Zaterdag 27Maart 1920.
OS91" Jaargang JN\ 2584
voor de Znldhollandsclie en Zeenwiehe Eilanden.
Eerste Blad.
Antirevolutionair w 'IP Orgaan 1
IN HOC SIGNO VINCES
Uurwerken, Goud en Zilver.
Dr. Kuyper al oud.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
Horlogemaker, 23 Boschlaan 23, BofelA, R'dam,
W. BOEKHOVEN Zonen,
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentien en verdere Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers.
g|Aan de besturen der Antir. Kies
verenigingen die bij bet Centraal Co
mitè te Amsterdam zijn aangesloten, is
een beschrijvingsbrief gezonden, waarin
op bldz. 5 gesproken wordt over dr.
Kuyper die in Nov. 1918 als voorz. van
bet C. C. bedankte wegens hoogen
ouderdom en met bet oog op zijn tel
kens wankelenden gezondheidstoestand.
In zijn plaats werd tijdelijk gekozen de
heer H. Colijn. Teleurstellend was het
besluit van dr. Kuyper, maar niet door
menschenhand werd hij gedwongen, hij
de leider jure suo, d. i, leider, omdat
zijn groote geestesgaven hem van zelf
de eerste plaats gaven, toen Groen van
Prinsterer het tijdelijke met het eeuwig-
lijke verwisseld had in 1876.
Maar het was ons een verkwikking
bet volgende op de eerste bladzijde van
den beschrijvingsbrief te lezen over de
zen eminenten grijsaard die nog weke
lijks in de Heraut voortgaat zijn be
langrijke artikelen over »de kerke te
schrijven. Er staat: »Het is hier de
plaats niet om te herinneren aan wat
de afgetreden voorz. van het C. C.
voor de Antir. partij heeft gedaan. Hij
heeft de over het Land verstrooide an
tirevolutionairen niet alleen tot een
machtig en strijdbaar leger gemaakt
maar is een halve eeuw lang de be
zielende aanvoerder van dat leger ge
weest dat hij met Gods hulp menigmaal
tot de overwinning lijden mocht. Hij
heeft het woord dat sluimerde in onze
ziel, kracht en beteekenis gegeven, voor
der Christenen recht tegen alle onrecht
hun aangedaan, gestreden en ons langs
het spoor der eeuwige beginselen van
Gods Woord geleid op het pad der po
litiek. Hoe is in die 50 jaar onze po
sitie in dit goede land veranderd, wat
zijn we tot een macht geworden die,
onder den zegen Gods nog veel goeds
voor ons volk brengen, veel kwaad
keeren kan. Onzen leider niet meer
aan de spits te weten, is voor heel
onze partij een gemis van ontzaggelijke
beteekenis, en het is niet het minst 't
Centraal Comité dat zulks gevoelt en
de verantwoordelijkheid beseft die het
te dragen heeft. Doch nu G .ds tijd ge
komen is, waarop anderen de teugels
aanvatten moeten door zoo bekwame
en krachtige hand tientallen van jaren
gevoerd, moeten we in het aftreden
van dr. Kuyper berusten en brengen
hem den stillen dank van ons hart
voor de volkomen toewijding waarmee
hij zijn schitterende talenten cn be*
kwaamheden ten dienste van 't Antir.
volk gesteld heeft. Zoo kon ook 't Cen
traal C. de omstandigheden overwegend
hoe noode ook, niet anders dan berus
ten in het besluit zijns voorzitters om
den hamer neer te leggen.
Dat geschreven woord over dr. Kuy
per heeft de instemming zeer zeker
van ieder lid der partij. Toen 't Libe
ralisme hoogtij vierde en in Kamers,
Staten en Raden zijn grootste meer
derheid aan vertegenwoordigers had.
Toen de Openbare Lagere School door
de macht der linkerzijde d.i. door haar
intellectueele en finantieele kracht, ge
steund door de lauwheid der kerk.
Toen 't hooger onderwijs op theologisch
terrein zeer bekwame pleitbezorgers
van 'tmodernisme bezat. Toen heel chris
telijk hederland nog in een zwijmel
van onverschilligheid en onkunde was
omtrent de rechte verhouding van
Godsdienstig en Kosmisch leven in Staat
en Maatschappij. Toen sneed dr. Kuyper
zqn pen en ging zijn machtig woord
uit, toen tokkelde hij op 't klanier der
volkskonscientie, en riep de ingeslapen
geest van Calvijn wakker en 't ont
waakt ontwaaktgij die slaaptklonk
over steden en gehuchten, over school
en parlement, over wetenschap en kunst.
