers 17
van wijsheid"in 18 van dwaas
heid"; in 19 van wijsheid der wijzen
en verstandder *verstandigen, die God
te niet zal doen"; in 20van »eenwijze
die dwaas wordt*in 21 van wijsheid
en dwaasheid"; in verzen 23, 24 25,
27 30 even zoo.
Heel dat eerste hoofdstuk, én het
tweede als een krachtige bevestiging
van 't eerste bindt den strijd tegen de
Grieksche gedachtenwereld aan. En
was dat zoo vreemd?
Zou Paulus ver abuis zijn als hij, au
levende, nog eens schreef: «en den
Vólken van Europa een dwaasheid"'
Of welke waarde hecht Europa nog
aan lt Kruis van Golgotha.
De Grieksche wereldbeschouwing was
kinderlijk naturalistisch. De Mensch
doel en maat en eere aller dingen
eigen welstand, het hoogst principe, én
egoisme t welbehagen. Maar Paulus
kende een anderen maatstaf des levens
die in Betlehems kribbe der Mensch -
heid aangelegd werd: Eere zij God, in
de hoogste hemelenvrede op Aarde
in menschen een welbehagen. Niet dé
Mensch 't doelniet de Mensch het
middelpunt; niet zijn naam, zijn eer
zijn leven, maar Soli Deo Gloria! En
daarom was ook in 't Griekenrijk de
onkundige burger ea burgeres een
dwaasheid, maar 't Intellect de verza
diging van eere en vreugde. Daarom
werd 't zwakke der wereld door den
hoogen Griek geminacht, ter dood. ge
doemd maar volgens Paulus
door God uitverkoren. Daarom werd
den Griek wijsheid van woorden ge
leerd en hij zoog ze in, in de politieke
vergaderingen, en in de samenspraken
der wijsgeeren over Staat en Deugd,
over Vrouw en Hetaer, over Wijsheid
en haar Zaligheid, over Wereld en
Onsterfelijkheid maar Paulus
wil, volgens Cor. 4 1 nergens voor
x gehoudens worden dan dienaar Gods
en niet der menigvuldige goden; én
uitdeeler der verborgenheden Gods,
maar niet van die der intellectueele
Grieken, wier kennis opgeblazen maakt
en eer- en zelfzuchtig, jaloersch,en ha
telijk.
Alle deugd berustte volgens den
Griek op kennisen dus kon alle
deugd aangeleerdniemand zondigt
vrijwillig en wie zedelijk verkeerd han
delde, was slechts een dwalende. Zoo
leerde de wijze Griek
Alle deugd berustte volgens den Griek
op kennisen dus kon alle deugd aan
geleerd niemand zondigt vrijwillig en
wie zedelijk verkeert handelde, was
slechts een dwalende. Zoo loerde de wijze
Griek maar Paulus zegt.Uit
hem zijt gij in Christus Jezus, die U
(ons) geworden is wijsheid van God en
rechtvaardigheid, en heiligmaking en
verlossingopdat het zij gelijk geschre
ven isdie roeme roeme in den Heere".
Bij den Griek is 't Intellect, de Wijs
heid, 't Inzicht, 't weten doel en eere
des menschenzijn deugdendorst, en
tevens zijn Welzaligheid maar bij
Paulus is 't liefde tot Christus, die alle
verstand te boven gaat.
Bij den Griek was de handenarbeid
een minderwaardigheid en goed voor
slaven maar Paulus arbeidde met
zijn handen en steunde daarmee 't Evan
gelie, niemand lastig vallende. Bij den
Griek was 't Schoonheidsbegrip, maar
hoezeer in bouwkunst uitblinkend en
poezie, nochtans door afgoderij, in de
beeldhouwkunst zich verloopend in vul
gaire, soms wulpsche beeldengroepen.
In één gedeelte vat een schrijver de
Grieksche toestanden van Paulus dagen
samen als hij zegt: .De wijsbegeerte
der Ouden heeft bij hare verdiensten
de onvergeeflijke fout ongevoelig ge
bleven te zijn tegenover de kwalen der
menschheid. Zich uitsluitend bewegend
op 't gebied der bespiegeling ten bate
van enkele bevoorrechte menschen, was
zij een aangename bezigheid voor 't
verstand, maar nooit een krachtige en
moedige poging om de Maatschappij op
groote schaal te hervormen en haar te
ontrukken aan hare gewoonten van
verderf en onmenschelijkheid".