En Nederland ontwaakte. Wreef zich
de oogen uit en zag, nu der op attent
gemaakt wat groote verwoest ngen en
geestelijke afbraak de christelijke laksch-
heid en onkunde en 't christelijk mee
zeulen met Neutraliteit had teweegge
bracht. Het Nederlandsche Christendom
ging verloren omdat t geen kennis had.
Het zag het leven niet meer in kt ware
licht van Gods Woord, 't Waren maar
kleine groepskens, die nog in kerk en
school door woord en daad toonden,
dat zij er gezicht voor hadden, hoe de
eere Gods verhoogd en de zaligheid der
zielen gezocht moest worden. En hoe
klein was hun invloed buiten hun kring.
Op staatkundig terrein was hun kies
recht van zoo onbeduidende beteekenis.
Up maatschappelijk terrein waren 't
„niet vele edelen, niet vele wijzen1'. Op
schoolgebied moesten ze, zij armen aan
kapitaal, alles, ja alles zelf betalen en
tevens hun kerken of geheel of groo
tendeels zelf onderhouden. Op weten
schappelijk gebied hadden ze maar een
paar mannetjes als Groen, die een ka
theder konden bezetten en die weinigen
worden nog uitgesloten door 't overal
heerschende uitsluitingstelsel, dat in
Raden en Jbtaten en Kamers streng
werd doorgevoerd, onder 't motto, dat
de Christenheid geen bekwame, deskun
dige mannen bezat, maar in der waar
heid, omdat in die jaren 't Christendom
boven geloofsverdeeldheid tot een stel
sel verheven was, omdat men 't posi
tieve Christendom 't dogmatisch chris
teadom, 't zich volkomen uitlevend
Christendom in alle levingsverhoudingen
niet begeerde. In de binnenkamer gun
de men U uw christendomf 'ok nog
in uw kerkMaar daarbuiten Neen
Groen v. Prinsterer had zijn mantel
vóór hij gestorven was, op de schou
ders van dr. Knijper gelegd, zooals Elisa
die ontving toen Elia hemelwaarts
toog.
En dr. Kuijper trad in 't voetspoor
van dien grooten Christen Staatsman,
die voor Kerk en School en Staat zoo
moeizaam jaren en jaren reeds gestre
den had, maar bij de verkondiging zij
ner beginselen zoo weinig kracht had
kunnen openbaren tot groote organi
satie. Dr. Kuijper stond op de schou
ders van Groen, ging op zijn voetsnoor
door, genoot reeds rijpe vrucht van de
zen. ,.Een staatsman niet maar een
Evangeliebelijder", doch hij deed meer
dan Groen en organiseerde de verspreide
eenlingen en corporaties in kiesvereeni
gingen, in een Scholenverbond. in
een vereeniging voor Hooger Onderwijs,
en door die organisaties, door die een
dracht kwam de antirevolutionaire
macht, kwam er Christelijke kracht op
velerlei terrein,
't Ontbrak daarom den leider niet
aan onophoudelijke vaak giftige bestrij
ding. juist omdat 't ging om de Macht,
Welke levens- en denksfeer zou ingang
vinden in ons volk, zou de Christelijke
of moderne idee triumfeeren Zou in't
uitslu tingsystoem volhard worden of
zou er recht voor allen zijn in ambten
beroepen en betrekkingen. Zou God de
Heere weer in 't centrum van aller le
vensbeschouwiDg komen te staan met
al de consequenties daarvan in gezin en
school en kerk en staat en wetenschap
of zou 't vage, onbelijnde, matte en
groezelige christendom yan weleer neg
gehandhaafd blijven.
Daarom was de strijd zoo scherp, zoo
giftig vaak!