Het Intellect der Grieken, hun den
ken en zoeken naar eigen eer, naar eere
van hun Staatsleven, naar geluk door
eigen deugdvorming, naar inzicht van
't wereld- en 't levens bestaan, 't doel
dier wereld en de raadselen van graf
en eeuwigheid maar alles buiten
God om bracht ze tot scepticisme
of twijfelzucht én atheisme of een uit
lachen en honen hunner eigengemaakte
goden Twijfel greep hen aan in de ob
jectieve waarheden, en geslingerd van
de eene gedachte tot de andere, mis
kenden ze tenslotte, en goden en deug
den, en ontaardde de religie in een
wulpsche opvatting van 't geestelijke
leven, die en Staat en Maatschappij; en
geluk en deugd ten onder bracht. Ve
nus werd de meest vereerde godin der
Liefde. De tempels werden bordeelen.
De vrije vrouwen hoeren of hetaeren.
De eigen vrouwen slavinnen; en De
mosthenes uit Athene bekende 't: „Wij
hebben hoeren voor ons genoegenbij
vrouwen voor de dagelijksehe verzorging
van onze lichamen, en echtgenooten
tot het verwekken van echte kinderen
en als betrouwbare wachteressen in het
midden onzer woning" Bacchanalien en
thesmophorien, Eleusische mysteriën,
kweekplaatsen van allerlei ontucht, ge
pleegd onder bescherming van een go
din, terwijl de Venushetsere door de
hoeren en de Venusporne door de nog
dieper gezonkenen werd aangebeden.
Overschatting van 't Staatsleven; on
derschatting van. de individu en aller
menscheiijke persoonlijkheid met mis
kenning daarom van vrouw enkinden
slaaf en werkmans- en burgerstand,
maar met hemelhooge verheffing van
hun denkers, dichters en zangers en
staatslieden en krijgshelden® kon 't niet
anders of dat volk met zijn toenemende
twijfelzucht over God en dood, levens
doel en levensgeluk, vol zelfzucht en
jaloezie op eikaars intellect, vol zinne-
lust, maar zonder arbeidszin dat
en zoo'n volk moest ondergaan
indien 't Evangelie, als bundelsstralen
van hoop op beter leven, niet op die
ontzenuwde, uitgeholde lichamen en
zielen, nederviel. Wat geschied is!
Het Kruis van Christus den Grieken
een dwaasheid, maar hun die geroepen
zijn, beiden Joden en Grieken, een kracht
en wijsheid. Hen, die behouden werden,
was 't Kruis en 't woord en 't Evan
gelie des kruises een kracht Gods.
Is 't in onze huidige wereld anders
Hoeveel intelleetueelen zijn er niet in
Nederland, die den kruistocht
aan 't Evangelie predikenin revoluti
onaire gezindheid en oproerigheid zich
pogen uit te leveneen rondendans
willen uitvoeren on 't graf onzer Maat
schappij de Staatsinstellingen onder
mijnen en t gezag belachen. Het Kruis
van Christus meenen sommigen hunner
te omvangen, want er zijn ook predi
kers onder hen; maar ze kennen de
kracht en de wijsheid Godes niet. 't
Is een eigengemaakt Kruis, dat hen
echtor verpletteren zal.
Intellect 't Is afgeleid van xintel-
lego'dat denkan, verstaan, begrijpen
beteekent; en gelukkig hij, die wat
denken, en doorzien kan en een stum
per is hij, die op 't Intellect durft af
geven en er, om er zijn eigen onkunde
mee goed te praten, op schimt, zooals
we dat wel eens hooron om ons er
aan te ergeren van sommige vroom-
prateade menschen, die weinig in hun
mars hebben en zich zelf willen oplo-
pelen ten koste van anderen, die wel
Intellect en tevens vroomheid bezitten.
>'t Is toch maar verstandswerk bij dien
tobberd, ziet u", maar bij hem zelf
Intellect't Kruis van Christus door
zien in zijn kracht voor individuen en
volken, 't Leven indenken zooals God
't geeft en 't wegneemt l Zondestaat en
Heil voor personen en gezinnen
die te kennen is ook Intellect, 't Hoogste
Intellect! Waaruit kent gij uw el
lende? Uit de Wet Gods. Wat eischt
die Wet? Dat leert ons Christus in ééne
hoofdsom. Ziedaar »kennen" en »leeren".
.Mijn Volk gaat verloren omdat't geen
kennis heeft." Kent den Heere in al
Zijne wegen, Den weg des vredes heb
ben zij niet gekend.
Dat is 't Intellect zooals God dat
vraagt. En 't kruis van Christus gaat
niet buiten 't kennen om, want dat
kruis is een objectieve waarheid, die
met geen ervarinkjes en bevindinkjes
van eigen makelij kan verzwakt oï
vertroebeld worden! Uok nooit zonder
ervaring of bevinding!