Om dood en leven ging het. Om op
staan of nog dieper wegzinken. Om
den Naam en de zaak van Jezus Chris
tus maar naar de belijdenis der Re
formatoren der zestiende eeuw
totdat dr. Kuyper inzag dat hij ook
die andere groep van Christenen, de
R,Kath., op staatkundig erf niet ont
beren kon, en ook deze groep leed on
der de liberale verdachtmaking van
hun Christelijke en Kerkelijke begin
selen. De organisat'e door dr. Kuyper
begonnen onder de Gereformeerden in
al!e kerken en kerkjes, zette hij uit en
riep de R.Kath. op tot vrijheid van
onderwijs. En de onvergetelijke Schaep-
man, de dichter-staatsman sprak op
dat smeekwoofd van onzen leider zijn
plechtig Amenuit. Toen werd de or
ganisatie een coalitie die èn moed, én
beleid aan ware trouw paarde en zóó
de Nederlandsche Leeuw belette't jeug
dig lam dat is: de pas ontloken Chris
telijke vrijheid en gelijkheid en broe
derschap, te verscheuren.
Den wo'f werden de tanden afge
vijld. Den Liberalen vos zijn streken
afgeleerd. Er was een andere kracht
ontspro'en die haar sappen niet opzoog
uit revolutionairen bodem maar naar
Levenswater vroeg uit die eeuwige
Fontein en Bron alles heils voor alle
individuen, familiën, geslachten en
volken.
Strijdend is dr. Kuyper oud gewor
den.
Als voorzitter van het Centraal Co
mité is hij afgetreden.
We moeten stemmen voor anderen.
Maar stemmende over een an
der -rijst voor ons oog, dat fiere
beeld van dien onvermoeiden in we
tenschap doorkneeden leider, die, om
Gods wil de stormen des politieken
en kerkelijk en levens trotseerde
en oaze bejinselen ontvouwde en
propageerde op zoo schitterende wijze
dat de heftigste tegenstander nu nog
eerbied bewijzen moet aan de machtige
talenten van dien parlementariër en
apologeet, stylist en propogandist.
Hij is haast 83 jaar, maar 38 was
beter 1 v
EEN GOED ADRES
REPARARATIËN AAN
OP OEN UITKIJK.
Deze Courant verschgnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bj] vooruitbetaling.
BUITENLAND bg vooruitbetaling f 5.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS:
SOMMEL8DIJK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIËN 15 Cent per regel, RECLAMES 30 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 cent per regel.
DIENST AANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 75 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zg beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
Ds, Róssing te Ouddorp 80 jaar.
Als we de notulen onzer Centrale Ant.
Klesv. doorbladeren dan vinden we daarin,
uit vroeger dagen, slag op slag den naam
van ds. Rösstng, predikant der Doops-
gez, gemeente te Ouddorp. Hfl was altgd
present om met de Geref. voorgangers de
Ouddorpsche klesv. te vertegenwoordigen,
vergezeld van even trouwe broederen uit de
Herv. Kerk. Het was in die prachtige dagen,
dat 't Liberalisme s|n macht verloor ook op
Flakkeeen als de stemegfers van eik dorp
binnen kwamen bg een Statenverkiezing,
dan rezen den tegenstanders de haren ten
berge, want dat Ouddorp gaf zoo'n kranigen
doorslag Op onze Centrale voerde hg niet
steeds 't woord, maar als hg sprak waszgn
advies steeds ter zake en sloeg het in. Hg
was een kracht voor Ouddorps kiesv.een
lid der Centrale, dat eerbied afdwong.
Hg was ook op Schoolgebied een zeer
hartelgk en gverlg man, die de belangen dér
school en scholen als Secr. van den Distiicfs-
raad op 't hart droeg en draagt. Van de
oprichting der Chr. Sch. te Ouddorp af, zat
hg bgna onophoudelgk In 't bestuur. Op de
ouderavonden was hg leider en speker. In
een woordds. Rössing was een steunpilaar
der Chr. beginselen op staatkundigen school
terrein.
Zondag 28 Maart hoopt hg 80 jaar te
worden. En wg meenen de tolk te zgn van
onze Centrale, die hem zeer goed kent en
nog dankt voor al zgn trouw, als we hem
met dien verjaardag hartelgk geluk wenschen.
Verheldere de Zonne der gerechtigheid zgn
levensavond en moge de zoo hooge leeftijd
hem al te zeer sparen voor de vele gebre
ken, die aan zoo'n ouderdom doorgaans
verbonden zgn. En sooals hg immer deed
wille hg ook onze Centrale* onze partg, de
vooruitgang onzer; beginselen, In den gebede
gedenken. Want 't gebed eens rechtvaardigen
vermag veel, zoo zegt de Heere, dien ds,
Rössing kent cn dient.
Beproeft de geesten of zij uit God zijn.
Alweer wat nieuws. We lazen't volgende:
Een nieuwe secte.
Aan het Woerdensche Verlaat onder de
gemeente Nieuwkoop is sedert een paar
jaren de zetel gevestigd van een godsdien
stige secte, waarvan we reeds veel zonderlings
te hooren kwamen. Aan de hand van den
Bgbel debuteert men van allerlei, als uiterlgk
kenmerk heeft men het vieren van den Sabbath
en het laten groeien van den baard. Het
hoofd van deze secte is de 32-Jatige D.v. V.,
los werkman, ten wiens huize de aanhangers
zeer vaak bgeenkomen en die ook eenige
malen elders het woord ging voeren. Hg
stelt zich voor eene nieuwe wereld te stich
ten waarin hg als profeet en eenig opper
wezen zal optreden. Dezer dagen is mijnheer
de profeet echter verballseerd omdat hg
weigert aangifte te doen van een ten zgne
huize geboren kind van een familielid tot
welke aangifte hg als hoofd des huizes in
gevolge Art. 30 van het Burgerlgk Wetboek
verplicht is. Hg weigert dit uit gemoedsbe
zwaar, want dergelgze aangifte ware strgdig
met het gebod des Heeren. Alleen Gods wet
erkent hg en niet die van menschen. Hg gaat
liever zgn geheele leven In de gevangenis
dan dat hg bukt voor den Vorst der duis
ternis. (Dat belooft nog wat).
Hg stelt zich voor een nieuwe wereld te
stichten, waarin hg als profeet en eenig op
perwezen zal optreden. En nu laat ons dat
dwaze schepsel als zoodanig koud en onver
schillig, of liever hebben we medelgden en
deernis met hem, maar wat erger ishg
staat niet alleen't geval staat niet geheel
op zich zelf. Allerlei secten treden in onze
dagen op, die stuur en richting in hart en
verstand kwgt zgn, en 't Is de vorst der
duisternis, die zich verheugt, dat 't Christen
dom scheurt en splgt. .Mg",den Springader
des levens" hebben zg verlaten", en zich
bakken uitgehouwen, die geen water houden
zoo was de oude klacht, maar die steeds
herhaald moet worden. Eigengemaakte drog
redenen; onmogelgke uitleggingen, ver
knoeiing en verdraaiing der H. SchriftIn
leggen in Gods Woord en 't uitleggen
nalaten; zoo zgn de geesten bezig de kracht
en waarheid van 't eenvoudig Evangelie te
breken, „Valsche Christenen", daarvoor is
steeds gewaarschuwd. En 't is plicht voor
ieder kerklid om meer dan ooit Zgn Woord
te onderzoeken, om zoo te kunnen proeven
de geesten, die niet uit Hem zgn. En er zgn
vele van zulke geesten reeds uitgegaan op
alle gebied.
't schgnt niet zonder succes, reeds in prak
tijk heeft gebracht.
Zoo'n socialistisch wethouder wil wel eens
wat nieuws.
Waar hg in een Raad zit als lid eener
minderheid, daar weet hg vooruit, dat hg de
gemeente voor zgn aandeel niet socialistisch
kan gaan regeeren.
Hg werkt daar volgens 'n compromis.
'n Overeenkomst met andere partgen.
Maar hg wil toch graag wat doen, opdat
men niet kunne zeggen, dat de sociaal-de
mocraat de oude firma heel op denzelfden
voet heeft voortgezet.
Zoo streeft Hegkoop in Rotterdam blgk-
baar naar de eer. de bevolking op de snelste
wgze van het woningvraagstuk te hebben
afgeholpen, en als hem dat gelukt, zullen we
daar zeker de stad geluk mee wenseöen.
Echter, 't zgn nog al te gader plannen.
Iets verder Is de Amsterdamsche wet
houder De Miranda reeds gekomen met zgn
.gemeentezaken", .zaak" nu genomen
in den zin van .affaire", winkel en bedrgf.
Of hg er gelukkig in is geweest?
Dat is nog steeds de groote vraagt
Als „waschbaas", zal ik maar zeggen,
heeft hg den Raad b.v. al een schadepostje
gepresenteerd, dat niet ver van de ton gouds
afblijft.