Hoog 't Intellect, want 't is Gods
gave, afvloeiend van «t Kruis van Chris
tus alleen!
Nadruk verboden.
.Neem, wat je krfgen kunt!".
't Is jammer, dat we 't zeggen moeten
maar deze spreuk drukt een der grondbe
ginselen uit van de zedeleer die de meeste
menschen tegenwoordig huldigen.
Oudtijds was dit wel ietwat anders.
Wie nam wat hi] maar krigen kon, méér
dan een behoorlQke winst, méér dan een be
hoorlik loon, die werd veracht als een
woekeraar, wiens aanwezigheid, ook al kon
hl het gewonnen goud maar zóó van zich
afschudden, in fatsoenlek gezelschap niet
werd gehuld.
Onze tQd keurt zoo nauw niet.
De O.W.-er wordt geëerd en gevierd.
Men mag achter z|n rug een neus maken
of een gezicht trekken, maar in z|n aange
zicht buigt bi] na ledereen voor hem als een
knipmes, voorkomt j zin wenschen, zet hem
in 't gestoelte der eere, zonder zich af te
vragen of de wQze waarop hij sin geld won
wel door den beugel kon.
.Het goud dat stom is, maakt recht wat
krom is".
Nu moeten we ook billik zijn.
Niet iedereen wien het In den oorlogs- en
crlsiBtld goed gegaan is mag daarop aan
gekeken worden, dat hij zich op ongeoor
loofde wijze zou hebben verrlkt. Maar ze
zin er alom bij bosjes en ristjes ook aan te
wijzen van wie de publieke meening staan
de houdt en met bewijzen staaft, dat ze van
de ongewone omstandigheden op zeer bui
tengewone wis partfl trokken om maar te
nemen wat ze krijgen konden.
En d&t wordt niet gebrandmerkt.
Integendeel de man die niet neemt
wat h| kiijgen kan, maar wel wat hij bil
lijk oordeelt die wordt als een onhandige,
als een onbruikbaar element, als 'n onprac-
tisch idealist, als een halve gek nagewezen.
Die gaat niet met z'n tijd mee.
„'t Geluk vliegt; wie het grflpt, die heeft
hetl" zegt men.
.Neem, wat je krigen kunt!"
Hebt ge eenig artikel dat zeldzaam ge
worden is waarvan door omstandigheden
moeilik aanvulling te krijgen is en dat toch
door velen begeerd wordt en voor niet wei
nigen onmisbaar is: schroom niet uw prijs
te stellen vér boven een behoorlijke winst;
neem wat je krijgen kunt I
ieder doet het immers als 't .geluk" hem
dient
Of, sterker nog I Kunt gl zelf op die om
standigheden invloed uitoefenen, door den
voorraad op te hoopen, óf in handen cener
combinatie te brengen, waarvan gij de ziel
zit, óf te beperken, ai zou het z(n op de
gruwelwijze der O.-I. Compagnie die de
specerijen uit de Molukken opzettelijk
schaarsch maakte om den prijs te kunnen
.zetten" naar welgevallen, geneer unlet,
tast toe, neem wat je krigen kuntl
Of beschikt gi over arbeidskracht
En is die arbeidskracht zeldzaam, en toch
onmisbaar op een gegeven oogenbllk, jaag
gerust uw loon op, ver boven een behoor
lik peil en neem wat ge krijgen kunt.
Men voelt bet zondige niet meer.
Dat er tussehea geoorloofde winst en
zondige woeker moeilik een scherpe grens
te trekken is, geef ik grif toe.
Een eeregerecht dat die grensgevallen be-
oordeelen moest zou een zeer mocillke,
soms onmogelijke taak hebben.
Msar men moet mf «let onder vroomen
sehln aan boord komen, zooals 't me eens
overkomen is, met den tekst dat elk in sin
eigen gemoed ten volle verzekerd moet zin
want de ervaring leert dat dezulken ais ik
thans op 't oog heb ran hun concientie niet
den minsten last hebben en zich om dat
.gemoed" allerminst bekommeren.
Ze kunnen krigen wat ze vragen
Waarom zouden ze 't dan niet nemen?
Als ze nog zooiets als een concientie over
gehouden hebben dan is die zoo totaal ont-
reddend dat ze hen haast ontredden zou,
wanneer ze een gelegenheid voorbij lieten
gaan om te nemen wat ze krigen konden
De zedellke grondslag is weg.