Doch daar is de gemeente goed voor,
Die verrekent dat alles wel.
'n Particulier bedrgf, dat op deze wgze
beheerd werd, zou natuurtgk gauw op de
flesch zgn, maar een publiek college heeft
ae noodige fondsen.
Maar nu kom ik tot mgn .man".
Rotterdam heeft nog een tweeden socialis
tische wethouder, den heer De Zeeuw, die
sinds de wisseling ten vorigen jare de por
tefeuille van Onderwgs beheert. Niet iemand,
die druk wordt genoemd, al was hg plaat
selijk goed bekend. Ais hg echter aan zgn
plannen tot reorganisatie van het onderwijs
te Rotterdam vasthoudt, gaat hg den eerst-
volgenden tgd stellig ook verder dan Rot
terdam over de tong.
En nu voorzie ik, wat er gebeurt.
.Rot-ter-dam zegt de totdusver", aandach
tige lezer .en dan het Rotterdamsche on
derwgs, nu ja I dat geloof lk welmaar
't interesseert mg niet".
Met uw verlof, mgn waarde lezer!
Als ik mg niet vergis, zgn er toch wel
enkele punten bg van algemeen belang, die
de moeite van noemen en bespreken waard
zgn, en die punten wil lk dan ook naar
voren brengen.
't Begint met een verrassend feit.
Volgens dien Rotterdamschen wethouder
dan, zgn er daar ter plaatse maar even veer
tig scholen Voor gewoon lager onderwgs te
gort, 40 scholen van minstens zes klassen,
30 cent per regel.
Nadruk verboden.
.Man, man I wat ben je begonnen I"
Zoo dacht ik reeds bg mezelf, toen ik 't
stuk voor 't eerst las en de uilkomst heeft
al bewezen, dat de vrees, die in deze ge
dachte doorstraalde, niet ongegrond was.
Laat ik de zaak nader uitleggen.
Den .man", dien ik bedoel, heeft het
grootste deel onzer lezers nooit hooren noe
men, welk lot hg met vele anderen deelt
zoodat hg zich daarvan niets behoeft aan te
trekken.
Maarhg Is op weg om beroemd,
tenminste bekénd te worden, tenzg hg
z'h plannen weer snel intrekt, waarop ik
voor mg niet hoop: ik wil daar de discus
sies weieens over hooren in de pers en in
den Raad
,Hg" is n.l. wethouder van Rotterdam.
En hg behoort tot de S. D. A. P.
Neen, Hegkoop is 't niet, die zit op 't
oogenblik vol van zgn plannen om in massa
bouwhuizen van beton te gieten, teneinde
zooveel mogelgk de volkshuisvesting te
verbeteren, voor welke plannen hg nog pas
een studiereis naar Hamburg en Bremen
ondernomen heeft, alwaar men dit idee, naar
want voor minder bouwt men ze in de stad
niet.
Of dat nu ook wcrkelgk zoo is?
'k Ben benieuwd, wat de oud-wethouder
v. d. Molen daarvan zeggen zal, of anders
zgn vrienden in den Raad: ik kan me niet
voorstellen, dat een van onze mannen zoo
ds zaken in 't honderd zou laten loopen.
Maar misschien, jai dat kan zgn:
Allicht rekent de wethouder met een ko
mend zevende, misschien reeds met een
achtste leerjaar.
Hoe dit zg, ook op vele andere plaat
sen zal men straks komen te staan vooreen
tekort aan schoolruimte enbouwen
kost geld, veel geld tegenwoordig. Waar dan
nog bgkomt, dat het aantal geboorten, helaas I
regelmatig blgft afnemen, zoodat men ge
vaar loopt op tal van plaatsen dure scholen
te krggen, die over 10 a 15 jaar aanmerke-
lgk te groot kunnen zgn.
Ziet men wei't Is Rotterdam niet alléén I
Doch ik keer naar die stad terug.
Er zgn dus veertig scholen tekort.
Nu zou men zoo van een sociaUstischeu
wethouder verwachten, dat hg komt met een
voorstel, om er dan maar direct veertig
scholen bg te bouwen.
Maar neen, zoo doet hg niet.
En dat is ook een verrassend feit.
'k Voeg er bgeen feit, dat hem est