Deugd en ondeugd hebben stuivertje ge
wisseld en waarlik niet alleen bl de geest
verwanten van Henriette Roland—Holst I
't Kwaad vindt men in alle klassen en
standen der maatschappij.
Neem blv. veie scheepvaartmaafschapplen.
't Gebrek aan tonnage, de groote behoefte
aan de waren die vervoerd moeten worden,
zin oorzaak dat schier met elk tarief en met
elke tarlefsverhooging genoegen wordt ge
nomen zooais men genoegen zou nemen met
een zlplaats op een hondekarnoodgedwon
gen.
De maatschappl neemt wat ze krigen kan.
En deelt dividenden tusschen 50 en 100
pCt. om van de reserves, tantièmes en zoo
maar te zwijgen.
Met stednkolen, petroleum, gloeilampenen
vele andere artikelen Iging het voorheen of
gaat het thans al net zooeerst wordt met
krasse middelen de alleenheerschappl ver
worven binnen een bepaald afzetgebied en
is het zoover: .Neem wat je krigen kunt."
Nu wordt gezegd dat we ons oog op die
hooge dividenden niet moeten blind staren.
Als de aandeelen op 400 pCt. staan en ik
koop er een dan beteekent een dividend van
60 pCt. voor ml nog maar 14 pCt. winst,
waar dan allerlei risico tegenover staat.
Ja zeker, dat weet ik ook wel.
Doch tevens weet ik dat dit voor de oor-
spronkellke aandeelhouders en voor wiebl
veel lager koersen kochten, niet geldt. En
óók weet ik dat veelal bl vermeerdering van
het aandeelenkapitaai de oude aandeelhou
ders een prachtige voorkoop op zeer billijke
voorwaarden weten te verzekeren. En ten
slotte weet ik dat bl hoogen koers menig
aandeel ter markt gebracht wordt om de
jaarwinst in een blijvende kapitaalsvermeer-
dering om te zetten.
Dus blind staren neen, dat zal
ik me niet maar min oogen goed open
houdende kom ik tot déze conclusie, dat in
handel, scheepvaart en industrie de leuze:
.Neem wat ge krigen kunt" vrlwei onbe
perkt heerscht.
En dat noem ik onchristelijk.
Ongeoorloofd, tegen de ordinantiën Gods.
Nogeens, een grenslln trekken kan ik niet.
Doch hier kom ik tegenop dat men een
voudig geen enkele grens erkent dat men
als eenige grens stelt, te nemen datgene wat
mogellk is; dat men de maatschappl meent
het bloed zoover te mogen aftappen ais ge
schieden kan zonder nu juist haar leven in
gevaar te brengen.
Dat men geen moreele grenzen erkent.
Veel praat men over .winst-marge".
Maar voor velen beteekent dit dat zjj van
een üzeer ruime minimum-winst verzekerd
wiilen zin maar dat z! van een maximum
niets weten wiilen, ook voor hun geweten
niet en dit stellen in de wolken der onbe
grensde mogellkheden.
Dat is een groot kwaad onder de zon.
Hetwelk met dep dag erger wordt.
Ecnerzlds tracht men door organisatie hoe
langer hoe meer alie prlsregelende concur
rentie weg tc knlpea cn anderzijds is, he
laas I het publieke geweten in den oorlogs-
tld te zeer verstompt, dan dat het langer
een sterke wal zou zin tegen den vloed van
hebzucht en begeerlijkheid die ons leven on
dermint.
Eik hoopt te zien, dat ook slu beurt eens
komen zaU
Het kwaad zit in alle rangen.
De arbeiders doen net zoo goed meel
lk zal eentge voorbeelden geven.
Wethouder Wlbout, van Amsterdam, klaag
de dezer dagen, eerst in den Raad en later
tegenover een verslaggever van .Het Volk"
bitter over de wlze waarop de woningbouw,
door het bouwvolk zelf wordt gesaboteerd.
Hl gaf o.m. dit sprekend feit.
Er is een Amstcraamsch bouwwerk, waar
de arbeiders tachtig gulden per week ver
dienen en waar zij nog niet behoorlik
doorwerken, maar telkens met tusschentld-
sche stakingen .verbetering" in de arbeids
voorwaarden trachten te krigen 1
Z1 kennen hun onmisbaarheid.
30* cent per regel.
14 KARAAT GEWAARBORGD.
Massieve RINGEN worden naar maat, gewenscht model en gewicht in eigeu
Atelier gemaakt. Geen f 3,00 of meer doch f 2,50 per gram. ALLEEN bl
V
,11
m
W L
II
111
I
